MI GEBORE na ini 1927, na ini a pikin foto Wakaw, na Saskatchewan, na ini Kanada. Mi papa nanga mama ben abi seibi pikin: fo boi nanga dri meisje. Sobun, yonguyongu kaba mi ben sabi san a wani taki fu libi makandra nanga tra sma.

A famiri fu wi ben firi den takru bakapisi fu den bigi ekonomia problema di ben de na heri grontapu na ini den yari baka 1930. Wi no ben gudu, ma noiti wi mankeri nyanyan. Wi ben abi wan tu osofowru nanga wan kaw. Sobun, ala ten wi ben abi eksi, merki, kasi nanga botro. Fu di furu wroko ben de fu du, meki ala sma na ini wi osofamiri ben musu yepi sorgu gi den meti noso du tra osowroko.

Nanga furu prisiri mi e memre a ten dati. Mi sabi ete fa a heri oso ben furu nanga a smeri fu apra. Fa a ben du kon? We, te mi papa ben e go na foto fu seri sani soleki eksi nanga merki, dan nofo tron a ben e drai kon baka nanga wan dosu apra. Wi ben breiti taki ibriwan fu wi ben kan nyan wan switi apra ibri dei.

Mi ben abi siksi yari di mi papa nanga mama kon sabi a tru leri fu Bijbel. Johnny, a fosi boi fu den, dede syatu baka di a gebore. Mi papa nanga mama ben sari srefisrefi èn den aksi a priester pe Johnny de. A priester taigi den taki a beibi fu den no de na hemel fu di a no ben dopu ete. A taigi mi papa nanga mama tu taki efu den ben o pai en, a ben o begi gi Johnny so taki a ben kan go na hemel. Fa yu ben o firi? Mi papa nanga mama ati ben bron so te nanga a priester taki noiti moro den taki nanga en. Ma toku den ben tan aksi densrefi san pasa nanga Johnny.

Wan dei mi mama feni wan pikin buku di nen Waar zijn de Dooden? (Pe den dedewan de?) di Yehovah Kotoigi tyari kon na doro. A leisi en wantewante. Di mi papa kon na oso, mi mama taigi en: „Mi sabi pe Johnny de! Now a e sribi, ma wan dei a o wiki baka.” A neti dati mi papa leisi a heri buku. Mi papa nanga mama kisi trowstu di den leri taki Bijbel e taki dati dedewan e sribi èn taki na ini a ten di e kon den o kon na libi baka.—Preik. 9:5, 10; Tori 24:15.

A sani di den leri kenki a libi fu den. A gi den trowstu èn den ben firi koloku. Den bigin studeri Bijbel nanga den Kotoigi èn den go na den konmakandra na a pikin gemeente na Wakaw. Furu sma fu a gemeente disi ben de fu Ukraini. Syatu baka dati, mi papa nanga mama bigin preiki.

No langa baka dati, wi froisi go na British Columbia èn a gemeente drape ben breiti taki wi kon. Nanga prisiri mi e denki a ten te wi osofamiri ben e sreka A Waktitoren gi a konmakandra di ben e hori tapu sonde. Wi alamala leri fu abi tranga  lobi gi Yehovah èn gi den sani di wi ben leri fu Bijbel. Mi ben kan si fa Yehovah ben e blesi wi èn fa a libi fu wi ben kon moro bun.

Yu kan frustan taki di wi ben pikin, a no ben makriki gi wi fu taki fu a bribi fu wi nanga tra sma. Ma wan sani di ben de wan bigi yepi gi mi nanga mi pikin sisa Eva, na a gwenti di wi ben abi fu sreka den sani di wi ben musu taki na ini a preikiwroko a mun dati. Wi ben musu demo disi tu na a Diniwroko Konmakandra. Aladi wi ben e syensyen, toku disi ben de wan heri moi fasi fu leri taki nanga sma fu Bijbel. Mi breiti trutru gi a fasi fa wi leri preiki.

Wan sani di gi mi furu prisiri di mi ben pikin, na te furuten dinari ben e kon tan na wi oso. Fu eksempre, wi ben lobi te Jack Nathan, a kring-owruman fu wi, ben e kon na wi gemeente èn tan na wi oso. * A ben de wan prisiri fu arki den furu tori di a ben e fruteri wi. Den deki-ati di a ben e gi wi, meki taki wi ben wani dini Yehovah fayafaya.

Mi sabi ete taki mi ben taigi misrefi: „Te mi kon bigi, mi wani de leki Brada Nathan.” Na a ten dati, mi no ben sabi taki na eksempre fu en ben e sreka mi kaba gi a furuten diniwroko. Di mi ben abi 15 yari, mi teki a bosroiti fu dini Yehovah. Na ini 1942, mi nanga Eva teki dopu.

Na a ten fu a Di Fu Tu Grontapufeti, furu sma ben kon kisi tranga lobi gi a kondre fu den. Na so a ben de tu nanga Jufrow Scott di ben e gi les na a skoro fu mi. Fu di a frow disi no ben e lobi a bribi fu wi kwetikweti, meki a yagi den tu sisa nanga wan brada fu mi puru na skoro. Fu san ede? Fu di den ben weigri fu singi gi a fraga. Baka dati a kon taki nanga a jufrow fu mi klas èn a ben gi en deki-ati fu yagi mi puru tu. Ma mi jufrow taigi en: „Wi e libi na ini wan fri kondre pe sma kan bosroiti gi densrefi san den wani taki noso san den wani bribi. Wi abi a reti fu weigri fu du iniwan sani di e sori taki wi lobi wi kondre.” Aladi Jufrow Scott ben de na en baka nomonomo, toku a jufrow fu mi klas taigi en krin: „Disi na mi bosroiti.”

Jufrow Scott piki en: „Nôno, a no yu bosroiti. Efu yu no yagi Melita, mi o go na a driktoro.” Dati meki mi jufrow taigi mi papa nanga mama taki efu a no ben wani lasi en wroko, dan a ben abi fu yagi mi puru na skoro, aladi a ben sabi taki a no ben de wan bun sani fu du. Toku wi ben man feni ala den skorosani di wi ben abi fanowdu èn wi studeri na oso. Syatu baka dati, wi froisi go na wan tra presi sowan 32 kilometer moro fara. Drape wi ben kan go na wan tra skoro.

Na ini den yari fu a feti, lanti ben tapu Kotoigi fu prati den buku fu den. Ma toku wi ben e preiki oso fu oso nanga wi Bijbel. Na so wi tron preikiman di ben sabi gebroiki Bijbel fu preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre. Disi yepi wi fu kon sabi Bijbel moro bun èn fu tron wan moro betre Kresten. Wi si tu fa Yehovah ben e horibaka gi wi.

Di mi nanga Eva kaba nanga skoro, wi bigin pionier. A fosi grontapuwroko di mi du, ben de na wan bigi wenkri. Baka wan pisi ten, mi teki les fu leri fu seti sma wiwiri, wan sani di mi ben lobi du di mi ben de na oso ete. A les disi teki siksi mun. Baka dati mi feni wan wroko na wan kapsalon, tu  dei na ini a wiki. Tu tron wan mun mi ben e leri tra sma fu du a wroko disi. Na so mi ben man sorgu gi mi srefi èn du a pionierwroko.

Na ini 1955, mi ben wani go na a „Kownukondre Wini” Distrikt Kongres di ben o hori na New York City, Amerkankondre èn na Neurenberg na ini Doisrikondre. Ma fosi mi go na New York, mi miti Brada Nathan Knorr fu na edekantoro. En nanga en wefi ben kon na wan kongres na Vancouver, na ini Kanada. Di den ben de drape, den aksi mi fu seti a wiwiri fu Sisa Knorr. Brada Knorr ben lobi a fasi fa mi ben seti a wiwiri fu en wefi èn a ben wani taki nanga mi. Mi taigi en taki mi ben wani go na New York, fosi mi ben o go na Doisrikondre. Ne a aksi mi fu kon wroko neigi dei na Brooklyn Betel.

A sani disi kenki mi libi. Di mi ben de na New York, mi miti wan yongu brada di ben nen Theodore (Ted) Jaracz. Syatu baka di mi miti en, mi fruwondru di a aksi mi: „Yu na wan pionier?” Mi piki en: „Nôno.” Mi mati LaVonne yere san mi taki èn a kon na mindri. A taki: „Iya, en na wan pionier.” Fu di Ted ben bruya pikinso, meki a aksi LaVonne: „We, suma sabi moro betre, yu noso en?” Mi taigi en taki mi ben pionier fosi èn taki baka a kongres, mi ben o bigin baka.

Ted gebore na ini 1925, na Kentucky, Amerkankondre. Di Ted ben abi 15 yari, a gi ensrefi abra na Yehovah èn a teki dopu. Tu yari baka dati, a bigin du a gewoon pionierwroko, aladi nowan famiriman fu en tron wan Kotoigi. Ted du a furuten diniwroko sowan 67 yari langa.

Na ini yuli 1946, di Ted ben abi 20 yari, a klari a di fu seibi klas fu a Waktitoren Bijbelskoro Gilead. Baka dati a dini leki kring-owruman na Cleveland, Ohio. Na ini 1951, a kisi a grani fu tron bijkantoro-opziener na Australia.

Fu di Ted ben de na a kongres na Neurenberg na ini Doisrikondre tu, meki wi ben abi ten fu leri sabi makandra. Na so wi kon lobi makandra. Mi ben breiti fu yere taki a ben wani dini Yehovah nanga en heri ati. A ben e du en wroko fayafaya. Ma aladi a ben e si en wroko leki wan seryusu sani, toku a ben abi switifasi èn a ben lobi fu taki nanga sma. Mi kon si taki a no ben de wan sma di ben e suku en eigi bun nomo. Baka a kongres dati, Ted go na Australia baka èn mi go baka na Vancouver. Ma wi tan skrifi brifi gi makandra.

Baka di Ted dini sowan feifi yari na Australia, a go baka na Amerkankondre èn a kon pionier na Vancouver. Mi ben breiti taki mi famiri ben lobi en. Mi bigi brada Michael ben luku taki sani no miti mi èn nofo tron a ben e broko en ede nanga mi te wan yongu brada ben wani kon leri sabi mi moro bun. Ma Michael ben kon lobi Ted esi-esi. A taki: „Melita, yu feni wan bun man. Sorgu taki yu libi bun nanga en èn taki yu no lasi en.”

Mi srefi ben kon lobi Ted tu. Wi trow tapu 10 december 1956. Wi pionier makandra na ini Vancouver, baka dati na Kalifornia èn baka dati wi bigin du kring-wroko na ini Missouri nanga Arkansas. Sowan 18 yari langa, wi tan ibri wiki na wan tra oso di wi ben e du a kring-wroko na wan bigi pisi fu Amerkankondre. Wi ondrofeni furu moi sani na ini a preikiwroko èn wi ben e prisiri fu miti furu brada nanga sisa. A sani disi yepi wi trutru te wi ben musu go ibri wiki na difrenti presi.

Wan sani di mi ben lobi fu Ted na taki noiti a ben e si a matifasi di a ben abi nanga Yehovah leki wan pikin sani. A wroko di a ben e du gi a bigi Gado fu hemel nanga grontapu, ben de wan prenspari sani  gi en. Wi ben lobi leisi èn studeri Bijbel nanga makandra. Fosi wi ben e go sribi te neti, wi ben e saka kindi sei a bedi, dan Ted ben e begi gi wi. Baka dati ibriwan fu wi ben e taki en eigi begi. Mi ben sabi te Ted ben e broko en ede nanga wan seryusu sani. A ben abi a gwenti fu komoto na bedi, dan a ben e saka kindi baka èn a ben e begi bun langa. A ben e naki mi ati fu si taki a ben wani begi Yehovah gi bigi sani èn gi pikin sani.

Wan tu yari baka di wi trow, Ted taigi mi taki a ben o bigin nyan fu a brede èn dringi fu a win na a Memrefesa. A taki: „Mi begi fayafaya fu a tori disi fu de seiker taki mi e du san Yehovah wani mi fu du.” Mi no fruwondru taki Gado salfu en nanga santa yeye fu go dini na ini hemel te fu kaba. Mi ben e si en leki wan grani taki mi ben kan horibaka gi wan brada fu Krestes.—Mat. 25:35-40.

Na ini 1974, wi fruwondru taki den aksi Ted fu tron wan memre fu a Tiri Skin fu Yehovah Kotoigi. Baka wan pisi ten, den aksi wi fu kon dini na Brooklyn Betel. Ted ben e du a wroko fu en leki memre fu a Tiri Skin èn mi ben kisi a wroko fu krin den kamra noso fu wroko na ini a kapsalon fu Betel.

Wan fu den frantwortu di Ted ben abi na taki a ben musu go na den difrenti bijkantoro. A ben wani sabi spesrutu fa a ben e go nanga a preikiwroko na ini den kondre fu Owstu Europa nanga Sovyet-Unie. Wan leisi wi ben de nanga fakansi na Sweden di Ted taigi mi: „Melita, den tapu a preikiwroko na Polen, ma mi wani go yepi den brada drape.” Sobun, wi suku wan visum, dan wi go na Polen. Drape Ted miti nanga wan tu brada di ben e teki fesi èn den teki wan langa koiri so taki nowan sma ben kan yere san den ben e taki. Fo dei langa den brada disi ben e kon makandra èn den ben abi furu fu taki. Ma mi ben breiti fu si taki Ted ben e prisiri fu yepi den brada nanga sisa fu en.

Na ini november 1977, wi kisi na okasi baka fu go na Polen. Fositron, Brada F. W. Franz, Brada Daniel Sydlik nanga Ted go na Polen leki memre fu a Tiri Skin. Lanti ben tapu a wroko fu wi ete. Ma den dri memre fu a Tiri Skin ben man taki nanga den brada di ben e teki fesi, nanga den pionier èn nanga tra Kotoigi na ini difrenti foto. Den Kotoigi disi ben e dini Yehovah langa ten kaba.

A yari na en baka, di Milton Henschel nanga Ted go na Polen, den miti nanga den heihei man fu a kondre. Den heihei man disi no ben e gens wi so furu moro. Na ini 1982, den tiriman fu Polen gi den Kotoigi primisi fu hori wan kring konmakandra fu wán dei. A yari na en baka, moro bigi kongres ben e hori. Furu fu den kongres disi ben e hori na presi di wi ben yuru. Aladi a wroko fu wi ben tapu ete na ini 1985, toku wi kisi primisi fu  hori fo kongres na ini bigi stadion a yari dati. Ma na ini mei 1989, di wi ben e sreka sani fu hori moro bigi kongres srefi, den tiriman fu Polen gi Yehovah Kotoigi primisi fu du a wroko fu den. A sani disi ben e prisiri na ati fu Ted srefisrefi.

Na ini 2007, wi ben de na pasi fu go na Zuid-Afrika fu di den ben o gi a bijkantoro drape abra na Gado. Di wi ben de na Ingrisikondre, datra kon si taki a brudu fu Ted ben hei èn den taigi en fu no go na Zuid-Afrika na a ten dati. Baka di Ted kon betre, wi drai go baka na Amerkankondre. Ma wan tu wiki baka dati, brudu naki en èn a ben kon lan na en retisei.

Ted no ben e kon betre so esi èn na a bigin a no ben man go na kantoro. Ma wi ben breiti taki a ben man taki. Aladi a no ben man du so furu moro, toku a pruberi fu tan du a wroko fu en. Fu eksempre, a ben e sidon na ini wi foroisi èn nanga yepi fu telefon a ben e teki prati srefi na den alawiki konmakandra fu a Tiri Skin.

Ted ben e warderi a bun datrayepi di a ben e kisi na Betel. Safrisafri a ben man bigin waka baka. A ben man du wan tu fu den wroko fu en na Betel èn na ini a gemeente, èn ala ten a ben de nanga prisiri.

Dri yari baka dati, brudu naki en ete wan leisi èn tapu dridewroko 9 yuni 2010 a dede. Aladi mi ben sabi taki wan dei ben o kon taki Ted ben o kaba en diniwroko na grontapu, toku mi no man fruteri omeni a hati mi di mi lasi en. Mi e misi en trutru. Ma mi e taki Yehovah tangi gi na okasi di mi kisi fu horibaka gi Ted. Moro leki 53 yari, wi ben de na ini a furuten diniwroko makandra. Mi e taki Yehovah tangi gi a fasi fa Ted yepi mi fu kon moro krosibei na mi hemel Tata. We, mi no e tweifri taki a nyun grani di a kisi e gi en furu prisiri èn taki a e firi koloku.

Baka di mi wroko someni yari nanga mi masra èn wi ben de koloku, a no makriki fu kon gwenti a nyun situwâsi fu mi. Mi nanga Ted ben lobi miti sma di ben kon na Betel èn na wi Kownukondre zaal. Ma now di Ted no de moro èn mi no tranga so moro, mi no e miti so furu sma. Toku mi breiti fu de nanga mi lobi brada nanga sisa na Betel èn na ini a gemeente. A libi na Betel no makriki, ma mi e prisiri taki mi man dini Gado na a fasi disi. Te now ete mi lobi a preikiwroko. Aladi mi e kon weri èn mi no man tanapu tumusi langa, mi lobi du stratiwroko èn mi lobi hori Bijbelstudie.

Te mi e si ala den ogri sani di e pasa na grontapu, mi breiti taki mi ben man dini Yehovah nanga so wan bun trowpatna. Den blesi fu Yehovah meki taki mi abi wan bun libi.—Odo 10:22.