Go na content

Go na table of contents

Aksi fu leisiman

Aksi fu leisiman

A neti fosi Yesus dede, a ben taki fu den sma di trawan e kari „sma di e du bun gi trawan”. Suma ben de den sma disi èn fu san ede den ben e kari den so?

A neti fosi Yesus dede, a taigi den apostel fu en taki den no musu suku fu kisi biginen na ini a gemeente. A ben taigi den: „Den kownu fu den trakondre sma e basi den èn sma e taki dati den wan di abi makti na den tapu, na sma di e du bun gi trawan. Ma un no musu de so.”​—Luk. 22:25, 26.

Fu taki en leti, den wortu „sma di e du bun gi trawan” na wan nen di heihei man ben e kisi. Sani di skrifi na tapu ston, moni nanga tra dokumenti e sori taki den Grikisma nanga den Romesma ben abi a gwenti fu gi heihei man nanga tiriman a nen disi. Na ini Grikitongo, den ben e kari den Euergetes. Den man disi ben e kisi a grani disi fu di den ben e du bun gi a pipel.

Furu kownu ben e kisi a nen „sma di e du bun gi trawan”. Wan tu fu den na Petolemayis III Euergetes (di ben e tiri na a ten fu 247-222 Fosi Krestes), nanga Petolemayis VIII Euergetes II (di ben e tiri na a ten fu 147-117 Fosi Krestes). Den Rome tiriman Yulius Caesar (di ben e tiri fu 48-44 Fosi Krestes) nanga Augustus (di ben e tiri fu 31 Fosi Krestes–14 Baka Krestes), ben kisi a nen disi tu. Srefi Herodes a Bigiwan di ben de kownu fu Yudea ben kisi a nen disi. Herodes ben kisi a nen disi fu di a ben du bun gi a pipel. A ben seni teki nyanyan fu wan tra kondre di angriten ben de na ini Yudea èn a ben gi den pôtiwan krosi fu weri.

Soleki fa Adolf Deissmann, wan Bijbel sabiman fu Doisrikondre e taki, dan furu sma ben kisi a nen disi. A ben taki dati a makelek fu feni owruten dokumenti nanga tra sani pe a nen disi skrifi. Te yu ben o suku sani pe a nen disi skrifi, dan na ini wan syatu pisi ten yu ben o feni hondrohondro fu den sani disi.

Dan fu san ede Yesus taigi den disipel fu en taki den „no musu de so”? A de so taki Yesus ben wani sori den taki den no musu du bun gi trawan noso taki den no musu broko den ede nanga sma? Kwetikweti. Yesus ben wani sori den taki den no ben musu du bun gi trawan soso fu di den wani kisi biginen.

Di Yesus ben de na grontapu, gudusma ben e sponser show, sport, nanga tra sani èn den ben e bow tempel nanga moi presi pe sma kan go koiri. Ma den ben e du den sani disi fu di den wani taki sma prèise den èn taki sma stem na den tapu. Wan buku e taki dati son sma ben e du a sani disi fu di den ben wani yepi trawan trutru. Ma nofo tron den politiekman ben e du en fu wini sten. Na gi a sani disi Yesus ben e warskow den bakaman fu en.

Wan tu yari bakaten, na apostel Paulus ben sori tu taki Kresten no musu gi sani fu di den wani kisi biginen. A ben skrifi den Kresten na ini Korente: „Meki ibri sma gi soleki fa a bosroiti na ini en ati. A no musu du dati nanga krutukrutu noso fu di sma dwengi en, bika Gado lobi a sma di e gi sani nanga prisiri.”​—2 Kor. 9:7.