Go na content

Go na table of contents

„Teleki dede prati wi”

„Teleki dede prati wi”

„Teleki dede prati wi”

FURU trowpaar ben breiti di den taki den wortu disi tapu a trowdei fu den, èn kande den du dati sondro fu prakseri san de wortu dati wani taki trutru. Ma a kan pasa taki wan fu den trowpatna e lasi en libi. Nofo tron, dati e kon fu di a patna dati ben kon owru, fu di a ben e siki, noso fu di a ben kisi mankeri. Leki bakapisi fu dati, a trowpatna di tan na libi e firi leki a de en wawan, èn a e sari srefisrefi.—Preik. 9:11; Rom. 5:12.

Ondrosuku sori taki pikinmoro afu fu den uma di abi 65 yari noso di de moro owru leki dati, lasi den masra na ini dede. Iya, moro furu na umasma e lasi den masra na ini dede, èn dati meki furu sma e si a sani disi leki wan problema di e miti soso umasma. Disi no wani taki dati a sani disi no e miti mansma. Fu taki en leti, milyunmilyun sma lasi den trowpatna na ini dede, èn a sani disi gi den furu broko-ede. Yu na wan fu den sma dati?

San yu leki mansma, noso umasma kan du na ini so wan situwâsi? Bijbel kan yepi yu na ini a situwâsi fu yu? San yepi son mansma nanga umasma di lasi den trowpatna na ini dede? Aladi wán lusu nomo no de gi ala den problema disi, toku wan tu gronprakseri nanga rai de di kan yepi yu.

Fiti yusrefi na a nyun situwâsi fu yu

Furu sma feni taki te wan sma e krei, dan dati e sori taki a swaki. Den sma disi feni tu taki a no bun srefisrefi te wan sma e krei. Ma Dr. Joyce Brothers di lasi en masra tu na ini dede, e taki dati a fosi sani di kan yepi wan sma di e sari, na fu krei. Fu taki en leti, furu sma e krei te wan sari sani miti den, èn dati e yepi den fu no sari so furu moro. No syen fu krei. Wan bun eksempre fu disi, de fu feni na ini Bijbel. Abraham ben de wan man di ben abi wan tranga bribi, èn a ben abi a grani fu de wan mati fu Gado. Ma di en lobi wefi dede, dan Abraham „go na ini a tenti fu row èn a krei fu Sara ede”.—Gen. 23:2.

A no de fu taki dati yu sa wani de yu wawan fu wan pisi ten, ma no hori yusrefi aparti fu tra sma. Odo 18:1 e gi wi a warskow disi: „Wan sma di e hori ensrefi aparti, sa suku en eigi wini nomo.” Na presi taki yu e hori yusrefi aparti fu tra sma, a ben o bun fu suku yepi na famiriman nanga mati di e broko den ede nanga yu. Wan tumusi moi seti di sa yepi yu, na a Kresten gemeente. Drape lepi brada de di kan gi yu trowstu nanga rai te yu abi dati fanowdu.—Yes. 32:1, 2.

Son sma si taki a ben de wan yepi gi den fu skrifi den sma di ben seni brifi noso karta gi den fu sori taki den e firi sari gi den. Yu kan gebroiki na okasi disi fu skrifi fu den bun sani di yu e memre fu a trowpatna fu yu, èn yu kan skrifi tu fu den moi momenti di unu ben abi. Wan tra sani di kan yepi yu fu no sari so furu moro, na fu seti fowtow nanga brifi na ini wan buku, fu memre a ten di yu ben de makandra nanga yu patna. Yu kan skrifi wan tu sani tu di abi fu du nanga a ten dati.

Nofo tron, a de so taki wan sma di lasi wan lobiwan na ini dede, no sabi moro san fu du te a dei bigin. Ma a kan de wan yepi gi yu te yu e tan du den sani di yu ben gwenti du. Fu eksempre, kande yu e sribi, yu e wiki, èn yu e nyan na wan spesrutu ten, noso kande yu e du wan tu wroko na oso na wan spesrutu ten tu. Efu dati de so, dan pruberi fu hori a gwenti dati. Prakseri na fesi san yu o du te satra nanga sonde, èn na prenspari dei soleki a dei di unu ben trow, bika nofo tron a muilek gi sma fu pasa den sortu dei dati. A de tumusi prenspari tu fu tan du sani di abi fu du nanga na anbegi fu yu.—1 Kor. 15:58.

Te sma e sari srefisrefi, dan a moro muilek gi den fu teki bun bosroiti. Kande tra sma di abi takru prakseri, o wani teki na okasi disi fu suku wini gi densrefi. Sobun, no de gaw fu teki bosroiti. Denki bun fosi yu seri yu oso, bai diri sani, froisi, noso trow baka. Wan moi odo e taki: „Te wan sma e wroko tranga, dan den sani di a abi na prakseri fu du, o tyari wini kon gi en. Ma ibri sma di e du sani tumusi esi, o pina” (Odo 21:5). Efu yu musu teki den prenspari bosroiti disi di sa kenki yu libi, dan a ben o bun fu wakti teleki yu no e sari so furu moro.

A kan hebi srefisrefi gi yu fu bosroiti san musu pasa nanga den sani di yu trowpatna ben abi, spesrutu efu unu ben trow furu yari langa. Ma a sani dati kan yepi yu fu no sari so furu moro. Te yu e draidrai nanga a tori disi, dan dati no sa yepi yu, fu di yu o tan firi sari (Ps. 6:6). Son sma wani du a sani disi den wawan; trawan feni en moro bun fu du a sani disi makandra nanga wan bun mati, so taki te son sani e memre den na a trowpatna fu den, dan den abi wan sma fu taki. Wan tra sani di yu kan du, na fu aksi wan mati noso wan famiriman fu yu fu yepi yu fu seti son papira. Kande yu musu seti papira di e sori taki yu trowpatna dede. Kande yu musu go na lantikantoro, noso na bangi fu meki den kon sabi taki yu patna dede. Kande yu sa musu seti papira fu poti son sani tapu yu nen, noso fu kisi moni fu verzekeringkantoro. Èn kande yu musu pai datra kostu ete.

Hori na prakseri taki wi e libi na ini wan grontapu pe furu sma e du hurudu. Now di yu no abi wan trowpatna moro, dan kande yu sa abi fu meki moro muiti fu tan tyari yusrefi na wan krin fasi. A no de fu taki dati den wortu fu na apostel Paulus fiti srefisrefi gi a ten disi. Paulus ben taki: „Ibriwan fu unu musu sabi fa fu tiri en eigi skin na wan santa fasi èn na wan lespeki fasi; te unu e du disi, dan un no musu meki tranga seks lostu basi unu, soleki fa a de nanga den grontapusma di no sabi Gado” (1 Tes. 4:4, 5). Fu dati ede, a de wan koni sani fu no poti prakseri na felem, buku, nanga poku di abi fu du nanga lobi tori, noso seks tori.

San moro prenspari, na taki yu musu frustan taki a e teki ten fosi yu kisi yusrefi baka. Wan tijdschrift e taki fu wan ondrosuku di wan Universiteit na ini Amerkankondre ben du (USA Today). Na ondrosuku sori taki wan sma di lasi en trowpatna na ini dede, abi sowan 18 mun fanowdu fu kisi ensrefi baka. Begi Gado fu gi yu a krakti fu horidoro, èn a froktu fu a yeye fu en sa yepi yu fu du dati (Gal. 5:22, 23). Awansi yu no e agri now, toku yu o si te fu kaba, taki ibri dei yu o firi moro bun.

San yepi son sma di lasi den trowpatna na ini dede?

Anna ben trow 40 yari, èn a ben abi wan koloku trowlibi. Ma di en masra dede no so langa pasa, dan dati ben hebi srefisrefi gi en. „Mi mama dede di mi ben abi 13 yari, èn bakaten mi papa, tu bigi brada fu mi, èn mi pikin sisa dede tu. A hati mi srefisrefi di den dede, ma mi kan taigi yu krin taki noti no hati mi so, leki di mi masra dede. A ben gersi leki wan sma koti mi na tu pisi, èn mi ben e sari srefisrefi.” San yepi Anna fu no sari so furu moro? „Sma ben seni wan lo moi e-mail nanga karta gi mi fu sori fa den ben lobi Darryl. Mi seti ala den sani disi na ini wan bigi buku. Ibriwan fu den e-mail nanga den karta e taki fu wan spesrutu sani di sma ben lobi fu Darryl. Mi de seiker taki Yehovah e memre en tu, èn taki a sa gi en wan opobaka.”

Esther, di abi aititenti na aiti yari, e fruteri san yepi en: „Mi libi 46 yari nanga mi masra fosi a dede, èn a moro hebi tesi di mi kisi oiti, na taki mi ben e firi leki mi ben de mi wawan. Ma san ben de wan bigi yepi gi mi, na taki mi tan teki prati doronomo na a anbegi fu mi. Mi tan go na den Kresten konmakandra, mi tan fruteri trawan fu a boskopu na ini Bijbel, èn mi tan leisi Bijbel. Wan tra sani di yepi mi, na taki mi no ben e hori misrefi aparti fu trawan. Mi e suku fu abi demakandra nanga mati di e teki ten fu arki mi. A no ala ten den kan taki wan sani fu trowstu mi, ma mi e warderi en trutru taki den e teki den ten fu arki mi nomo.”

Robert ben trow 48 yari. A wefi fu en dede fu di a ben abi kanker. Robert e taki: „A muilek srefisrefi fu libi sondro a patna fu mi. Wi ben kan taki bun nanga makandra, wi ben e teki bosroiti makandra, wi ben lobi go koiri na tra kondre makandra, èn wi ben e taki nanga makandra fu den sani di wi ben e ondrofeni na ini wi aladei libi. Aladi a no makriki gi mi, toku mi abi a fasti bosroiti fu no lasi-ati, ma fu go doro nanga mi libi. San yepi mi tu, na taki mi tan du den sani di mi ben musu du, èn mi tan studeri. Mi kisi furu trowstu tu fu di mi ben e begi.”

Tan abi wan koloku libi aladi yu patna dede

A tru taki wan fu den moro hati sani di kan miti wan sma, na te a trowpatna fu en dede. Ma toku dati no wani taki dati yu musu lasi prisiri na ini a libi. Luku a bun sei fu a tori. Kande yu sa si taki yu abi moro ten now fu du sani di yu no ben man du fosi. Kande yu man du sani di yu lobi, noso kande yu kan go koiri na tra presi. Den sani disi kan yepi yu fu no sari so furu moro. Kande son sma di lasi den trowpatna na ini dede, abi na okasi now fu du moro na ini a Kresten diniwroko. Yu kan de seiker taki yu sa firi prisiri èn taki yu sa de koloku te yu e yepi trawan na a fasi disi, fu di Yesus ben taki: „Wan sma sa de moro koloku te a e gi sani, leki te a e kisi sani.”—Tori. 20:35.

No denki taki yu no sa de koloku noiti moro. Yu kan abi a dyaranti taki Yehovah Gado sa de nanga yu te yu e suku yepi na en. A psalm skrifiman David ben taki: „Den uma di masra kon dede, [Yehovah] e puru na nowtu” (Ps. 146:9). A de wan bigi trowstu taki Bijbel no e taki nomo dati Yehovah na ’a Tata di abi bigi sari-ati, èn taki en na a Gado fu ala trowstu’, ma Bijbel e taki tu fu En: „Yu e opo yu anu èn yu e gi ala libisani san den e angri fu kisi” (2 Kor. 1:3; Ps. 145:16). Iya, Yehovah, wi lobi-ati Gado, man yepi den wan di e suku en fayafaya, èn a de klariklari tu fu yepi den. Meki a de so taki yu abi a srefi denki fu den Israelsma fu owruten, di ben singi: „Mi o opo mi ede luku go na den bergi. Fu pe mi yepi o komoto? Mi yepi o komoto fu Yehovah. En na a Mekiman fu hemel nanga grontapu.”—Ps. 121:1, 2.

[Prenspari pisi na tapu bladzijde 32]

Milyunmilyun sma e sari fu di den lasi den trowpatna na ini dede, èn den e firi leki den de den wawan. Yu na wan fu den sma dati?

[Faki na tapu bladzijde 32]

Fa a de te wan sma wani trow baka?

Bijbel e sori taki te wan fu den trowpatna dede, dan dati e tyari wan kaba kon na a trowlibi. Sobun, a patna di de na libi ete abi na okasi fu trow baka (1 Kor. 7:39). Ma na a sma srefi musu bosroiti efu a wani du dati. Toku a de prenspari taki den pikin sabi sortu bosroiti a papa noso mama fu den o teki, èn den musu horibaka gi en (Fil. 2:4). Luku na eksempre fu Andrés. Na ini a bigin, a no ben feni en bun taki en papa ben o trow baka. Fu di Andrés ben lobi en mama trutru, meki a ben feni taki nowan tra sma no ben musu teki a presi fu en. A e taki: „Ma heri esi mi kon si taki mi papa ben teki wan bun bosroiti. Fu di a trow, meki a ben e firi koloku baka. A bigin du sani di a no ben du wan heri pisi ten. Fu eksempre, a bigin go koiri baka na tra kondre. Èn a no de fu taki, dati mi de nanga tangi taki a nyun wefi fu en e sorgu bun gi en, èn taki a e meki mi papa firi koloku.”