Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

SIHLOKO LESIFUNDVWAKO 19

Indlela Kulunga Nelutsandvo Lokukhonjiswa Ngayo Nakwenteka Lokubi

Indlela Kulunga Nelutsandvo Lokukhonjiswa Ngayo Nakwenteka Lokubi

“UnguNkulunkulu longakutsandzi lokubi, lomubi angeke akhone kuhlala nawe.”—HLA. 5:4.

INGOMA 142 “Ukubambelela Ngokuqinile Ethembeni Lethu”

LOKUTAWUCOCWA NGAKO KULESIHLOKO *

1-3. (a) Umbhalo weTihlabelelo 5:4-6 utsi Jehova utiva njani ngebubi? (b) Yini lesenta sitsi “umtsetfo waKhristu” umelene nekuhlukumeta bantfwana?

JEHOVA NKULUNKULU utenyanya tonkhe tinhlobo tebubi. (Fundza Tihlabelelo 5:4-6.) Uyakwenyanya kuhlukunyetwa kwebantfwana ngekwelicasi—lokusento lesibi nalesenyanyekako. Njengoba siBoFakazi BaJehova, setama kulingisa Jehova ngekutsi sikwenyanye kuhlukunyetwa kwebantfwana futsi asikubeketeleli ebandleni lebuKhristu.—Rom. 12:9; Heb. 12:15, 16.

2 “Umtsetfo waKhristu” umelene nanobe nguluphi luhlobo lwekuhlukumeta bantfwana. (Gal. 6:2) Kungani sisho njalo? Njengobe sifundzile esihlokweni lesendlulile, uMtsefo waKhristu —lokusho tonkhe tintfo Jesu lasifundzisa tona ngemavi nangetento, usekelwe elutsandvweni futsi ukhutsata kulunga. Acondziswa ngulomtsetfo, emaKhristu eliciniso aphatsa bantfwana babo ngendlela lebenta bative baphephile futsi batsandvwa kakhulu. Kuhlukumeta bantfwana kusento sebugovu nalesibi lesenta umntfwana ative angakavikeleki futsi angatsandvwa.

3 Lokubuhlungu kutsi kuhlukunyetwa kwebantfwana ngekwelicasi sekuyintfo levamile emhlabeni wonkhe, futsi lenkinga iyawatsintsa nemaKhristu. Leni? Banyenti “bantfu lababi nebakhohlisi” futsi labanye babo bangetama kwenta lokubi ngisho nasebandleni. (2 Thim. 3:13) Ngetulu kwaloko, labanye babo labatenta emalunga elibandla bavumele kulawulwa tifiso tenyama base bahlukumeta bantfwana ngekwelicasi. Ase sicoce ngekutsi kungani kuhlukumeta bantfwana kusono lesikhulu. Sitawuphindze sicoce ngaloko labadzala belibandla labakwentako nangabe lilunga lelibandla lente sono lesikhulu, lokufaka ekhatsi kuhlukumeta bantfwana, kanye nekutsi batali bangabavikela njani bantfwana babo. *

KUSONO LESIKHULU

4-5. Kungani kuhlukumeta umntfwana kusono kulomntfwana lohlukunyetiwe?

4 Imiphumela yekuhlukunyetwa kwebantfwana ihlala sikhatsi lesidze. Kuyabalimata labo labahlukunyetiwe kanye nalabo lababatsandzako, lokufaka ekhatsi emalunga emndeni kanye nebazalwane nabodzadze. Kuhlukumeta umntfwana kusono lesikhulu.

5 Umuntfu lohlukumetako usuke ente sono kulona lamhlukumetile. Kusono kulimata labanye nekubavisa buhlungu. Njengobe sitawubona esihlokweni lesilandzelako, umuntfu lohlukumeta umntfwana usuke amlimata ngetindlela letinyenti. Umuntfu lohlukumeta umntfwana umenta ative angakavikeleki futsi angetsembi muntfu. Bantfwana kufanele bavikelwe kulemikhuba lemibi, futsi kufanele sisite labo labahlukunyetiwe siphindze sibadvudvute.—1 Thes. 5:14.

6-7. Kungani kuhlukumeta umntfwana kusono ebandleni nakubantfu labasemagunyeni?

6 Umuntfu lohlukumeta umntfwana usuke ente sono ebandleni. Lilunga lelibandla lelihlukumete umntfwana lisuke lihlambalata libandla. (Mat. 5:16; 1 Phet. 2:12) Loko kungativisa buhlungu tigidzi temaKhristu letsembekile ‘lakulwela kamatima kukholwa.’ (Juda 3) Bantfu labenta tono bangaphendvuki kanye nebantfu labahlambalata libandla asibavumeli kutsi babe yincenye yelibandla.

7 Umuntfu lohlukumeta umntfwana usuke ente sono kubantfu labasemagunyeni. EmaKhristu kufanele ‘atfobele tiphatsimandla.’ (Rom. 13:1) Sikhombisa kutsi sitfobela tiphatsimandla nangabe silalela imitsetfo yelive letiyibekile. Nangabe lilunga lelibandla lephula umtsetfo welive njengekuhlukumeta umntfwana ngekwelicasi, lisuke lenta sono kubantfu labasemagunyeni. (Catsanisa Imisebenti 25:8) Labadzala belibandla bete lilungelo lekujezisa umuntfu lowephule umtsetfo. Nanobe kunjalo, abamvikeli umuntfu lohlukumete umntfwana kutsi atfole sigwebo lesimfanele. (Rom. 13:4) Umuntfu lowonile uvuna loko lakuhlanyele.—Gal. 6:7.

8. Jehova utiva njani ngetono letentiwa kulabanye bantfu?

8 Ngetulu kwako konkhe, umuntfu lohlukumeta umntfwana usuke ente sono kuNkulunkulu. (Hla. 51:4) Nangabe umuntfu one lomunye, usuke one nakuNkulunkulu. Cabanga ngesibonelo lesisitfola eMtsetfweni Nkulunkulu lawunika ema-Israyeli. LoMtsetfo bewutsi umuntfu lokhohlise makhelwane usuke akhombisa kutsi aketsembeki kuJehova. (Lev. 6:2-4) Siyaciniseka kutsi lilunga lelibandla lelihlukumeta umntfwana—limenta angativa aphephile futsi avikelekile—lisuke likhombisa kutsi aliketsembeki kuNkulunkulu. Umuntfu lohlukumeta umntfwana uhlambalata ligama laJehova. Ngaleso sizatfu, kuhlukunyetwa kwebantfwana sikutsatsa njengesono lesikhulu embikwaNkulunkulu.

9. Inhlangano yaJehova isinikete luphi lwati lolusekelwe eBhayibhelini, futsi leni?

9 Inhlangano yaJehova beyisolo isiniketa lwati lolunyenti loluvela eBhayibhelini mayelana nekuhlukunyetwa kwebantfwana. Nasi sibonelo, tihloko letiku-Sicongosekulindza ne-“Phaphama!” ticoce ngekutsi yini labo labahlukunyetwe ngekwelicasi labangayenta kute bangativa bacindzeteleke kakhulu, kutsi labanye bangabasita njani futsi babakhutsate, nekutsi batali bangabavikela njani bantfwana babo. Labadzala belibandla baniketwe ticondziso letisekelwe eBhayibhelini letimayelana nekutsi yini lokufanele bayente nangabe umuntfu ente sono sekuhlukumeta umntfwana. Inhlangano yaJehova iyachubeka ibuketa kutsi yini emabandla lokufanele ayente nangabe umuntfu ahlukumete umntfwana. Leni? Kute iciniseke kutsi indlela lokutekwa ngayo licala lekuhlukumeta ihambisana nemtsetfo waKhristu.

LOKWENTIWA NGULABADZALA NANGABE UMUNTFU ENTE SONO LESIKHULU

10-12. (a) Yini labadzala lokufanele bayikhumbule nabasita umuntfu lowente sono lesikhulu, futsi yini labakhatsateka ngayo kakhulu? (b) Ngekusho kwaJakobe 5:14, 15, yini labadzala labatimisele kuyenta?

10 Nangabe labadzala basita umuntfu lowente sono lesikhulu, kufanele bakhumbule kutsi umtsetfo waKhristu utsi kudzingeka bawutsandze umhlambi futsi bente lokulungile emehlweni aNkulunkulu. Ngenca yaloko, bacabanga ngetintfo letinyenti nabatfola umbiko lotsi kukhona lowente sono lesikhulu. Ngalokuyinhloko labadzala bakhatsateka ngekungcwelisa ligama laNkulunkulu. (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9) Lomunye umgomo lobalulekile labanawo kusita bazalwane nabodzadze labasebandleni kutsi babe nebuhlobo lobuhle naJehova. Baphindze basekele labo labatsintsekile ngenca yalesono lesikhulu futsi babasite.

11 Ngetulu kwaloko, nangabe umuntfu lowente sono lesikhulu alilunga lelibandla, labadzala benta konkhe lokusemandleni abo kute bamsite aphindze abe nebuhlobo lobuhle naJehova. (Fundza Jakobe 5:14, 15.) UmKhristu lowenta sono lesikhulu kute anetise tifiso takhe letimbi ufana nemuntfu logulako. Loku kusho kutsi sewute buhlobo lobuhle naJehova. Labadzala belibandla singabafananisa nabodokotela. Betama ngato tonkhe tindlela kusita lona “logulako [lowente sono lesikhulu]” kutsi elulame. Bamnika seluleko lesisekelwe eBhayibhelini kute aphindze abe nebuhlobo lobuhle naNkulunkulu, kodvwa loko kwenteka kuphela nangabe aphendvuka mbamba.—Imis. 3:19; 2 Khor. 2:5-10. *

12 Kusebaleni kutsi labadzala banemsebenti lobaluleke kakhulu. Bawukhatsalela kakhulu umhlambi labawuphatsiswe nguNkulunkulu. (1 Phet. 5:1-3) Bafuna bazalwane nabodzadze bative bavikelekile ebandleni. Ngesizatfu saloko batsatsa tinyatselo ngekushesha nangabe kukhona lowente sono lesikhulu, lokufaka ekhatsi kuhlukumeta umntfwana. Ngutiphi tinyatselo labatitsatsako? Cabanga ngemibuto lesekucaleni  kwetigaba 13  15, kanye  na-17.

13-14. Labadzala bayayilandzela yini imitsetfo yelive yekubika labo labahlukumete bantfwana kulabasemagunyeni? Chaza.

 13 Labadzala bayayilandzela yini imitsetfo yelive yekubika labo labahlukumete bantfwana kulabasemagunyeni? Yebo. Etindzaweni letinemitsetfo lenjalo, labadzala batimisele kuyilandzela lemitsetfo letsi bantfu kufanele babikele tiphatsimandla nangabe kuhlukunyetwe umntfwana. (Rom. 13:1) Imitsetfo lenjalo ayiphikisani nemtsetfo waNkulunkulu. (Imis. 5:28, 29) Nangabe kukhona lotjela bazalwane labadzala kutsi kunemntfwana lohlukunyetiwe, ngekushesha labadzala bachumana nelihhovisi leligatja kute batfole kutsi bangawulandzela njani umtsetfo wekubikwa kwelicala.

14 Labadzala bangakhuluma nalohlukunyentiwe, nebatali bakhe, kanye nanobe ngubani lowati ngalendzaba, babakhumbute kutsi bakhululekile kutsi bangabikela labo labasemagunyeni. Kutsiwani nangabe umuntfu lohlukumete umntfwana alilunga lelibandla futsi lendzaba seyatiwa bantfu labanyenti? UmKhristu lobike lendzaba kufanele yini ative anelicala lekuhlambalata ligama laNkulunkulu? Cha. Umuntfu lohlukumetile nguye lohlambalate ligama laNkulunkulu.

15-16. Ngekusho kwembhalo wa-1 Thimothi 5:19 kungani kudzingeka bofakazi lababili ngaphambi kwekutsi kwakhiwe ikomidi yekwehlulela? (b) Yini labadzala belibandla labayentako nabeva kutsi lilunga lelibandla lisolwa ngekuhlukumeta umtfwana?

 15 Ngaphambi kwekutsi kube nekomidi yekwahlulela, kungani kufanele kube nabofakazi lababili? Kungoba loko kuvumelana netimiso letiphakeme tekutiphatsa letiseBhayibhelini. Nangabe umutfu lowente licala aphika, kufanele kube nabofakazi lababili ngaphambi kwekutsi labadzala babeke ikomidi yekwehlulela. (Dut. 19:15; Mat. 18:16; fundza 1 Thimothi 5:19.) Loko kusho kutsi kufanele kube nabofakazi lababili yini ngaphambi kwekutsi kubikelwe tiphatsimandla ngemuntfu lohlukumete umntfwana? Cha. Loko akusebenti nangabe labadzala noma labanye babika licala kulabasemagunyeni.

16 Nangabe labadzala beva kutsi lilunga lelibandla lisolwa ngekuhlukumeta umntfwana, kufanele batimisele kulalela noma ngabe ngumuphi umtsetfo welive lomayelana nekubikwa kwelicala. Ngemuva kwaloko, kufanele betame kutfola kutsi loko kwenteke mbamba yini bese bancuma kutsi kufanele yini kumiswe ikomidi yekwehlulela. Nangabe umuntfu lohlukumete umntfwana aphika, labadzala kufanele balalela loko lokushiwo ngulabanye labatiko kutsi kwentekeni. Nangabe lona losola lomunye kanye nalomunye fakazi bavuma kutsi umhlukumetile umnfwana, labadzala baba nebufakazi lobenele futsi bangamisa ikomidi yekwehlulela. Akusho kutsi lona losola lomunye usuke anemanga nangabe kute fakazi wesibili. Ngisho noma ngabe kute bofakazi lababili labatawufakazela lotsite kutsi uhlukumete umntfwana ngekwelicansi, labadzala bayati kutsi umunfu losolwako kungenteka kukhona lokutsite lakwentile lokungalimata labanye. Labadzala belibandla batawuchubeka badvudvuta labo labatsintsekile futsi babasekele. Ngetulu kwaloko, labadzala batawuhlala bagadzile kute bavikela libandla kumuntfu longahle ahlukumete bantfwana.—Imis. 20:28. *

17-18. Chaza umsebenti wekomidi yekwehlulela.

 17 Uyini umsebenti wekomidi yekwehlulela? Ligama lelitsi “kwehlulela” alisho kutsi labadzala ngibo labancuma kutsi umuntfu lohlukumete umntfwana kufanele ajeziswe tiphatsimandla noma cha. Labadzala abasebentisi imitsetfo yelive kute bajezise umuntfu lowonile, kodvwa loko bakushiyela kulabasemagunyeni. (Rom. 13:2-4; Thit. 3:1) Labadzala bancuma kutsi umuntfu lowente bubi utawuchubeka yini alilunga lelibandla.

18 Nangabe labadzala basekomidini yekwehlulela, umsebenti wabo ukusita umuntfu lowente bubi kutsi abe nebuhlobo lobuhle naJehova kanye nalakholwa nabo. Basebentisa liBhayibheli kute bancume kutsi umuntfu lowente bubi uyaphendvuka yini nobe cha. Nangabe angaphendvuki, uyayekeliswa kuba nguFakazi, futsi kwentiwa simemetelo ebandleni. (1 Khor. 5:11-13) Nangabe aphendvuka, angachubeka alilunga lelibandla. Nanobe kunjalo, labadzala belibandla batamtjela kutsi kutawendlula iminyaka leminyenti angawatfoli emalungelo ebandleni noma kungenteka angawatfoli kuphila kwakhe konkhe. Ngenca yekutsi labadzala belibandla bayabakhatsalela bantfwana, becwayisa ngasese batali labanebantfwana labancane ebandleni mayelana nesidzingo sekutsi bacaphele nangabe bantfwana babo banemuntfu lowake wahlukumeta umntfwana. Nangabe labadzala becwayisa batali, bayacaphela kutsi abawasho emagama ebantfu labahlukunyetwa.

BATALI BANGABAVIKELA NJANI BANTFWANA BABO?

Batali bavikela bantfwana babo ekuhlukunyetweni ngekwelicasi ngekutsi babanikete lwati lolufanele mayelana nekuya ecasini. Batali basebentisa loko lesikufundziswa yinhlangano kute basite bantfwana babo. (Buka tigaba 19 kuya ku-22)

19-22. Batali bangabavikela njani bantfwana babo? (Buka sitfombe lesisekhasini lekucala.)

19 Bobani labanemsebenti wekuvikela bantfwana etintfweni letingabalimata? Batali. * Bantfwana benu basipho lesivela kuNkulunkulu, “balifa leliphuma kuSimakadze.” (Hla. 127:3) Jehova uninikete umsebenti wekuvikela bantfwana benu labalifa. Yini leningayenta kute nivikele bantfwana benu?

20 Kwekucala, fundza mayelana nekuhlukunyetwa. Fundza ngetindlela bantfu labahlukumeta bantfwana labatisebentisako kute babadukise. Kuphaphamele kubuka timo nebantfu labangaba yingoti kubantfwana bakho. (Taga 22:3; 24:3) Khumbula kutsi etikhatsini letinyenti umntfwana uhlukunyetwa ngumuntfu lametsembako nalamatiko.

21 Kwesibili, khulumisanani ngekukhululeka nebantfwana benu. (Dut. 6:6, 7) Loko kusho kutsi kufanele ubalalelisise. (Jak. 1:19) Khumbula kutsi kuvame kuba lukhuni kutsi bantfwana babike nangabe bahlukunyetiwe. Bangahle besabe kutsi kute lotabetsemba, noma umuntfu lobahlukumetile utse bangatjeli muntfu. Nangabe ubona kutsi kukhona lokungahambi kahle, yetama kubabuta ngemusa futsi ubalalele ngesineke nabaphendvula.

22 Kwesitsatfu, fundzisa bantfwana bakho. Batjele loko lokufanele bakwati ngetindzaba telicasi kuye ngeminyaka yabo. Bafundzise loko lokufanele bakusho futsi bakwente nangabe umuntfu lotsite etama kubabamba ngendlela lengakafaneli. Sebentisa loko inhlangano lesifundzisa kona mayelana nekuvikela bantfwana.—Buka libhokisi lelitsi “ Fundza Bese Ufundzisa Nebantfwana Bakho.”

23. Yini lesiyikholelwako mayelana nekuhlukumeta umntfwana ngekwelicasi, futsi ngumuphi umbuto lesitawuphendvula esihlokweni lesilandzelako?

23 Njengobe siBoFakazi BaJehova sikholelwa kutsi kuhlukumeta umntfwana ngekwelicasi kusono lesikhulu nesento lesenyanyekako. Ngenca yekutsi sicondziswa ngumtsetfo waKhristu, asibavikeli bantfu labahlukumeta bantfwana kutsi batfole imiphumela lebuhlungu yetento tabo. Yini lesingayenta kute sisite bazalawane betfu kanye nabodzadze labahlukunyetiwe? Esihlokweni lesilandzelako sitawucoca ngemphendvulo yalombuto.

INGOMA 103 “Abelusi—Izipho Ezingabantu”

^ sig. 5 Kulesihloko sitawucoca ngekutsi singabavikela njani bantfwana kutsi bangahlukunyetwa ngekwelicasi. Sitawufundza kutsi labadzala belibandla bangalivikela njani libandla, kanye nekutsi batali bangabavikela njani bantfwana babo.

^ sig. 3 KUCHAZWA KWEMAGAMA LATSITE: Kuhlukunyetwa kwemntfwana ngekwelicasi kwenteka nangabe umuntfu lomdzala asebentisa umntfwana kute enetise tifiso takhe tekuya ecasini. Loko kufaka ekhatsi kuya naye ecasini, kulalana ngemlomo, emantanyula, kubamba titfo takhe tangasese, emabele noma tibunu kanye naletinye tento letingcolile. Kubalulekile kwati kutsi nangabe umntfwana ahlukumetekile, usuke aphetfwe kabi futsi eva buhlungu. Kuhlukunyetwa kwakhe akusilo liphutsa lakhe. Ngisho nobe emantfombatana kungiwo lahlukunyetwa kakhulu, nebafana labanyenti nabo bayahlukunyetwa. Ngisho nobe kungemadvodza lavame kuhlukumeta bantfwana, nebantfu besifazane bayabahlukumeta bantfwana.

^ sig. 11 Kuba bete buhlobo lobuhle naNkulunkulu akuniketi muntfu sizatfu sekwenta sono lesikhulu. Umuntfu lowonako utawuvuna lakutjalile ngetincumo takhe letimbi futsi utawulandzisa kuJehova.—Rom. 14:12.

^ sig. 16 Labadzala abayuze bacele umtfwana lohlukunyentiwe kutsi abe khona nabakhuluma nemuntfu lokusolwa kutsi umhlukumetile. Umtali nome lomunye umuntfu lowetsenjwa ngumntfwana lohlukunyentiwe angakhuluma nalabadzala abatjele kutsi lomntfwana utsi kwentekeni. Kwenta njalo kutawusita lomntfwana kutsi angacindzeteleki kakhulu.

^ sig. 19 Loko lokufanele kwentiwe batali kuyasebenta nakulabo labakhulisa bantfwana labangasibo babo.