Go na content

Go na table of contents

STUDIE-ARTIKEL 40

San a wani taki fu abi trutru berow?

San a wani taki fu abi trutru berow?

„Mi kon fu gi sondari deki-ati fu abi berow.”​—LUKAS 5:32.

SINGI 36 Wi e kibri wi ati

SAN WI O LERI *

1-2. Fa Kownu Akab nanga Kownu Manase ben e difrenti fu makandra èn sortu aksi wi o luku?

WI O taki fu tu kownu di ben libi langa ten pasa. Wan fu den ben e tiri a tin-lo kownukondre Israel èn a trawan ben e tiri a tu-lo kownukondre Yuda. Aladi den no ben e libi na a srefi ten, toku den meki den srefi sortu fowtu. Ala tu kownu drai baka gi Yehovah èn den meki a pipel fu en sondu. Den ala tu ben e du afkodrei èn den kiri sma. Toku den man disi ben difrenti fu makandra. Wan fu den tan du ogri en heri libi langa, ma a trawan ben abi berow èn a kisi pardon fu den bigi ogri di a du. Suma ben de den man disi?

2 Wan fu den man disi ben de Akab, a kownu fu Israel. A trawan ben de Manase, a kownu fu Yuda. A difrenti na mindri den tu man disi kan yepi wi fu kon sabi san a wani taki fu abi trutru berow (Tori 17:30; Rom. 3:23). San na berow èn fa wi musu sori taki wi abi berow? A sani disi prenspari trutru fu di wi wani sabi san wi musu du efu wi wani taki Yehovah gi wi pardon te wi sondu. Fu feni a piki tapu den aksi disi, wi o taki fu a libi fu den tu kownu disi. Wi o luku san wi kan leri fu na eksempre fu den. Baka dati wi o luku san a wani taki fu abi trutru berow soleki fa Yesus leri wi.

SAN WI KAN LERI FU A LIBI FU KOWNU AKAB

3. Sortu kownu Akab ben de?

3 Akab ben de a di fu seibi kownu fu a tin-lo kownukondre Israel. A ben trow nanga Iseibel, na umapikin fu a kownu fu Sidon, wan gudu foto na noordsei. A no de fu taki dati a trow disi meki taki Israel kon moro gudu, ma a meki tu taki a pipel fu Israel du moro sondu. Iseibel ben anbegi Bâal èn a ben meki Akab gi sma deki-ati fu anbegi a tegu gado dati tu. Na ini na anbegi dati man nanga uma ben e seri den skin na ini a tempel èn den ben e gi den pikin leki ofrandi srefi. Di Iseibel ben de kownu-uma a frufolgu ala den profeiti. A meki sma kiri furu fu den (1 Kow. 18:13). „Den Kownu di ben de fosi Akab, ben du sani di Yehovah no feni bun. Ma Akab du moro bigi ogri leki den” (1 Kow. 16:30). Ma Yehovah no ben e sribi. A si san Akab nanga Iseibel ben e du. Fu di Yehovah abi sari-ati, meki a seni a profeiti Elia fu warskow den nanga a pipel taki den ben musu kenki a fasi fa den ben e tyari densrefi, fosi a lati tumusi. Ma Akab nanga Iseibel no ben wani arki.

4. Fa Yehovah ben o strafu Akab èn san Akab du?

4 Te fu kaba, Yehovah bosroiti fu du wan sani. A seni a profeiti Elia fu go taigi Akab nanga Iseibel taki a ben o strafu den. Yehovah ben o kiri a heri famiri fu den. Di Akab yere dati a no ben firi bun kwetikweti! Ma a moi fu si taki a man disi di ben abi heimemre „sori sakafasi”.​—1 Kow. 21:19-29.

Fu di Kownu Akab no ben abi berow trutru, meki a e taigi den srudati fu poti a profeiti fu Gado na strafu-oso (Luku paragraaf 5-6) *

5-6. San e sori taki Akab no ben abi berow trutru?

5 A wan leisi dati Akab sori sakafasi. Ma den sani di a du baka dati sori taki a no ben abi berow trutru. A no du nowan muiti fu puru a Bâal anbegi na ini a kownukondre. Èn a no ben gi sma deki-ati tu fu anbegi Yehovah. Ma tra sani de tu di e sori taki Akab no ben abi berow.

6 Bakaten di Akab aksi a bun kownu Yosafat fu Yuda fu go feti nanga en teige den Siriasma, dan Yosafat taigi en taki a ben o bun fu aksi a profeiti fu Yehovah fosi efu den ben musu du dati. Akab no ben wani. A taki: „Ete wan man de di kan aksi Yehovah san wi musu du. . . . Ma mi no lobi en srefisrefi, bika noiti den profeititori fu en e sori taki sani o waka bun gi mi.” Toku den go aksi a profeiti Mikaya san den musu du. Ma leki fa Akab ben prakseri kaba, a man fu a tru Gado taki dati ogri ben o miti en! Na presi fu abi berow èn fu begi Yehovah pardon, na ogri-ati Akab poti a profeiti na strafu-oso (1 Kow. 22:7-9, 23, 27). Aladi a kownu ben man poti a profeiti fu Yehovah na strafu-oso, toku a no ben man tapu a profeititori fu kon tru. Na ini a feti dati den kiri Akab.​—1 Kow. 22:34-38.

7. San Yehovah ben taki fu Akab baka di a dede?

7 Baka di Akab dede, Yehovah sori krin fa a ben e prakseri fu a man disi. Di a bun kownu Yosafat kon na oso baka, dan Yehovah seni a profeiti Yehu fu piri-ai gi en fu di a ben span anu makandra nanga Akab. A profeiti fu Yehovah taki: „Fu san ede yu e yepi den ogriwan? Fu san ede yu lobi den sma di no lobi Yehovah?” (2 Kron. 19:1, 2) Prakseri a tori disi: Efu Akab ben abi berow trutru, dan a no de fu taki dati a profeiti no ben o kari en wan ogri man di no lobi Yehovah kwetikweti. A de krin taki aladi Akab ben e sari pikinso fu den sani di a du, toku a no ben abi berow trutru.

8. San na eksempre fu Akab e leri wi?

8 San wi kan leri fu na eksempre fu Akab? Di Elia taigi en san ben o pasa nanga a famiri fu en, dan Akab saka ensrefi. Dati ben de wan bun sani. Ma den sani di a du bakaten sori taki a no ben abi berow trutru. Sobun, te wi wani sori berow trutru, dan wi no musu taki nomo dati a e hati wi taki wi sondu. Ma moro de fanowdu. Meki wi luku ete wan eksempre di o sori krin san na trutru berow.

SAN WI KAN LERI FU KOWNU MANASE

9. San Bijbel e taki fu Kownu Manase?

9 Sowan tu hondro yari baka dati, Manase tron kownu fu Yuda. A kan taki a ben ogri moro Akab srefi! Bijbel e taki: „A du bun furu sani di Yehovah no feni bun, so taki Gado ati kon bron nanga en” (2 Kron. 33:1-9). Manase meki altari fu anbegi falsi gado èn a poti wan santa postu fu wan falsi umagado, leti na ini santa tempel fu Yehovah! Manase ben e bonu tu, a ben e suku fasi fu sabi san ben o pasa na ini a ten di e kon, èn a ben e du towfruwroko. A „kiri bun furu sma tu di no du noti”. „A bron en eigi manpikin na ini faya” srefi leki ofrandi gi falsi gado.​—2 Kow. 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Fa Yehovah strafu Manase èn san a kownu disi du baka dati?

10 Neleki Akab, Manase no ben wani teki den rai di den profeiti fu Yehovah ben wani gi en. Te fu kaba „Yehovah meki den legre-edeman fu a legre fu a kownu fu Asiria hari go feti nanga [Yuda]. Na so den man disi grabu Manase, di ben go kibri na ini wan bergi-olo. Den fasi en futu nanga tu kopro bui, dan den tyari en go na Babilon.” Na strafu-oso na Babilon a go denki bun fu den sani di a ben du. A „du ala san a ben man fu sori taki a ben saka ensrefi na ondro a Gado fu den afo fu en”. Ma a du moro leki dati. „A suku fu du sani fu meki Yehovah en Gado feni en bun.” Iya, „Manase tan begi Gado”. Na ogri-ati man dati kenki. A bigin si Yehovah leki a Gado fu en èn a tan begi Gado fu yepi en.​—2 Kron. 33:10-13.

Fu di Kownu Manase ben abi berow trutru, meki a du ala san a man fu puru falsi anbegi na ini a kondre (Luku paragraaf 11) *

11. Te yu e luku 2 Kroniki 33:15, 16, dan fa Manase sori taki a ben abi berow trutru?

11 Te fu kaba Yehovah piki den begi fu Manase fu di den begi fu en ben sori taki a ben kenki trutru. Dati meki Yehovah gi en pardon èn a poti en baka leki kownu. Manase du ala san a man fu sori taki a ben abi berow trutru. Akab noiti no du dati. Manase kenki den fasi fu en. A wroko tranga fu puru falsi anbegi na ini a kondre èn a ben e gi sma deki-ati fu anbegi a tru Gado. (Leisi 2 Kroniki 33:15, 16.) Manase ben musu abi deki-ati nanga bribi fu du dati, fu di furu yari langa a no ben de wan eksempre gi en famiri, gi den heihei man, nanga a pipel fu a kondre. Ma di Manase kon owru, a pruberi fu meki sani kon bun baka. Soleki fa a sori, dan a ben de wan bun eksempre gi en yongu granpikin Yosia di ben tron wan bun kownu bakaten.​—2 Kow. 22:1, 2.

12. San wi kan leri fu a fasi fa Manase sori berow?

12 San wi kan leri fu na eksempre fu Manase? Manase no ben saka ensrefi nomo, ma a begi Yehovah tu fu abi sari-ati nanga en. Manase ben tyari furu problema kon na ini a kondre. Ma a du tranga muiti fu meki sani kon bun baka. A du ala san a man fu dini Yehovah èn fu yepi tra sma fu du dati tu. Na eksempre fu Manase na wan deki-ati gi sma di du bun bigi ogri srefi. A de krin taki Yehovah na wan Gado di ’bun èn di de klariklari fu gi sma pardon’ (Ps. 86:5). A sani disi e sori taki sma di abi berow trutru kan kisi pardon fu den sondu.

13. Fruteri wan agersitori di e sori san a wani taki fu abi berow.

13 Manase no ben e firi sari nomo fu den sondu fu en, ma a du moro. Disi e leri wi wan prenspari sani di abi fu du nanga berow. Luku na agersitori disi: Yu e go na wenkri fu bai brede. Ma na presi taki a wenkriman e gi yu brede, a e gi yu wan pikin saka nanga blon. Yu ben o teki en? No, yu no ben o teki en. Ma yu ben o teki en efu a wenkriman taigi yu taki a blon na wan prenspari sani di den e gebroiki fu meki a brede? No, toch yu no ben o teki en. Na so a de tu nanga Yehovah. Yehovah wani taki wan sma sori berow. A sma no musu sori nomo taki a e sari, aladi dati prenspari tu. San moro de fanowdu? Wan agersitori di Yesus ben fruteri o sori wi dati.

FA YU KAN SABI EFU WAN SMA ABI BEROW TRUTRU

Baka di a lasi manpikin kisi ensrefi, a teki a langa pasi go baka na oso (Luku paragraaf 14-15) *

14. San a lasi manpikin na ini na agersitori fu Yesus bigin du fu sori taki a abi berow?

14 Na Lukas 15:11-32, Yesus fruteri a moi agersitori fu a lasi manpikin. A yongu man disi ben opo ensrefi teige en papa, a gowe libi oso, èn „a go na wan farawe kondre”. Drape a libi wan yayolibi. Ma di tranga ten miti en, a bigin prakseri sortu don bosroiti a ben teki. A kon si taki a ben abi wan moro bun libi di a ben de nanga en papa ete. Yesus taki dati te fu kaba a yongu man disi „kisi ensrefi”. Ne a bosroiti fu drai go baka na oso èn fu aksi en papa pardon. A manpikin disi ben musu frustan fosi taki a ben teki wan lo don bosroiti. Ma dati ben nofo? Nôno. A ben musu kenki den fasi fu en tu.

15. Fa a lasi manpikin na ini na agersitori fu Yesus ben sori taki a abi berow?

15 A lasi manpikin sori taki a ben abi berow trutru fu den sani di a ben du. A teki a langa pasi go baka na oso, dan a go taki nanga en papa. A taigi en: „Mi sondu teige hemel èn teige yu. Mi no warti moro fu yu kari mi yu manpikin” (Luk. 15:21). A yongu man disi taki krin sortu fowtu a ben meki. Disi ben sori taki a ben wani meki en bun baka nanga Yehovah. A ben sabi tu taki den sani di a du ben hati en papa. Dati meki a ben wani du ala san a man fu kon bun baka nanga en papa. A ben wani tron wan wrokoman fu en papa srefi (Luk. 15:19). Na agersitori disi a no wan moi tori nomo. Gemeente owruman kan leri furu fu a tori disi. A tori disi kan yepi owruman fu si efu wan sma di du wan seryusu sondu abi berow trutru.

16. Fu san ede a muilek gi den owruman son leisi fu sabi efu wan sma e sori berow trutru?

16 A no ala ten a makriki gi owruman fu kon sabi efu wan sma di du wan seryusu sondu abi berow trutru. Fu san ede dati de so? Fu di den owruman no man si san de na ini sma ati. Dati meki den e pruberi fu si efu a de so trutru taki a brada noso sisa leri fu tegu gi a sondu di a du. Son leisi wan sma e du seryusu sondu sondro fu syen srefi. A sani disi kan meki den owruman tweifri efu a sma abi berow trutru.

17. (a) Sortu eksempre e sori taki son leisi wan sma no abi berow trutru aladi a e taki dati a e sari fu a sani di a du? (b) San wan sma di abi berow trutru musu du, soleki fa 2 Korentesma 7:11 e sori?

17 Luku na eksempre disi. Wan brada di trow e waka gi en wefi omeni yari langa. Na presi fu suku yepi a e kibri a tori. A no e taigi en frow, a no e taigi en mati èn a no e taigi den owruman. Te fu kaba den owruman e kon yere a tori. Te den e sori en sortu buweisi den abi taki a du wan seryusu sondu, dan a e taigi den taki a tru èn kande a e sori taki a e firi sari srefi. Ma dati nofo? A no de fu taki dati den owruman di e luku a tori disi musu man si moro. A no du a seryusu sondu dati wán leisi nomo fu di a ben teki wan don bosroiti. A du en furu leisi, omeni yari langa. Boiti dati, a no ensrefi go taigi den owruman taki a sondu. Na tra sma tyari a sondu fu en kon na krin. Sobun, den owruman musu abi buweisi di e sori krin taki a kenki a fasi fa a e denki èn a fasi fa a e tyari ensrefi. Den wani si tu taki a e firi sari fu di a du wan sani di Yehovah no feni bun. (Leisi 2 Korentesma 7:11.) A kan teki langa fosi a man tyari den kenki disi kon. Nofo tron den o abi fu puru en fu a Kresten gemeente fu wan pisi ten teleki a sori taki a abi berow trutru.​—1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10.

18. Fa wan sma di den puru fu a gemeente kan sori taki a abi berow trutru èn san o pasa efu a de krin taki a abi berow?

18 Efu wan sma di den puru fu a gemeente abi berow trutru, dan a o kon na den konmakandra ibri wiki èn a o teki a rai di den owruman gi en fu begi doronomo èn fu studeri Bijbel. A o du ala muiti sosrefi fu wai pasi gi ibri situwâsi di kan meki a du a sondu baka. Efu a du ala san a man fu meki en bun baka nanga Yehovah, dan a kan de seiker taki Yehovah o gi en pardon èn taki den owruman o teki en baka na ini a gemeente. A no de fu taki dati te den owruman wani sabi efu wan sma abi berow trutru, dan den o ondrosuku sani finifini fu di ala situwâsi de tra fasi. Den o luku bun tu fu no krutu a sma tumusi hebi.

19. San a wani taki fu abi berow trutru? (Esekièl 33:14-16)

19 Soleki fa wi si kaba, dan wan sma di abi berow trutru no o taki nomo taki a e hati en taki a du wan sondu. Te wan sma abi berow, a o kenki a fasi fa a e denki èn a fasi fa a e tyari ensrefi. A o tapu fu du na ogri di a ben du èn a o drai en libi fu kan anbegi Yehovah baka. (Leisi Esekièl 33:14-16.) Gi a sma dati, a moro prenspari sani, na fu tron wan mati fu Yehovah baka.

YEPI SMA DI SONDU FU SORI BEROW

20-21. Fa wi kan yepi wan sma di du wan seryusu sondu?

20 Yesus ben taki fu wan prenspari wroko di a ben kon du na grontapu. A ben taki: „Mi kon fu gi sondari deki-ati fu abi berow” (Luk. 5:32). Na dati wi wani du tu. Ma dan san wi musu du efu wi kon sabi taki wan bun mati fu wi du wan seryusu sondu?

21 Te wi e suku fu kibri wan sondu di wan mati fu wi du, dan wi no e yepi en. Èn awinsi san wi du, wi no o man kibri a tori fu di Yehovah e si ala sani (Odo 5:21, 22; 28:13). Efu yu wani yepi yu mati, dan yu musu taigi en taki den owruman wani yepi en. Efu a no wani taigi den owruman san a du, dan na yu abi a frantwortu fu taigi den. Na so yu e sori taki yu wani yepi yu mati trutru. Efu a no kisi yepi fu den owruman, dan a kan lasi Yehovah leki mati!

22. San wi o luku na ini a tra artikel?

22 Ma kow taki dati wan sma sondu fu wan langa ten èn taki a sondu di a du ogri so te, taki den owruman abi fu puru en fu a gemeente. Disi wani taki dati den no sori sari-ati gi en? Na ini a tra artikel wi o luku fu san ede wi kan taki dati na sari-ati e meki Yehovah piri-ai gi sma. Wi o luku tu fa wi kan teki na eksempre fu en.

SINGI 103 Gado gi wi bun skapuman

^ paragraaf 5 Te wi abi berow fu wan sondu di wi du, dan wi no musu taki nomo dati a e hati wi taki wi meki wan fowtu. Na ini na artikel disi wi o luku na eksempre fu Kownu Akab, Kownu Manase, nanga a lasi manpikin na ini na agersitori fu Yesus fu kon sabi san na trutru berow. Wi o luku tu san owruman musu hori na prakseri te den wani si efu wan brada noso wan sisa di du wan seryusu sondu abi berow trutru.

^ paragraaf 60 SAN WI E SI TAPU DEN PRENKI: Nanga atibron Kownu Akab e taigi den srudati fu en fu tyari Yehovah profeiti Mikaya go poti na strafu-oso.

^ paragraaf 62 SAN WI E SI TAPU DEN PRENKI: Kownu Manase e meki wrokoman broko ala den popki fu den falsi gado di a ben poti na ini a tempel.

^ paragraaf 64 SAN WI E SI TAPU A PRENKI: A lasi manpikin weri srefisrefi fu di a waka bun fara. A breiti te a e si en oso.