Go na content

Go na table of contents

Yu kenki yu libi?

Yu kenki yu libi?

„Kenki un denki, so taki unu kan kenki un libi.”ROM. 12:2.

1, 2. Sortu krakti a libimakandra pe wi gro kon èn a fasi fa wi kweki kan abi na wi tapu?

A FASI fa wi kweki, den mati di wi abi, a kulturu fu wi nanga a libimakandra pe wi gro kon, abi furu krakti na wi tapu. Den sani disi abi krakti tu na tapu den gwenti di wi kon abi soleki den sani di wi e nyan, den sortu krosi di wi e weri èn a fasi fa wi e tyari wisrefi.

2 Ma tra sani de di prenspari moro leki den sani di wi gwenti nyan nanga den krosi di wi gwenti weri. Fu eksempre, te wi e gro kon, wi e leri taki son sani bun èn taki tra sani no bun. Ibri sma e denki tra fasi fu den sani disi. A fasi fa a konsensi fu wi e wroko abi krakti tu na tapu den bosroiti di wi e teki. Bijbel e sori taki nofo tron ’den sma di no abi a wèt fu Gado e du san a wèt e taki sondro fu den sabi’ (Rom. 2:14). Son leisi Gado no poti wèt di e sori krin san wi musu du. Ma disi wani taki dati wi kan du nomo san wi gwenti? Wi kan du nomo san wi famiri, sma fu wi kulturu noso sma na ini wi kontren gwenti du?

3. Kari tu prenspari sani di e meki taki Kresten no e du nomo san tra sma gwenti du.

3 Tu prenspari sani de fu san ede Kresten no e si sani so. A fosi sani abi fu du nanga san Bijbel e memre wi na Odo 16:25: „Wan pasi de di wan man e si leki a reti pasi, ma dede na a kaba fu a pasi dati.” Fu di wi na sondu sma, meki wi no man taki trutru san bun gi wi (Odo 28:26; Yer. 10:23). A di fu tu sani na taki Bijbel e sori taki Satan na „a gado fu a grontapu disi”. Na en e taki san musu pasa na ini a grontapu. Sobun, na san en e taki, na dati grontapu o du, awinsi a bun noso ogri èn san en wani na dati e kon pôpi tu (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19). Efu wi wani taki Yehovah blesi wi èn taki a feni wi bun, dan wi musu teki a rai di a e gi wi na ini Romesma 12:2.Leisi en.

4. San wi o go luku na ini na artikel disi?

4 Wan tu prenspari sani skrifi na ini Romesma  12:2 di wi o go luku now. Wi o taki fu den dri aksi disi: (1) Fu san ede wi musu ’kenki wi libi’? (2) San a wani taki fu kenki wi libi? (3) Fa wi kan kenki wi libi? Meki wi poti prakseri na a piki na tapu den aksi disi.

FU SAN EDE WI MUSU KENKI WI LIBI?

5. Gi suma Paulus ben skrifi a rai na ini Romesma 12:2?

5 A sani di na apostel Paulus skrifi gi den Romesma no ben de gi den wan di no ben de na bribi, noso gi ala sma fu Rome, ma a ben de gi den salfu Kresten brada nanga sisa fu en (Rom. 1:7). A ben gi den deki-ati fu kenki èn fu „no libi moro leki den sma fu a grontapu”. „Den sma fu a grontapu” dati ben abi den eigi prakseri fu san bun èn san no bun, den ben abi den eigi gwenti, den ben abi den fasi fa den ben e tyari densrefi èn fa den ben e weri krosi. Fu di Paulus taki dati den Kresten fu Rome ’no ben musu libi moro’ leki den sma drape, meki dati e sori taki a grontapu ben abi krakti ete na tapu sonwan fu den. Sortu krakti a grontapu ben abi na tapu den brada nanga sisa na a ten dati?

6, 7. Fu san ede a no ben makriki fu de wan Kresten na ini Rome na a ten fu Paulus?

6 Sma di e go na Rome na ini a ten disi, kan si san tan abra fu den tempel, den grebi, den monumenti, den bigi stadion, den komedi-oso nanga den tra presi di bow dusundusun yari pasa. Den sani disi e yepi wi fu frustan moro bun fa den Romesma ben e libi na ini a ten dati èn fa den ben e anbegi den gado fu den. Wi kan leisi historiabuku di e fruteri fu strei pe ogri-ati fetiman ben e feti nanga makandra, fu a fasi fa den ben e strei lon nanga asiwagi èn fu komediprei di ben abi fu du nanga sani fu na aladei libi, son leisi srefi nanga sani di no fiti.Rom. 6:21; 1 Petr. 4:3, 4.

7 Den Romesma ben abi furu tempel di ben abi wan lo gado na ini. Toku furu fu den sma disi no du muiti trutru fu kon sabi den gado di den ben e anbegi. Na anbegi fu den ben abi fu du nomo nanga sani di sma na ini a libimakandra ben gwenti du te wan pikin gebore, te sma trow, noso te sma dede. Yu kan frustan taki a no ben makriki gi den Kresten na ini Rome fu di furu fu den ben kweki nanga den sani dati tu. Sobun, den ben musu kenki fu kan tron tru Kresten. Ma srefi baka di den dopu den ben abi fu kenki son sani ete.

8. Fu san ede Kresten musu luku bun nanga a grontapu na ini a ten disi?

8 Na ini a ten disi a grontapu kan meki Kresten du sani tu di no bun kwetikweti, neleki fa dati ben de na ini Rome. Fu san ede? Fu di a fasi fa den sma fu a grontapu disi e denki de fu si na ala sei. (Leisi Efeisesma 2:2, 3; 1 Yohanes 2:16.) Fu di wi e si ala dei san den sma fu grontapu e du,  fa den e prakseri èn fa den e tyari densrefi, meki wi musu tan luku bun taki wi no kon de leki den. Dati meki a de tranga fanowdu fu gi yesi na a rai di Paulus gi fu „no libi moro leki den sma fu a grontapu disi”, ma fu „kenki” wi libi. San wi musu du?

SAN WI MUSU KENKI?

9. Sortu kenki wan sma musu tyari kon na ini en libi fu kan teki dopu?

9 Te wan sma e studeri Bijbel èn a e du san a leri, dan a e kon moro krosibei na Yehovah. O moro a sma e tyari kenki kon na ini en libi, o moro a e go na fesi. A e libi falsi kerkigwenti èn a e tapu nanga den takru gwenti di a ben abi fosi. Boiti dati, a e du muiti fu kisi nyun fasi fu kan libi leki fa Krestes ben libi (Ef. 4:22-24). A e gi wi prisiri fu si fa hondrohondro sma e go na fesi ala yari èn fa den e teki dopu te fu kaba fu sori taki den gi densrefi abra na Yehovah Gado. A sani disi e prisiri Yehovah ati (Odo 27:11). Ma toku wi musu aksi wisrefi efu dati na ala san wan sma musu du fu kenki.

Furu sma musu komoto na ini a grontapu fu Satan èn den musu kenki den libi (Luku paragraaf 9)

10. Fu san ede a go di wan sma e go na fesi no de a srefi leki te wan sma e kenki en libi?

10 Te Bijbel e taki dati wi musu kenki wi libi, dan dati de moro leki fu go na fesi nomo noso fu tyari wisrefi moro bun. Wan Bijbel wortubuku e taki dati den wortu „kenki un libi” na ini Romesma 12:2 wani taki dati wan sma musu meki a santa yeye yepi en fu kenki a denki fu en noso fu meki a denki fu en kon nyun. Sobun, te wan Kresten wani kenki en libi, dan a musu du moro leki fu libi son takru gwenti, fu no taki sani moro di no fiti èn fu no libi wan morsu libi. Son sma di no sabi Bijbel e du muiti fu libi na so wan fasi tu. We, dan san a wani taki dati wan Kresten musu kenki en libi?

11. San wan sma musu du fu kenki en libi soleki fa Paulus e sori?

11 Paulus ben skrifi: „Kenki un denki, so taki unu kan kenki un libi.” Na ini Bijbel a wortu „denki” abi fu du nanga wi frustan, nanga a fasi fa wi e si sani èn nanga wi prakseri. Na a bigin fu a brifi di Paulus skrifi gi den Romesma, a e taki fu sma di ben abi wan „kruktu denki”. Den sma dati ben e du ’kruktudu nanga ogridu. Den ben abi bigi-ai, den ben e du takrudu, èn den ben dyarusu pasa marki. Den ben e kiri trawan, den ben e meki trobi, den ben e bedrigi trawan’ èn den ben e du ala sortu tra ogri (Rom. 1:28-31). Wi kan frustan fu san ede Paulus taigi den wan di kweki na ini a libimakandra dati èn di tron futuboi fu Gado, fu ’kenki den denki, so taki den ben kan kenki den libi’.

’Puru ala faya-ati nanga atibron nanga babari nanga kosikosi na un mindri.’Ef. 4:31.

12. (a) Fa furu sma na ini a ten disi e denki? (b) Fa a denki dati kan pori a fasi fa tru Kresten e si sani?

12 A sari fu taki dati furu sma na wi lontu de soleki fa Paulus taki. Den feni taki fu libi leki fa Bijbel e taki no de gi  a ten disi èn taki sma di e hori densrefi na Bijbel gronprakseri no musu dwengi trawan fu du dati tu. Furu sma di e gi lès na skoro èn furu papa nanga mama e meki den pikin du san den wani. Den e leri den pikin srefi taki ala sma musu de fri fu bosroiti gi densrefi san bun noso san ogri. Den sortu sma disi e bribi taki nowan sma man sabi trutru san bun èn san no bun. Srefi furu sma di e taki dati den e bribi na ini Gado, feni taki den musu de fri fu du san den wani èn taki den no abi fu gi yesi na Gado èn na den wèt fu en (Ps. 14:1). A denki dati kan pori a fasi fa tru Kresten e si sani. Efu wan brada noso sisa no luku bun, dan a kan go denki so tu fu den sani di Gado seti gi wi. Kande a no e agri nanga a fasi fa sani seti na ini a gemeente èn a kan taki a e kragi srefi te a no lobi wan sani. Noso kande a no feni taki a de fanowdu trutru fu hori ensrefi na den Bijbel rai di wi e kisi fu luku bun nanga hei skoroleri, nanga a fasi fa wi e meki prisiri èn nanga a fasi fa wi e gebroiki Internet.

13. Fu san ede wi musu ondrosuku wisrefi finifini?

13 Efu wi no wani libi moro leki den sma fu a grontapu disi, dan wi no musu kori wisrefi. Na presi fu dati wi musu ondrosuku finifini fa wi e denki, san wi wani du nanga wi libi èn fa wi e tyari wisrefi. Sma no man si san de na ini wi ati èn kande den e taigi wi srefi taki wi e du en bun. Ma na wi wawan sabi efu wi meki den sani di wi leri fu Bijbel kenki wi denki trutru èn efu den e kenki wi te now ete.Leisi Yakobus 1:23-25.

FA WI KAN KENKI WI LIBI?

14. San kan yepi wi fu kon sabi san wi musu kenki na ini wi libi?

14 Te wi e kenki wi libi, dan wi musu kenki tu san de na ini wi ati. Fu man du disi wi abi wan sani fanowdu di kan go moro dipi. San na dati? Te wi e studeri Bijbel, wi e leri fa Yehovah wani taki wi musu de. A fasi fa wi o tyari wisrefi te wi si san Bijbel e taki o sori san de na ini wi ati trutru. Disi o yepi wi fu sabi sortu sani wi musu kenki fu kan du a wani fu Gado di bun dorodoro.Rom. 12:2; Hebr. 4:12.

15. Fa Yehovah e kenki wi te wi e gi en na okasi?

15 Leisi Yesaya 64:8. Na agersitori di a profeiti Yesaya gebroiki e leri wi wan prenspari sani. Fa Yehovah, wi Patu-bakriman, e kenki wi neleki fa wan patu-bakriman e du nanga klèidoti? Wi sabi taki a no e kenki wi skin noso wi fesi fu meki wi kon de moro moi, ma a e kenki wi fu inisei. Efu wi e gi en na okasi, dan a e kenki wi ati. Dati wani taki a e kenki a fasi fa wi e firi nanga a fasi wi e denki. Dati na san wi abi fanowdu fu man kakafutu gi a grontapu disi. San Yehovah e du fu kenki wi?

16, 17. (a) Fruteri san wan patu-bakriman e du nanga a klèidoti di a o gebroiki fu meki bun prapi. (b) Fa Gado Wortu e yepi wi fu kenki kon tron sma di a feni bun?

16 Te wan patu-bakriman wani meki bun prapi, a e gebroiki bun klèidoti. Ma a musu du tu sani fosi a kan gebroiki a klèidoti. A fosi sani di a e du na taki a e krin a klèidoti. Baka dati a musu moksi a klèidoti nanga a watra di de fanowdu fu safu en so taki a sani di a e meki no broko te a e meki en.

17 Wan patu-bakriman no e gebroiki watra nomo fu krin a klèidoti, ma sosrefi fu safu en so taki a kan wroko nanga en. Na so a kan meki a prapi di a wani, srefi efu na wan prapi di kan broko makriki. Neleki fa a watra e kenki a klèidoti,  na so Gado Wortu e kenki wi. Di wi leri sabi Gado, Bijbel yepi wi fu no denki moro leki fa grontapu e denki èn wi bigin denki leki fa Gado e denki. Na so a ben kan kenki wi kon tron sma di a feni bun (Ef. 5:26). Prakseri omeni leisi kaba wi kisi deki-ati fu leisi Bijbel ibri dei èn fu tan go na den Kresten konmakandra. Fu san ede den gi wi a deki-ati disi? Efu wi e du den sani dati, dan wi e gi Yehovah na okasi fu kenki wi.Ps. 1:2; Tori 17:11; Hebr. 10:24, 25.

Te yu e kenki yu libi, dan yu o man lusu problema moro makriki leki fosi (Luku paragraaf 18)

18. (a) Fu san ede a prenspari fu denki dipi fu Gado Wortu efu wi wani taki a abi krakti na wi tapu èn taki a kenki wi libi? (b) Sortu aksi kan yepi wi?

18 Efu wi wani taki Gado Wortu kenki wi, dan wi musu du moro leki fu abi a gwenti nomo fu leisi Bijbel èn fu leri wan sani fu en. Furu sma e leisi Bijbel wanwan leisi èn dati meki den sabi san skrifi na ini. Kande yu miti so wan sma na ini a preikiwroko. Son sma sabi Bijbeltekst na ede srefi. Ma dati no abi furu krakti na tapu a denki nanga a libi fu den. Fu san ede? Fu di a boskopu fu Gado Wortu e kenki sma soso te den e meki a saka go dipi na ini den ati. Fu dati ede wi musu denki dipi fu den sani di wi e leri na ini Bijbel. A bun fu aksi wisrefi: ’Mi de seiker taki disi na moro leki wan kerkileri nomo? Mi si na ini mi eigi libi taki disi na a tru leri? Mi e si fa mi kan du den sani di mi leri? Noso mi e si den nomo leki sani di mi kan leri trawan? Mi abi a firi taki na Yehovah e taki nanga mi?’ Te wi e denki dipi fu den sortu aksi disi, dan dati kan yepi wi fu kon moro krosibei na Yehovah. A lobi di wi e firi gi en o kon moro tranga. Te den sani di wi leri e naki wi ati, dan dati o yepi wi fu kenki kon tron moro bun sma.Odo 4:23; Luk. 6:45.

19, 20. Sortu wini wi o kisi te wi e du san Bijbel e taki?

19 Te wi abi a gwenti fu leisi Bijbel ibri dei èn fu denki dipi fu san wi leisi, dan dati o yepi wi fu tan du san Paulus taki: „Kenki a fasi fa unu ben de fosi èn tapu nanga den sani di unu ben e du. Kon tron nyun sma di kisi nyun fasi fu di unu kon sabi sani finifini” (Kol. 3:9, 10). Iya, wi o tan abi bun bakapisi te wi kon frustan krin san Gado Wortu e taki èn te a abi krakti na tapu wi libi. A nyun fasi fa wi leki Kresten e kon de, o kibri wi gi den triki fu Satan.

20 Na apostel Petrus e memre wi: „Un musu de leki pikin di e gi yesi. Den lostu di unu ben abi . . . no musu basi unu moro”, ma ’un musu kon santa na ini ala san unu e du’ (1 Petr. 1:14, 15). Te wi e du ala san wi man fu kenki wi denki nanga a fasi fa wi ben tyari wisrefi fosi èn te wi e gi Gado na okasi fu kenki wi, dan dati o tyari blesi kon soleki fa wi o si na ini a tra artikel.