1-2. San ben de a situwâsi di Yesus taki den lasti wortu fu en na a pinapostu?

NA A bakadina fu 14 Nisan fu a yari 33, Yesus e anga na wan pinapostu. Sma ben lei gi en èn den ben krutu en fu wan ogri di a no ben du. Den ben spotu en, den ben fon en èn baka dati den spikri en na a pinapostu. Ibri leisi te a e hari bro èn ibri leisi te a e taki wan sani en skin e hati en. Ma a musu taki, fu di a abi prenspari sani fu taki.

² Meki wi go luku den sani di Yesus ben taki di a ben de fu dede na a pinapostu. Wi o luku tu san wi kan leri fu den. Sobun, meki wi go „arki en”.​—Mat. 17:5.

3. Fu suma Yesus ben taki di a begi: „Mi Tata, gi den pardon”?

³ San Yesus ben taki? Di den spikri Yesus na a postu, dan a begi: „Mi Tata, gi den pardon.” Suma en Tata ben musu gi pardon? Den sani di Yesus taki baka dati e yepi wi fu frustan fu suma a ben e taki. A taki: „Den no sabi san den e du” (Luk. 23:33, 34). A kan taki Yesus ben e taki fu den srudati fu Rome di ben spikri en anu nanga en futu. Den no ben sabi suma na en trutru. Noso kande a ben e taki fu wan tu sma drape di ben de nomonomo fu sma kiri en, ma di poti bribi na ini en bakaten (Tori 2:36-38). Yesus no ben frudini fu dede, toku en ati no bron nanga den sma di ben frufolgu en èn a no ben krutu den tu (1 Petr. 2:23). Na presi fu dati a aksi Yehovah fu gi den sma di ben o kiri en pardon.

4. Te wi e luku taki Yesus ben de klariklari fu gi den gensman fu en pardon, dan san disi e leri wi?

⁴ San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? Neleki Yesus wi  musu de klariklari fu gi trawan pardon (Kol. 3:13). Son sma, sosrefi famiriman fu wi kan gens wi fu di den no e frustan den sani di wi e bribi èn a fasi fa wi e libi. Kande den e fruteri lei fu wi, kande den e gi wi syen na fesi trawan, kande den e pori den buku fu wi, noso kande den wani du ogri nanga wi. Na presi taki wi ati e bron nanga den sma dati wi kan aksi Yehovah fu opo den ai, so taki den kan si taki wi abi a waarheid (Mat. 5:44, 45). Son leisi wi kan feni en muilek fu gi sma pardon, spesrutu te den du bigi ogri nanga wi. Ma efu wi kon abi bita-ati, dan dati no o bun gi wi. Wan sisa taki: „Mi kon frustan taki te mi e gi wan sma pardon, dan dati no wani taki dati mi feni en bun taki a du so wan sani nanga mi, noso taki mi e meki sma du nanga mi san den wani. Te mi e gi trawan pardon, dan dati wani taki nomo dati mi e weigri fu hori en na ati” (Ps. 37:8). Fu taki en leti, te wi e gi trawan pardon, dan wi no e gi pasi taki den takru sani di e miti wi e meki wi kisi bita-ati.​—Ef. 4:31, 32.

5. San Yesus pramisi wan fu den ogriman di ben anga na en sei èn fu san ede a pramisi en dati?

⁵ San Yesus ben taki? Tu ogriman ben e anga na pinapostu na ala tu sei fu Yesus. Na a bigin den tu man disi ben e spotu en (Mat. 27:44). Ma bakaten wan fu den kenki prakseri. A kon si taki Yesus no ben du „nowan ogri” (Luk. 23:40, 41). Ma san moro moi, na taki a sori taki a ben e bribi taki Yesus ben o kisi wan opobaka èn taki a ben o tiri leki kownu wan dei. Dati meki a taigi Yesus di ben de fu dede: „Yesus, memre mi te yu kon na ini yu Kownukondre” (Luk. 23:42). A man disi ben abi bribi trutru. Dati meki Yesus taigi en: „Fu tru, mi e taigi yu tide: Yu o de nanga mi na ini Paradijs” (Luk. 23:43). * Luku taki na Yesus srefi pramisi na ogriman a sani disi. A ben man gi a man a howpu dati fu di a ben sabi taki en Papa abi sari-ati.​—Ps. 103:8.

6. San wi kan leri fu a sani di Yesus taigi na ogriman?

⁶ San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? Yesus de neleki en Papa (Hebr. 1:3). Yehovah de klariklari fu gi wi pardon èn fu sori sari-ati gi wi, ma a o du dati soso te a e si taki wi e sari trutru fu den ogri di wi du, èn te wi e bribi taki wi kan kisi pardon fu wi sondu nanga yepi fu na ofrandi fu Yesus Krestes (1 Yoh. 1:7). Kande son sma feni en muilek fu bribi taki Yehovah wani gi den pardon fu den fowtu fu den. Efu na so yu e firi son leisi, dan prakseri a sani disi: Syatu fosi Yesus dede a sori sari-ati gi wan ogriman di bigin sori bribi na a momenti dati. Efu Yesus ben man sori sari-ati gi so wan ogriman, dan a no de fu taki dati Yehovah o sori sari-ati gi den anbegiman fu en di e sori omeni langa kaba taki den e gi yesi na den wet fu en.​—Ps. 51:1; 1 Yoh. 2:1, 2.

7. Soleki fa Yohanes 19:26, 27 e sori, dan san Yesus taigi Maria nanga Yohanes? Fu san ede a taki dati?

⁷ San Yesus ben taki? (Leisi Yohanes 19:26, 27.) Yesus ben e broko en ede nanga en mama Maria. A kan taki Maria  masra ben dede kaba na a ten dati. Soleki fa a sori, dan den brada nanga sisa fu Yesus ben man sorgu den mama. Ma suma ben o yepi en fu dini Yehovah? Wi no sabi efu den brada fu Yesus ben de disipel fu en na a ten dati. Ma Yohanes ben de wan apostel fu Yesus èn wan fu den moro bun mati fu en. Yesus ben e si den tra anbegiman fu Yehovah leki en famiri (Mat. 12:46-50). Fu di Yesus ben lobi Maria, meki a ben wani den seiker taki wan sma ben o sorgu gi en. Dati meki a aksi Yohanes fu teki a frantwortu dati na en tapu. A ben sabi taki Yohanes ben o yepi Maria fu tan dini Yehovah. Yesus taigi en mama: „Mama, luku yu manpikin!”  Dan a taigi Yohanes: „Luku yu mama!” Sensi a dei dati Yohanes ben kon de leki wan manpikin gi Maria èn a sorgu gi en leki en eigi mama. Na a fasi disi Yesus sori taki a ben lobi na uma disi di sorgu en sensi di a gebore èn di ben e tanapu e luku fa a e dede.

8. San wi kan leri fu den sani di Yesus taigi Maria nanga Yohanes?

⁸ San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? A lobi di wi abi gi wi Kresten brada nanga sisa, kan tranga moro a lobi di wi abi gi famiriman. Kande famiriman e gens wi noso den e gowe libi wi. Ma Yesus ben pramisi taki te wi tan krosibei fu Yehovah nanga na organisâsi fu en, wi o kisi „wán hondro tron moro” leki san wi ben abi. Sobun, awinsi famiriman gowe libi wi, toku wi o kisi furu manpikin, umapikin, mama, nanga papa di lobi wi (Mark. 10:29, 30). Prakseri a sani disi: Yu de na ini wan famiri di e libi na ini wánfasi fu di den abi a srefi bribi èn fu di den lobi Yehovah nanga makandra. Fa disi e meki yu firi?​—Kol. 3:14; 1 Petr. 2:17.

9. San den wortu fu Yesus na Mateyus 27:46 e leri wi?

⁹ San Yesus ben taki? Syatu fosi Yesus dede, a bari: „Mi Gado, mi Gado, fu san ede yu gowe libi mi?” (Mat. 27:46) Bijbel no e taki fu san ede Yesus taki a sani disi. Ma kon meki wi luku san wi kan leri fu den wortu disi. Wán sani, na taki Yesus ben meki a profeititori fu Psalm 22:1 kon tru di a taki a sani disi. * Boiti dati a de krin taki Yehovah no ben meki „wan skotu lontu” en Manpikin fu kibri en (Yob 1:10). Yesus ben frustan taki en Papa ben gi pasi taki den feanti fu en tesi en so kefalek taki a dede te fu kaba. Nowan tra libisma kisi tesi na a fasi dati. Den wortu fu Yesus e sori tu taki Yesus no ben frudini fu kisi dedestrafu fu di a no ben du nowan ogri.

10. San wi kan leri fu den sani di Yesus ben taigi en Papa?

¹⁰ San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? Wan sani di wi kan leri, na taki wi no musu denki taki Yehovah o kibri wi nomonomo te wi e kisi tesi. Neleki Yesus, wi musu fruwakti taki sma kan kiri wi srefi (Mat. 16:24, 25). Ma wi kan den seiker taki Gado no e meki wi kisi tesi di hebi moro leki san wi man tyari (1 Kor. 10:13). Wan tra sani di wi kan leri, na taki sma kan pina wi neleki fa den pina Yesus (1 Petr. 2:19, 20). Awinsi wi no du nowan ogri, toku den sma di e teige wi kan pina wi fu di wi no de wan pisi fu grontapu èn fu di wi e fruteri sma den tru tori fu Bijbel (Yoh. 17:14; 1 Petr. 4:15, 16). Yesus ben e frustan fu san ede Yehovah ben gi pasi taki a pina. Ma son leisi te den anbegiman fu Yehovah e kisi tesi, dan den e aksi densrefi fu san ede Yehovah e gi pasi taki den sani disi e miti den (Hab. 1:3). Gado abi sari-ati nanga pasensi. A e frustan taki a no bribi den sma disi no abi. Na trowstu den abi fanowdu, trowstu di en wawan kan gi den.​—2 Kor. 1:3, 4.

11. Fu san ede Yesus taki a sani di skrifi na Yohanes 19:28?

¹¹ San Yesus ben taki? (Leisi Yohanes 19:28.) Fu san ede Yesus taki: „Watra e  kiri mi”? A du dati fu meki den sani di skrifi na ini Gado buku kon tru. A sani di a taki abi fu du nanga a profeititori na Psalm 22:15 pe skrifi: „Mi no abi krakti moro. Mi kon de leki wan pikin pisi fu wan broko prapi. Mi tongo fasi na a tapusei pisi fu mi inimofo.” A musu de taki watra ben e kiri Yesus baka ala den sani di ben miti en èn nanga ala a skin-ati di a ben e firi di a ben e anga na a pinapostu. A ben abi wan sma fanowdu fu gi en watra fu dringi.

12. San wi kan leri fu den wortu: „Watra e kiri mi”?

¹² San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? Yesus no ben e syen fu taki fa a ben e firi èn wi no musu syen tu. Sonwan fu wi no lobi fu aksi trawan fu yepi wi. Ma efu wi abi yepi fanowdu wan leisi, dan wi no musu draidrai fu aksi trawan fu yepi wi. Efu wi kon owru noso efu wi siki, dan a kan de fanowdu taki wi aksi wan mati fu tyari wi go na wenkri, noso fu tyari wi go na datra. Efu wi e firi brokosaka noso efu wi lasi-ati, dan a bun fu taki nanga wan owruman noso wan tra lepi Kresten so taki den kan gi wi deki-ati (Odo 12:25). No frigiti taki wi brada nanga sisa lobi wi èn taki den wani yepi wi „te nowtu de” (Odo 17:17). Efu wi no taigi den fa wi e firi noso taki wi abi yepi fanowdu, dan den no o sabi.

13. San Yesus ben man du di a tan gi yesi na Gado te na a dede fu en?

¹³ San Yesus ben taki? Tapu 14 Nisan, na wan ten fu dri yuru bakadina Yesus bari: „A kaba!” (Yoh. 19:30) Den wortu disi e sori wi taki fosi Yesus dede a ben sabi taki a ben du ala san Yehovah ben wani. A tan gi yesi na Yehovah te na a dede fu en. Na so a ben man du wan tu prenspari sani. A fosi sani, na taki a sori taki Satan na wan leiman. Yesus sori taki wan sma di no abi sondu kan tan gi yesi na Yehovah awinsi san Satan e du. A di fu tu sani, na taki Yesus gi en libi leki lusu-paiman. A dede fu en meki taki wi leki sondu libisma kan tron mati Gado èn wi kan abi a howpu fu libi fu têgo. A di fu dri sani, na taki Yesus sori taki na Yehovah abi a reti fu tiri hemel nanga grontapu èn a puru a porinen di sma ben e gi en Papa.

14. Fa wi musu libi ibri dei? Fruklari dati.

¹⁴ San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? Wi musu du ala san wi man fu tan gi yesi na Yehovah ibri dei. Prakseri san Brada Maxwell Friend ben taki. A brada disi ben de wan leriman na a Waktitoren Bijbelskoro Gilead. Na wan internationaal kongres Brada Friend ben hori wan lezing di ben sori fu san ede a prenspari fu tan gi yesi na Gado. A ben taki: „No libi gi tamara san yu kan du noso taki tide. Yu sabi seiker taki tamara yu o de na libi ete? Libi leki ibri dei na a lasti okasi di yu abi fu sori Gado taki yu warti fu kisi têgo libi.” Meki wi libi ibri dei neleki na a lasti okasi wi abi fu sori taki wi e tan gi yesi na Gado. Èn awinsi wi si taki wi o dede, toku wi o man taki: „Yehovah, mi du ala san mi man fu tan gi yesi na yu, fu sori taki Satan na wan leiman, fu santa yu nen, èn fu sori taki na yu wawan abi a reti fu tiri hemel nanga grontapu.”

15. Fu san Yesus ben de seiker soleki fa Lukas 23:46 e sori?

¹⁵ San Yesus ben taki? (Leisi Lukas 23:46.) Yesus no ben tweifri srefisrefi di a taki: „Mi Tata, mi e poti mi libi na ini yu  anu.” Yesus ben sabi taki na Yehovah wawan ben kan gi en libi baka èn a ben de seiker taki en papa no ben o frigiti en.

16. San yu e leri fu na ondrofenitori fu wan Kotoigi di ben abi 15 yari?

¹⁶ San wi kan leri fu a sani di Yesus taki? A sani di Yesus taki e sori taki wi no musu frede fu poti wi libi na ini Yehovah anu. Dati meki a prenspari taki yu leri fu „frutrow na tapu Yehovah nanga yu heri ati” (Odo 3:5). Luku na eksempre fu Joshua. A boi disi di ben abi 15 yari ben abi wan takru siki. A weigri fu teki datrayepi di de teige den wet fu Gado. Syatu fosi a dede a taigi en mama: „Mama, mi libi de na ini Yehovah anu. . . . Mi de seiker fu a sani disi mama: Mi sabi taki Yehovah o gi mi libi baka na ini a ten di e kon. A sabi fa mi e denki èn fa mi e firi èn mi lobi en trutru.” * A bun te ibriwan fu wi aksi ensrefi: ’Efu mi kon na ini wan situwâsi pe mi kan lasi mi libi, mi o tan gi yesi na Yehovah? Mi o poti mi libi na ini en anu tu? Mi o abi a frutrow taki a no o frigiti mi noiti?’

17-18. Sortu moi sani wi leri? (Luku sosrefi a faki „ San den lasti wortu fu Yesus e leri wi?”)

¹⁷ A no de fu taki dati wi leri wan tu moi sani fu den lasti wortu fu Yesus! Den e memre wi fu gi trawan pardon èn fu abi a frutrow taki Yehovah o gi wi pardon. Wi abi a grani fu abi brada nanga sisa na heri grontapu di de klariklari fu yepi wi. Ma te wi abi yepi fanowdu, dan wi no musu frede fu aksi den fu yepi wi. Wi sabi taki Yehovah o yepi wi fu horidoro awinsi sortu tesi e miti wi. Èn wi e frustan fu san ede a prenspari fu libi ibri dei neleki na a lasti okasi di wi abi fu sori taki wi wani tan gi yesi na Yehovah, fu di wi de seiker taki sani o waka bun nanga wi te wi e poti wi libi na ini en anu.

¹⁸ A de krin taki wi kan leri furu fu den sani di Yesus ben taki di a ben de fu dede na a pinapostu. Te wi e du san wi leri, dan wi o gi yesi na a sani di Yehovah srefi taki fu en Manpikin: „Arki en!”​—Mat. 17:5.