Go na content

Go na table of contents

Wan Bijbelvertaling di e naki sma ati

Wan Bijbelvertaling di e naki sma ati

„A wortu fu Gado de na libi.”HEBR. 4:12.

SINGI: 37, 116

1. (a) Sortu wroko Gado ben gi Adam? (b) Fa Gado pipel gebroiki den tongo di den e taki?

YEHOVAH GADO meki libisma na so wan fasi taki den man taki wan tongo. Na ini a dyari fu Eden, Gado gi Adam wan wroko pe a ben musu gebroiki a tongo fu en. A ben musu gi ala den meti wan nen. Ne Adam luku ala den meti bun èn a gi ibriwan fu den wan nen di fiti (Gen. 2:19, 20). Sensi a ten dati, a pipel fu Gado gebroiki den tongo di den e taki fu prèise Yehovah èn fu fruteri trawan fu en. Na ini a ten disi Gado pipel e vertaal Bijbel na ini den difrenti tongo di sma e taki, so taki moro sma kan leri sabi Yehovah.

2. (a) Sortu dri sani a komte di vertaal a Nyun-Grontapu Bijbel hori na prakseri? (b) San wi o luku na ini na artikel disi?

2 Dusundusun Bijbelvertaling de na grontapu, ma a no alamala vertaal soifri. Na ini den yari baka 1940, a komte di vertaal a Nyun-Grontapu Bijbel bosroiti taki ala ten den o hori dri prenspari sani na prakseri te den e vertaal Bijbel: (1) Den o gi Gado nen grani fu di den o poti a nen disi baka na ala den presi pe a ben skrifi fosi. (Leisi Mateyus 6:9.) (2) Den ben o pruberi fu vertaal ibri wortu fu a boskopu na ini Gado Wortu, soleki fa a ben skrifi na ini Hebrewtongo nanga Grikitongo. Ma te a boskopu no ben o de krin, dan den ben o vertaal san a boskopu wani taki. (3) Den ben o gebroiki wortu di makriki fu leisi èn fu frustan. * (Leisi Nehemia 8:8, 12.) Na den dri sani disi den sma di vertaal Bijbel na ini moro leki 130 tongo, hori na prakseri. Na ini na artikel disi wi o luku fa den du dati di den vertaal na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013. Wi o luku tu fa sma di vertaal a Bijbel disi na ini tra tongo du dati.

WAN BIJBEL DI E GI GRANI NA GADO NEN

3, 4. (a) Na ini sortu owruten dokumenti a Tetragrammaton skrifi? (b) San furu fu den sma di vertaal Bijbel du nanga a nen fu Gado?

3 Den sabiman di e ondrosuku owruten dokumenti fu den Hebrew Buku fu Bijbel, soleki den Dede Se Lolo, e fruwondru fu si taki a nen fu Gado skrifi so furu leisi na ini den dokumenti disi. A nen skrifi nanga den fo Hebrew letter di sma sabi leki a Tetragrammaton. A no na ini den owru Hebrew dokumenti disi wawan a nen skrifi, ma a de tu na ini wan tu owru kopi fu a Septuaginta, den Hebrew Buku fu Bijbel di vertaal na ini Grikitongo. Den kopi disi na fu sowan 200 yari Fosi Krestes te go miti sowan 100 yari Baka Krestes.

4 Aladi a de krin taki Gado nen musu de na ini Bijbel, toku furu fu den sma di vertaal Bijbel puru a santa nen fu Gado na ini. Fu eksempre, tu yari baka di a Nyun-Grontapuvertaling fu den Kresten Griki Buku fu Bijbel kon na doro na ini Ingrisitongo na ini 1950, sma meki wan nyunwan fu na American Standard Bijbel. Di a Bijbel disi kon na doro na ini 1901, a ben abi a nen fu Gado na ini. Ma na ini a nyunwan fu 1952 den puru a nen fu Gado. Fu san ede den du dati? Den sma di vertaal a Bijbel disi ben feni taki „a no fiti srefisrefi” fu gebroiki Gado nen. Na ini furu Bijbel di vertaal na ini Ingrisitongo nanga tra tongo, den du a srefi sani disi.

5. Fu san ede a prenspari taki Gado nen de na ini Bijbel?

5 Fu san ede a de wan seryusu sani te sma e puru Gado nen te den e vertaal Bijbel? Wan sma di e vertaal bun, sabi taki a prenspari fu frustan fosi san a sma di skrifi na artikel ben abi na prakseri. Na so fasi a o man teki yoisti bosroiti te a e vertaal. Furu Bijbeltekst de di e sori taki Gado nen prenspari èn taki a musu kisi grani (Eks. 3:15; Ps. 83:18; 148:13; Yes. 42:8; 43:10; Yoh. 17:6, 26; Tori 15:14). Yehovah Gado meki den man di a gebroiki fu skrifi Bijbel, poti en nen dusundusun leisi na ini den owruten dokumenti. (Leisi Esekièl 38:23.) Sobun, te sma e puru a nen fu Gado na ini Bijbel, dan dati e sori taki den no abi lespeki gi Yehovah.

6. Fu san ede den poti a nen fu Gado na ete siksi vers na ini na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013?

6 Now moro buweisi de di e sori taki sma musu gebroiki Gado nen. Na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013, abi a nen 7216 leisi. Dati na 6 tron moro furu leki na ini a Nyun-Grontapuvertaling fu 1984. Feifi fu den tekst pe den poti a nen baka na 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Na ini den Dede Se Lolo a nen de na ini den vers disi. Den Dede Se Lolo owru 1000 yari moro leki a Hebrew dokumenti fu den Masoreetsma di den gebroiki fu vertaal a Nyun-Grontapuvertaling fu 1984. Boiti dati, den poti a nen baka na ini Krutuman 19:18 fu di den ondrosuku tra owruten dokumenti fu Bijbel.

7, 8. San a nen Yehovah wani taki?

7 Gi tru Kresten a nen fu Yehovah prenspari srefisrefi. Bakasei fu na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013 e fruteri ete wan tu sani di abi fu du nanga a nen fu Gado. A komte di vertaal a Nyun-Grontapu Bijbel kon frustan taki Gado nen wani taki „A e meki kon tron”. * Fosi, den buku fu wi ben e taki dati disi abi fu du nanga Eksodes 3:14 pe skrifi: „Mi sa tron san mi wani tron.” Dati meki wi ben prakseri taki den wortu disi wani taki dati Gado e meki ensrefi kon tron iniwan sani di de fanowdu fu meki den pramisi fu en kon tru. * Ma a nyun Ingrisitongo Bijbel fu 2013 e taki: „Boiti taki Yehovah srefi kan tron iniwan sani, a kan du a srefi tu nanga den sani èn den sma di a meki. A kan meki den tron awinsi san de fanowdu fu meki a wani fu en pasa.” (Luku sosrefi a brochure Studeri Gado Wortu moro fini, blz. 5.)

8 Yehovah kan sorgu taki den sani di a meki, kon tron iniwan sani di a wani. Fu eksempre, a meki Noa tron wan sma di ben man bow wan ark, a meki Besaleyel tron wan tumusi bun wrokoman, a meki Gideon tron wan srudati di ben man wini bigi feti èn a meki Paulus tron wan apostel gi den trakondre sma. Iya, gi Gado pipel a nen fu en prenspari fu di a wani taki furu. Dati meki noiti a komte di vertaal a Nyun-Grontapu Bijbel ben o puru a nen disi na ini Bijbel.

9. Fu san ede den brada ben feni taki a prenspari srefisrefi fu vertaal Bijbel na ini tra tongo?

9 A Nyun-Grontapuvertaling de fu feni now na ini moro leki 130 tongo. Ala den Bijbel disi e gi Gado glori fu di en nen skrifi na ala den presi pe a musu de. (Leisi Maleaki 3:16.) Na ini tra Bijbel sma puru a nen fu Gado, dan den poti tra wortu soleki „Masra”, noso a nen fu wan tra gado. Disi na wan fu den sani di meki taki den brada fu a Tiri Skin fu Yehovah Kotoigi, ben feni taki a prenspari srefisrefi taki sma fu ala tongo kon abi wan Bijbel di e gi Gado nen grani.

WAN VERTALING DI SOIFRI ÈN DI MAKRIKI FU FRUSTAN

10, 11. Sortu problema den sma di ben e vertaal a Nyun-Grontapuvertaling na ini tra tongo ben abi son leisi?

10 A no ben makriki fu vertaal na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling na ini tra tongo. Fu eksempre, na ini a ten di pasa na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling ben e gebroiki a Hebrew wortu „Syeol” na ini tekst soleki Preikiman 9:10. Dati na san tra Ingrisitongo Bijbel du tu. Fosi, a tekst dati ben e taki: „Nowan wroko, noso prakseri, noso sabi, noso koni de na ini Syeol, a presi pe yu o go.” Sma di ben e vertaal Bijbel na ini tra tongo ben abi problema nanga a wortu disi. Furu tron den leisiman no ben sabi a wortu „Syeol”. A wortu disi no ben de fu feni srefi na ini den wortubuku fu den èn son tron sma ben e denki taki na wan presi den e kari so. Dati meki den kisi primisi fu vertaal a Hebrew wortu „Syeol” nanga a Griki wortu „Hades” leki „Grebi”, fu di dati na san den wortu disi wani taki èn fu di dati moro makriki fu frustan.

11 Na ini Ingrisitongo wi ben vertaal a Hebrew wortu nefesj nanga a Griki wortu psuke nanga wán wortu nomo, dati na „sili”. Ma di tra tongo vertaal en leki fa Ingrisitongo du dati, dan a ben muilek fu frustan. Fu san ede? Na ini furu tongo a wortu „sili” abi fu du nanga wan yeye noso wan sani di e komoto na ini a skin fu wan sma te a dede. Fu no meki sma prakseri taki na dati a wortu „sili” wani taki, meki den sma di vertaal a Nyun-Grontapuvertaling na ini tra tongo, kisi primisi fu vertaal a wortu disi leki san a wani taki trutru. Fu meki sma frustan san den Hebrew nanga Griki wortu wani taki, den poti futuwortu na den Bijbeltekst disi. Na so fasi a moro makriki fu leisi den tekst èn fu frustan den wantewante.

12. San na wan tu sani di kenki na ini na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013? (Luku sosrefi na artikel di nen „A Nyun-Grontapuvertaling fu 2013 na ini Ingrisitongo”, na ini a tijdschrift disi.)

12 Den aksi di den vertaler ben e poti, ben sori taki tra sani ben de tu di sma ben kan frustan tra fasi. Dati meki na ini september 2007, den brada fu a Tiri Skin gi primisi fu kenki wan tu sani na ini na Ingrisitongo Bijbel. A komte di kisi a wroko fu du disi, ondrosuku den dusundusun aksi fu den sma di ben e vertaal Bijbel. Den puru den Ingrisitongo wortu di sma no e gebroiki moro, dan den poti wortu di sma e frustan now. Boiti dati, den du furu muiti fu taki sani na wan fasi di krin èn di makriki fu frustan, aladi den taki sani soifri leki fa a ben de na ini Hebrewtongo noso Grikitongo. A fasi fa den tra tongo vertaal Bijbel, yepi den brada fu meki den tekst fu a nyun Ingrisitongo Bijbel kon moro krin.Odo 27:17.

SMA BREITI NANGA A NYUN BIJBEL

13. San furu sma taki fu na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling fu 2013?

13 Fa furu sma e prakseri fu na Ingrisitongo Nyun-Grontapuvertaling disi? Na edekantoro fu Yehovah Kotoigi na Brooklyn kisi dusundusun brifi pe brada nanga sisa taki fa den breiti nanga a Bijbel disi. Den sani di wan sisa fu wi taki e sori fa furu sma e firi. A e taki: „A nyun Bijbel fu 2013 de leki wan kisi di lai nanga diriston. Te yu e leisi en, dan a de neleki yu e ondrosuku ibriwan fu den diriston dati fu kon sabi fa den meki, fu si a kloru fu den èn fu si fa den moi. Den tekst vertaal na wan fasi di makriki fu frustan. Dati yepi mi fu kon sabi Yehovah moro bun. Gi mi, a de leki wan papa di e brasa mi hori, aladi a e leisi a moi boskopu fu en gi mi.”

14, 15. Fa a Nyun-Grontapuvertaling yepi furu sma di no e taki Ingrisitongo?

14 A no a nyun Ingrisitongo Bijbel wawan ben meki sma firi so. Wan owru man di e libi na Sofia, na ini Bulgaria e taki fu a Nyun-Grontapuvertaling na ini Bulgariatongo: „Na omeni yari kaba mi e leisi Bijbel, ma noiti mi leisi wan Bijbel di makriki fu frustan leki a disi èn di e doro mi ati.” Wan sisa fu Albania di kisi a Nyun-Grontapuvertaling na ini a tongo fu en, e taki tu: „A Wortu fu Gado moi na ini Albaniatongo! A de wan bigi grani taki Yehovah e taki nanga wi na ini wi eigi tongo!”

15 Na ini furu kondre Bijbel diri èn yu no man feni en makriki. Sobun, fu kisi wan Bijbel na wan bigi blesi! Den brada fu Rwanda skrifi: „Langa ten, wan lo sma di ben e studeri nanga den brada fu wi no ben e go na fesi, fu di den no ben abi wan Bijbel. Den no ben man bai a Bijbel fu a kerki na ini a kontren fu den. Furu tron den no ben man frustan san sonwan fu den vers wani taki. Disi ben e tapu den fu go na fesi.” A sani disi kenki di a Nyun-Grontapuvertaling kon na doro na ini a tongo fu den. Wan famiri na ini Rwanda di abi fo pikin e taki: „Wi e taki Yehovah nanga a koni srafu di de fu frutrow grantangi taki wi kisi a Bijbel disi. Wi na pôtisma èn wi no ben abi moni fu bai Bijbel gi ala sma na ini a famiri. Toku ibriwan fu wi abi en eigi Bijbel now. Fu sori Yehovah taki wi e warderi a Bijbel disi, wi e leisi en makandra nanga a heri osofamiri, ibri dei.”

16, 17. (a) San Yehovah wani gi a pipel fu en? (b) San wi musu tan du ala ten?

16 Baka wan pisi ten a Nyun-Grontapuvertaling o de fu feni na ini moro tongo. Satan e suku fu tapu wi fu du dati. Ma wi de seiker taki Yehovah wani taki en heri pipel e yere en sten te a e taki nanga den na wan fasi di den man frustan bun. (Leisi Yesaya 30:21.) A ten o kon taki „heri grontapu o furu nanga a sabi fu Yehovah, neleki fa a se furu nanga watra”.Yes. 11:9.

17 Meki wi du ala san wi man fu gebroiki ibri kado di Yehovah e gi wi, soleki a nyun Bijbel disi di e gi en nen grani. Gi en na okasi fu taki nanga yu ibri dei nanga yepi fu a Wortu fu en. A man poti prakseri na ala den begi fu wi. A sani disi o yepi wi fu kon sabi Yehovah moro bun èn a lobi di wi abi gi en o tan gro.Yoh. 17:3.

„A de wan bigi grani taki Yehovah e taki nanga wi na ini wi eigi tongo!”

^ paragraaf 2 Luku na artikel di nen „Fa yu kan sabi san na wan bun bijbelvertaling?” na ini A Waktitoren fu 1 mei 2008.

^ paragraaf 7 Son buku di e taki fu a tori disi e agri nanga a prakseri disi, aladi son sabiman feni taki a no de so.

^ paragraaf 7 Luku „Moro sani”, nr. 1, blz. 2425 na ini a Bijbel—Nyun-Grontapuvertaling.