Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Kondla Labanyenti Ngetandla Letimbalwa

Kondla Labanyenti Ngetandla Letimbalwa

“[Jesu] Wahlephula tinkhwa wanika bafundzi bakhe, bona base bemukelisa leticumbi.”—MAT. 14:19.

1-3. Chaza indlela Jesu lesutsisa ngayo sicumbi lesikhulu sebantfu edvute naseBhethsayida. (Buka sitfombe lesisekucaleni.)

ASE ucabange nganasi simo. (Fundza Matewu 14:14-21.) Bekungaphambi kweliPhasika la-32 C.E. Sicumbi semadvodza langaba ngu-5 000, ngephandle kwebafati nebantfwana, sihleti naJesu nebafundzi bakhe endzaweni lethulile edvutane naseBhethsayida, lokulidolobha lelisenyakatfo neLwandle lwaseGalile.

2 Nakabona lesicumbi sebantfu, Jesu uyasihawukela, elaphe labagulako kuso aphindze asifundzise tintfo letinyenti letimayelana neMbuso waNkulunkulu. Nasekucala kuhwalala, bafundzi bacele Jesu kutsi atjele labantfu bahambe kute baye emadolobheni ladvutane bayewutitsengela kudla. Kodvwa Jesu atsi kubafundzi bakhe: “Bapheni nine kudla.” Emavi akhe bekangase abonakale abamangalisa, ngobe kudla labebanako bekukuncane kakhulu—tinkhwa letisihlanu netinhlanti letimbili letincane kuphela.

3 Ngesizatfu sekutsi uneluvelo, Jesu ente simangaliso—lokukuphela kwesimangaliso lesabhalwa ngibo bonkhe babhali bemaVangeli labane. (Mak. 6:35-44; Luk. 9:10-17; Joh. 6:1-13) Jesu acele bafundzi bakhe kutsi batjele lesicumbi sebantfu sihlale phansi etjanini sibe ngemacembu ebantfu labangu-50 nalabangu-100. Ngemuva kwekuthantaza, ahlephule sinkhwa aphindze ehlukanise letinhlanti. Esikhundleni sekutsi kube nguye lonika labantfu lokudla, Jesu wanika “bafundzi bakhe, bona base bemukelisa leticumbi.” Ngalokumangalisako, kube nekudla lokunyenti lokubenela bonkhe. Ase ucabange nje: Jesu wesutsisa bantfu labanyenti ngetandla letimbalwa—bafundzi bakhe. *

4. (a) Jesu abekhatsateke kakhulu ngekusilungisela kuphi kudla, futsi leni? (b) Sitawucoca ngani kulesihloko nakulesilandzelako?

4 Jesu abekhatsateke kakhulu ngekunika balandzeli bakhe kudla kwakamoya. Bekati kutsi kutfola lokudla kwakamoya, lokungemaciniso latfolakala eVini laNkulunkulu, kuletsa kuphila lokuphakadze. (Joh. 6:26, 27; 17:3) Umusa lowenta Jesu wesutsisa sicumbi sebantfu  ngetinkhwa nangetinhlanti, waphindze wamenta wacitsa ema-awa lamanyenti afundzisa balandzeli bakhe. (Mak. 6:34) Kodvwa abecaphela kutsi usalelwe sikhatsi lesincane lapha emhlabeni futsi utawubuyela ezulwini. (Mat. 16:21; Joh. 14:12) Jesu abetawuchubeka njani ondla balandzeli bakhe labasemhlabeni njengobe yena atawube asezulwini? Utawusebentisa indlela lefanako—utawondla labanyenti ngetandla letimbalwa. Bobani-ke labatawuba ngulaba labambalwa? Ase sibone kutsi Jesu wabasebentisa njani labambalwa kutsi bondle balandzeli bakhe labagcotjiwe ngelikhulu lekucala leminyaka. Esihlokweni lesilandzelako sitawubese sicoca ngalombuto lobaluleke kakhulu kitsi sonkhe: Singababona njani laba labambalwa Khristu labasebentisako kute asondle lamuhla?

Bantfu labanyenti bondliwa ngetandla letimbalwa (Fundza sigaba 4)

JESU UKHETSA LABAMBALWA

5, 6. (a) Ngusiphi sincumo lesikhulu Jesu lasenta kute aciniseke ngekutsi balandzeli bakhe batawondliwa ngakamoya ngemuva kwekufa kwakhe? (b) Jesu wabalungiselela njani baphostoli bakhe kutsi bente umsebenti lobalulekile ngemuva kwekufa kwakhe?

5 Inhloko yemndeni lecabangelako yenta emalungiselelo kute umndeni wayo unakekelwe kahle naseyishonile. Ngendlela lefanako, Jesu—lotawuba yinhloko yelibandla lebuKhristu—wenta emalungiselelo kute aciniseke kutsi balandzeli bakhe batawunakekelwa kahle ngakamoya nasashonile. (Ef. 1:22) Sibonelo saloko kutsi eminyakeni lengaba mibili ngaphambi kwekufa kwakhe, Jesu wenta sincumo lesibaluleke kakhulu. Wakhetsa labambalwa bekucala latawubasebentisa ngekuhamba kwesikhatsi kute bondle labanyenti. Asewunake loko lokwenteka.

6 Ngemuva kwekuthantaza busuku bonkhe, Jesu wabita bafundzi bakhe wase ukhetsa kubo baphostoli labangu-12. (Luk. 6:12-16) Eminyakeni lemibili leyalandzela, Jesu wasondzelana ngalokukhetsekile nalaba labangu-12, abafundzisa ngemavi nangesibonelo. Bekati kutsi kunyenti lokusadzingeka bakufundze; ecinisweni bachubeka babitwa ngekutsi “bafundzi.” (Mat. 11:1; 20:17) Wabaniketa teluleko letibalulekile waphindze wabacecesha tikhatsi letinyenti ensimini. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luk. 8:1; 9:52-55) Ngalokucinisekile abebalungiselela umsebenti lobalulekile labebatawenta ngemuva kwekufa kwakhe nalapho sekabuyela ezulwini.

7. Jesu wakuveta njani ngalokuyinhloko loko baphostoli bebatawukhatsateka ngako?

7 Bewutawuba yini umsebenti webaphostoli? Njengobe liPhentekhoste la 33 C.E bese lisondzela, kwacaca kutsi baphostoli batawenta ‘umsebenti webabonisi.’ (Imis. 1:20) Yini ngalokuyinhloko lobekufanele bakhatsateke ngayo kakhulu? Ngemuva kwekuvuswa kwakhe, Jesu wakuveta kancane loko ngesikhatsi acoca nemphostoli Phetro. (Fundza Johane 21:1, 2, 15-17.) Ngesikhatsi analabanye baphostoli, Jesu watjela Phetro: “Yondla timvu tami.” Jesu waphindze waveta kutsi baphostoli bakhe batawuba semkhatsini walabambalwa latawubasebentisa kute balungisele labanyenti kudla kwakamoya. Lena yindlela lenhle lekhombisa kutsi Jesu utiva njani ‘ngetimvu takhe.’ *

KONDLA LABANYENTI KUSUKELA NGELIPHENTEKHOSTE KUCHUBEKE

8. Emakholwa lamasha ngeliPhentekhoste akhombisa njani kutsi ayayibona lendlela Khristu labeyisebentisa?

8 Kusukela ngeliPhentekhoste la-33 C.E., ngesikhatsi sekavusiwe Khristu, wasebentisa baphostoli bakhe njengendlela yekondla bonkhe bafundzi bakhe labagcotjiwe. (Fundza Imisebenti 2:41, 42.) Lendlela yabonakala ngalokucacile kumaJuda nebetive labaphendvukele enkholweni yemaJuda lababa ngemaKhristu lagcotjiwe ngaleso sikhatsi. Ngekushesha, bachubeka “bacinisela njalo bahlanganyela etimfundzisweni tebaphostoli.” Lesinye sati seliBhayibheli satsi ligama lesiGriki lelihunyushwe ngekutsi kuchubeka ‘ucinisela njalo’ lingaphindze lisho “kuma ucine entfweni  letsite futsi uhlale wetsembekile kuyo.” Lamakholwa lamasha abekulambele kakhulu kudla kwakamoya, futsi bewati kahle kutsi angakutfola kuphi. Ngekwetsembeka lokukhulu, bewaya kubaphostoli kute babachazele emavi netento taJesu baphindze babakhanyisele ngemibhalo lemayelana naye. *Imis. 2:22-36.

9. Baphostoli bakhombisa njani kutsi bebawukhumbula kahle umsebenti wabo wekondla timvu taJesu?

9 Baphostoli bebawukhumbula kahle umsebenti wabo wekondla timvu taJesu. Nasi sibonelo: Naka indlela labasebenta ngayo indzaba lematima lebeyibangela kungevani kulelibandla lelisha. Lendzaba beyifaka ekhatsi kwehlukaniswa kwekudla. Bafelokati labangemaGriki bebanganikwa kudla kwamalanga onkhe, kantsi bafelokati labangemaHebheru bebanikwa. Baphostoli bayicatulula njani lendzaba lematima? ‘Baphostoli labangu-12’ bakhetsa bazalwane labafanelekako labasikhombisa kutsi bacatulule lendzaba lebebayitsatsa ‘njengemsebenti’ lobalulekile, wekwehlukaniswa kwekudla. Baphostoli—linyenti labo lebelihlanganyela ekwehlukaniseni kudla ngesikhatsi Jesu ondla sicumbi sebantfu ngalokusimangaliso—babona kutsi bekubaluleke kakhulu ngabo kutsi banake kondla labantfu ngakamoya. Ngako-ke, batinikela “emsebentini wekushumayela livi.”—Imis. 6:1-6.

10. Khristu wabasebentisa njani baphostoli nebabonisi eJerusalema?

10 Nga-49 C.E., baphostoli labebasaphila base balekelelwa ngulabanye labadzala labafanelekako. (Fundza Imisebenti 15:1, 2.) ‘Baphostoli nebabonisi baseJerusalema’ bakha sigungu lesibusako. NjengeNhloko yelibandla, Khristu wasebentisa lelicembu lelincane lemadvodza lafanelekako kute alungise timfundziso letitsite eluse aphindze acondzise umsebenti wekushumayela newekufundzisa tindzaba letimnandzi teMbuso.—Imis. 15:6-29; 21:17-19; Khol. 1:18.

11, 12. (a) Yini lekhombisa kutsi Jehova wayibusisa indlela leyasetjentiswa yiNdvodzana yakhe kute yondle emabandla ngelikhulu lekucala leminyaka? (b) Yabonakala njani ngalokucacile lendlela Khristu layisebentisa kute ondle ngakamoya?

11 Jehova wayibusisa yini lendlela leyasetjentiswa yiNdvodzana yakhe kute yondle emabandla ngelikhulu lekucala leminyaka? Yebo wayibusisa. Singaciniseka njani ngaloko? Incwadzi yeMisebenti isinika nangu umbiko: “Basahamba [umphostoli Pawula nalabo labehamba nabo] badzabula emadolobheni batjela emakholwa tincumo letemiswa baphostoli nebabonisi lababeseJerusalema kutsi batigcine ngako-ke  emabandla acinisela ekukholweni, bengeteka ngebunyenti emalanga ngemalanga.” (Imis. 16:4, 5) Caphela kutsi lamabandla atfutfuka ngesizatfu sekubambisana kwawo ngekwetsembeka nesigungu lesibusako eJerusalema. Lobu akusibo yini bufakazi bekutsi Jehova wayibusisa lendlela iNdvodzana yakhe lebeyondla ngayo emabandla? Asikhumbule kutsi lokutfutfuka kungenteka kuphela ngesibusiso saJehova.—Taga 10:22; 1 Khor. 3:6, 7.

12 Nyalo sesiyabona kutsi Jesu wasebentisa indlela letsite nakondla balandzeli bakhe: Wondla labanyenti ngetandla letimbalwa. Lendlela layisebentisa yekondla ngakamoya beyibonakala. Ngetulu kwaloko, baphostoli—emalunga ekucala esigungu lesibusako—bebangakhona kukhombisa kutsi batfola lusito loluvela kuNkulunkulu. Umbhalo weMisebenti 5:12 utsi: “Tibonakaliso netimangaliso letinyenti tatentiwa baphostoli emkhatsini webantfu.” * Ngako-ke, bekute sizatfu sekutsi labo lababa ngemaKhristu batibute kutsi ‘Bobani Khristu labasebentisako kute bondle timvu takhe?’ Ngasekupheleni kwelikhulu lekucala leminyaka, lesimo sashintja.

Ngelikhulu lekucala leminyaka, bekunebufakazi lobucacile bekutsi Jesu abesebentisa bani kute ondle libandla (Fundza sigaba 12)

NGESIKHATSI LUKHULA LULUNYENTI EMABELE AMBALWA

13, 14. (a) Ngusiphi secwayiso Jesu lasisho mayelana nekuhlasela, futsi lamavi akhe acala nini kugcwaliseka? (b) Lokuhlasela bekutawuvela kumaphi emacembu lamabili? (Fundza kwatiswa lokusekugcineni.)

13 Jesu wabiketela kutsi libandla lebuKhristu belitawuhlaselwa. Khumbula kutsi esiphrofethweni sakhe lesingumfanekiso wemabele nelukhula, Jesu wecwayisa ngekutsi ensimini lensha yemabele lelinyiwe (emaKhristu lagcotjiwe) bekutawuhlanyelwa nelukhula (emaKhristu emanga). Watsi lamacembu lamabili atawuyekelwa akhule kanye kanye—angaphatanyiswa kuze kufike sikhatsi sekuvuna, lesitawufika ‘ekupheleni kwetikhatsi.’ (Mat. 13:24-30, 36-43) Akutsatsanga sikhatsi lesidze kutsi lamavi aJesu acale kugcwaliseka. *

14 Tihlubuki tacala kufaka timfundziso temanga ngelikhulu lekucala leminyaka, kodvwa baphostoli baJesu labetsembekile ‘bavimba,’ bamelana nekungcoliswa nguletimfundziso temanga. (2 Thes. 2:3, 6, 7) Nobe kunjalo, ngesikhatsi kushona umphostoli wekugcina, letihlubuki tandza kakhulu futsi tasakateka kuyo yonkhe indzawo ngesikhatsi sekukhula lesachubeka emakhulukhulu eminyaka. Ngetulu kwaloko, ngaleso sikhatsi, lukhula lwaba lunyenti emabele aba mbalwa. Ngaleso sikhatsi bekute indlela lehleliwe yekwaba kudla kwakamoya. Loko bekutawushintja. Kodvwa bekutawushintja Nini?

NGESIKHATSI SEKUVUNA—NGUBANI LOBEKATAWENTA LOMSEBENTI WEKONDLA?

15, 16. Kutadisha kweBafundzi beliBhayibheli imiBhalo kwaba namiphi imiphumela, futsi ngumuphi umbuto lowabutwa?

15 Njengobe sikhatsi sekukhula besesisondzela, bantfu labanyenti bacala kufuna emaciniso laseBhayibhelini. Khumbula kutsi ngabo-1870, licembu lelincane lebantfu labetsembekile labebafuna emaciniso, lahlangana lase lakha emakilasi ekufundza liBhayibheli latehlukanisa nelukhula—emaKhristu mbumbulu labetfolakala emasontfweni naseTinkholweni Letitsi TebuKhristu. Ngekutfobeka nangesifiso sekufuna kwati, labafundzi beliBhayibheli labetsembekile benta lucwaningo emiBhalweni ngekucophelela nangelusito lwemthantazo.—Mat. 11:25.

16 LaBafundzi beliBhayibheli batfola imiphumela lemihle ngekutadisha imiBhalo. Lamadvodza nebafati labetsembekile bembula timfundziso temanga basakata emaciniso, bashicilela baphindze bahambisa tincwadzi letisekelwe eBhayibhelini etindzaweni letisedvute naletikhashane. Lomsebenti wabo watsintsa bantfu labanyenti wacinisekisa nalabo labebalambile futsi bomele emaciniso. Kunembuto lobalulekile  lowabutwa: Bafundzi beliBhayibheli labebaphila eminyakeni leyandvulela 1914 bebayindlela Khristu labetayisebentisa yini kute ondle timvu takhe? Cha. Bebasolo baphila esikhatsini sekukhula futsi lendlela yekwaba kudla kwakamoya beyisolo isalungiswa. Besisengakafiki sikhatsi sekutsi emaKhristu emanga lafanana nelukhula ehlukaniswe nemaKhristu eliciniso langemabele.

17. Ngutiphi tingucuko letibalulekile letacala kugcwaliseka nga-1914?

17 Njengobe sifundzile esihlokweni lesendlulile, sikhatsi sekuvuna sacala nga-1914. Ngalowo mnyaka, tingucuko letinyenti letibalulekile tacala kugcwaliseka. Jesu wabekwa waba yiNkhosi, kwaphindze kwacala nemalanga ekugcina. (Semb. 11:15) Kusukela nga-1914 kuye encenyeni yekucala ya-1919, Jesu waphekeletela Babe wakhe baya ethempelini lakamoya kute bente luhlolo lobeludzingeka kakhulu kanye nemsebenti wekuhlanta. * (Mal. 3:1-4) Ngako kusukela nga-1919, kwacala sikhatsi sekubutsa emabele. Leso besekusikhatsi sekutsi Khristu akhetse indlela yinye yini yekwaba kudla kwakamoya? Yebo, besekungiso.

18. Yini Jesu labiketela kutsi utayibeka, futsi ngumuphi umbuto lobalulekile lowavela njengobe emalanga ekugcina asondzela?

18 Esiphrofethweni sakhe lesimayelana nesikhatsi sekuphela, Jesu wabiketela kutsi utawubeka indlela yekwaba “kudla [kwakamoya] ngesikhatsi lesifanele.” (Mat. 24:45-47) Nguyiphi lendlela labetayisebentisa? Njengalendlela layisebentisa ngelikhulu lekucala leminyaka, Jesu utawuphindze ondle labanyenti ngetandla letimbalwa. Njengobe emalanga ekugcina asondzela, umbuto lobalulekile lowavela ngulona lotsi, Bobani labatawuba ngulaba labambalwa? Lombuto kanye naleminye lemayelana nalesiphrofetho saJesu, kutawucocwa ngayo esihlokweni lesilandzelako.

 

^ sig. 3 Sigaba 3: Ngalesikhatsi Jesu esutsisa ngalokusimangaliso emadvodza langu-4 000, ngephandle kwebafati nebantfwana, wabese utsatsa lokudla ukunika “bafundzi, bona banika bantfu.”—Mat. 15:32-38.

^ sig. 7 Sigaba 7: Ngesikhatsi saPhetro, “timvu” letitawondliwa tijabulela litsemba lekuyophila ezulwini.

^ sig. 8 Sigaba 8: Liciniso lelitsi onkhe emakholwa lamasha achubeka ‘acinisela njalo ahlanganyela etimfundzisweni tebaphostoli,’ lisho kutsi baphostoli bebafundzisa ngaso sonkhe sikhatsi. Letinye timfundziso tebaphostoli betibhalwe etincwadzini letiphefumulelwe nyalo lesetiyincenye yemiBhalo yemaKhristu YesiGriki.

^ sig. 12 Sigaba 12: Ngesikhatsi labanye batfola tipho takamoya ngalokusimangaliso ngaphandle kwebaphostoli, etikhatsini letinyenti bekubonakala shengatsi letipho letimangalisako betendluliselwa kulabanye ngalokucondzile nobe ngelusito lwemphostoli.—Imis. 8:14-18; 10:44, 45.

^ sig. 13 Sigaba 13: Emavi emphostoli Pawula latfolakala kuMisebenti 20:29, 30 akhombisa kutsi libandla belitawuhlaselwa ngemacembu lamabili. Kwekucala, emaKhristu emanga (“lukhula”) abeyawungena “emkhatsini” wemaKhristu eliciniso. Kwesibili, “emkhatsini” wemaKhristu eliciniso, labanye bebatawuhlubuka bafundzise “lokuphambene neliciniso.”

^ sig. 17 Sigaba 17: Fundza sihloko lesikulomagazini lesitsi “Nginani Onkhe Emalanga,” ekhasini 11, sigaba 6.