1, 2. Fu san ede a matifasi fu Yonatan nanga David na wan moi eksempre di e sori san a wani taki fu tai hori na wan sma?

YONATAN no ben man bribi di a si fa a yongu boi David feti nanga a langa bigiskin man Goliat. Now David de na fesi Kownu Saul nanga „na ede fu a Filistea man na ini en anu” (1 Sam. 17:57). Kande Yonatan ben lespeki David fu di a ben abi deki-ati. A ben de krin taki Gado ben de nanga David. Dati meki ’Yonatan kon lobi David nanga en heri ati’. En nanga David tron bun mati fu makandra. Fu taki en leti, Yonatan „meki wan frubontu nanga David, fu di a ben lobi en leki fa a ben lobi ensrefi” (1 Sam. 18:1-3). En heri libi langa a tai hori na David.

² Srefi di Gado teki David fu tron kownu fu Israel baka Saul, toku Yonatan tan wan bun mati fu David. A ben e broko en ede nanga David di Saul ben e suku fu kiri en. Dati meki a go te na Yudea-sabana na Koresa fu gi David deki-ati „fu tan frutrow na tapu Gado”. A taigi en: „No frede . . . Yu o tron kownu fu Israel.  Mi o saka misrefi na yu ondro èn mi o horibaka gi yu.”​—1 Sam. 23:16, 17.

3. Boiti taki a ben de prenspari gi Yonatan fu tai hori na David, san ben de moro prenspari gi en èn fa wi du sabi dati? (Luku a prenki na a bigin fu na artikel.)

³ Wi lobi te sma e tai hori na trawan. Dati meki wi lobi Yonatan fu di a ben tai hori na David. Ma a no dati wawan meki taki wi lobi en. Wi lobi en tu fu di a ben tai hori na Gado. Fu san ede Yonatan ben si David leki wan mati na presi fu si en leki wan feanti? Yonatan no ben prakseri ensrefi nomo. Ma soleki fa a sori, dan wan sani ben de moro prenspari gi en. No frigiti taki a ben gi David deki-ati fu „tan frutrow na tapu Gado”. Sobun, a de krin taki a moro prenspari sani gi Yonatan ben de fu tai hori na Gado. Dati yepi en tu fu tai hori na David. Den tu man disi hori densrefi na a sweri fu den: „Meki Yehovah de nanga mi èn nanga yu èn meki a de sosrefi nanga den bakapikin fu mi èn nanga den bakapikin fu yu, fu ala ten.”​—1 Sam. 20:42.

4. (a) San o meki taki wi de koloku trutru? (b) San wi o luku na ini na artikel disi?

⁴ Leki Kresten wi e tai hori tu na wi famiri, wi mati nanga wi brada nanga sisa (1 Tes. 2:10, 11). Ma a moro prenspari sani, na taki wi musu tai hori na a sma di gi wi libi (Openb. 4:11). Te wi e du dati, dan wi o de koloku trutru. Ma efu wi wani sori taki wi e tai hori na Gado, dan wi musu tan gi yesi na en awinsi wi de na ini muilek situwâsi. Na ini na artikel disi wi o luku fa na eksempre fu Yonatan kan yepi wi fu tai hori na Yehovah na ini den fo muilek situwâsi disi: (1) te wan sma di e teki fesi e du sani di meki taki a muilek fu lespeki en, (2) te wi musu bosroiti na suma wi o tai hori, (3) te sma no frustan wi bun noso te den e krutu wi (4) te a muilek fu du san wi ben pramisi.

5. Fu san ede a no ben makriki gi a pipel fu Israel fu tai hori na Gado di Saul ben de kownu?

⁵ Aladi Yehovah ben salfu Saul, a papa fu Yonatan leki kownu, toku Saul trangayesi En bakaten. Dati meki Gado no ben wani en leki kownu moro (1 Sam. 15:17-23). Ma Gado no puru Saul wantewante leki kownu. Disi ben de wan tesi gi a pipel èn gi den sma di ben gwenti de nanga a kownu. A no ben makriki gi den fu du san Gado taki, fu di a kownu di ben sidon na tapu „a kownusturu fu Yehovah” ben e du wan lo ogri sani.​—1 Kron. 29:23.

6. Fa wi du sabi taki Yonatan tai hori na Yehovah?

⁶ Di Saul bigin trangayesi Yehovah, en manpikin Yonatan tai hori na Gado (1 Sam. 13:13, 14). A profeiti Samuel ben taki: „Yehovah no o gowe libi en pipel, fu di a e prakseri a bigi nen fu en” (1 Sam. 12:22). Yonatan ben bribi a pramisi disi. Wan leisi, den Filisteasma kon nanga wan bigi legre di ben abi 30.000 fetiwagi fu feti nanga Israel. Saul ben de nanga 600 man nomo èn na en nanga Yonatan wawan ben abi fetisani. Ma Yonatan go na ini a srudatikampu fu den Filisteasma nanga a futuboi fu en di ben e syow en fetisani. Yonatan taigi en: „Nowan sani kan tapu Yehovah fu tyari frulusu kon. A kan du dati nanga wan tu sma nomo, noso nanga wan heri grupu.” Den tu Israel man disi kiri sowan 20 srudati na ini a kampu. Ne den srudati bigin „beifi èn a gron bigin seki. Na Gado ben meki den sani disi pasa.” Den Filisteasma kon bruya èn den bigin „feti nanga makandra”. Na so Israel wini a feti fu di Yonatan ben abi bribi na ini Gado.​—1 Sam. 13:5, 15, 22; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20.

7. Fa Yonatan ben e libi nanga en papa?

 ⁷ Awinsi a matifasi di Saul ben abi nanga Gado ben e kon swaki moro nanga moro, toku Yonatan tan wroko makandra nanga en papa te dati ben kan. Fu eksempre, en nanga en papa ben feti nanga den feanti fu kibri a pipel fu Gado.​—1 Sam. 31:1, 2.

8, 9. Te wi e lespeki den wan di e teki fesi, dan fa dati e sori taki wi e tai hori na Gado?

⁸ Neleki Yonatan, wi kan sori tu taki wi e tai hori na Yehovah. Wi kan du dati te wi e saka wisrefi na ondro den tiriman, srefi efu den e du sani di meki taki wi feni en muilek fu lespeki den. Fu eksempre, kande wan tiriman e du kruka sani. Toku wi o saka wisrefi na en ondro fu di wi e lespeki a posisi fu en, bika na Gado gi den tiriman na okasi fu tiri. (Leisi Romesma 13:1, 2.) Wi kan sori tu taki wi e tai hori na Yehovah te wi e lespeki den wan di a poti fu teki fesi.​—1 Kor. 11:3; Hebr. 13:17.

⁹ Olga, ^[1] di e libi na ini Zuid-Amerika, sori taki a e tai hori na Gado. Dati meki a e sori lespeki gi en masra, srefi na ini muilek situwâsi. Omeni yari langa en masra gens en fu di a de wan Kotoigi fu Yehovah. A ben e kosi en, a ben e taigi en hati sani, a no ben wani taki nanga en èn a ben tapu skreki gi en taki a o teki den pikin èn prati nanga en. Ma Olga no pai ogri fu ogri. A du muiti fu de wan bun wefi. A ben e bori nyanyan gi en masra, a ben e wasi en krosi èn a ben e sorgu na osofamiri (Rom. 12:17). Te a ben man, dan Olga ben e go makandra nanga en masra te a ben e go luku en famiri noso en mati. Fu eksempre, di en masra ben musu go na wan tra foto fu beri en papa, Olga sreka den pikin èn a seti ala sani so taki den ben kan go. A wakti en masra na mofodoro fu a kerki teleki ala sani kaba na ini a kerki. Baka omeni yari, a masra bigin kenki fu di Olga ben sori pasensi nanga lespeki. Now en masra e tyari en go na a Kownukondre zaal èn a e gi en deki-ati srefi fu go na zaal. Wanwan leisi a e go makandra nanga en.​—1 Petr. 3:1.

10. Fa Yonatan ben man sabi na suma a ben o tai hori?

¹⁰ Fu di Saul ben de nomonomo fu kiri David, meki Yonatan ben musu bosroiti  na suma a ben o tai hori. Aladi Yonatan ben meki wan frubontu nanga David, toku a ben saka ensrefi na ondro en papa tu. Ma Yonatan ben sabi taki Gado ben de nanga David èn taki a no ben de nanga Saul. Dati meki Yonatan tai hori na David na presi fu tai hori na Saul. A taigi David fu go kibri èn baka dati a taigi Saul soso bun sani fu David.​—Leisi 1 Samuel 19:1-6.

11, 12. Te wi lobi Gado, dan fa dati o yepi wi fu bosroiti efu wi musu tai hori na en?

¹¹ Fu di Alice, wan sisa na ini Australia ben lobi Gado, meki a ben musu bosroiti efu a o tai hori na en famiri. Di a bigin studeri Bijbel, dan a fruteri en famiri den moi sani di a ben e leri. Bakaten Alice taigi den famiri fu en taki a no ben o hori Kresneti moro nanga den. A fruteri den fu san ede, ma toku te fu kaba den ati ben bron srefisrefi nanga en. Den feni taki a ben drai baka gi a famiri. Alice e taki: „Te fu kaba, mi mama taigi mi taki mi a no en pikin moro. A sani disi hati mi kefalek fu di mi lobi mi famiri. Toku mi bosroiti fu poti Yehovah nanga en Manpikin na a fosi presi na ini mi libi èn mi teki dopu wantewante di wan bigi konmakandra ben hori.”​—Mat. 10:37.

¹² Efu wi no luku bun, dan wi kan bigin lobi wan sport team, wan kondre noso wan skoro moro leki wi lobi Gado. A sani disi ben o meki taki wi no tai hori moro na Gado. Fu eksempre, Henry ben lobi plèi schaak. A skoro fu en ben gwenti tron schaak kampioen èn a ben wani tan wini. Ma a e taki: „Safrisafri mi ben bigin lobi a skoro fu mi moro leki fa mi lobi Gado. Ibri satra nanga sonde mi ben e go plèi schaak èn mi no ben abi ten fu go na ini a preikiwroko. Dati meki mi bosroiti fu komoto na ini a team.”​—Mat. 6:33.

13. San o yepi wi fu lusu problema na ini wi famiri?

¹³ Son leisi a muilek fu tai hori na a wan famiriman, aladi wi e pruberi fu tai hori na wan tra famiriman. Fu eksempre, Ken e taki: „Mi wani go luku mi mama ibri leisi fu di a kon owru èn mi wani meki a tan nanga wi son leisi. Ma mi mama nanga mi frow no e feni en so bun nanga makandra. Na a bigin, a sani disi ben muilek gi mi fu di mi no ben wani meki wan fu den firi wan fasi. Ma bakaten mi kon si taki na ini den sortu situwâsi disi, mi frow musu kon na a fosi presi. Dati meki mi go prakseri san moro bun gi en.” Fu di Ken ben wani tai hori na Gado èn fu di a ben abi lespeki gi Gado Wortu, meki a kisi deki-ati fu fruteri en frow fu san ede a musu sori switifasi gi en mama èn a fruteri en mama fu san ede a musu lespeki en frow.​—Leisi Genesis 2:24; 1 Korentesma 13:4, 5.

14. Sortu fruferi sani Saul du nanga Yonatan?

¹⁴ A kan muilek gi wi fu tai hori na Yehovah te wan sma di e teki fesi no krutu wi na wan reti fasi. Kande Yonatan ben ondrofeni so wan sani. Kownu Saul, a salfuwan fu Gado, ben sabi taki en manpikin ben de wan mati fu David, ma a no ben frustan fu san ede. Dati meki Saul gi Yonatan syen fu di a taigi en wan lo hati sani. Ma Yonatan no piki en baka. A tai hori na Gado èn na David di ben o tron kownu fu Israel bakaten.​—1 Sam. 20:30-41.

15. San wi musu du efu wan brada di e teki fesi du wan sani nanga wi di no reti?

¹⁵ Na ini den gemeente fu wi na ini a ten disi, a no e pasa makriki taki wan brada di e teki fesi e krutu wi na wan fasi di no reti. Ma den brada disi na sondusma èn a kan pasa wan leisi taki den no frustan wi  bun (1 Sam. 1:13-17). Efu dati pasa nanga wi, dan wi no musu lasi-ati ma wi musu tai hori na Yehovah.

16. Na ini sortu situwâsi wi musu tai hori na Gado na presi fu suku wi eigi bun nomo?

¹⁶ Saul ben wani taki Yonatan ben musu suku en eigi bun (1 Sam. 20:31). Ma fu di Yonatan ben tai hori na Yehovah, meki a tan wan mati fu David na presi fu suku en eigi bun noso fu feti fu tron kownu. Wi o man teki na eksempre fu Yonatan te wi e hori na prakseri taki wan sma di lobi Yehovah e du ’ala ten san a pramisi, awinsi dati e tyari takru bakapisi kon gi en’ (Ps. 15:4). Yonatan ben „du san a pramisi” David. Na so wi musu du tu san wi pramisi. Kon meki wi taki dati wi e du bisnis nanga wan sma èn a kon muilek gi wi fu du san wi ben pramisi en. Toku wi o du en, fu di wi wani tai hori na Gado èn fu di wi abi lespeki gi en Wortu. Noso kon meki wi taki dati a trowlibi fu wi no e waka soleki fa wi ben prakseri. San wi o du? Lobi gi Gado o meki taki wi tai hori na wi trowpatna.​—Leisi Maleaki 2:13-16.

17. San yu leri na ini na artikel disi?

¹⁷ Te wi e denki dipi fu na eksempre fu Yonatan, dan wi srefi o wani tai hori na Gado tu, a no so? Neleki Yonatan, meki wi no denki wisrefi nomo. Ma meki wi tai hori na wi brada nanga sisa, srefi na den wan di kande du wan sani nanga wi. Na so wi e sori taki wi e tai hori na Yehovah. Te wi e du dati, srefi na ini muilek situwâsi, dan wi o meki Yehovah prisiri èn wisrefi o de moro koloku (Odo 27:11). Te wi e tai hori na Yehovah, dan wi o si taki a e meki sani waka bun gi den wan di lobi en. Na ini a tra artikel, wi o taki fu wan tu sma di ben libi na ini a ten fu David. Sonwan fu den sma disi ben tai hori na Yehovah, ma trawan no du dati. Wi o luku sortu prenspari sani wi kan leri fu den.