Go na content

Go na table of contents

Leri fu dwengi yusrefi

Leri fu dwengi yusrefi

„Den fasi di a yeye e meki sma kisi na . . . a dwengi di wan sma man dwengi ensrefi.”​—GAL. 5:22, 23.

SINGI: 121, 36

1, 2. (a) San kan pasa te sma no e dwengi densrefi? (b) Fu san ede a de fanowdu fu taki fu a tori disi?

WI MAN dwengi wisrefi, fu di Yehovah e yepi wi fu kon abi a fasi dati (Gal. 5:22, 23). Yehovah man dwengi ensrefi ala ten èn na ini ala sani. Ma fu di libisma abi sondu, meki a no makriki gi den fu dwengi densrefi ala ten. A tru taki furu fu den problema di libisma abi na ini a ten disi e kon fu di den no man dwengi densrefi. A sani disi kan meki taki den no e du sani wantewante te den musu du den, èn a kan meki tu taki den no e wroko tranga na skoro. Den sma disi lobi kosi trawan, den e kon drungu, den e du ogri nanga trawan, den e broko trow, den e meki wan lo paiman, den e tan gebroiki sani di no bun gi den, den e koti strafu, den abi wan lo broko-ede, den e kisi siki fu di den ben abi seks nanga trawan, èn den e hori bere sondro taki den ben wani.​—Ps. 34:11-14.

2 A de krin taki sma di no e dwengi densrefi e tyari problema kon gi densrefi èn gi trawan. Èn moro nanga moro sma no man dwengi densrefi. Na ini den yari baka 1940, sabiman ben kon si kaba taki sma no ben man dwengi densrefi, èn a problema disi kon moro bigi na ini a ten disi. A sani disi no e fruwondru sma di e studeri Gado Wortu, fu di Bijbel ben taki dati na ini „den lasti dei”, sma „no o man dwengi densrefi”.​—2 Tim. 3:1-3.

3. Fu san ede Kresten musu leri fu dwengi densrefi?

3 Fu san ede a bun te yu e leri fu dwengi yusrefi? Wi o poti prakseri na tu prenspari sani fu san ede dati de so. A fosiwan, na taki sma di man basi den firi fu den nofo tron no abi so furu problema. Tra fasi leki sma di no man dwengi densrefi, den man meki mati moro makriki, den no e atibron esi, den no e bruya esi, èn den no e firi brokosaka so esi tu. A di fu tu sani, na taki efu wi man kakafutu gi tesi èn efu wi man basi den takru lostu fu wi, dan wi o tan mati fu Gado. A fowtu di Adam nanga Eva ben meki e sori taki a sani disi tru (Gen. 3:6). Èn prakseri den sari sani di pasa nanga sma di no ben man dwengi densrefi.

4. San musu de wan deki-ati gi iniwan sma di feni en muilek fu dwengi ensrefi?

4 Nowan sondu libisma kan dwengi ensrefi ala ten èn na ini ala sani. Yehovah sabi taki a sani disi no makriki gi den futuboi fu en, èn a wani yepi den fu basi den sondu firi fu den (1 Kow. 8:46-50). Leki wan lobi-ati mati a e gi deki-ati na den wan di e dini en, ma di feni en muilek fu dwengi densrefi son leisi. Wi o poti prakseri na a moi eksempre di Yehovah e gi wi. Baka dati, wi o luku san wi kan leri fu sma na ini Bijbel di ben dwengi densrefi èn fu sma di no du dati. Boiti dati, wi o luku wan tu bun rai di kan yepi wi fu dwengi wisrefi.

YEHOVAH E LERI WI FA FU DWENGI WISREFI

5, 6. Fa Yehovah e dwengi ensrefi?

5 Fu di Yehovah bun dorodoro, meki a man dwengi ensrefi ala ten (Deut. 32:4). Ma wi na sondusma. Toku a bun te wi e luku fa Yehovah e dwengi ensrefi, fu di dati o yepi wi fu kon frustan fa wi kan teki na eksempre fu en. San na wan tu okasi pe Yehovah dwengi ensrefi?

6 Prakseri fa Yehovah dwengi ensrefi di Satan prefuru fu opo ensrefi teige en. A no de fu taki dati den engel di ben e tai hori na Gado ben skreki fu a sani di Satan du. A musu de so taki den tra engel no ben e agri srefisrefi nanga a sani di Satan du èn seiker den ben e atibron. Kande yu e firi so tu te yu e prakseri ala a pina di Satan tyari kon. Ma Yehovah no hasti ensrefi fu du wan sani. A gi Satan a yoisti piki. A no atibron esi èn a tan du sani na wan reti fasi baka di Satan opo ensrefi teige en (Eks. 34:6; Yob 2:2-6). Fu san ede Yehovah meki wan heri pisi ten pasa fosi a du wan sani? Fu di a no wani taki nowan libisma kisi pori, ma a „wani taki ala sma musu kisi na okasi fu sori berow”.​—2 Petr. 3:9.

7. San wi kan leri fu na eksempre fu Yehovah?

7 Te wi e luku fa Yehovah e dwengi ensrefi, dan dati e leri wi taki wi srefi musu denki bun fosi wi taki noso du wan sani. Wi no musu hasti wisrefi fu du sani. Te yu musu teki wan prenspari bosroiti, dan teki ten fu luku san na a yoisti sani fu du. Begi Yehovah fu gi yu a koni fu taki noso fu du a yoisti sani (Ps. 141:3). Te wi ati e bron noso te wi e mandi, dan a kan pasa makriki taki wi e taki noso du wan don sani. Furu sma di no ben e denki fosi den du wan sani, e sari te now ete.​—Odo 14:29; 15:28; 19:2.

BUN EKSEMPRE NANGA TAKRU EKSEMPRE

8. (a) Pe wi kan feni eksempre fu sma di ben dwengi densrefi? (b) San yepi Yosef fu kakafutu gi a wefi fu Potifar di na uma disi pruberi fu kori en? (Luku a prenki na a bigin fu na artikel.)

8 Sortu eksempre na ini Bijbel e sori wi o prenspari a de fu dwengi wisrefi? A no de fu taki dati yu sabi wan tu sma na ini Bijbel di ben dwengi densrefi di den ben e kisi tesi. Wan fu den sma dati na Yosef, a manpikin fu Yakob. A dwengi ensrefi di a ben e wroko na ini na oso fu Potifar, na edeman fu den waktiman fu Farao. Potifar en wefi ben kon lobi Yosef fu di a ben de „wan steifisteifi man di ben moi srefisrefi”. A pruberi fu kori Yosef fu du hurudu nanga en. San yepi Yosef fu kakafutu gi na uma di a pruberi fu kori en ibri tron baka? A no de fu taki dati Yosef denki bun san ben o pasa efu a ben du hurudu nanga na uma disi. Èn di a situwâsi kon muilek, dan a lowe. Yosef ben taki: „Fa mi kan du so wan bigi ogri èn sondu teige Gado?”​—Gen. 39:6, 9; leisi Odo 1:10.

9. San o yepi yu fu kakafutu gi tesi?

9 San na eksempre fu Yosef e leri wi? Wán sani, na taki te wi e kisi tesi fu pasa wan wet fu Gado, dan wi musu kakafutu gi a tesi dati. Na ini a ten di pasa, son sma di no ben de Kotoigi ete ben e nyan tumusi furu, den ben e dringi tumusi furu sopi, den ben e smoko, den ben e gebroiki drugs, den ben e du hurudu, nanga den sortu sani dati. Srefi baka di den teki dopu, a kan taki den ben e kisi tesi ete fu teki den owru gwenti dati baka. Ma efu oiti yu e kisi tesi fu pasa wan fu den wet fu Yehovah, dan teki ten fu prakseri fa a matifasi di yu abi nanga Gado kan pori te yu no e basi den sondu firi fu yu. Yu kan pruberi fu si na fesi sortu sani noso situwâsi kan de wan tesi gi yu èn fa yu kan wai pasi gi den sani dati (Ps. 26:4, 5; Odo 22:3). Efu oiti so wan tesi e miti yu, dan aksi Yehovah fu gi yu a koni fu kakafutu gi a tesi disi èn fu yepi yu fu dwengi yusrefi.

10, 11. (a) San e miti furu yonguwan na skoro? (b) San kan yepi yongu Kresten fu kakafutu gi sma di e dwengi den fu du san no bun?

10 Furu yonguwan e kisi a srefi sortu tesi di Yosef kisi. Luku na eksempre fu Kim. Furu fu den pikin fu en klas ben e abi seks kaba èn te den ben kon na skoro munde, den ben e meki bigi fa den ben abi seks nanga trawan. Kim no ben abi den sortu tori dati fu fruteri. A e taki dati son leisi a ben e firi leki „nowan sma ben e luku en èn taki a ben de en wawan”. A ben denki tu taki den pikin fu en klas ben e si en leki wan don sma fu di a no ben abi wan vriend. Ma Kim ben koni nofo fu sabi taki nofo tron yonguwan e prakseri fu abi seks èn a muilek gi den fu basi den firi dati (2 Tim. 2:22). Den pikin na skoro ben gwenti aksi en efu a no ben abi seks ete. Kim ben e gebroiki den okasi dati fu fruteri den fu san ede a no ben e prakseri ete fu abi seks. Wi breiti nanga yongu Kresten di teki a bosroiti fu kakafutu gi sma di e dwengi den fu du hurudu èn Yehovah breiti tu nanga den!

11 Bijbel abi eksempre fu sma di du hurudu fu di den no ben basi den sekslostu fu den. Bijbel e sori tu sortu takru bakapisi a kan abi te sma e tyari densrefi na a fasi dati. Iniwan sma di e feni ensrefi na ini a srefi situwâsi leki Kim musu prakseri a tori fu a don yonguman di Odo kapitel 7 e taki fu en. Prakseri sosrefi a sani di Amnon ben du èn fu den takru bakapisi di a kisi (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Papa nanga mama kan taki fu den eksempre disi na a Osofamiri Anbegi, fu yepi den pikin fu den fu kon frustan fu san ede a prenspari fu dwengi densrefi.

12. (a) Fa Yosef hori ensrefi di a miti nanga den brada fu en? (b) Na ini sortu situwâsi wi musu hori wisrefi?

12 Ete wan okasi de pe Yosef dwengi ensrefi. Fu di Yosef ben wani sabi san ben de na ini na ati fu den brada fu en, meki a no taigi den suma na en di den kon bai nyanyan na ini Egepte. Èn di a no ben man hori ensrefi moro, dan a go na wan presi pe den no ben man si fa a e krei (Gen. 43:30, 31; 45:1). Efu wan brada, wan sisa, noso wan lobiwan fu yu du wan fruferi sani nanga yu, dan a bun te yu e dwengi yusrefi neleki fa Yosef ben du dati. Na so yu no o de gaw fu du noso fu taki wan sani di no fiti (Odo 16:32; 17:27). Efu yu abi famiriman di puru fu a gemeente, dan kande yu musu dwengi yusrefi fu no miti nanga den te dati no de fanowdu trutru. A no makriki fu dwengi wisrefi na ini den sortu situwâsi dati, ma a o moro makriki gi wi fu du dati te wi e hori na prakseri taki wi e du san Gado leri wi èn taki wi e gi yesi na den rai fu en.

13. San wi kan leri fu den tori fu Kownu David?

13 Ete wan moi eksempre na ini Bijbel, na a di fu Kownu David. A ben abi bigi makti, ma di Saul nanga Simei du hati sani nanga en, a no kisi atibron èn a no gebroiki a makti fu en fu strafu den man dati (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10). Ma dati no wani taki dati David ben e dwengi ensrefi ala ten. Wi sabi taki a ben du hurudu nanga Batseiba èn taki a ben wani kiri Nabal fu di a man dati ben gridi (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4). Toku wi kan leri moi sani fu David. A fosi sani, na taki den owruman na mindri a pipel fu Gado musu du muiti fu dwengi densrefi so taki den no e gebroiki a frantwortu di den abi na wan fasi di no fiti. A di fu tu sani, na taki nowan sma musu denki taki noiti a o lasi ensrefi èn taki noiti tesi o miti en.​—1 Kor. 10:12.

WAN TU SANI DI KAN YEPI YU FU DWENGI YUSREFI

14. San ben miti wan brada èn fu san ede wi musu luku bun fa wi e tyari wisrefi na ini den sortu situwâsi dati?

14 San kan yepi yu fu dwengi yusrefi? Luku na eksempre fu Luigi. Wan sma ben rèi naki a bakasei fu na oto fu en. Aladi a sma dati ben abi a fowtu, toku a kosi Luigi èn a ben wani feti nanga en. Luigi begi Yehovah fu yepi en fu hori ensrefi èn a pruberi fu taki safri nanga a man. Ma a sani dati no yepi. Luigi skrifi a nummerplaat fu a man èn a gowe, aladi a man ben kosi en ete. Wan wiki baka dati, Luigi ben e tyari wan gobaka na wan uma, ne a kon si taki na a masra fu na uma dati ben naki na oto fu en! A man ben syen èn a aksi Luigi pardon taki a ben kosi en so. A taigi Luigi taki a ben o seti den verzekering tori so taki a ben kan meki en oto moro esi. A man arki di Luigi ben e taki fu Bijbel nanga a wefi fu en èn a ben lobi den sani di a yere. Bakaten Luigi ben si o prenspari a ben de taki a ben hori ensrefi di a man naki na oto fu en. A ben si tu taki sani ben o waka heri tra fasi efu a ben lasi ensrefi.​—Leisi 2 Korentesma 6:3, 4.

A fasi fa wi e tyari wisrefi kan abi krakti tapu a Kresten diniwroko fu wi (Luku paragraaf 14)

15, 16. Te yu e studeri Bijbel, dan fa dati kan yepi yu nanga yu osofamiri fu dwengi unsrefi?

15 Te Kresten e studeri Bijbel doronomo fu kon sabi san bun èn san no bun, dan dati kan yepi den fu dwengi densrefi. Gado ben taigi Yosua: „Yu musu tan taki fu a wèt di skrifi na ini a buku disi. Dei nanga neti yu musu leisi en nanga wan safri sten, so taki yu kan du ala den sani di skrifi na ini. Te yu du dati, dan sani o waka bun nanga yu èn yu o handri nanga koni” (Yos. 1:8). Te yu e studeri Bijbel, dan fa dati kan yepi yu fu dwengi yusrefi?

16 Soleki fa wi si kaba, Bijbel abi tori na ini di e sori krin sortu wini a abi te wi man dwengi wisrefi, èn sortu problema a e tyari kon te wi no e du dati (Rom. 15:4). Dati meki a bun te wi e leisi den tori disi, te wi e denki dipi fu den, èn te wi e studeri den! Pruberi fu frustan san yu osofamiri kan leri fu den. Aksi Yehovah fu yepi yu fu fiti den rai na ini a Wortu fu en. Efu yu e kon si taki a muilek gi yu fu dwengi yusrefi na ini son situwâsi, dan begi Gado fu yepi yu nanga a swakifasi disi èn du tranga muiti fu tyari kenki kon. Baka dati, begi Gado fu yepi yu èn du muiti fu go na fesi (Yak. 1:5). A no de fu taki dati te yu e ondrosuku sani moro fini na ini den Kresten buku fu wi, dan yu o feni moro sani di kan yepi yu.

17. Fa papa nanga mama kan yepi den pikin fu den fu dwengi densrefi?

17 Fa yu kan yepi den pikin fu yu fu dwengi densrefi? Papa nanga mama sabi taki yonguwan no gebore nanga a fasi disi. Papa nanga mama musu de wan bun eksempre gi den pikin te a abi fu du nanga a tori disi (Ef. 6:4). Sobun, efu yu e si taki a muilek gi den pikin fu yu fu dwengi densrefi, dan aksi yusrefi efu yu na wan bun eksempre gi den. Te yu e teki prati na a preikiwroko doronomo, te yu gwenti go na den konmakandra, èn te yu e hori na Osofamiri Anbegi ibri wiki, dan yu e gi den pikin fu yu wan bun eksempre. Efu den pikin fu yu e aksi yu son sani, dan no frede fu taki ’no’ te dati fiti! Yehovah no ben gi pasi taki Adam nanga Eva du iniwan sani di den wani, fu di dati ben o yepi den fu frustan taki na en abi a reti fu tiri. Na so a de tu taki te papa nanga mama e leri den pikin san fiti èn san no fiti èn te den de wan bun eksempre gi den, dan den o man leri den pikin fu dwengi densrefi. A moro warti sani di yu kan leri den pikin fu yu, na fu lespeki den wet fu Gado.​—Leisi Odo 1:5, 7, 8.

18. Fu san ede yu kan de seiker taki bun mati o de wan blesi gi yu?

18 A no de fu taki dati wi alamala musu luku bun suma wi e teki leki mati. Dati meki a bun te yu e moksi nanga sma di o gi yu deki-ati fu du bun sani nanga yu libi èn fu wai pasi gi problema (Odo 13:20). Te den sma dati gwenti dwengi densrefi, dan yu o wani teki na eksempre fu den. Èn a no de fu taki dati te yu e tyari yusrefi na wan bun fasi, dan yu o de wan deki-ati gi den mati fu yu. Te wi e leri fu dwengi wisrefi, dan Gado o feni wi bun, wi o de koloku, èn wi o man feni en bun nanga den lobiwan fu wi.