Go na content

Go na table of contents

A libi na ini Bijbel ten—Den fisiman

A libi na ini Bijbel ten—Den fisiman

A libi na ini Bijbel ten​—Den fisiman

„Di a ben e waka na a syoro fu a se fu Galilea, a si tu brada. Den ben de Simon di sma sabi tu leki Petrus, nanga en brada Andreas. Den ben e trowe wan fisinèt go na ini a se, bika den ben de fisiman. A taigi den: ’Un tron bakaman fu mi, dan mi o meki unu tron fisiman di e fanga libisma.’”​—MATEYUS 4:18, 19.

NA INI den Evangelietori den e taki nofo tron fu fisi, fu a fanga di sma ben e fanga fisi èn fu fisiman. Fu taki en leti, Yesus ben gebroiki furu agersitori di e taki fu a tori disi. Disi no musu fruwondru wi, fu di Yesus ben pasa furu ten krosibei fu a Se fu Galilea noso na den syoro fu gi sma leri (Mateyus 4:13; 13:1, 2; Markus 3:7, 8). A moi se disi di no abi sowtu watra, langa sowan 20 kilometer èn a bradi sowan 11 kilometer. A kan taki seibi fu den apostel fu Yesus ben de fisiman. Dati na Petrus, Andreas, Yakobus, Yohanes, Filipus, Tomas nanga Natanael.​—Yohanes 21:2, 3.

Fa a ben de fu de wan fisiman na ini Yesus ten? Meki wi go leri wan tu sani fu den man disi nanga a wroko fu den. Yu o kisi moro warderi gi den apostel èn yu o frustan den sani di Yesus du èn den agersitori fu en moro bun. Meki wi go luku fosi fa a ben de fu wroko na tapu a Se fu Galilea.

„A se kon krasi srefisrefi”

A Se fu Galilea de na mindrisei fu wan lagipresi èn a de sowan 210 meter moro lagi leki a Bigi Se. A kontren lontu den syoro fu a Se fu Galilea lai bergi èn na noordsei yu kan si a hei Hermon-bergi. Na ini a kowru ten fu a yari, a winti e wai so tranga abra a se taki pikinpikin skwala e kon de fu si. Na ini a waran ten fu a yari, faya loktu e saka kon na tapu a watra fu a se. Disi kan meki taki wantronso bigi winti e wai komoto na den bergi lontu a se èn den e wai tranga na tapu den botoman di e abra a se. Yesus nanga den disipel fu en ben kisi fu du nanga so wan bigi winti.​—Mateyus 8:23-27.

Den fisiman-boto di ben meki fu udu ben langa sowan 8,27 meter èn den ben bradi sowan 2,3 meter. Furu fu den boto ben abi wan postu fu hori den seiri leti-opo èn na bakasei yu ben abi wan pikin kamra (Markus 4:35-41). Den boto disi no ben gaw, ma den ben man teki a tranga winti di ben e pusu a postu nanga a seiri go na wan sei, aladi a hebi nèt ben e hari go na a tra sei.

Fisiman ben tyari a boto nanga pari di ben de na ala tu sei fu a boto. Na ini wán boto yu ben kan abi siksi noso moro fisiman (Markus 1:20). Wan boto ben kan abi wrokosani nanga tra sani soleki wan seiriduku fu linnen (1), titei (2), pari (3), wan ston ankra (4), drei krosi (5), nyanyan (Markus 8:14) (6), baskita (7), wan kunsu (Markus 4:38) (8), nanga wan nèt  (9). Boiti dati, den ben kan abi ete wan tu korku (10), loto (11), wrokosani fu meki a boto te a broko (12), nanga frambo (13).

„Den kisi wan heri ipi fisi”

Na ini a fosi yarihondro furu fisi ben de na den mofo fu den watra-olo fu a Se fu Galilea èn na a mofo fu den liba di ben kon na ini a se. Na so a de tu na ini a ten disi. Na den presi disi pisipisi wiwiri fu bon e go na ini a se disi èn dati e hari den fisi kon. Nofo tron den fisiman na ini Yesus ten ben wroko te neti fu fanga fisi èn den ben gebroiki frambo. Wan leisi wan tu fu den disipel fu Yesus ben wroko heri neti fu fanga fisi, ma den no feni noti. Ma a dei na en baka, Yesus taigi den pe den ben kan saka den nèt fu den èn di den du dati, den kisi someni fisi taki den boto ben e suku fu sungu.​—Lukas 5:6, 7.

Son leisi den fisiman ben pari den boto go na dipi watra. Na den presi pe furu fisi ben de, tu boto ben wroko makandra. Den fisiman ben tai wan nèt na mindri den tu boto. Dan nanga ala den krakti den man fu a wan boto ben pari go na a wan sei èn di fu a tra boto ben pari go na tra sei, aladi den ben e meki a nèt saka go na ini a watra, lontu den fisi. Dan den tu boto ben pari kon miti makandra, aladi den ben hari a nèt fu tapu den fisi. Baka dati, den fisiman ben hari den titei na den uku fu a nèt èn den ben hari den fisi kon na ini a boto. Son leisi wan nèt ben langa moro leki 30 meter èn a ben bradi sowan 2,44 meter. Sobun, a ben bigi nofo fu fanga wan heri ipi fisi. A tapusei pisi fu a nèt ben abi korku fu meki a drifi na tapu a watra èn na ondrosei pisi ben abi loto. Ibri tron baka, den fisiman ben seti den nèt, dan den ben hari en kon na ini a boto baka. Disi den ben du furu yuru langa.

Ma na ini lagi watra den fisiman ben fanga fisi na wan tra fasi. Wan boto ben lusu komoto na a syoro fu hari a wan sei fu a nèt go na ini a se, dan a ben drai kon baka na syoro fu tapu den fisi. Fisiman ben hari a nèt kon na syoro èn baka te den ben trowe den fisi go na gron, den ben suku den bun fisi. Dan den ben poti den bun fisi na ini bari. Sonwan fu den fisi den ben seri drape wantewante. Ma furu fu den fisi den fisiman ben poti na ini asin, noso den ben drei èn sowtu den èn den ben poti den na ini prapi. Baka dati den ben seni den go na Yerusalem noso tra kondre. Libisani di no ben abi fisimaka noso fisibuba, soleki logologo, den ben si leki fisi di no krin èn den ben trowe den (Lefitikus 11:9-12). Na a fasi disi fu fanga fisi, Yesus ben taki di a ben agersi „a Kownukondre fu hemel” nanga wan nèt èn den difrenti sortu fisi nanga bun noso takru sma.​—Mateyus 13:47-50.

Te wan fisiman ben fanga fisi en wawan, dan a ben gebroiki wan lin di ben abi wan kopro fisi-aka nanga beti. Noso kande a ben gebroiki wan pikin tyasnèt. A ben waka go na ini a watra, dan a ben poti a nèt na tapu en anu èn a ben trowe en gowe na ini a watra. A lontu nèt ben bradi opo, fadon na tapu a watra èn a ben sungu. Efu a fisiman ben abi koloku, dan a ben kisi wan tu fisi te a ben hari a nèt kon baka.

Nèt ben diri èn te den ben priti, den fisiman ben musu wroko tranga fu meki den. Dati meki den ben sorgu den bun. Fisiman ben gebroiki furu ten fu meki den nèt, fu wasi den èn fu drei den. Ibri leisi te den ben kaba fisi, den ben abi a wroko disi (Lukas 5:2). Na apostel Yakobus nanga en brada Yohanes ben e sidon na ini a boto fu den e meki den fisinèt, di Yesus kari den fu tron en bakaman.​—Markus 1:19.

Wan fu den fisi di fisiman fu a fosi yarihondro ben suku fu fanga ben de wan sortu tilapia di ben lai. Na a sortu fisi disi den sma fu Galilea ben gwenti nyan. A kan taki Yesus ben nyan a switi fisi disi èn taki a gebroiki tu drei sowtu tilapia fu gi dusundusun sma nyanyan nanga yepi fu wan wondru (Mateyus 14:16, 17; Lukas 24:41-43). Nofo tron a srefi sortu fisi disi e swen nanga en pikin na ini en mofo. Ma efu a no e du dati, dan a kan taki a e hori wan pisi ston na ini en mofo, noso wan brenki sensi di a feni na tapu a gron fu a se.​—Mateyus 17:27.

Na ini a fosi yarihondro, sma di ben sabi fisi bun, ben abi pasensi, den ben wroko tranga èn den no ben wai pasi gi problema, fu di den ben wani kisi furu fisi. Den sma di ben teki a kari fu Yesus fu meki disipel makandra nanga en, ben musu du a srefi fu man de bun „fisiman di e fanga libisma”.​—Mateyus 28:19, 20.

[Prenki na tapu bladzijde 19]

(Luku a tijdschrift)