„Suma fu unu koni èn abi frustan?”
„Suma fu unu koni èn abi frustan?”
„Suma fu unu koni èn abi frustan? Meki a sori den wroko fu en fu di a e tyari ensrefi na wan bun fasi, èn meki a du dati na wan safri-ati fasi di abi fu du nanga koni.”—YAK. 3:13.
1, 2. San wi kan taki fu furu fu den sma di trawan e si leki konisma?
SUMA yu e si leki wan sma di koni trutru? Kande yu e denki so fu yu papa nanga mama, fu wan owru man, noso fu wan leriman na wan heiskoro. A fasi fa yu kweki èn a situwâsi fu yu kan abi krakti tapu a fasi fa yu e si a tori disi. Ma gi den futuboi fu Gado, a de moro prenspari fu kon sabi o ten wan sma koni na ini Gado ai.
2 A no ala sma di grontapu e si leki konisma, na sma di koni trutru na ini Gado ai. Fu eksempre, Yob ben e taki nanga man di ben feni taki den ben e taki koni wortu, ma Yob taigi den: „Mi e si taki nowan fu unu no koni” (Yob 17:10). Disi na san na apostel Paulus ben skrifi fu den wan di no ben wani kisi sabi fu Gado: „Aladi den e taki dati den koni, toku den tron don sma” (Rom. 1:22). Èn nanga yepi fu a profeiti Yesaya, Yehovah srefi ben taki krin: „Helu fu den wan di koni na ini den eigi ai.”—Yes. 5:21.
3, 4. O ten wan sma koni trutru?
3 A de krin taki wi musu kon sabi o ten wan sma koni trutru na ini Gado ai, bika efu wan sma koni trutru, dan Gado sa feni en bun. Odo 9:10 e yepi wi fu frustan a tori disi: „A frede gi Yehovah, na a bigin fu koni, èn a sabi fu a Moro Santawan, dati na frustan.” Koni sma musu abi a yoisti frede gi Gado èn den musu lespeki den markitiki fu en. Ma te wan sma e bribi taki Gado de èn taki a abi markitiki, dan dati no nofo ete. A disipel Yakobus e gi wi deki-ati fu denki fu a tori disi. (Leisi Yakobus 3:13.) Luku san a e taki: „Meki a sori den wroko fu en fu di a e tyari ensrefi na wan bun fasi.” Te wan sma koni trutru, dan dati musu de fu si na ini den sani di a e du èn e taki ibri dei.
4 Wan sma di koni trutru man krutu sani na wan yoisti fasi, èn a e gebroiki a sabi fu en na wan fasi di e tyari bun bakapisi kon. Fa wi kan sori taki wi koni trutru? Yakobus e taki fu wan tu sani di e sori krin taki wan sma koni. * Fa den sani di a taki kan yepi wi fu libi bun nanga wi Kresten brada nanga sisa èn nanga tra sma?
Den sani di wi e du e sori taki wi koni trutru
5. Fa wan sma di koni trutru sa tyari ensrefi?
5 Soleki fa wi si kaba, dan Yakobus e sori taki wan sma di koni trutru e tyari ensrefi na wan fasi di fiti. Fu di a frede gi Yehovah na a bigin fu koni, meki wan koni sma e meki muiti fu tyari ensrefi akruderi den gronprakseri fu Gado. Wi no gebore nanga a koni fu Gado. Ma toku wi kan kon kisi a koni dati te wi e studeri Bijbel doronomo èn te wi e denki dipi fu den sani di wi e leri. Disi sa yepi wi fu du san skrifi na ini Efeisesma 5:1: „Waka baka na eksempre fu Gado.” O moro wi e teki na eksempre fu Gado, o moro wi sa tyari wisrefi na wan fasi di e sori taki wi koni. Den pasi fu Yehovah hei furu leisi moro den pasi fu libisma (Yes. 55:8, 9). Sobun, te wi e teki na eksempre fu Yehovah, dan tra sma sa si taki wi de tra fasi.
6. Fu san ede wi kan taki dati wan sma di abi safri-ati fasi, na wan sma di e teki na eksempre fu Gado, èn fa a e sori taki a abi a fasi dati?
6 Yakobus e sori taki wán fasi fa wi kan de leki Yehovah, na te wi abi „wan safri-ati fasi di abi fu du nanga koni”. Aladi wan Kresten di abi safri-ati fasi e sori switifasi gi trawan, toku a abi a fasti bosroiti fu tan hori ensrefi na den gronprakseri fu Bijbel, èn dati e yepi en fu handri na wan fasi di fiti. Aladi Gado abi krakti pasa marki, toku a abi safri-ati fasi, èn wi no frede fu kon krosibei na en. A Manpikin fu Gado ben sori a srefi safri-ati fasi fu en Tata, èn a ben du dati na so wan bun fasi, taki a ben kan taki: „Un kon na mi, un alamala di musu wroko hebi èn di musu tyari hebi lai, èn mi sa gi unu krakti baka. Teki mi tyatyari na un tapu èn leri fu mi, bika mi abi safri-ati nanga sakafasi, èn unu sa kisi krakti baka.”—Mat. 11:28, 29; Fil. 2:5-8.
7. Fu san ede wi kan taki dati Moses na wan bun eksempre fu wan sma di ben abi safri-ati fasi?
7 Bijbel e taki fu tra sma di ben e sori trutru safri-ati fasi. Moses ben de wan fu den sma disi. A ben abi bigi frantwortu, ma toku Bijbel e kari en „a moro safri-ati sma na heri grontapu” (Num. 11:29; 12:3). Èn hori na prakseri taki Yehovah ben gi Moses bun furu deki-ati fu man du a wani fu En. Yehovah ben de klariklari fu gebroiki sma di abi safri-ati fasi fu du a wani fu en.
8. Fa a du kon taki sondu libisma kan sori a „safri-ati fasi di abi fu du nanga koni”?
8 A de krin taki sondu libisma man sori a „safri-ati fasi di abi fu du nanga koni”. Fa a de nanga wi? San kan yepi wi fu sori moro safri-ati fasi? Safri-ati fasi na wan froktu fu a santa yeye fu Yehovah (Gal. 5:22, 23). Wi kan begi Gado fu gi wi a yeye fu en, èn wi musu du ala san wi man fu sori a froktu fu a yeye disi, aladi wi kan abi a frutrow taki Gado sa yepi wi fu sori moro safri-ati fasi. Wi e kisi deki-ati fu du dati te wi e luku a dyaranti disi di a psalm skrifiman e gi wi: „[Gado] sa meki den safri-atiwan waka na ini en krutu bosroiti, a sa leri den safri-atiwan a pasi fu en.”—Ps. 25:9.
9, 10. San wi musu du fu man sori trutru safri-ati fasi, èn fu san ede wi musu du dati?
9 Ma toku a kan de so taki wi musu meki furu muiti fu sori moro safri-ati fasi. A fasi fa wi kweki, kan meki taki a no makriki gi sonwan fu wi fu sori safri-ati fasi. Boiti dati, den sma na wi lontu kan gi wi deki-ati fu no sori safri-ati fasi, fu di den feni taki sma musu „du ogri baka nanga den wan di e du ogri nanga den”. Ma a sani disi na wan koni sani fu du? Efu wan pikin faya de na ini yu oso, dan san yu ben o fringi na tapu? Karsinoli noso watra? Te wi ben o fringi karsinoli na tapu a faya, dan a faya ben o kon moro bigi, ma te wi e fringi watra na tapu a faya, dan dati ben o yepi fu kiri a faya. Bijbel e gi wi a rai disi tu: „Wan safri piki e kowru bigi atibron, ma wan wortu di e hati sma, sa meki a kisi atibron” (Odo 15:1, 18). A tra leisi te yu e kisi wan kesekese nanga wan sma, awansi na ini a gemeente noso na wan tra presi, dan wi kan sori taki wi koni trutru te wi e sori safri-ati fasi.—2 Tim. 2:24.
10 Soleki fa wi si kaba, dan furu fu den sma di abi a yeye fu grontapu, na sma di no abi switifasi èn den no abi safri-ati fasi. Na presi fu dati, furu sma no e firi gi trawan èn den e denki tumusi furu fu densrefi. Yakobus ben sabi disi, èn a ben warskow den sma na ini a gemeente fu luku bun taki den no teki den fasi disi abra. Sortu tra sani wi kan leri fu a rai di Yakobus ben gi?
Den fasi fu den sma di no koni
11. Sortu fasi de kontrari a koni fu Gado?
11 Yakobus ben sori krin sortu fasi de kontrari a koni fu Gado. (Leisi Yakobus 3:14.) Wan sma di e dyarusu èn di lobi meki trobi, no e sori den fasi fu Gado, ma a e sori den fasi fu sondu libisma. Luku san e pasa te sma e meki sondu firi basi den. Na ini Yerusalem, siksi sokari Kresten kerkigrupu e tiri pisi fu wan kerki drape di nen Kerk der Verrijzenis. Soleki fa sma e taki, dan a kerki disi bow na a presi pe den ben kiri èn beri Yesus. Den kerkigrupu disi ben e meki trobi nanga makandra doronomo. Na ini a yari 2006, wan tijdschrift ben taki fu wan sani di ben pasa wan pisi ten na fesi. Memre fu den kerkigrupu dati „ben feti nanga makandra omeni yuru langa, . . . èn den naki makandra nanga bigi kandratiki”. Fu di den no e frutrow makandra srefisrefi, meki den aksi wan Moslimsma fu hori a sroto fu a kerki gi den.
12. San kan pasa te sma no koni trutru?
12 A no de fu taki dati a no ben o fiti srefisrefi te sma na ini a tru Kresten gemeente ben o meki trobi na so wan fasi. Toku onvolmaaktifasi meki taki son leisi wan tu sma ben de nomonomo fu hori densrefi na den eigi denki. A sani dati kan tyari trobi kon. Na apostel Paulus ben si taki disi ben e pasa na ini a gemeente na Korente, èn fu dati ede a ben skrifi: „Efu dyarusu nanga trobi de na un mindri ete, unu no e denki soleki fa libisma e denki, èn unu no e handri soleki fa libisma e du?” (1 Kor. 3:3) Na a sari situwâsi dati ben de wan pisi ten na ini a gemeente disi fu a fosi yarihondro. Fu dati ede, wi musu luku bun taki wi leki memre fu a gemeente no e kisi den fasi disi.
13, 14. Gi wan tu eksempre di e sori fa sma kan meki den sondu firi fu den basi den.
13 Fa sma na ini a gemeente safrisafri kan kon abi den fasi disi? A kan bigin nanga pikinpikin sani. Fu eksempre, te wan Kownukondre zaal e bow, dan sma kan abi difrenti denki fa fu du sani. Kande wan brada sa atibron te sma no e du sani soleki fa en wani, èn kande a e bigin krutu den bosroiti di teki. Kande a sa weigri srefi fu yepi moro fara nanga a wroko di de fu du! Wan brada di e handri na a fasi dati, e frigiti taki a moro prenspari sani di e yepi taki wan gemeente e du wan wroko bun, a no a fasi fa a wroko e du, ma na te den memre fu a gemeente dati man wroko makandra na ini vrede. Yehovah no e blesi sma di lobi fu meki trobi, ma a e blesi sma di abi safri-ati fasi.—1 Tim. 6:4, 5.
14 Wan tra eksempre, na te den owruman fu wan gemeente e si taki wan brada di ben e dini wan tu yari langa kaba leki owruman, no e doro den markitiki fu Bijbel moro. Fu di a kring-opziener e si taki a brada dati no tyari kenki kon aladi a ben kisi krinkrin rai kaba wan leisi, meki a e agri nanga den owruman fu a gemeente, èn a e horibaka gi a bosroiti di den teki taki a brada no musu dini moro leki owruman. Fa a brada disi sa si a bosroiti dati? A sa sori sakafasi nanga safri-ati fasi, fu di a e fiti ensrefi na a bosroiti di den brada teki? A sa fiti a rai di a kisi fu Bijbel? Noso a sa atibron èn a sa dyarusu fu di a lasi a grani di a ben abi fosi? Fu san ede wan brada ben o du neleki a e doro den markitiki fu dini leki owruman, aladi dati no de so? A ben o moro bun te a e sori sakafasi èn te a e agri nanga a bosroiti fu den owruman!
15. Fu san ede yu feni taki a rai di skrifi na Yakobus 3:15, 16 prenspari trutru?
15 A no de fu taki dati wan sma kan sori den srefi fasi disi na ini tra situwâsi. Ma awansi san e pasa, wi musu meki muiti fu no sori den fasi dati. (Leisi Yakobus 3:15, 16.) A disipel Yakobus ben taki dati den fasi disi „de fu grontapu” fu di den de fu a sondu skin èn den no abi noti fu du nanga a koni fu Gado. Den fasi disi de „fu libisma” fu di den e komoto fu den sondu firi fu wi di e meki taki wi e tyari wisrefi leki meti di no abi frustan. Na den srefi fasi disi den „ogri yeye”, noso den feanti fu Gado abi. A no ben o fiti srefisrefi te wan Kresten ben o sori den fasi dati!
16. Sortu kenki wi musu tyari kon kande, èn san kan yepi wi fu du dati?
16 Ibri memre fu a gemeente musu ondrosuku ensrefi èn a musu meki muiti fu tapu nanga den takru fasi disi. Leki sma di e gi leri na ini a gemeente, owruman musu frustan taki den musu meki muiti fu no abi takru fasi. A no makriki fu du disi, fu di wi na sondu sma èn a grontapu disi kan abi krakti na wi tapu. A de neleki te wi e pruberi fu kren wan bergi di grati, fu di tokotoko de na en tapu. Efu wi no abi wan sani fu grabu hori, dan wi kan grati fadon go na ondro. Ma te wi e hori wisrefi finifini na den rai di skrifi na ini Bijbel, èn te wi e teki a yepi di wi e kisi fu a gemeente fu Gado di de na heri grontapu, dan dati sa yepi wi fu go na fesi.
Den fasi di konisma wani sori
17. Fa konisma gwenti fu handri te den e kisi tesi fu du san ogri?
17 Leisi Yakobus 3:17. A bun te wi e luku wan tu fu den fasi di sma e sori te den abi „a koni fu Gado”. Wan sma di krin, e denki èn e handri na wan fasi di fiti. Wi musu wai pasi wantewante gi san ogri. Wi musu du disi sondro fu denki. A kan taki pikinmoro wan sma en finga e kon na ini yu ai. Wantewante yu e hari yu ede puru, noso kande yu e hori a sma en anu. Yu e du a sani disi wantewante, sondro fu denki. Na so a musu de tu te wi e kisi tesi fu du san ogri. Fu di wi wani tyari wisrefi na wan krin fasi, èn fu di a konsensi fu wi e dwengi wi fu hori wisrefi na Bijbel gronprakseri, meki wi e wai pasi wantewante gi san ogri (Rom. 12:9). Bijbel e gi wi eksempre fu sma di ben e handri na a fasi disi, èn wan tu fu den sma disi na Yosef nanga Yesus.—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.
18. San a wani taki fu de wan sma di (a) lobi vrede? (b) e meki vrede nanga trawan?
18 Te wi abi a koni fu Gado, dan wi sa lobi vrede tu. Dati wani taki dati wi no sa atibron esi-esi, èn wi no sa du sani di e pori a vrede. Yakobus e taki moro fara fu a tori disi. A e taki: „Den siri fu a froktu fu regtfardikifasi e sai te vrede de, èn dati de fu a bun fu den sma di e meki vrede nanga trawan” (Yak. 3:18). Poti prakseri na den wortu „meki vrede nanga trawan”. A de so taki den brada nanga sisa na ini a gemeente sabi wi leki sma di lobi fu meki vrede, noso leki sma di lobi fu pori a vrede? A de so taki doronomo wi abi kesekese nanga trawan, fu di wi no e frudrage makriki noso fu di wi lobi fu hati den firi fu trawan? Wi wani taki trawan musu teki wi soleki fa wi de, noso wi abi a sakafasi fu du san de fanowdu fu tapu nanga fasi di e afrontu trawan? Trawan sabi wi leki sma di e du ala san de fanowdu fu meki vrede, fu di wi de klariklari fu gi trawan pardon èn fu frigiti den fowtu fu den? Te wi e ondrosuku wisrefi na wan opregti fasi, dan wi sa si pe wi musu tyari kenki kon fu man sori a koni fu Gado.
19. O ten wi kan taki dati wan sma de klariklari fu fiti ensrefi?
19 Yakobus ben sori moro fara taki wan sma di abi a koni fu Gado, de klariklari fu fiti ensrefi. Trawan sabi wi leki sma di de klariklari fu fiti densrefi te Bijbel no e sori krin fa wi musu tyari wisrefi na ini wan spesrutu situwâsi? Den sabi wi leki sma di no de gaw fu dwengi trawan fu du sani soleki fa wisrefi wani? Trawan sabi wi leki sma di abi switifasi? Sma man taki makriki nanga wi? Te wi abi den fasi disi, dan dati e sori taki wi leri fu fiti wisrefi.
20. San sa de a bakapisi te wi e sori den fasi fu Gado di kon na krin na ini na artikel disi?
20 A no de fu taki dati sani sa waka bun na ini a gemeente te brada nanga sisa e tan meki muiti fu sori den fasi fu Gado di Yakobus ben tyari kon na krin na ini a buku fu en! (Ps. 133:1-3) Te wi abi safri-ati fasi, te wi lobi vrede, èn te wi de klariklari fu fiti wisrefi na trawan, dan a no de fu taki dati wi sa libi moro bun nanga den Kresten brada nanga sisa fu wi, èn disi sa sori taki wi abi „a koni fu Gado”. Te wi e leri fu si sani soleki fa Yehovah e si sani, dan dati sa yepi wi. Na ini a tra artikel, wi sa poti prakseri na a tori disi.
[Futuwortu]
^ paragraaf 4 Den sani di Yakobus taki na ini kapitel 3 fu a buku fu en, e sori taki na a fosi presi a ben e taki fu den owru man, noso den „leriman”, fu a gemeente (Yak. 3:1). A no de fu taki dati den man disi musu de wan eksempre na ini a fasi fa den e sori trutru koni, ma toku wi alamala kan teki leri fu den rai fu Yakobus.
Yu kan tyari disi kon na krin?
• O ten wan Kresten koni trutru?
• San kan yepi wi fu sori moro fu a koni fu Gado?
• Sortu fasi den sma di no e sori „a koni fu Gado” abi?
• Sortu fasi yu wani sori moro bun?
[Aksi fu a tori disi]
[Prenki na tapu bladzijde 23]
Fa a kan pasa taki sma e bigin meki trobi nanga makandra?
[Prenki na tapu bladzijde 24]
Yu e wai pasi wantewante gi san ogri?