Go na content

Go na table of contents

A HISTORIA FU WI

Milyunmilyun sma sabi a wagi nanga bigi boksu

Milyunmilyun sma sabi a wagi nanga bigi boksu

„Soso wán wagi nanga bigi boksu de na Brasyonkondre fu du a wroko fu Masra. Milyunmilyun sma sabi a wagi disi. Den e kari en ’a wagi fu a Watch Tower.’”​—Nathaniel A. Yuille, na ini 1938.

NA MINDRI 1930 nanga 1935, a Kownukondre preikiwroko na Brasyonkondre no ben e go na fesi so esi. Ma na ini 1935, den pionier Nathaniel nanga Maud Yuille skrifi wan brifi gi Joseph F. Rutherford di ben e teki fesi na ini a preikiwroko na a ten dati. Den skrifi en taki den wani du awinsi sortu wroko na ini na organisâsi èn taki den ben o „breiti fu go na iniwan presi pe a ben o seni den go”.

Na a ten dati, Nathaniel di ben abi 62 yari, ben go nanga pensyun kaba. Fosi, a ben teki fesi na ini a wroko bow broki nanga pasi. A ben de diniwroko fesiman fu wan gemeente fu Yehovah Kotoigi na San Francisco, California, Amerkankondre. Na en ben e orga a preikiwroko drape èn a ben e gebroiki sani soleki gramafon fu preiki a bun nyunsu. A ben abi furu ondrofeni èn a ben de klariklari fu wroko. Dati yepi en di a kisi wan tra grani fu dini leki bijkantoro-opziener na ini a bigi kondre Brasyon pe sma e taki furu tongo.

Nathaniel nanga Maud doro na Brasyonkondre na ini 1936, makandra nanga wan tra pionier di ben nen Antonio P. Andrade. A brada disi ben sabi vertaal sani na ini tra tongo. Den ben kon nanga wan tu prenspari sani: 35 gramafon nanga wan wagi nanga bigi boksu. Na a ten dati, Brasyonkondre di de wan fu den moro bigi kondre na grontapu, ben abi sowan 60 Kownukondre preikiman nomo. Ma den sani di den brada tyari kon nanga den ben o yepi den fu preiki gi milyunmilyun sma na ini wan tu yari nomo.

Wán mun baka di Brada nanga Sisa Yuille doro, a bijkantoro seti sani fu orga a fosi kongres fu Brasyonkondre. A kongres disi ben hori na São Paulo. Na den sortu kongres disi sani ben seti tu fu du a preikiwroko. Soleki fa a sori, dan na Sisa Maud ben e rèi a wagi nanga bigi boksu. Nanga a wagi disi den meki bekènti taki wan Bijbel-lezing ben o hori. A sani disi meki taki 110 sma kon arki. A kongres gi den preikiman furu deki-ati èn dati meki den ben wani du moro na ini a preikiwroko. Den leri fa fu gebroiki kotoigikarta, buku, tijdschrift, nanga gramafon-plaat di ben abi lezing na ini Ingrisitongo, Doisritongo, Hongariatongo, Spanyorotongo èn bakaten Potogisitongo.

A wagi disi nanga bigi boksu meki taki milyunmilyun sma ben man yere a bun nyunsu na ini Brasyonkondre

Na ini 1937, den hori dri fu den sortu kongres disi na São Paulo, Rio de Janeiro nanga Curitiba. Disi meki taki sma bigin du a preikiwroko fayafaya. Na a ten fu a kongres, den brada nanga sisa ben e preiki oso fu oso nanga a wagi di ben abi den bigi boksu. José Maglovsky, di ben de wan yongu man na a ten dati, skrifi bakaten: „Wi ben e poti den buku nanga tra sani fu wi na tapu wan tafra, dan wi ben e gebroiki a wagi fu drai wan Bijbel boskopu. Te den sma ben yere a boskopu, dan den ben e komoto fu den oso fu luku san e pasa. Dan wi ben e taki nanga den.”

Na a ten dati, wi ben e dopu sma na ini liba aladi tra sma ben e didon drape na ini a son. Disi ben de wan moi okasi fu gebroiki a wagi fu preiki a bun nyunsu. Fu di a wagi ben abi bigi boksu, meki yu ben kan yere a dopu-lezing fu Brada Rutherford na ala sei. Disi ben e hari sma kon na a wagi èn den ben kan arki a lezing di wan sma ben e vertaal gi den na ini Potogisitongo. Baka dati brada nanga sisa ben e teki dopu aladi Kownukondre singi ben e drai na ini Pôlsutongo. Den brada nanga sisa ben e singi makandra na ini ala sortu tongo. Na Ingrisitongo yaribuku fu 1938 e taki: „A ben gersi a Pinksterfesa pe ala sma ben kan yere a bun nyunsu na ini den eigi tongo.”

Baka den kongres, den brada nanga sisa ben e go preiki na presi pe sma ben e go koiri, na den birti pe sma ben e tan èn na den fabriki na ini a foto São Paulo nanga den foto krosibei fu drape. Ibri sonde den ben e du disi, awinsi a weer no ben moi. Den ben e gebroiki a wagi fu drai Bijbel-lezing gi den sma. Ibri mun den Kotoigi ben e go preiki nanga a wagi na ini wan dorpu pe 3000 gwasiman ben e tan. A dorpu disi ben de 97 kilometer noordwest-sei fu São Paulo. Baka wan pisi ten wan gemeente seti drape. Aladi den brada nanga sisa fu a gemeente disi ben abi a gwasisiki, toku den kisi primisi fu go na wan tra gwasiman dorpu fu preiki a Bijbel boskopu di e trowstu sma.

Na a kaba fu 1938, Bijbel-lezing ben de fu kisi na ini Potogisitongo tu. Na wan fesadei di sma e kari „Allerzielen”, den brada nanga sisa ben e go nanga a wagi na den beripe fu drai lezing soleki „Waar zijn de Dooden?” (Pe den dedewan de?), „Jehovah” nanga „Rijkdom” (Gudu). Na so moro leki 40.000 sma ben kan kisi trowstu.

Den kerki fesiman ati ben bron fu di den Kotoigi ben e meki bekènti san Bijbel e leri trutru. Dati meki den dwengi den tiriman fu tapu den Kotoigi fu gebroiki a wagi. Sisa Yuille e memre ete taki wan leisi, wan priester taigi wan grupu sma fu lontu a wagi. Ma di a komsarsi fu a foto nanga den skowtu kon drape den arki ala den lezing. A komsarsi gowe srefi nanga wan tu buku. A dei dati nowan dyugudyugu ben de. Aladi sma ben gens den Kotoigi, toku a yaribuku fu 1940 e taki dati 1939 ben de „a moro moi yari pe Kotoigi fu Brasyonkondre anbegi a Bigi Tiriman èn pe den meki a nen fu en bekènti”.

Iya, di „a wagi fu a Watch Tower” doro na Brasyonkondre, dan a preikiwroko go na fesi esi-esi. A wagi disi yepi den Kotoigi fu preiki a Kownukondre boskopu gi milyunmilyun sma. Aladi den seri a wagi na ini 1941, toku dusundusun Yehovah Kotoigi tan preiki a bun nyunsu gi reti-ati sma di e libi na ini a bigi kondre disi.​—A historia fu wi na ini Brasyonkondre.