1. Fa den sani di skrifi na ini a buku Lefitikus kan yepi wi?

YEHOVAH wani taki ala den futuboi fu en musu de santa. Fu ala den buku fu Bijbel, Lefitikus na a wan di e taki moro furu fu santafasi. Te wi e frustan den sani di a buku disi e taki, dan dati o yepi wi fu kon sabi fa wi musu tyari wisrefi na wan santa fasi.

2. Fruteri wan tu sani fu a buku Lefitikus.

² A buku Lefitikus di a profeiti Moses skrifi, na wan pisi fu „Gado Buku” di bun fu gi leri (2 Tim. 3:16). A nen Yehovah skrifi sowan tin leisi na ini ibri kapitel fu a buku disi. Te wi e frustan den sani di skrifi na ini Lefitikus, dan dati o yepi wi fu no du nowan sani di kan meki Yehovah kisi porinen (Lef. 22:32). Den wortu „Mi na Yehovah” skrifi furu leisi na ini a buku disi èn disi musu memre wi taki wi musu gi yesi na Gado. Na ini na artikel disi èn na ini a tra artikel, wi o luku wan tu moi sani fu a buku Lefitikus di o yepi wi fu tan dini Gado na wan santa fasi.

3, 4. San a wasi di Aron nanga den manpikin fu en ben musu wasi densrefi e agersi? (Luku a prenki na a bigin fu na artikel.)

³ Leisi Lefitikus 8:5, 6. Yehovah ben teki Aron fu wroko leki  granpriester èn a ben teki den manpikin fu en fu wroko leki priester gi a pipel Israel. Aron e agersi Yesus Krestes èn den manpikin fu Aron e agersi den salfu bakaman fu Yesus. Ma efu Aron e agersi Yesus, yu denki taki a wasi di Aron ben musu wasi fu krin ensrefi ben wani taki dati Yesus ben musu krin ensrefi tu? Nôno. Yesus no ben abi sondu èn a „no ben doti ensrefi nanga noti” (Hebr. 7:26; 9:14). Sobun, a no ben abi fu krin ensrefi. Ma baka di Aron wasi ensrefi kon krin, a ben agersi Yesus di krin èn di e du san reti. Ma san a wasi di den manpikin fu Aron ben musu wasi densrefi wani taki?

⁴ A wasi di den manpikin fu Aron ben musu wasi densrefi e sori taki den sma di ben o de priester na hemel ben musu de krin tu. A de so taki a dopu fu den salfuwan abi fu du nanga a krin di den manpikin fu Aron ben musu krin densrefi? Nôno. Dopu no e wasi wan sma sondu puru, ma a e sori taki a sma gi en heri libi abra na Yehovah Gado. Den salfuwan e kon krin „nanga a watra fu Gado Wortu” (Ef. 5:25-27). Disi wani taki dati den musu gi yesi na den leri fu Krestes na ini den heri libi. Na so den e krin densrefi èn den e kon santa. Ma fa a de nanga den „tra skapu” dan?—Yoh. 10:16.

5. Fu san ede wi kan taki dati den tra skapu e kon krin nanga yepi fu Gado Wortu?

⁵ Den manpikin fu Aron no e agersi den tra skapu fu Yesus noso den sma fu a „bigi ipi” (Openb. 7:9). Ma toku den sma disi e kon santa èn krin tu nanga yepi fu Gado Wortu. Nanga yepi fu Bijbel den sma disi di abi a howpu fu libi na grontapu, kon frustan o prenspari na ofrandi fu Yesus de. Dati meki den e bribi na ini Yesus ofrandi èn den wani „du santa wroko gi [Yehovah] dei nanga neti” (Openb. 7:13-15). Den salfuwan nanga den tra skapu e krin densrefi doronomo èn disi de fu si na ini a „bun fasi” fa den e tyari densrefi (1 Petr. 2:12). Yehovah breiti srefisrefi fu si fa den salfuwan nanga den tra skapu e hori densrefi krin èn fa den de wán. A breiti tu fu si fa den e arki den Skapuman Yesus ala ten èn fa den e tan waka na en baka!

6. Fu san ede wi musu ondrosuku wisrefi doronomo?

⁶ San a wasi di den priester fu Israel ben musu wasi densrefi wani taki gi wi na ini a ten disi? Nofo tron den Bijbelstudie fu wi e si taki den konmakandra presi fu wi krin, èn taki wi e weri krin èn bun krosi. Ma a krin di den priester fu Israel ben musu krin densrefi e sori tu taki den sma di wani dini Yehovah musu abi „wan krin ati” tu (Leisi Psalm 24:3, 4; Yes. 2:2, 3). Sobun, te wi e dini Yehovah, dan wi denki musu de krin, wi ati musu de krin èn wi skin musu de krin. Disi wani taki dati wi musu ondrosuku wisrefi doronomo. Son leisi a kan taki wi musu tyari bigi kenki kon, so taki wi kan de santa (2 Kor. 13:5). Fu eksempre, wan dopu Kresten di e luku porno fu espresi musu aksi ensrefi: ’Mi e sori taki mi de santa?’ So wan sma musu go suku yepi fu tapu nanga a fisti gwenti disi.—Yak. 5:14.

7. Sortu eksempre Yesus gi te yu e prakseri san skrifi na Lefitikus 8:22-24?

⁷ Di Moses ben o poti Aron leki Granpriester èn den manpikin fu en leki priester na ini Israel, Moses ben poti a brudu fu wan manskapu na a retisei yesi fu den, a doin fu den reti-anu, èn a bigidoin fu a retisei futu fu den. (Leisi Lefitikus 8:22-24.) A sani disi di den ben du nanga a brudu e sori taki den priester ben o gi yesi na Gado èn taki den ben o du ala muiti fu du a wroko fu den bun. Na dati Granpriester Yesus  du tu. A de a moro bun eksempre gi den salfuwan nanga den tra skapu. A ben e gi yesi na Gado, a ben e du a wani fu Gado èn a tan waka a santa pasi di Gado ben sori en.—Yoh. 4:31-34.

8. San ala anbegiman fu Yehovah musu du?

⁸ Den salfu Kresten nanga den tra skapu fu Yesus musu tan du a wani fu Gado soleki fa Yesus, a Granpriester fu den, ben du. Ala anbegiman fu Yehovah musu gi yesi na den rai di skrifi na ini Gado Wortu. Na so den e sorgu taki den no e meki a santa yeye fu en sari (Ef. 4:30). Den musu ’tan meki den pasi kon grati gi den futu’.—Hebr. 12:13.

9. San dri brada di wroko skinskin makandra nanga memre fu a Tiri Skin taki? Fa den sani di den taki kan yepi yu fu de santa?

⁹ Meki wi luku san dri brada taki. Furu yari langa den brada disi di abi a howpu fu libi na grontapu, wroko skinskin makandra nanga den memre fu a Tiri Skin. Wan fu den taki: „Fu wroko skinskin makandra nanga den salfu brada disi na wan bigi grani di furu sma no kisi. Ma fu di mi e wroko so furu nanga den, meki ten na ten mi e si tu taki den na sondu sma aladi den na salfuwan. Toku wan fu den sani di mi ben wani du na ini ala den yari di pasa, na fu gi yesi na den wan di e teki fesi.” A tra brada taki: „Bijbeltekst soleki 2 Korentesma 10:5 di e taki dati wi musu „gi yesi na Krestes”, yepi mi fu gi yesi èn fu wroko makandra nanga den wan di e teki fesi. Mi ben e gi yesi nanga mi heri ati.” A di fu dri brada taki: „Te wi lobi san Yehovah lobi, te wi e tegu gi san a e tegu, te wi e suku rai na en ala ten èn te wi e du san e plisi en, dan wi o gi yesi na en organisâsi èn na den wan di a e gebroiki fu du den sani di a abi na prakseri gi grontapu.” Di na artikel „Birth of the Nation” (A bigin fu wan nyun pipel) kon na ini wan Waktitoren fu 1925, son sma ben e tweifri na den sani di ben skrifi na ini na artikel dati. Ma a brada disi ben si taki Nathan Knorr, di tron wan memre fu a Tiri Skin, ben bribi wantewante san ben skrifi na ini na artikel dati. Di a brada disi si fa Nathan Knorr ben saka ensrefi, dan disi naki en ati trutru. Te yu e prakseri fu den sani di den dri brada disi taki, dan dati o yepi yu fu gi yesi na Gado èn na so yu o de santa.

10. O prenspari a de fu gi yesi na Gado wet di abi fu du nanga brudu?

¹⁰ Leisi Lefitikus 17:10, 14. Yehovah ben taigi den Israelsma taki den no ben musu „nyan a brudu fu nowan libisani”. Kresten sosrefi no musu gebroiki brudu, awinsi na libisma brudu noso brudu fu meti (Tori 15:28, 29). A ben o hati wi srefisrefi efu wi du wan sani di ben o meki taki Gado „drai baka” gi wi èn puru wi na mindri en pipel. Wi lobi en èn wi wani gi yesi na en. Son leisi wi kan kon na ini wan situwâsi pe son sma di no sabi Yehovah èn di no wani gi yesi na en, wani dwengi wi fu du wan sani di Yehovah no feni bun. Ma awinsi wi kan lasi wi libi srefi, toku wi no o du san den sma disi e taki. Wi sabi taki sma o spotu wi fu di wi no wani gebroiki brudu, ma wi wani gi yesi na Gado (Yud. 17, 18). San kan yepi wi fu hori wisrefi na a bosroiti fu no nyan brudu èn fu no meki datra gi wi brudu?—Deut. 12:23.

11. Fu san ede wi kan taki dati a spesrutu dei di den Israelsma ben e meki sani kon bun baka nanga Gado, no ben de wan alayari gwenti nomo?

¹¹ Na ini owruten Israel den ben abi wan spesrutu dei pe a granpriester ben gebroiki a brudu fu meti fu meki a pipel kon bun baka nanga Gado. Te wi e luku a tori disi moro fini, dan wi o frustan moro bun fa Gado e si brudu. Den ben e gebroiki  brudu soso gi spesrutu sani. Den ben gebroiki en fu aksi Yehovah pardon gi den sondu di den sma ben du èn fu meki den kon bun baka nanga Yehovah. A granpriester ben e teki a brudu fu wan mankaw èn fu wan bokoboko, dan a ben e natinati a presi na fesi a tapun fu na ark fu a frubontu (Lef. 16:14, 15, 19). Fu di a ben e du a sani disi, meki Yehovah ben kan gi den Israelsma pardon fu den sondu. Yehovah ben taki tu dati efu wan man ben kiri wan meti fu nyan en, a man ben musu trowe a brudu fu a meti na gron èn a ben musu tapu en nanga doti, fu di „a libi fu iniwan sortu libisani de na ini en brudu” (Lef. 17:11-14). Den wet di Yehovah ben gi den Israelsma fu brudu ben de seryusu sani, den no ben musu si den leki gwenti nomo. Hondrohondro yari na fesi Yehovah ben taigi Noa nanga den bakapikin fu en kaba taki den no ben musu nyan brudu (Gen. 9:3-6). San Kresten kan leri fu disi?

12. Fa Paulus sori san brudu abi fu du nanga a kisi di sma kan kisi pardon fu sondu?

¹² Na apostel Paulus ben sori den Hebrew Kresten taki brudu kan meki sani kon krin. A ben taki: „Soleki fa a Wèt e taki, dan pikinmoro ala sani e kon krin nanga brudu èn efu brudu no kanti trowe, dan sma no kan kisi pardon” (Hebr. 9:22). A ben sori den tu taki den meti di den ben e tyari leki ofrandi ben e tapu sondu fu wan pisi ten nomo. Den ofrandi disi ben e memre den Israelsma taki den ben de sondusma èn taki den ben abi wan moro warti ofrandi fanowdu fu man puru sondu fu ala ten. A Wet ben de soso ’wan skaduw fu den bun sani di musu kon ete, ma a no ben de a trutru sani srefi’ (Hebr. 10:1-4). Sobun, fa den ben o kisi pardon fu sondu fu ala ten?

13. Fa yu feni en taki Yesus gi Yehovah a waarde fu en brudu fu frulusu wi?

¹³ Leisi Efeisesma 1:7. Yesus gi en libi leki wan srakti-ofrandi fu tapu a sondu fu ala libisma. Disi prenspari srefisrefi gi den wan di lobi Yesus nanga en Papa (Gal. 2:20). Ma na a sani di Yesus du baka di a kisi wan opobaka, meki taki wi kan kisi pardon fu den sondu fu wi. Den sani di a  granpriester ben e du na a dei di a ben e meki a pipel kon bun baka nanga Gado, ben sori san Yesus ben o du. Te a granpriester ben go na ini a Moro Santa Presi fu a tabernakel noso a tempel, dan a ben de neleki a ben go na fesi Gado srefi. Drape a ben e gi a brudu fu den meti leki ofrandi na Gado (Lef. 16:11-15). Na so Yesus ben gi a waarde fu en libisma brudu na Gado tu di a go na hemel, baka di a kisi wan opobaka (Hebr. 9:6, 7, 11-14, 24-28). Wi de nanga tangi trutru taki wi kan kisi pardon fu wi sondu èn taki wi abi wan krin konsensi fu di wi e bribi na ini a brudu fu Yesus!

14, 15. Fu san ede a prenspari fu frustan a wet fu Yehovah di abi fu du nanga brudu èn fu san ede wi musu gi yesi na a wet disi?

¹⁴ Yu man frustan moro bun now fu san ede Yehovah taki dati wi no musu nyan nowan sortu brudu? (Lef. 17:10, 14) Yu e frustan fu san ede Gado e si brudu leki wan santa sani? A e si brudu leki a libi fu wan libisma noso meti (Gen. 9:4). Yu no e agri taki wi musu si brudu soleki fa Gado e si en? A no de so dan taki wi musu gi yesi na a wet fu en fu tan farawe fu brudu? A wan-enkri fasi fa wi kan abi freide nanga Gado, na te wi e bribi na ini a frulusu-ofrandi fu Yesus èn te wi e frustan taki brudu na wan spesrutu sani gi wi Mekiman.—Kol. 1:19, 20.

¹⁵ Iniwan fu wi kan kon na ini wan situwâsi pe sma wani gi wi brudu. A kan tu taki wan sani pasa nanga wan famiri fu wi noso wan bun mati fu wi èn datra taigi en taki a musu teki brudu. Na ini den sortu muilek situwâsi disi wi musu bosroiti sortu datrayepi wi o teki. Boiti dati, wi musu bosroiti efu wi o teki den finifini sani di sma e puru na ini brudu. Fu dati ede a prenspari srefisrefi fu ondrosuku den tori disi èn fu sreka yusrefi gi den sortu situwâsi disi di kan miti yu wantronso. Te wi e begi Yehovah fu tiri wi èn te wi e sreka sani na fesi, dan wi no o teki brudu te sma e dwengi wi fu du dati. A no de fu taki dati wi no wani meki Yehovah sari fu di wi e du wan sani di a no feni bun! Furu datra nanga tra sma e gi trawan deki-ati fu gi brudu, so taki den man yepi trawan di kan lasi den libi. Ma a santa pipel fu Yehovah sabi taki a Mekiman abi a reti fu taki san musu pasa nanga brudu. Gi en, iniwan sortu brudu na wan santa sani. Ala ten wi musu gi yesi na a wet fu en di abi fu du nanga brudu. Te wi e tyari wisrefi na wan santa fasi, dan wi e sori en taki wi abi furu warderi gi a brudu fu Yesus. Na a brudu fu en wawan kan meki sma kisi pardon fu sondu èn a kan meki den kisi têgo libi.—Yoh. 3:16.

16. Fu san ede a pipel fu Yehovah musu de santa?

¹⁶ Di Yehovah frulusu den Israelsma fu katibo na ini Egepte, a taigi den: „Mi na Yehovah di tyari unu komoto na Egepte fu sori unu taki mi na un Gado. Un musu de santa, bika mi santa” (Lef. 11:45). Sobun na fu di Yehovah santa, meki den Israelsma ben musu de santa tu. Leki Kotoigi fu Yehovah wi srefi musu de santa. Disi de krin fu si na ini a buku Lefitikus.

17. Fa yu feni a Bijbel buku Lefitikus now?

¹⁷ Wi leri furu fu den sani di wi luku na ini a buku Lefitikus. A no de fu taki dati yu kon abi moro warderi now gi den sani di skrifi na ini a buku disi èn yu kon frustan moro bun fu san ede wi musu de santa. Ma sortu tra moi sani wi kan leri fu Lefitikus? Fa a Bijbel buku disi kan yepi wi fu anbegi Gado na wan krin fasi? Wi o luku den sani disi na ini a tra artikel.