Go na content

Go na table of contents

Yu ben sabi a sani disi?

Yu ben sabi a sani disi?

Yu ben sabi a sani disi?

Sortu ogridu Barabas ben du?

Ala fo Evangelietori e taki fu Barabas, a man di a Rome tiriman Pontius Pilatus ben lusu na presi fu Yesus. Bijbel e kari Barabas „wan strafuman di ben abi wan takru nen” èn „wan fufuruman” (Mateyus 27:16; Yohanes 18:40). Den Romesma ben poti en na strafu-oso na ini Yerusalem èn a ben de „makandra nanga sma di ben opo densrefi teige den tiriman; di den du dati den kiri wan sma tu”.​—Markus 15:7.

Aladi tra buku no e taki dati Barabas ben du wan ogri, toku son sabiman e denki taki a ben de na ini wan fu den grupu di ben opo densrefi teige lanti na ini a fosi yarihondro na Israel. Den e denki dati fu di Bijbel e taki dati Barabas ben de makandra nanga sma di ben opo densrefi teige den tiriman. A historia skrifiman Flavius Josephus ben skrifi taki grupu fu ogriman ben abi furu fu du nanga den dyugudyugu di ben de na ini a libimakandra na a ten dati. Den sortu ogriman disi ben feni taki den ben e suku reti gi den pôti Dyu gronman di trawan ben e kwinsi. Den Dyu ben opo densrefi teige den Romesma nanga den heihei Dyu. Te fu kaba a sani disi tron wan bigi problema na a pisi ten baka den yari 50. Bakaten furu fu den grupu ogriman disi ben go na ini a Dyu legre, di ben yagi den Romesma gowe fu Yudea na ini a yari 66.

Wan wortubuku e taki: „A kan de so taki Barabas ben de fu wan fu den grupu ogriman di ben de na den boitipresi. Den pôti sma ben lobi den grupu disi, fu di den ben fufuru den sani fu den gudusma fu Israel èn den ben tyari bigi bruya kon gi a Rome tirimakti” (The Anchor Bible Dictionary).

Gi sortu ogri wan sma na ini a ten fu den Romesma, ben kan kisi dedestrafu, soleki fa dati ben pasa nanga Yesus?

▪ Te den Romesma ben e strafu wan sma di ben wani meki a tirimakti fadon, wan sma di ben du ogri, noso wan sma di ben opo ensrefi teige lanti, dan den ben fasi en na wan sani di ben o pina en. Boiti dati, den ben libi so wan sma fu dede drape. A strafu disi ben de a moro ogri fasi fa wan sma kan dede.

Wan buku e taki: „Ala sma ben si te wan sma kisi a strafu disi, a ben de wan strafu di ben lagi a sma, èn a sma ben e nyan furu pina. Den ben gi a strafu disi fu meki iniwan sma frede di ben o prefuru fu opo densrefi teige lanti” (Palestine in the Time of Jesus). Te a abi fu du nanga wan sma di kisi dedestrafu, dan wan Rome skrifiman fu owruten ben taki: „Den ben kiri so wan sma na wan pasi pe furu sma ben de di ben kan si en, èn na so den sma ben o frede.”

Soleki fa Josephus ben taki, a legre fu Titus ben lontu Yerusalem na ini a yari 70, dan den kisi wan man na ini a feti èn den kiri en na a fasi dati na fesi den skotu fu a foto. Den du dati fu tapu skreki gi den tra fetiman so taki den saka densrefi na den ondro. Di den teki a foto abra, dan furu tra sma dede na a srefi fasi disi.

A moro bigi nomru fu sma di den kiri na so wan fasi, ben de na a kaba fu a feti, pe Spartakus ben teki fesi fu meki sma opo ensrefi (73-71 bifo Krestes). Na a ten dati, den ben spikri 6000 srafu nanga fetiman na postu di ben de na sei pasi fu Capua te go miti Rome.

[Prenki na tapu bladzijde 10]

„Gi wi Barabas”, fu Charles Muller, 1878