Go na content

Go na table of contents

San wi kan leri fu a begi fu den Leifisma?

San wi kan leri fu a begi fu den Leifisma?

„Meki sma prèise yu bigi nen.”NEH. 9:5.

1. Fu sortu konmakandra di Gado pipel ben hori wi o taki èn san yu kan aksi yusrefi?

„UN OPO prèise Yehovah un Gado fu ala ten.” Nanga den moi wortu disi, den Leifisma kari Gado en pipel fu owruten fu kon makandra fu begi. A begi disi na a moro langawan di skrifi na ini Bijbel (Neh. 9:4, 5). A konmakandra disi ben hori na Yerusalem na ini a yari 455 Fosi Krestes, na a di fu 24 dei fu Tisyri, a di fu seibi mun fu a Dyu kalender. Te wi o luku san pasa fosi a spesrutu dei dati, dan aksi yusrefi: ’Sortu bun gwenti fu den Leifisma ben meki taki a bigi konmakandra disi waka bun? Sortu tra sani mi kan leri fu a begi disi di ben sreka bun?’Ps. 141:2.

WAN SPESRUTU MUN

2. Sortu moi eksempre den Israelsma gi wi di den kon makandra, baka di den klari a skotu fu Yerusalem?

2 Wán mun fosi a spesrutu konmakandra disi, den Dyu klari a skotu fu Yerusalem (Neh. 6:15). Gado pipel kaba a wroko disi na ini 52 dei nomo. Baka dati den poti prakseri na a anbegi fu den. Dati meki den kon makandra na a pren fu a foto tapu a fosi dei fu a nyun mun Tisyri fu arki fa Esra nanga den tra Leifisma ben e leisi Gado Wèt nanga wan tranga sten èn fa den ben e fruklari en . Heriheri osofamiri, sosrefi den pikin „di ben man frustan den sani di den ben e yere”, go drape èn den tanapu e arki „fu mamanten te go miti brekten”. Disi na wan moi eksempre gi den wan di e go na konmakandra na ini den moi Kownukondre zaal fu wi. Ma toku a e pasa son leisi taki te wi de drape wi e prakseri tra sani di no de so prenspari, a no so? Efu dati de so, dan luku na eksempre fu a pipel Israel baka. Den no ben arki nomo, ma den ben poti prakseri tu na san den yere. Den sani di den yere naki den ati so te, taki den bigin krei di den frustan taki den trangayesi Gado Wèt.Neh. 8:1-9.

3. San den Israelsma ben musu du?

 3 A dei dati no ben de wan dei fu taki fu sondu. Ma a ben de wan fesadei èn Yehovah ben wani taki den prisiri (Num. 29:1). Dati meki Nehemia taigi a pipel: „Un go, nyan den moro bun pisi meti di de fu nyan èn dringi den moro switi sani di de fu dringi. Seni pikinso nyanyan gi den sma di no abi sani fu bori, bika a dei disi na wan santa dei gi wi Masra. No firi sari, bika a prisiri di Yehovah e gi, de leki wan fortresi gi unu.” A moi fu si taki a pipel du san den Leifisma taigi den èn a dei dati ala sma ben „de nanga bigi prisiri”.Neh. 8:10-12.

4. (a) San den famiri-edeman fu Israel du? (b) San den Leifisma du ibri dei fu a Kampufesa disi?

4 A dei baka dati den famiri-edeman kon makandra fu luku fa a pipel ben kan gi yesi na Gado Wèt moro bun . Di den luku san Gado Wèt taki fu a tori, den kon si taki den ben musu hori a Kampufesa nanga a spesrutu konmakandra na a kaba fu a fesa dati fu 15 te go miti 22 fu a mun Tisyri. Sobun, a pipel bigin sreka sani gi a fesa dati . A Kampufesa dati ben de a moro bun fesa di oiti hori sensi a ten fu Yosua èn na a dei dati ala sma ’ben e prisiri srefisrefi’. Wan prenspari sani di pasa na a fesa dati na taki den Leifisma leisi Gado Wèt gi ala den sma drape, „fu a fosi dei teleki a lasti dei, iya, ibri dei”.Neh. 8:13-18.

WAN DEI PE SMA TAKI SORTU SONDU DEN DU

5. San Gado pipel du fosi den Leifisma begi gi den?

5 Tu dei baka dati, a ten ben doro gi a pipel fu taki dati den du sondu fu di den trangayesi Gado Wèt. A dei disi no ben de wan dei fu nyan, dringi èn meki prisiri. Na presi fu dati Gado pipel ben faste èn den ben weri krosi di sma gwenti weri te den e sari. Na a dei disi tu, den Leifisma leisi Gado Wèt gi a pipel na mamanten, sowan dri yuru langa. Bakadina, den „taki sortu sondu den du èn den boigi fu anbegi Yehovah, a Gado fu den” . Baka dati den Leifisma begi gi a heri pipel .Neh. 9:1-4.

6. San meki taki den Leifisma ben man begi wan moi begi èn san wi e leri fu dati?

6 A no de fu taki dati a gwenti di den Leifisma ben abi fu leisi Gado Wèt yepi den fu sreka densrefi gi a moi begi disi. A fosi pisi fu a begi e poti prakseri na sani di Yehovah du èn na den fasi fu en. Na ini a lasti pisi fu a begi, den Leifisma e taki ibri tron baka dati Gado „abi furu sari-ati” èn taki den Israelsma no warti fu a sori den sari-ati (Neh. 9:19, 27, 28, 31). San wi kan leri fu den Leifisma? Wi musu leisi Gado Wortu ala dei èn denki dipi fu en. Na a fasi dati wi e gi Yehovah na okasi fu taki nanga wi. Dan te wi e begi, wi kan fruteri Yehovah moro krin san de na tapu wi ati. Te fu  kaba den begi fu wi o kon moro bun.Ps. 1:1, 2.

7. San den Leifisma aksi Gado èn san wi e leri fu dati?

7 Na ini a begi disi, den Leifisma e aksi Gado wán sani nomo. Na a kaba fu a begi den e taki: „Ke wi Gado, yu na wan bigi Gado, yu abi furu makti èn sma abi bigi lespeki gi yu. Yu e hori a frubontu fu yu èn yu e sori sma bun-ati. Furu problema miti wi, den kownu, den granman, den priester, den profeiti, nanga den afo fu wi. Iya, sensi a ten fu den kownu fu Asiria, teleki now problema e miti a heri pipel fu yu. Fu dati ede wi e begi yu fu no si den problema fu wi leki wan soso sani.” Na eksempre fu den Leifisma e sori wi taki te wi e begi, a fiti fu prèise Yehovah èn fu taki en tangi fosi wi aksi en wan sani.

DEN PRÈISE GADO EN BIGI NEN

8, 9. (a) Fa den Leifisma sori sakafasi di den bigin begi? (b) Fu sortu sani di de na hemel den Leifisma ben taki na ini a begi fu den?

8 Aladi a begi fu den Leifisma ben moi, toku den ben abi sakafasi èn den ben firi leki den sani di den taki no ben bun nofo fu gi Yehovah a glori di a musu kisi. Dati meki den e bigin begi Yehovah gi heri Israel èn nanga sakafasi den e taki: „Meki sma prèise yu bigi nen di warti fu kisi ala prèise nanga grani.”Neh. 9:5.

9 Den e begi moro fara: „Yu wawan na Yehovah. Yusrefi meki hemel, iya, srefi den moro farawe pisi fu hemel nanga ala sani di de na ini hemel. Na yu meki grontapu nanga den sani di de na tapu èn a se nanga den sani di de na ini. Na yu e hori ala sani na libi èn ala den sani na hemel e boigi gi yu” (Neh. 9:6). Iya, Yehovah Gado meki hemel nanga ala den milyunmilyun stari sistema di de. A meki ala den moi sani na grontapu èn a meki taki ala libisma nanga meti man meki pikin èn taki bon man meki pransun. A begi e taki tu dati „den sani na hemel e boigi gi” Gado. Disi abi fu du nanga den engel di Bijbel e kari a „legre fu hemel” (1 Kow. 22:19; Yob 38:4, 7). Den engel disi abi sakafasi èn den e du san Gado wani fu di den e yepi sondu „sma di o kisi frulusu” (Hebr. 1:14). Te wi e teki a moi eksempre fu den engel di e sori sakafasi, dan wi srefi o dini Yehovah leki wán man neleki wan bigi legre di orga bun.1 Kor. 14:33, 40.

10. San wi e leri fu den sani di Gado du gi Abraham?

10 Baka dati den Leifisma taki fu den sani di Gado ben du gi Abram. Abram ben abi 99 yari kaba, ma a no ben abi nowan pikin nanga en wefi Sarai fu di Sarai no ben man kisi pikin. Na a ten dati Yehovah kenki en nen kon tron Abraham, san wani taki „tata fu bun furu pipel” (Gen. 17:1-6, 15, 16). Gado pramisi Abraham tu taki den bakapikin fu en ben o kisi a kondre Kanan. Nofo tron libisma e frigiti san den pramisi trawan, ma Yehovah no e frigiti. Na ini a begi  fu den Leifisma den taki: „Yu na Yehovah, a tru Gado, di ben teki Abram leki futuboi. Na yu tyari en komoto na Ur fu den Kaldeyasma èn na yu kenki en nen kon tron Abraham. Yu ben si taki a lobi yu nanga en heri ati. Fu dati ede yu meki wan frubontu nanga en fu gi en nanga den bakapikin fu en a kondre fu den Kanansma. . . . Yu du san yu pramisi, fu di ala ten yu e du san reti” (Neh. 9:7, 8). Meki wi teki na eksempre fu a Gado fu wi di e du ala ten san reti èn meki wi tan du muiti fu du san wi pramisi.Mat. 5:37.

DEN KEFALEK SANI DI YEHOVAH DU GI EN PIPEL

11, 12. (a) Fruteri san a nen fu Yehovah wani taki. (b) Fa dati ben kon na krin te yu luku den sani di a du gi den bakapikin fu Abraham?

11 A nen Yehovah wani taki „A e meki kon tron”. Disi e sori taki Gado e tan du sani fu meki den pramisi fu en kon tru. A sani disi e kon na krin te yu e luku den sani di Gado du gi den bakapikin fu Abraham di den ben de srafu na Egepte. Na a ten dati a ben gersi leki a heri pipel no ben o man kon fri èn taki den no ben o man go libi na ini a Pramisi Kondre. Ma Gado tan du san ben de fanowdu teleki ala den sani di a pramisi kon tru. Na a fasi disi a sori taki a warti fu tyari a bigi nen Yehovah.

12 Na ini a begi fu den Leifisma, den e taki fu wan tu fu den sani di Yehovah du gi en pipel: „Yu poti prakseri na den afo fu wi di den ben e pina na Egepte èn yu arki den di den ben e bari kari yu na a Redi Se. Yu du bigi sani nanga wondru na fesi a kownu fu Egepte, na fesi ala den futuboi fu en èn na fesi ala sma na ini a kondre fu en, bika yu ben sabi taki den sma disi ben e si den afo fu wi leki soso sma. Na so yu meki biginen gi yusrefi, neleki fa yu du na a dei disi. Leti na den fesi, yu prati a se na tu, so taki den ben kan waka pasa na ini a se na tapu drei gron fu kan doro na abrasei. Ma den sma di ben e hari go na den baka, dede fu di yu trowe den go na ini a se neleki fa sma e trowe wan ston go na ini wan krasi liba.” Baka dati den Leifisma e taki fu tra sani di Yehovah du gi en pipel: „Yu meki den wini den Kanansma di ben e tan na ini a kondre. . . . Den teki den foto abra di abi bigi skotu. Den teki den fatu gron, den oso di abi ala sortu bun sani na ini, den watrabaki di sma koti puru na ini ston èn den gron pe sma prani droifi, olèif, nanga furu froktubon. Ne den bigin nyan, den bere kon furu, den kon fatu èn den ben e prisiri srefisrefi, fu di yu du furu bun sani gi den.”Neh. 9:9-11, 24, 25.

13. Fa Yehovah leri den Israelsma fu anbegi en, ma san a pipel du?

13 Gado du furu tra sani fu meki den pramisi fu en kon tru. Fu eksempre, syatu baka di den Israelsma gowe libi Egepte, Yehovah gi den wèt èn a leri den fa fu anbegi en. Di den Leifisma begi Gado, den taki: „Yu saka kon na tapu Sinai-bergi èn yu taki nanga den komoto fu hemel. Ne yu sori den fa yu o krutu den afersi fu den èn yu gi den wèt fu sori den san tru. Boiti dati, yu gi den markitiki di bun gi den èn yu gi den komando tu” (Neh. 9:13). Yehovah pruberi fu gi en pipel leri so taki den ben kan de sma di fiti fu tyari a santa nen fu en te den ben o kisi a Pramisi Kondre. Ma toku den no ben gi yesi na den wèt fu en.Leisi Nehemia 9:16-18.

DEN BEN MUSU KISI PIRI-AI

14, 15. (a) Fa Yehovah sori sari-ati gi den Israelsma? (b) San wi e leri fu den sani di Gado du gi a pipel fu en?

14 A begi fu den Leifisma e taki fu tu sondu di den Israelsma du, baka di den pramisi Gado na Sinai-bergi taki den ben o hori en Wèt. Aladi den Israelsma ben musu dede na ini a gran sabana fu di den ben du den sondu dati, toku Yehovah sori den sari-ati  èn a tan sorgu gi den. Na ini a begi, den Leifisma e prèise Yehovah na a fasi disi: „Yu no gowe libi den na ini a sabana, fu di yu abi furu sari-ati. . . . Fotenti yari langa, yu gi den nyanyan. . . . Den no ben e mankeri noti. Den krosi fu den no ben e broko èn den futu fu den no ben e sweri” (Neh. 9:19, 21). Na ini a ten disi Yehovah e gi wi ala sani tu di wi abi fanowdu fu tan dini en. Noiti wi musu de leki den dusundusun Israelsma di dede na ini a sabana fu di den ben trangayesi Gado èn fu di den no ben abi bribi. Te yu luku en bun, dan den sani disi „skrifi leki wan warskow gi wi di e libi na a kaba fu a ten disi”.1 Kor. 10:1-11.

15 A de wan sari sani taki den Israelsma no tan dini Yehovah di den go na ini a Pramisi Kondre. Den bigin anbegi den gado fu den Kanansma, den go du hurudu èn den gi den pikin fu den leki ofrandi na den gado disi srefi. Dati meki Yehovah gi pasi taki tra kondre na den lontu bigin pina a pipel fu en. Te den ben abi berow, Yehovah ben e sari den, a ben e gi den pardon èn a ben e frulusu den fu den feanti fu den. Disi ben e pasa „ibri tron baka”. (Leisi Nehemia 9:26-28, 31.) Fu dati ede den Leifisma taki: „Furu yari langa yu ben abi pasensi nanga den èn yu meki yu yeye kon na tapu den profeiti fu yu fu warskow den. Toku den no arki yu. Te fu kaba, yu libi den gi den trakondre sma.”Neh. 9:30.

16, 17. (a) San ben de a bakapisi di den Israelsma bigin trangayesi Yehovah agen? (b) Sortu sondu den Israelsma taki dati den du èn san den pramisi Gado?

16 Srefi baka di den Israelsma komoto na ini katibo den trangayesi Gado agen. San ben de a bakapisi? Den Leifisma begi moro fara: „Now wi kon de srafu. Di yu ben gi den afo fu wi a kondre disi, yu ben wani taki den ben musu nyan den froktu nanga den tra bun sani fu a kondre. Ma now wi de srafu na ini a srefi kondre disi. Fu di wi ben sondu, meki . . . wi de na ini bigi banawtu.” Den Israelsma ben tron srafu na ini a kondre di Yehovah ben gi den.Neh. 9:36, 37.

17 A de so taki den Leifisma ben feni taki Gado no du bun gi en pipel di a gi pasi taki den pina? Nôno, kwetikweti! Luku san den taki: „A no yu meki den sani disi pasa nanga wi, fu di yu na wan sma di e du san reti. Ala ten yu du san yu pramisi, ma na wi go du ogri” (Neh. 9:33). Na ini a begi disi den sori taki den no prakseri densrefi. Na a kaba fu a begi den pramisi taki a pipel ben o tan gi yesi na a Wèt fu Gado (Leisi Nehemia 9:38; 10:29). Ne den skrifi a pramisi disi na tapu papira èn 84 Dyu edeman poti den stampu na tapu a papira.Neh. 10:1-27.

18, 19. (a) San wi abi fanowdu fu kan libi na ini a nyun grontapu fu Gado? (b) Fu sortu sani wi musu tan begi èn fu san ede?

18 Wi abi rai fu Yehovah fanowdu efu wi wani de sma di fiti fu libi na ini a nyun grontapu pe retidu o de. Na apostel Paulus ben aksi: „Sortu manpikin no e kisi strafu fu en papa?” (Hebr. 12:7) Wi kan sori taki wi teki den rai di Yehovah e gi wi te wi e tan horidoro na ini a diniwroko fu en èn te wi e meki a santa yeye fu en yepi wi fu tron moro bun sma. Efu wi du wan seryusu sondu, dan wi kan de seiker taki Yehovah o gi wi pardon te wi abi berow trutru èn te wi teki a piri-rai fu en na wan sakafasi.

19 Heri esi Yehovah o du moro kefalek sani leki na ini a ten di a frulusu den Israelsma fu Egepte. Dan ala sma o sabi taki en na wan bigi Gado trutru (Esek. 38:23). Neleki fa a pipel fu en fu owruten kisi a Pramisi Kondre, na so ala Kresten di e tan dini Yehovah o kisi libi na ini a nyun grontapu fu en pe retidu o de (2 Petr. 3:13). Meki wi tan begi taki a bigi nen fu Gado kon santa, fu di wi sabi taki den kefalek sani di a pramisi wi o kon tru. A tra artikel o taki fu wan tra begi di kan yepi wi fu kisi blesi fu Gado now èn fu têgo.