Prakseri san sa de a bakapisi
Prakseri san sa de a bakapisi
WI MUSU teki furu bosroiti na ini wi libi. A no de fu taki dati te wi o teki wan bosroiti, a de wan koni sani fu prakseri fosi san o de a bakapisi fu dati. A e hati son sma bakaten taki den teki son bosroiti. Kande wan leisi yu taki tu: ’Efu mi ben sabi taki na so sani ben o waka, noiti mi ben o teki a bosroiti dati.’
Wan sma di gwenti fu koiri go luku tra presi, wani sabi pe den difrenti pasi o tyari en go. Kande a o luku wan karta fu sabi sortu pasi a musu teki, noso a o aksi sma di sabi a birti. A no de fu taki dati a o luku den bord na sei pasi di e sori en pe a musu go. Neleki wan sma di musu luku sortu pasi a o teki fu doro wan presi, na so wi musu luku tu sortu pasi wi o waka na ini wi libi. We dan, fa yu kan sabi san na a moro bun pasi fu waka? Gado ben taigi Moses wan leisi fu taki a sani disi fu a pipel Israel fu owruten: „Ma mi winsi taki den ben koni! Dan den ben o prakseri den sani disi. Den ben o prakseri taki den ben kan lasi den libi bakaten.”—Deuteronomium 32:29.
A moro bun rai di wi kan feni
Wi no abi fu tweifri san sa de den bakapisi fu den bosroiti de wi e teki. Gado na a moro bun sma di man gi libisma rai so taki den sabi sortu pasi na a moro bun pasi fu waka. A si den difrenti bosroiti di libisma teki èn a si sortu bakapisi den ben abi. Bijbel e taki: „Yehovah e si den pasi fu wan man, èn A e luku ala sani di a e du.”—Odo 5:21.
Yehovah e broko en ede nanga den sma di lobi en. Nanga yepi fu en Wortu, Bijbel, a e sori den sortu pasi na a moro bun pasi fu waka. Bijbel e taki: „Mi sa meki yu kisi a koni fu man si sani krin èn mi sa leri yu a pasi di yu musu waka. Mi sa gi yu rai nanga mi ai na yu tapu.” Sobun, Psalm 32:8; 143:8.
fosi yu teki wan bosroiti, a de wan koni sani fu suku rai na Yehovah. Kownu David fu owruten Israel ben du dati tu èn a ben begi: „Meki mi kon sabi a pasi di mi musu waka.”—Te yu e teki rai fu wan sma di sabi difrenti pasi, dan dati kan gi yu a dyaranti nanga a korostu firi taki yu de na tapu a yoisti pasi. Yu no o broko yu ede pe a pasi o tyari yu go te yu e teki rai fu so wan sma. David ben aksi Yehovah fu sori en a pasi, noso fu tiri en, èn a ben du tu san Yehovah taigi en. Fu di David du dati, meki a kon abi wan korostu firi. Na wan tumusi moi fasi a sori fa a ben e firi, di a skrifi Psalm 23, di furu sma sabi. A ben skrifi: „Yehovah na mi Skapuman. Mi no sa mankeri noti. Na ini wei di furu nanga grasi a e meki mi didon; A e tyari mi go na presi pe mi kan rostu èn pe furu watra e lon. A e meki mi sili kisi krakti baka. A e tyari mi na tapu den pasi fu regtfardikifasi fu en nen ede. Awansi mi e waka na ini a lagipresi pe furu dungru de, toku mi no e frede nowan ogri.”—Psalm 23:1-4.
San o de a tamara fu den?
Wan fu den sma di ben e waka na tapu a yoisti pasi, ben de a psalm skrifiman Asaf noso wán fu den bakapikin fu en. A psalm skrifiman disi ben taki dati ’pikinmoro a drai komoto’ fu a yoisti pasi. San ben pasa? A ben si taki a ben e go heri bun nanga den sma di ben bedrigi trawan èn di ben du trawan ogri. Boiti dati, a ben dyarusu tu tapu „den ogrisma”, fu di a ben si „a vrede fu den”. A ben denki taki ’noiti den no ben abi broko-ede’. Ma san ben de moro ogri, na taki a psalm skrifiman bigin tweifri efu a bosroiti di a teki fu waka na tapu a reti pasi, ben de wan koni bosroiti.—Psalm 73:2, 3, 6, 12, 13.
Ne, a psalm skrifiman go na ini a santa presi fu Yehovah. Drape a begi Yehovah èn a prakseri san ben o pasa te fu kaba nanga den ogrisma. A ben taki: „Mi ben wani si krin san na a tamara fu den.” A ben denki dipi san ben o pasa nanga den sma di a ben dyarusu na tapu. San ben o de a tamara fu den? A ben kon frustan taki den sortu sma disi de „na tapu grati gron”, èn taki „den o kon na wan kaba, fu di rampu o miti den wantronso”. Ma fa a ben de nanga a pasi pe a psalm skrifiman ben e waka na tapu? A ben kon si disi: „Baka dati yu [Yehovah] sa tyari mi go na glori srefi.”—Psalm 73:17-19, 24.
Den ogri sma dati ben e du ala san den man fu kisi den gudu di den wani, awansi den ben musu du bun noso takru sani. A psalm skrifiman kisi a dyaranti taki a de na tapu a reti pasi, di a prakseri san ben o de a bakapisi fu den sani dati di den sma ben e du. A taki te fu kaba: „Mi fu mi sei, a kon di mi e kon krosibei na Gado, bun gi mi.” Ala ten wi o abi bun bakapisi, te wi e tan krosibei na Yehovah Gado.—Psalm 73:28.
„Yu musu sabi pe yu e go”
Na ini a ten disi, wi o abi fu teki den sortu bosroiti dati kande. Kande yu kisi na okasi fu go na ini wan bisnis pe yu kan meki furu moni, kande Odo 4:26, Contemporary English Version.
yu kan kisi wan hei posisi na wrokope, noso yu kan tron wan basi na ini wan bisnis di e drai bun. Ma a no de fu taki dati yu kan fruwakti taki sani kan waka heri tra fasi te yu bosroiti fu du so wan wroko. Aladi dati de so, toku a de wan koni sani fu prakseri fosi san kan pasa „bakaten” te yu teki a bosroiti. San kan de a bakapisi fu a bosroiti di yu o teki? A wroko di yu o teki, o meki taki yu o gowe fu wan langa pisi ten fu oso? A sani disi o meki taki yu nanga yu trowpatna kisi moro broko-ede? Yu o abi demakandra di no bun, nanga sma fu wrokope, noso sma di yu o miti na hotel, noso na tra presi? Te yu o ondrosuku san kan pasa, dan yu o man teki wan koni bosroiti. Teki a rai disi di Salomo ben gi: „Yu musu sabi pe yu e go.”—A ben o bun efu wi alamala poti prakseri na a rai dati, ma spesrutu yonguwan musu du dati. Fu eksempre, wan yonkuman ben go yuru wan felem, èn a ben sabi taki pisi ben de na ini a felem dati di ben o wiki den seks lostu fu en. Bakaten a ben fruteri dati di a luku a felem, den seks lostu fu en ben kon de so tranga, taki a ben go na wan huru-uma di ben libi krosibei. Te fu kaba, a ben sari srefisrefi taki a du so wan sani, a ben kisi konsensi fonfon, èn a ben frede taki a kisi wan siki. A sani disi de soifri soleki fa Bijbel e taki: „Wantronso a yonkuman e lon na en baka, leki wan mankaw di den e tyari fu go srakti.” Sani Odo 7:22, 23.
ben kan waka moro bun gi en, efu a ben prakseri nomo san ben o pasa „bakaten”!—Frutrow tapu den rai di yu e kisi
Furu sma ben o agri taki wi abi rai fanowdu na ini wi libi. Ma a de wan sari sani taki son sma no e teki den rai di den e kisi, fu di den no lobi den rai dati. Luku san ben pasa nanga son Israelsma na ini a ten fu Yeremia. Den Israelsma ben musu teki wan bosroiti, èn Yehovah Gado ben gi den a rai disi: „Aksi sma pe den pasi fu fositen de; aksi den pe a bun pasi de, èn waka na en tapu.” Ma a pipel ben weigri fu du dati, èn den taki dati den „no sa waka” na tapu a pasi dati (Yeremia 6:16). San ben de a bakapisi fu di den opo densrefi teige Yehovah? Na ini 607 bifo Krestes, den Babilonsma pori a foto Yerusalem krinkrin èn den tyari den sma fu a foto go na ini katibo na Babilon.
Te wi no e poti prakseri na den rai di Gado e gi wi, dan noiti sani sa waka bun gi wi. Bijbel e gi wi a deki-ati: „Frutrow tapu Yehovah nanga yu heri ati èn no frutrow tapu yu eigi frustan. Poti prakseri na en na ini ala san yu e du, èn ensrefi sa meki yu pasi kon reti.”—Odo 3:5, 6.
Sonwan fu den rai fu Gado, de leki bord di e warskow wi fu no go na tapu wan spesrutu pasi. Fu eksempre, Bijbel e taki: „No go na tapu a pasi fu den ogriwan, èn no waka langalanga go na tapu a pasi fu den ogrisma” (Odo 4:14). Wán fu den sani di wi musu luku bun nanga dati, skrifi na ini Odo 5:3, 4. Drape skrifi: „Leki wan oni-godo den mofobuba fu wan freimde uma e tan dropu, èn en mofo grati moro leki oli. Ma a bakapisi fu en bita leki kwasi-bita; a srapu leki wan owru di e koti na ala tu sei.” Gi son sma a kan gersi fu de wan span sani te den e du hurudu, awansi efu dati de nanga wan huru-uma noso nanga wan tra sma. Ma te wi no e poti prakseri na den warskow di e sori wi fa wi musu tyari wisrefi na wan fasi di fiti, dan dati o tyari takru bakapisi kon gi wi.
Fosi yu bosroiti fu du so wan sani, aksi yusrefi disi: ’San o de a bakapisi te mi du so wan sani?’ Te yu o prakseri san kan pasa „bakaten”, dan dati kan meki taki yu no e teki wan bosroiti di o meki yu abi takru bakapisi. Den sma di no e gi yesi na den warskow di Gado e gi ini a tori disi, kan kisi AIDS noso tra siki di sma kan kisi te den abi seks. Boiti dati, den kan kon de nanga bere sondro taki den wani dati, den e puru bere, den kan pori a matifasi di den abi nanga trawan, èn den kan kisi konsensi fonfon. Na apostel Paulus e taki krin san o pasa nanga den sma di e du hurudu. Den sma disi „no sa kisi a kownukondre fu Gado”.—1 Korentesma 6:9, 10.
„Disi na a pasi”
Son leisi a muilek fu si san o de a bakapisi fu den bosroiti di wi o teki. Fu dati ede, wi de nanga tangi trutru taki Gado e broko en ede nanga wi na wan lobi-ati fasi èn taki a e sori wi krin sortu pasi wi musu waka. Yehovah ben taki: „Disi na a pasi. Waka na tapu, un pipel” (Yesaya 30:21). Pe a pasi di Yehovah e sori wi, o tyari wi go te fu kaba? Aladi a pasi disi smara èn a muilek fu waka na tapu, Yesus ben taki dati a pasi disi e tyari wi go na têgo libi.—Mateyus 7:14.
Prakseri a sani disi: Na tapu sortu pasi yu e waka now? Dati na a yoisti pasi? Pe a pasi dati o tyari yu go? Begi Yehovah so taki a tiri yu. Suku rai na ini Bijbel, di de leki wan karta di e sori yu pe yu musu go. Kande yu e feni taki yu musu suku rai na wan sma di abi ondrofeni èn di e teki a tiri fu Gado fu wan langa pisi ten kaba. Efu yu e si taki yu musu waka na tapu wan tra pasi, dan tyari a kenki dati kon wantewante.
Wan sma di e waka na tapu wan pasi e kisi deki-ati fu waka go moro fara, te a e si wan bord di e sori en taki a de na tapu a yoisti pasi. Te yu ondrosuku kaba na tapu sortu pasi yu e waka, èn yu kon si taki yu de na tapu a reti pasi, dan go doro na tapu a pasi dati. Heri esi yu sa kisi den blesi di e kon fu di yu e waka na tapu a pasi dati.—2 Petrus 3:13.
Ibri pasi e tyari yu go na wan presi. Pe yu o de te fu kaba, te yu doro na a kaba fu a pasi di yu teki? Yu no sa kisi nowan wini, te yu doro na a kaba fu a pasi èn yu o winsi taki yu ben teki wan tra pasi. Yu o taki kande: ’Efu mi ben sabi, mi ben o teki wan tra pasi!’ Fu dati ede, fosi yu bosroiti sortu pasi yu o waka, aksi yusrefi: ’San o de a bakapisi fu a bosroiti di mi teki?’
[Faki/Prenki na tapu bladzijde 10]
San sa de a bakapisi?
Nofo tron yonguwan e kisi tesi èn trawan e dwengi den fu du sani di de na modo. Luku wan tu sani di kan pasa.
▪ Wan sma e dwengi yu fu smoko wan sikaret.
▪ Wan skoromeester di abi a bun fu yu na prakseri, e gi yu deki-ati fu teki heiskoro-leri na universiteit.
▪ Yu kisi a kari fu go na wan fesa pe furu sopi o de fu dringi èn kande drugs o de fu feni makriki drape.
▪ Kande wan sma e taigi yu: „Fu san ede yu no e poti yu fowtow nanga tra sani fu yu tapu Internet?”
▪ Wan mati fu yu aksi yu fu kon luku wan felem pe sma e du ogri noso hurudu.
San yu o du efu yu kon de na ini wan fu den situwâsi dati? Yu o brokokindi gi a tesi dati? Noso yu o prakseri bun san sa de a bakapisi? A ben o de wan koni sani fu aksi yusrefi: „Wan man kan poti faya na ini en borsu èn toku en krosi no e bron? Noso wan man kan waka na tapu krofaya èn den futu fu en srefi no e bron?”—Odo 6:27, 28.