Go na content

Go na table of contents

Kibri yusrefi gi ogri yeye

Kibri yusrefi gi ogri yeye

Kibri yusrefi gi ogri yeye

JAMES gro kon bigi na wan farawe pisi fu na èilanti Malaita, di de na den Solomon-èilanti. Sensi di a ben yongu, a leri fu gi grani na den yeye. A e taki: „Noiti mi ben o aksi den yeye fu du trawan ogri, ma mi no ben denki taki mi ben o man abi wan koloku libi sondro fu gebroiki rarafono * fu kibri mi gi ogri.”

Neleki fa a de nanga sma na ini furu tra kondre, na so den sma fu den Solomon-èilanti e bribi taki yeye kan yepi wan sma, noso du en ogri. Fu taki en leti, furu Melanesiasma no frede den yeye disi, ma den lobi den fu di den feni taki den na bun yeye.

Na difrenti fasi sma e sori taki den e bribi na ini yeye. Fu eksempre, di James ben yongu, den umasma na ini en dorpu ben e meki den pikin go esi-esi na ini den oso, te den yere wan korokoro fowru bari (disi na wan sortu kawfutuboi). Fu san ede? Den ben e bribi taki te a fowru disi bari, dan ogri o miti wan sma.

Sonwan fu den sma na ini a dorpu ben gwenti poti wan spesrutu weti ston na tapusei fu a doro fu den oso. James ben du disi, fu di a ben bribi taki a ston ben o kibri en gi ogri yeye. Te James ben de na wroko, dan a ben gwenti piki ala den pikinpikin sani di ben tan abra fu a nyanyan fu en, èn a ben poti dati na ini wan saka fu trowe en bakaten. A ben frede taki wan bonuman ben kan feni den sani dati èn taki a ben o gebroiki den fu wisi en taki a kon siki.

Aladi a kan de so taki sma na ini a kondre fu yu no e du den sani disi, toku neleki James, yu e feni kande taki yu musu hori yusrefi na kulturu gwenti fu man kisi kibri gi ogri yeye. Kande yu e bribi taki yu musu hori yusrefi na den gwenti disi so taki ogri no miti yu.

Efu yu abi lespeki gi Bijbel, dan a no de fu taki dati yu sabi sortu piki Bijbel e gi tapu den aksi di e kon now: (1) Fa ogri yeye kan du yu ogri? (2) Fa son kulturu gwenti kan meki ogri yeye abi krakti tapu yu? (3) San kan kibri yu trutru gi den ogri yeye èn fa yu kan de koloku?

Fa ogri yeye kan du yu ogri?

Bijbel e tyari kon na krin taki ogri yeye no kan de a yeye fu den dedewan. Gado Wortu e taki: „Den libiwan sabi taki den sa dede; ma den dedewan no sabi notinoti” (Preikiman 9:5). Fu taki en leti, ogri yeye na engel di opo densrefi teige Gado. Den teki a sei fu Satan èn den e pruberi fu kori libisma.—Openbaring 12:9.

Bijbel e sori krin taki wi musu kisi kibri so taki den ogri yeye no du wi ogri. Na apostel Paulus ben skrifi den Kresten na ini Efeise: „Wi no e feti nanga libisma, ma nanga . . . den ogri yeye na hemel.” Na apostel Petrus ben taki dati Satan Didibri, a tiriman fu ala den ogri yeye, de leki „wan lew di e bari, fu di a e suku fu swari wan sma”.—Efeisesma 6:12; 1 Petrus 5:8.

A moro prenspari fasi fa Satan e suku fu du sma ogri, na fu di a e bedrigi den, noso a e kori den so taki den e du sani di Gado no feni bun. Bijbel e taki dati Satan „e tan kenki ensrefi kon tron wan engel fu leti” (2 Korentesma 11:14). A e du neleki en na wan yeye di e kibri sma, aladi a wani du den ogri. Satan e breni a frustan fu sma, so taki den no sabi suma na en trutru èn suma na Gado (2 Korentesma 4:4). Fu san ede a e kori sma?

Satan wani taki sma anbegi en, awansi den sabi dati noso den no sabi. Di Yesus, Gado en eigi Manpikin, ben de na grontapu, dan Satan ben wani taki a ’boigi gi en èn anbegi en wan leisi nomo’. Ma Yesus ben taki: „Gowe fu dya, Satan! Bika Gado Buku taki: ’Na Yehovah yu Gado, yu musu anbegi èn na en wawan yu musu dini’” (Mateyus 4:9, 10). Yesus ben weigri fu du iniwan sani di ben o sori taki a e anbegi Satan.

Yehovah na a moro makti yeye di de, èn a no sa gi pasi taki ogri tan miti den wan di e anbegi en (Psalm 83:18; Romesma 16:20). Ma efu wi wani plisi Yehovah Gado neleki fa Yesus ben du dati, dan wi musu luku bun fu no du nowan sani di ben o sori taki wi e anbegi Satan, noso den ogri yeye fu en. Fu dati ede, wi musu kon sabi sortu kulturu gwenti ben o meki taki wi e gi grani na den ogri yeye noso anbegi den. Fa yu kan du dati?

Kon sabi sortu gwenti Gado no e feni bun

Yehovah Gado ben warskow den Israelsma, a pipel fu en fu owruten, fu no teki sonwan fu den kulturu gwenti abra fu den pipel lontu den. A ben taki: „Nowan lukuman noso bonuman musu de na un mindri, nowan sma di e suku marki fu sabi san o pasa, nowan towfruman, nowan wisiman.” Te a abi fu du nanga den sma di ben hori densrefi na den gwenti disi, Bijbel e taki: „Yehovah e tegu gi iniwan sma di e du den sani disi.”​—Deuteronomium 18:10-12.

Sobun, te yu o luku sortu gwenti den sma na ini a kontren fu yu abi, dan poti prakseri na den aksi di e kon now: Den gwenti e meki yu poti bribi na ini marki di e sori san o pasa? Den e meki yu bribi taki sani di no abi libi, abi wondru krakti fu kibri yu? Sma gwenti fu taki wan mofo, noso den e du sani fu kibri wi gi wisi? Wi o abi fu du wan sani di o sori taki wi e gi yesi na wan yeye na presi fu Yehovah noso Yesus, a sma di a poti fu teki presi gi en?—Romesma 14:11; Filipisma 2:9, 10.

A de tumusi prenspari fu wai pasi gi iniwan gwenti di e gi yu deki-ati fu du den sortu sani dati. Fu san ede? Gado ben meki na apostel Paulus skrifi: „Unu no kan nyan na ’a tafra fu Yehovah’ èn na a tafra fu den ogri yeye.” A ben warskow taki den sma di ben e pruberi fu plisi Gado nanga den tra yeye, ben o „suku fu meki Yehovah firi dyarusu” (1 Korentesma 10:20-22). Yehovah Gado wani taki wi musu anbegi en wawan, èn a abi a reti fu wi anbegi en wawan.​—Exodus 20:4, 5.

Poti prakseri sosrefi na a aksi disi: Den gwenti e meki sma denki taki den no de frantwortu gi den sani di den e du? Fu eksempre, na ini furu libimakandra a no fiti te wan sma e du sutadu noso te a abi seks bifo a trow. Boiti dati, Bijbel e krutu den sani disi tu (1 Korentesma 6:9, 10). Ma na ini son kontren na ini a Stille Zuidzee, sma kan feni taki den sortu sani dati no takru so, te wan meisje e taki dati a abi seks fu di sma wisi en. *

Ma Bijbel e leri wi taki wi de frantwortu gi den sani di wi e du (Romesma 14:12; Galasiasma 6:7). Fu eksempre, a fosi uma, Eva, ben feni taki na Satan kori en fu trangayesi Gado, èn fu dati ede a ben taki: „Na a sneki kori mi, ne mi nyan.” Ma Yehovah ben aksi Eva frantwortu fu a sani di a du (Genesis 3:13, 16, 19). Yehovah o aksi frantwortu tu fu a fasi fa wi e tyari wisrefi.​—Hebrewsma 4:13.

San yu musu du?

Efu yu wani plisi Gado èn efu yu wani hori yusrefi na Bijbel gronprakseri, dan yu musu du ala san yu man fu kibri yusrefi gi Satan nanga den ogri yeye. Den reti-ati sma di ben e libi na ini Efeise na ini a fosi yarihondro, gi wi wan bun eksempre ini a tori disi. Fu sori taki den no de moro na ondro a krakti fu den ogri yeye, den tyari ala den buku fu den di ben abi fu du nanga bonuwroko, kon na wán, èn den „bron den na fesi ala sma”.​—Tori fu den Apostel 19:19.

Fosi den sma disi bron den buku, den „ben kon èn na fesi fu ala sma den ben e taki fu den sondu fu den èn fu den sani di den ben du” (Tori fu den Apostel 19:18). Fu di den leri di Paulus ben gi fu Krestes, ben naki na ati fu den sma disi, meki den pori den buku fu den di ben abi fu du nanga bonuwroko. Den ben kenki a fasi fa den ben denki tu, te a abi fu du nanga den kulturu gwenti fu den.

A tru taki a no makriki kande fu libi den kulturu gwenti fu wi. James, di wi ben taki fu en na fesi, ben abi a problema disi. A bigin studeri Bijbel nanga Yehovah Kotoigi èn a ben lobi den sani di a ben leri. Ma toku a ben tan gebroiki rarafono. Di a ondrosuku fa a ben denki fu den gwenti disi, dan a kon si taki a e bribi na ini den pramisi fu Yehovah gi a ten di e kon, ma a ben feni tu taki a ben musu hori ensrefi ete na den kulturu gwenti fu kibri ensrefi gi ogri na ini a ten disi.

San yepi James fu kenki a fasi fa a ben e denki? A e taki: „Mi begi Yehovah fu kibri mi èn fu yepi mi so taki mi poti mi frutrow tapu en. Na a srefi ten, mi tapu nanga den kulturu gwenti fu mi.” Ogri ben miti en? James e taki: „Nôno. A wan-enkri sani di pasa, na taki mi leri fu poti frutrow tapu Yehovah. Mi kon si taki Yehovah kan de wan krosibei mati trutru.” Fu taki en leti, seibi yari kaba James e dini leki wan furuten dinari, di e yepi trawan fu kon sabi san Bijbel e leri.

Fu san ede yu no e teki na eksempre fu James? Go luku sortu kulturu gwenti den sma na ini yu kontren abi, èn gebroiki yu „frustan” fu kon si efu den e kruderi nanga ’a wani fu Gado’ (Romesma 12:1, 2). Baka dati, teki deki-ati èn no abi noti fu du moro nanga kruktubribi. Efu yu e du dati, yu kan de seiker taki Yehovah ’sa teki yu’ èn kibri yu (2 Korentesma 6:16-18). Neleki James, yu sa si taki a pramisi disi fu Bijbel tru: „A nen fu Yehovah na wan tranga toren. Na drape a regtfardikiwan e lon go èn e kisi kibri.”​—Odo 18:10.

[Futuwortu]

^ paragraaf 2 Rarafono abi fu du nanga a kulturu gwenti pe sma e suku yepi na den yeye.

^ paragraaf 18 Disi na wan gwenti pe sma e taki wan mofo tapu wan spesrutu wiwiri fu wan bon noso tapu wan nyanyan. Baka dati, den e gi wan meisje a sani dati. Den e bribi taki a wiwiri noso a nyanyan e meki a meisje hari wan mansma fu abi seks nanga en. A gwenti disi no de a srefi leki te sma e gi wan meisje drugs sondro taki a sabi dati, fu dwengi en fu abi seks sondro taki a wani dati. Ini a tori disi a meisje no man yepi.

[Prenki na tapu bladzijde 13]

„Korokoro”

[Sma di abi a reti fu a prenki]

Courtesy of Dr. Bakshi Jehangir

[Prenki na tapu bladzijde 13]

Wan meisje e piki nyanyan di tan abra so taki sma no kan teki dati fu wisi en