Teki bosroiti di e gi Gado grani

„A koniwan e luku bun pe a e poti en futu.”​—ODO 14:15.

1, 2. (a) San musu de a moro prenspari sani gi wi te wi e teki bosroiti? (b) Na sortu aksi wi o poti prakseri?

KANDE wi e teki bun furu bosroiti ibri dei. Furu fu den bosroiti dati no abi furu krakti tapu wi libi. Ma son bosroiti kan abi furu krakti tapu wi libi. Ma awansi omeni bosroiti wi e teki, awansi na bigiwan noso pikinwan, a moro prenspari sani gi wi, na fu gi Gado grani.​—Leisi 1 Korentesma 10:31.

² Yu feni en makriki fu teki bosroiti, noso a sani dati muilek gi yu? Efu wi wani kon tron lepi Kresten, dan wi musu leri fu kon sabi san bun èn san ogri. Baka dati, wi musu teki bosroiti di e kruderi nanga den sani di wisrefi e bribi, na presi taki wi e meki trawan teki bosroiti gi wi (Rom. 12:1, 2; Hebr. 5:14). San na ete wan tu prenspari reide fu san ede wi musu leri fu teki bun bosroiti? Fu san ede a muilek son leisi fu teki bun bosroiti? Èn san wi kan du fu sorgu taki den bosroiti di wi e teki e gi Gado grani?

Fu san ede a de fanowdu taki wi e teki bosroiti?

3. Sortu sani no musu abi krakti na wi tapu te wi e teki bosroiti?

³ Te wi no man bosroiti efu wi o hori wisrefi na Bijbel gronprakseri, dan wi skoromati, noso den sma na wi wrokope ben kan denki taki wi no de seiker fu den sani di wi e bribi. Den sma disi ben kan denki tu taki den kan abi krakti na wi tapu makriki. Kande den sma disi e lei, kande den e bedrigi trawan, noso kande den e fufuru. Den kan pruberi tu fu kori wi fu teki na eksempre fu den, noso fu yepi den fu kibri san  den du. Na so den o kori wi fu „waka baka den ipi-ipi sma” (Ex. 23:2). Ma wan sma di sabi fa fu teki bosroiti di e gi Gado grani, no sa frede sma èn a no sa suku nomo fu meki sma feni en bun. Wan sma di abi den swakifasi disi, makriki ben kan handri na wan fasi di no e kruderi nanga a konsensi fu en.​—Rom. 13:5.

4. Fu san ede sma ben sa wani teki bosroiti gi wi?

⁴ A no ala sma di wani teki bosroiti gi wi e du dati nanga takru prakseri. Mati fu wi di abi a bun fu wi na prakseri, ben kan dwengi wi fu teki a rai di den e gi wi. Te wi no e libi moro nanga wi papa nanga mama, dan kande famiriman fu wi sa broko den ede ete nanga wi, èn kande den sa tan gi wi rai te wi musu teki prenspari bosroiti. Fu eksempre, luku a tori fu datrayepi. Bijbel e taki krin taki wi no musu teki brudu (Tori. 15:28, 29). Ma te a abi fu du nanga a gosontu fu wi, dan a no ala ten Bijbel e sori wi krin sortu bosroiti wi musu teki. Son leisi, wisrefi musu bosroiti sortu datrayepi wi o teki èn sortuwan wi no sa teki. * Kande den lobiwan fu wi e taki krin san den e denki taki wi musu du na ini den sortu situwâsi dati. Ma ibri dopu Kresten di e teki bosroiti na ini den sortu tori dati, musu tyari „en eigi lai” (Gal. 6:4, 5). A moro prenspari sani gi wi, a no taki wi wani abi wan bun konsensi na fesi sma, ma wi wani abi wan bun konsensi na fesi Gado.​—1 Tim. 1:5.

5. Fa wi kan sorgu taki wi no lasi bribi?

⁵ Te wi e draidrai fu teki bosroiti, dan dati kan tyari bigi problema kon gi wi. A disipel Yakobus ben skrifi taki wan sma di e draidrai fu teki bosroiti „no de seiker fu nowan sani di a e du” (Yak. 1:8). A sma disi de leki wan man di de na ini wan boto di e drifi go-kon na ini wan krasi se, fu di a sa de klariklari fu bribi iniwan sani di sma e taki. So wan sma makriki o lasi bribi èn te fu kaba a o gi trawan a fowtu fu den takru bakapisi di a e kisi! (1 Tim. 1:19) Wi musu tron sma di abi ’wan tranga bribi’. (Leisi Kolosesma 2:6, 7.) Fu man abi a bribi dati, dan wi musu leri fu teki bosroiti di e sori taki wi e bribi na ini a Wortu fu Gado di skrifi nanga yepi fu santa yeye (2 Tim. 3:14-17). Ma san kan tapu wi fu teki bun bosroiti?

Fu san ede a muilek son leisi fu teki bosroiti?

6. Fu san ede son sma e frede fu teki bosroiti?

⁶ Kande wi frede fu teki bosroiti, fu di wi no wani teki wan don bosroiti, fu di wi frede taki sani no o waka bun, noso fu di wi frede taki sma o si wi leki don sma. A sani dati kan pasa nanga ala sma. Nowan sma wani teki wan don bosroiti di e tyari problema kon gi en, èn di kan meki taki a kisi syen. Ma te wi abi lobi gi Gado èn gi a Wortu fu en, dan dati kan yepi wi fu no frede tumusi. Fa so? Te wi abi lobi gi Gado, dan fosi wi teki prenspari bosroiti, wi sa abi a gwenti fu suku rai na ini a Wortu fu en èn na ini Bijbel publikâsi. Na so wi no o meki so furu fowtu. Fu san ede? Fu di Bijbel kan ’meki wan sma sondro ondrofeni kon koni, a e yepi wan yonkuman fu kisi sabi, èn a e meki a kon abi frustan’.​—Odo 1:4.

7. San wi kan leri fu na eksempre fu Kownu David?

⁷ Wi sa teki a yoisti bosroiti ala ten? Nôno. Wi alamala e meki fowtu (Rom. 3:23). Fu eksempre, Kownu David ben de wan koni man di ben e dini Gado nanga en heri ati. Ma toku a ben teki wan tu don bosroiti di tyari problema kon gi en èn gi trawan (2 Sam. 12:9-12). Ma David no meki den fowtu fu en tapu en fu teki bosroiti di Gado ben feni bun (1 Kow. 15:4, 5). Awansi wi meki fowtu, toku wi no abi fu frede fu teki bosroiti. Iya, neleki David wi musu hori na prakseri taki Yehovah no sa tan poti prakseri na den fowtu fu wi èn taki a sa gi wi pardon fu den sondu fu wi. A o tan yepi den wan di lobi en èn di e gi yesi na en.​—Ps. 51:1-4, 7-10.

8. San wi e leri fu den sani di Paulus ben taki fu a trowlibi?

⁸ Wi kan sorgu taki wi no e frede tumusi fu teki bosroiti. Fa wi kan du dati? Wi musu hori  na prakseri taki son leisi difrenti pasi de di wi kan teki. Luku san na apostel Paulus ben taki fu a trowlibi. Nanga yepi fu santa yeye a ben skrifi: „Efu wan sma di no trow feni taki a e tyari ensrefi na wan fasi di no fiti gi wan sma di no trow, èn efu a pasa den yongu yari kaba, èn a moro bun gi en fu trow, dan meki a du dati; a no wan sondu a e du. Meki den trow. Ma efu wan sma de seiker na ini en ati taki a no de fanowdu gi en fu trow, efu a man basi den seksfiri fu en, èn efu a bosroiti na ini en ati fu no trow, dan a o du bun” (1 Kor. 7:36-38). Paulus ben taki dati a moro bun fu no trow, ma dati no ben de a wan-enkri bun sani di wan sma ben kan bosroiti fu du.

9. Wi musu broko wi ede nanga a fasi fa trawan e denki fu den bosroiti fu wi? Fruklari dati.

⁹ Wi musu broko wi ede nanga a fasi fa trawan e denki fu den bosroiti di wi e teki? A bun te wi e broko wi ede pikinso nanga a sani dati. Luku san Paulus ben taki fu a nyan di sma e nyan sani di trawan tyari leki ofrandi gi falsi gado. A ben sabi taki te wan sma e bosroiti fu nyan den sani dati, dan fu taki en leti, a sani dati no de wan ogri. Ma toku a kan tyari problema kon gi wan sma di abi wan swaki konsensi. San Paulus bosroiti fu du? A ben skrifi: „Efu nyanyan e meki mi brada fadon, dan noiti moro mi sa nyan meti, so taki mi no sa meki mi brada fadon” (1 Kor. 8:4-13). Wi musu luku tu sortu krakti den bosroiti di wi e teki sa abi tapu a konsensi fu trawan. A no de fu taki dati a moro prenspari sani gi wi, na taki wi no wani taki den bosroiti fu wi e pori a matifasi di wi abi nanga Yehovah. (Leisi Romesma 14:1-4.) Sortu Bijbel gronprakseri o yepi wi fu teki bosroiti di e gi Gado grani?

Siksi sani di kan yepi wi fu teki bun bosroiti

10, 11. (a) Fa wi kan sorgu taki wi no e prefuru fu teki bosroiti di wi no abi a reti fu teki na ini na osofamiri? (b) San owruman musu hori na prakseri te den e teki bosroiti di kan abi krakti tapu a gemeente?

¹⁰ No prefuru fu teki bosroiti di yu no abi a reti fu teki. Fosi wi e bosroiti fu du wan sani, dan wi musu aksi wisrefi: ’Mi abi a reti fu teki a bosroiti disi?’ Kownu Salomo ben skrifi: „Efu heimemre kon, dan syen o kon tu, ma sma di abi sakafasi, na koni sma.”​—Odo 11:2.

¹¹ A fiti te papa nanga mama e gi den pikin fu den na okasi fu teki wan tu bosroiti gi densrefi. Ma pikin no musu denki taki den abi a reti fu teki den eigi bosroiti (Kol. 3:20). Mama nanga wefi abi a reti fu teki son bosroiti na ini na osofamiri, ma den musu hori na prakseri taki a masra fu den na a edeman fu den (Odo 1:8; 31:10-18; Ef. 5:23). Na so a de tu taki masra musu hori na prakseri taki den no abi a reti fu teki iniwan bosroiti di den wani teki, èn den musu hori na prakseri tu taki Krestes na a edeman fu den (1 Kor. 11:3). Owruman e teki bosroiti di abi krakti tapu a gemeente. Ma den e sorgu taki den e ’hori densrefi na san skrifi’ na ini Gado Wortu (1 Kor. 4:6). Den e hori densrefi finifini tu na a rai di den e kisi fu a getrow srafu (Mat. 24:45-47). Te wi abi a sakafasi fu teki bosroiti te wi abi a reti fu du dati, dan wi no sa gi trawan broko-ede èn wi no sa meki den sari.

12. (a) Fu san ede wi musu ondrosuku sani finifini? (b) Fruklari fa wan sma ben kan ondrosuku sani finifini.

 ¹² Ondrosuku sani finifini. Salomo ben skrifi: „Te wan sma e wroko tranga, dan den sani di a abi na prakseri fu du, o tyari wini kon gi en. Ma ibri sma di e du sani tumusi esi, o pina” (Odo 21:5). Fu eksempre, yu e prakseri fu go na ini wan bisnis? No meki den firi fu yu basi yu ini a tori disi. Kon sabi finifini fa a de nanga a tori, suku rai na sma di sabi den sortu tori dati, èn luku san Bijbel gronprakseri abi fu du nanga a tori (Odo 20:18). Te yu e ondrosuku sani finifini, dan a bun fu poti prakseri na tu prenspari sani. Yu musu kon sabi krin sortu wini a bosroiti di yu wani teki o tyari kon, èn yu musu kon sabi tu sortu takru bakapisi a o tyari kon. Fosi yu e teki wan bosroiti, dan yu musu „teri den kostu” (Luk. 14:28). Prakseri sortu krakti a bosroiti di yu o teki o abi tapu den moni afersi fu yu èn tapu a matifasi di yu abi nanga Gado. A e teki ten nanga muiti fu ondrosuku sani finifini. Ma te yu e du dati, dan yu no sa de gaw fu teki bosroiti di sa tyari problema kon gi yu.

13. (a) Sortu dyaranti wi e kisi na Yakobus 1:5? (b) Te wi e begi Gado fu gi wi koni, dan fa dati o yepi wi?

¹³ Begi Gado fu gi yu koni. Den bosroiti di wi e teki sa gi Gado grani soso te wi e aksi en fu yepi wi. A disipel Yakobus ben skrifi: „Efu wan fu unu e mankeri koni, meki a tan aksi Gado, bika a e gi ala sma nanga en heri ati èn sondro fu suku fowtu na den; Gado sa gi a sma dati koni” (Yak. 1:5). A no de wan syen fu agri taki wi abi a koni fu Gado fanowdu fu yepi wi fu teki bun bosroiti (Odo 3:5, 6). Boiti dati, te wi e frutrow tumusi tapu wi eigi denki, dan wi kan kori wisrefi makriki. Te wi e begi Gado fu gi wi koni èn te wi e luku sortu gronprakseri na ini Gado Wortu abi fu du nanga a tori, dan wi e meki a santa yeye tiri wi. Iya, na so wi sa kon sabi san na a trutru reide fu san ede wi wani teki wan spesrutu bosroiti.​—Hebr. 4:12; leisi Yakobus 1:22-25.

14. Fu san ede wi no musu draidrai fu teki bosroiti?

¹⁴ Teki a bosroiti. No hasti yusrefi fu teki wan bosroiti fosi yu ondrosuku sani èn fosi yu begi Gado fu gi yu koni. Wan koni sma e teki ten fu „luku bun pe a e poti en futu” (Odo 14:15). Ma toku wi no musu draidrai fu teki bosroiti. Wan sma di e draidrai fu teki bosroiti kan kon nanga wan lo sortu reide fu san ede a no e handri (Odo 22:13). Ma toku a e teki wan bosroiti. Fu taki en leti, a e bosroiti fu meki trawan basi en libi.

15, 16. San wi o abi fu du fu man du san wi bosroiti?

¹⁵ Du san yu bosroiti. A muiti di wi e meki fu teki bun bosroiti, sa de lasiten te wi no e du san wi bosroiti. Salomo ben skrifi: „Ala san yu e du, du dati nanga ala yu krakti” (Preik. 9:10). Fu man abi bun bakapisi, dan wi musu de klariklari fu du san de fanowdu fu man hori wisrefi  na a bosroiti di wi teki. Fu eksempre, kande wan gemeente preikiman e bosroiti fu pionier. A sa abi bun bakapisi? A sa abi bun bakapisi te a no e gi pasi taki a grontapuwroko fu en èn a prisiriten di a abi e teki tumusi furu fu en ten nanga en krakti. Efu dati ben o pasa, dan a no o abi nofo ten fu teki prati na a diniwroko.

¹⁶ Nofo tron den moro bun bosroiti na den moro muilek wan fu teki. Fu san ede dati de so? Fu di „heri grontapu de na ini a makti fu na ogriwan” (1 Yoh. 5:19). Wi musu feti teige ’den wan di abi makti, teige den tiriman fu a dungru disi, èn teige den ogri yeye na hemel’ (Ef. 6:12). Na apostel Paulus nanga a disipel Yudas ben sori taki den wan di e bosroiti fu gi grani na Gado sa musu feti wan feti.​—1 Tim. 6:12; Yud. 3.

17. Te a abi fu du nanga den bosroiti di wi e teki, dan san Yehovah e fruwakti fu wi?

¹⁷ Poti prakseri baka na a bosroiti fu yu èn tyari kenki kon te dati de fanowdu. A no ala ten sani e waka soleki fa wi ben bosroiti. Bijbel e taki: „Takru ten nanga sani di den no e fruwakti kan miti den alamala” (Preik. 9:11). Ma Yehovah e fruwakti taki wi e tan hori wisrefi na spesrutu bosroiti, awansi wi e kisi tesi. Wan sma di bosroiti fu gi ensrefi abra na Yehovah, noso di trow, sa musu hori ensrefi na a bosroiti di a teki. Gado e fruwakti taki wi e hori wisrefi na den bosroiti dati. (Leisi Psalm 15:1, 2, 4.) Ma furu bosroiti di wi e teki no prenspari so. Ten na ten wan koni sma o poti prakseri baka na den bosroiti di a teki. Kande a sa musu tyari wan tu kenki kon, noso kande a sa musu teki wan heri tra bosroiti. Ma a no musu meki heimemre noso trangayesi tapu en fu du dati (Odo 16:18). A moro prenspari sani gi en na fu sorgu taki a e tan gi Gado grani nanga a fasi fa a e libi.

Leri trawan fu teki bosroiti di e gi Gado grani

18. Fa papa nanga mama kan leri den pikin fu den fu teki bun bosroiti?

¹⁸ Papa nanga mama kan du furu fu yepi den pikin fu den fu kon sabi fa fu teki bosroiti di e gi Gado grani. A moro bun sani di o yepi den pikin, na te trawan e gi den wan bun eksempre (Luk. 6:40). Te a fiti, dan papa nanga mama kan fruteri den pikin fu den sortu sani densrefi du, fosi den teki wan spesrutu bosroiti. Son leisi den kan gi den pikin fu den primisi fu teki den eigi bosroiti, èn baka dati den kan prèise den te sani waka bun. Ma fa a de te a pikin e teki wan don bosroiti? Kande a papa noso mama o bigin suku fu kibri a pikin gi den takru bakapisi fu a bosroiti di a teki. Ma a sani dati no o tyari wini kon gi a pikin ala ten. Fu eksempre, kande a papa nanga mama e gi a pikin primisi fu go meki en rijbewijs. Kande a pikin e rèi tumusi tranga èn a e kisi wan butu. A papa nanga mama ben kan bosroiti fu pai a butu. Ma a ben o moro bun te den e meki a pikin wroko fu pai a butu. Na so a pikin kan leri fu tyari frantwortu gi den sani di a du.​—Rom. 13:4.

19. San wi musu leri den Bijbelstudenti fu wi, èn fa wi kan du dati?

¹⁹ Yesus ben taigi den bakaman fu en fu gi trawan leri (Mat. 28:20). Wan fu den moro prenspari sani di wi kan leri den Bijbel studenti fu wi, na fu teki bun bosroiti. Fu man yepi den bun, dan wi musu dwengi wisrefi fu no taigi den san fu du. A moro bun fu leri den fa fu denki na wan fasi di e kruderi nanga Bijbel gronprakseri, so taki densrefi kan bosroiti san den o du. Fu taki en leti, „ibriwan fu wi o abi fu gi Gado frantwortu” (Rom. 14:12). Dati meki wi alamala abi bun reide fu teki bosroiti di e gi Gado grani.

[Futuwortu]

San yu ben sa piki?

• Fu san ede wi musu leri fu teki bosroiti?

• Fu san ede a no bun te wi e frede fu teki bosroiti, èn san kan yepi wi fu no frede moro?

• San na siksi sani di kan yepi wi fu sorgu taki wi e teki bosroiti di e gi Gado grani?

[Aksi fu a tori disi]

[Faki/​Prenki na tapu bladzijde 16]

Sani di o yepi wi fu teki bun bosroiti

1 No prefuru fu teki bosroiti di yu no abi a reti fu teki

2 Ondrosuku sani finifini

3 Begi Gado fu gi yu koni

4 Teki a bosroiti

5 Du san yu bosroiti

6 Poti prakseri baka na a bosroiti di yu teki èn tyari kenki kon

[Prenki na tapu bladzijde 15]

Wan sma di e draidrai fu teki bosroiti de leki wan boto di e drifi go-kon na ini wan krasi se