Go na content

Go na table of contents

A tru taki Abraham ben abi kameili?

A tru taki Abraham ben abi kameili?

A tru taki Abraham ben abi kameili?

SOLEKI fa Bijbel e taki, dan boiti den tra osometi di Abraham ben kisi fu Farao, a ben kisi sosrefi kameili (Gen. 12:16). Di a futuboi fu Abraham ben teki wan langa waka go na Mesopotamia, dan a „teki tin kameili fu en masra”. Sobun, Bijbel e sori krin taki Abraham ben abi kameili sowan 4000 yari pasa.​—Gen. 24:10.

Son sma no e bribi dati. Wan buku e taki: „Sabiman feni taki den sani disi di Bijbel e taki fu kameili, no e kruderi nanga a fasi fa sani ben de trutru na a ten dati, fu di furu sma e bribi taki teleki a ten fu a yari 1200 bifo Krestes, sma no ben gwenti kweki kameili. Èn dati ben de wan langa pisi ten baka a ten fu Abraham” (New International Version Archaeological Study Bible). Fu dati ede, sma feni taki den sani di Bijbel e taki fu kameili no tru, fu di na a ten dati, sma no ben e kweki kameili ete.

Ma tra sabiman feni taki aladi sma bigin kweki kameili sowan 3000 yari pasa, toku dati no wani taki dati sma no ben e kweki kameili bifo a ten dati. Wan buku e taki: „No so langa pasa, wan ondrosuku sori taki sma bigin kweki kameili na a zuid-owstusei fu Arabia moro leki 4000 yari pasa. A kan taki na a bigin, sma ben e kweki kameili gi a merki, a wiwiri, a buba, nanga a meti fu den. Ma a no ben de langa baka dati di sma bigin gebroiki en fu tyari lai” (Civilizations of the Ancient Near East). Soleki fa a sori, dan a sani disi di ben e pasa fosi a ten fu Abraham na wan tru tori, fu di sabiman feni bonyo nanga tra sani di e sori taki sma ben e kweki kameili na ini a ten dati.

Sani di sma fu owruten ben skrifi fu a tori disi, e buweisi tu taki sma ben e kweki kameili na a ten dati. A srefi buku e taki: „Na ini Mesopotamia, owruten sani di sma skrifi e taki fu [a kameili], èn prenki fu kameili de na tapu difrenti stampu. Disi e sori taki a kan taki sma na ini Mesopotamia ben e kweki a meti dati kaba sowan 4000 yari pasa”, noso na a ten fu Abraham.

Son sabiman e bribi taki bisnisman fu Zuid Arabia di ben e seri spesrei, ben e gebroiki kameili fu tyari den lai fu den go na a noordsei. Den ben e pasa na ini a gran sabana, èn den ben e go na kontren soleki Egepte nanga Siria, èn na so den sma fu den kontren drape ben e kon abi kameili. A kan taki sma ben e du a bisnis disi 4000 yari langa kaba. A moi fu sabi taki Genesis 37:25-28 e taki fu bisnisman di ben de Ismaelsma èn di ben e gebroiki kameili fu tyari spesrei go na Egepte pikinmoro wán hondro yari baka a ten fu Abraham.

Kande furu sma na den Owstusei kondre no ben gwenti gebroiki kameili sowan 4000 yari pasa, ma buweisi de taki sma ben sabi kameili. Fu dati ede wan buku e taki: „A no de fanowdu moro fu denki taki den owruten Bijbel tori di e taki fu kameili no tru, fu di nofo buweisi de taki sma ben e kweki kameili fosi a ten fu [Abraham]” (The International Standard Bible Encyclopedia).