Gado ben feni Noa bun—San a tori disi abi fu du nanga wi?
Gado ben feni Noa bun—San a tori disi abi fu du nanga wi?
FURU fu wi e memre okasi di wi ben yere prenspari nyunsu. Wi e memre sani finifini. Iya, wi no e memre nomo pe wi ben de èn san wi ben e du, ma wi e memre tu san wi taki noso san wi du di wi yere a nyunsu. A no de fu taki dati noiti Noa frigiti a dei di a ben kisi nyunsu fu Yehovah Gado, a Moro Heiwan fu hemel nanga grontapu. Èn sortu nyunsu ben kan de moro prenspari? Yehovah ben taki dati a ben bosroiti fu pori „ala libisma”. Gado ben taigi Noa taki a ben musu bow wan bigi ark fu kibri en nanga en osofamiri èn sosrefi ala den difrenti libisani.—Genesis 6:9-21.
San Noa du? A ben breiti di a kisi a boskopu disi fu Gado? Noso a de so taki a ben kragi? Fa a fruteri en wefi nanga en pikin a nyunsu disi? Bijbel no e taki noti fu dati. San Bijbel e fruteri wi, na disi: „Noa du ala san Gado taigi en fu du. Na leti so a ben du.”—Genesis 6:22.
A no de fu taki dati a sani disi di Bijbel e taki de prenspari, fu di a e meki wi kon frustan san na wán reide fu san ede Gado ben feni Noa bun. Noa ben de klariklari fu du san Gado ben aksi en fu du (Genesis 6:8). San na wan tra reide fu san ede Gado ben feni Noa bun? A piki tapu na aksi disi prenspari, fu di wi musu de leki Noa fu man kisi frulusu te Gado o tyari wan kaba kon agen na a ogri di sma e du na grontapu. Ma meki wi go luku fosi fa a libi fu Noa ben de na ini den dei bifo a Frudu.
Ogri yeye e kon na grontapu
Noa ben e libi na a bigin fu a libisma historia. A gebore pikinmoro wán dusun yari baka di Genesis 4:20-22; Lukas 17:26-28.
Gado ben meki a fosi libisma. Den sma na ini a ten dati no ben e libi na ini olo soleki fa furu sma e denki. Nôno, a no ben de so taki a skin fu den ben lai nanga wiwiri èn a no de so taki den ben de donsma di ben e anga den skowru aladi den ben e waka lontu nanga bigi tiki na ini den anu. Den sma fu a ten dati ben e meki wrokosani fu isri nanga kopro, èn a kan taki Noa ben gebroiki den wrokosani disi fu bow na ark. Den ben abi sani tu fu meki poku. Sma ben e trow, den ben e seti osofamiri, den ben e prani sani, èn den ben e kweki meti. Den ben e bai sani èn den ben e seri sani. Te yu e luku den sani disi, dan a libi na ini a ten dati, ben de a srefi leki a libi na ini a ten disi.—Ma bigi difrenti ben de tu. Wán fu den difrenti ben de taki sma na ini a ten dati, ben e libi moro langa. Son sma ben libi moro leki 800 yari. Noa ben libi 950 yari, Adam ben libi 930 yari, èn Metusala, a granpapa fu Noa, ben libi 969 yari. *—Genesis 5:5, 27; 9:29.
Wan tra difrenti, na a sani di skrifi na ini Genesis 6:1, 2. Den tekst dati e taki: „Na so a kon pasa taki furu libisma ben kon de na grontapu. Di den kisi umapikin, dan den manpikin fu a tru Gado bigin luku den umapikin fu libisma. Den ben si taki den uma moi srefisrefi. Dati meki den teki den leki wefi, iya, den teki iniwan uma di den ben wani.” Den „manpikin fu a tru Gado” ben de engel di ben komoto fu hemel èn di ben teki libisma skin fu kon libi na grontapu leki mansma. A no Gado ben seni den kon, èn den no ben kon fu a bun fu libisma. Na presi fu dati, den ben „gowe libi a reti tanpresi fu den” na hemel fu kon abi seks nanga den moi uma na grontapu. Den kon tron ogri yeye.—Yudas 6.
Fu di den ogri yeye e opo densrefi teigi Gado, fu di den abi wan fisti denki, èn fu di den tranga èn koni moro libisma, meki a krakti di den ben abi tapu libisma no ben bun srefisrefi. A kan taki den ben e basi èn den ben e kwinsi a libisma famiri. Den no ben de leki ogri-atisma di e du ogri kibrikibri sondro taki sma sabi suma na den. Na presi fu dati, ala sma ben kan si fa den ben e opo densrefi teigi a seti fu Gado, èn fa den no ben abi syen.
Den yeye manpikin disi fu Gado ben e teki umasma leki wefi, èn den wefi fu den ben e meki pikin di ben e gro kon tron mansma di ben tranga srefisrefi. Na ini Hebrewtongo sma ben e kari den „Neifilim”. Bijbel e taki: „Na a ten dati den Neifilem ben de na grontapu. A heri pisi ten dati den manpikin fu a tru Gado tan hori a gwenti fu go didon nanga den umapikin fu libisma èn den ben kisi manpikin nanga den. Den manpikin disi ben de den Neifilim, den tranga man fu owruten, man di ben abi barinen” (Genesis 6:4). Sma ben e frede den Neifilim srefisrefi. A wortu „Neifilim” wani taki „Falaman”, noso den wan di e du ogri nanga trawan. Den ben de kiriman, èn a kan taki anansitori fu owruten ben e sori sortu ogri den man disi ben e du.
Den regtfardikiwan e sari
Bijbel e sori taki den sma di ben e libi na ini a ten dati ben ogri srefisrefi, èn den ben e du soso kruktudu. Genesis e taki: ’Libisma ben e du bun furu ogri sani na grontapu èn doronomo den ben e prakseri soso ogri. . . . Grontapu ben lai nanga ogridu, èn libisma ben e libi na wan tumusi ogri fasi.’—Genesis 6:5, 11, 12.
Na so a libi ben de na ini a ten fu Noa. Tra fasi leki den sma fu a ten dati, „Noa ben de wan regtfardiki man”di „ben e waka nanga a tru Gado” (Genesis 6:9). A no makriki gi wan regtfardiki man fu libi na mindri onregtfardikisma. A no de fu taki dati Noa ben sari srefisrefi fu den sani di den sma ben e taki èn ben e du! Kande a ben e firi leki Lot, wan tra regtfardiki man di ben e libi na ini a ten baka a Frudu. Lot di ben e libi na mindri den ogrisma fu Sodom, „ben de nanga bigi broko-ede, fu di den sma di ben e trangayesi a wet, ben e libi wan yayolibi”, èn „den sani di a regtfardiki man dati ben si èn ben yere di a ben e libi na den mindri, ben e tanteri en regtfardiki sili ibri dei, fu di den sma ben e du kruktudu” (2 Petrus 2:7, 8). Kande Noa ben e ondrofeni den srefi sani dati.
Yu e sari te yu e yere den nyunsu di e meki sma skreki? Noso yu e sari te yu e si fa sma na yu lontu e libi na wan fasi di Gado no feni bun? Efu den sani disi e meki yu firi sari, dan yu kan frustan fa Noa ben e firi. Prakseri fa a ben musu muilek gi Noa fu horidoro 600 yari langa na ini wan onregtfardiki grontapu. Na so owru a ben de di a Frudu kon. A ben musu de so taki a ben angri fu kisi frulusu!—Genesis 7:6.
Noa no ben frede fu de tra fasi
„Fu ala den sma di ben e libi na ini a ten fu en, Noa wawan ben gi yesi na a tru Gado” (Genesis 6:9). Luku taki Bijbel no e taki dati den sma fu a ten dati ben feni taki Noa wawan ben e gi yesi na Gado, ma Bijbel e taki dati na Noa wawan fu ala den sma na ini a ten dati ben e du disi. Disi wani taki dati Gado ben e si Noa leki wan sma di ben de sondro fowtu, ma den sma di ben e libi na ini a ten syatu bifo a Frudu pasa, ben e si Noa leki wan lawman. A no de fu taki dati Noa no ben e agri nanga a denki fu den sma fu a ten dati, èn a no ben e teki prati na prisiriten di Gado no ben feni bun, noso na tra sani di den sma dati ben gwenti du makandra. Prakseri fa sma ben e denki fu en di a bigin bow na ark! A kan taki den lafu en, noso taki den spotu en. Den ben e denki taki den sani di a ben taki no ben o kon tru.
Boiti dati, Noa ben abi wan tranga bribi, èn a ben e fruteri trawan san a ben e bribi. Bijbel e taki dati a ben de „wan preikiman fu regtfardikifasi” (2 Petrus 2:5). A de krin taki Noa ben sabi taki sma ben o gens en. Heinok, en afo, ben de wan regtfardiki man, di ben e warskow den sma taki Gado ben o pori den ogrisma. Kande, na fu a sani disi ede, meki sma bigin frufolgu Heinok, ma Gado no gi pasa taki den gensman fu en kiri en (Genesis 5:18, 21-24; Hebrewsma 11:5; 12:1; Yudas 14, 15). Fu di Satan, den ogri yeye, den Neifilim, ben e gens Noa, èn fu di furu fu den sma fu a ten dati no ben wani arki en, meki Noa ben musu abi deki-ati. Boiti dati a ben musu abi a tranga bribi taki Yehovah ben o man kibri en.
Alaten den sma di e dini Gado e kisi gens fu den wan di no e dini En. Sma ben e teige Yesus Krestes srefi, èn sma ben e teige den bakaman fu en tu (Mateyus 10:22; Yohanes 15:18). Noa ben abi a deki-ati fu dini Gado, aladi furu sma no ben lobi a tori dati. A ben sabi taki a moro bun taki Gado ben feni en bun, na presi taki den sma di opo densrefi teigi Gado ben feni en bun. Èn Gado ben feni Noa bun.
Noa ben poti prakseri na a warskow
Soleki fa wi si kaba, dan Noa ben abi deki-ati fu preiki gi trawan. Fa den sma handri di Noa tyari a boskopu gi den? Bijbel e taki dati bifo a Frudu, den sma ben „nyan, den ben dringi, man ben teki uma fu trow èn uma ben trow nanga man, teleki a dei doro di Noa go na ini na ark; ma den no ben poti prakseri na san ben e pasa, teleki a frudu kon èn a wai den alamala puru” . Den no ben gi yesi na a warskow.—Mateyus 24:38, 39.
Yesus ben taki dati a srefi sani disi ben o pasa na ini a ten fu wi. Moro leki wán hondro yari kaba, Yehovah Kotoigi e warskow sma taki Yehovah o tyari bigi kenki kon fu man du san a pramisi, namku fu seti wan nyun grontapu pe regtfardikifasi sa de. Aladi milyunmilyun sma gi yesi na a warskow, toku milyardmilyard sma na grontapu no e poti prakseri na a warskow disi. „Fu espresi” den no wani bribi taki a Frudu ben kon, èn den no wani sabi san a sani disi wani taki.—2 Petrus 3:5, 13.
Ma Noa ben poti prakseri na a warskow. A ben e bribi den sani di Yehovah Gado ben taigi en. Fu di a ben gi yesi, meki Gado frulusu en. Na apostel Paulus ben skrifi: „Na fu di Noa ben abi Hebrewsma 11:7.
bribi, meki a ben frede Gado èn a ben bow wan ark fu frulusu en osofamiri.”—Wan bun eksempre gi wi
Na ark di Noa bow, ben bigi srefisrefi. A ben langa moro wan presi pe den e prei futubal, èn a ben hei leki wan gebow di abi dri sodro. Boiti dati a ben langa 30 meter moro a seiri sipi di nen Wyoming, a moro langa udu sipi di meki oiti, soleki fa sma e taki. A no de fu taki dati na ark no ben de wan sipi, a ben musu drifi nomo na tapu a watra. Ma toku, Noa ben musu abi a koni fu bow en. A ben musu lobi tara gi na inisei èn gi a dorosei fu na ark. A kan taki a ben teki moro leki 50 yari langa fu bow na ark.—Genesis 6:14-16.
Ma moro sani ben de fu du. Noa ben musu tyari nyanyan kon na wán, so taki en osofamiri nanga den meti ben o abi nyanyan gi wan heri yari. Fosi a Frudu kon, Noa ben musu tyari den meti kon makandra, èn a ben musu meki den go na ini na ark. „Noa du ala san Yehovah taigi en fu du.” A ben musu fu de taki Noa firi bun di a ben kaba du ala sani èn Yehovah tapu a doro fu na ark!—Genesis 6:19-21; 7:5, 16.
Ne, a Frudu kon. Alen fadon 40 dei nanga 40 neti. Ala sma ben musu tan na ini na ark wan heri yari langa, teleki a watra ben saka (Genesis 7:11, 12; 8:13-16). Ala den ogrisma dede. Soso Noa nanga en osofamiri ben tan na libi, èn den ben kan libi na ini wan grontapu pe ogri no ben de moro.
Bijbel e taki dati a Frudu di ben sungu heri grontapu na ini a ten fu Noa, de leki ’wan eksempre fu sori san o pasa nanga’ den ogrisma. Fa a de leki wan eksempre? Bijbel e taki: „Gado libi den hemel nanga a grontapu fu now fu bron den nanga faya, èn a e libi den teleki a dei te a o krutu èn pori den ogrisma.” Ma sma o de di sa tan na libi, neleki fa a ben de na ini a ten fu Noa. Yu kan de seiker fu a sani disi: „Yehovah sabi fa fu frulusu sma di e dini en na wan getrow fasi te tesi miti den.”—2 Petrus 2:5, 6, 9; 3:7.
Noa ben e dini Gado na wan getrow fasi, a ben de wan regtfardiki man na mindri ala den ogrisma fu en ten. A ben e gi yesi na Gado na ini ala sani. Aladi Noa ben sabi taki sma di no ben wani dini Gado ben o spotu en, èn ben o teige en, toku a no ben frede fu du san bun. Te wi na ini a ten disi e teki na eksempre fu Noa, dan Gado sa feni wi bun tu, èn wi sa abi a howpu fu kisi frulusu, èn fu libi na ini a nyun grontapu di o kon heri esi.—Psalm 37:9, 10.
[Futuwortu]
^ paragraaf 7 Luku na artikel di nen „Hebben ze echt zo lang geleefd?” na tapu bladzijde 30 fu na Ontwaakt! fu yuli 2007.
[Prenspari pisi na tapu bladzijde 5]
A kan taki anansitori fu owruten e sori sortu ogri den Neifilim ben e du
[Prenki na tapu bladzijde 7]
Te wi e sori bribi neleki Noa, dan Gado sa feni wi bun
[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 5]
Alinari/Art Resource, NY