Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

SEHLUKO 5

“Kufanele Silalele Nkulunkulu Njengobe Angumbusi”

“Kufanele Silalele Nkulunkulu Njengobe Angumbusi”

Baphostoli batsatsa sinyatselo lesisibonelo kuwo onkhe emaKhristu eliciniso

Lesehluko sisekelwe encwadzini yeMisebenti 5:12–6:7

1-3. (a) Yini leyenta kutsi baphostoli baletfwe embikweNkantolo YemaJuda, futsi uyini umgogodla walendzaba? (b) Yini lesenta sibe nesifiso lesikhulu sekwati indlela baphostoli labenta ngayo nabasembikwalenkantolo?

 EMAJAJI eNkantolo YemaJuda atfukutsele ayabila! Baphostoli baJesu beme embikwalenkantolo lephakeme njengobe batekiswa licala. Kwentekeni? Josefa Khayafase, longumphristi lophakeme, aphindze abe ngumengameli walenkantolo ukhuluma nabo asebentisa nankha emavi lashubile: “Besiniyale kahle kutsi ningachubeki nifundzisa ngaleligama.” Lomengameli lotfukutsele akafuni ngisho nekubita ligama laJesu. Uchubeka atsi: “Asenibuke, senigcwalise iJerusalema ngalemfundziso yenu, futsi nitimisele kusetfwesa ingati yalomuntfu.” (Imis. 5:28) Loku lakushoko kucacile: Yekelani kushumayela ngobe nakungasinjalo nitatisola!

2 Labaphostoli bebatawenta njani? Lomyalo wekutsi bashumayele bebawuniketwe nguJesu, lebekatfole ligunya kuNkulunkulu. (Mat. 28:18-20) Bebatawuncotjwa kwesaba bantfu yini bese bayayekela kushumayela? Bebatawuba naso yini sibindzi sekuma bacine futsi bachubeke nekushumayela? Ecinisweni umgogodla walendzaba ngulona: Bebatawulalela Nkulunkulu yini nobe bantfu? Ngaphandle kwekungabata, umphostoli Phetro uyasukuma akhulumele bonkhe lalabanye baphostoli futsi emavi akhe akhombisa kungagegi kanye nesibindzi.

3 Njengobe singemaKhristu eliciniso, sinesifiso lesikhulu sekwati kutsi labaphostoli benta njani ngesikhatsi besatjiswa nguleNkantolo YemaJuda. Lomyalo wekushumayela uyasebenta nakitsi. Natsi singaphikiswa njengobe sisenta lomsebenti lesiwuniketwe nguNkulunkulu. (Mat. 10:22) Baphikisi bangetama kuvimba lomsebenti wetfu. Nakwenteka loko, sitawenta njani? Singazuza nasifundza ngendlela labaphostoli labema ngayo bacina, kanye nangetimo letaholela kutsi beme embikwaleNkantolo YemaJuda. a

“Ingilosi YaJehova Yavula Iminyango” (Imisebenti 5:12-21a)

4, 5. Yini leyenta Khayafase nebaSadusi baba nemona lomkhulu?

4 Khumbula kutsi ngesikhatsi batjelwa kwekucala kutsi bayekele kushumayela, boPhetro naJohane baphendvula batsi: “Tsine ngeke siyekele kukhuluma ngetintfo lesitibonile nalesitivile.” (Imis. 4:20) Ngemuva kwekusho lamavi embikwaleNkantolo YemaJuda, Phetro naJohane kanye nabo bonkhe lalabanye baphostoli, bachubeka bashumayela ethempelini. Labaphostoli benta tibonakaliso letinkhulu, njengekwelapha labagulako nekucosha emadimoni. Letibonakaliso batenta “eMhubheni waSolomoni,” lokulivulandi lebelingasemphumalanga yelithempeli, futsi kulapho bekuhlangana khona emaJuda lamanyenti. Lokumangalisa kakhulu kutsi kubonakala shengatsi bantfu bebelapheka ngisho nome nje bambonywa sitfunti saPhetro! Labo lebebelashwa, bebalemukela neliVi laNkulunkulu leliliciniso. Umphumela waba kutsi “labadvuna nalabasikati labanyenti bakholwa yiNkhosi, futsi bachubeka bengeteka.”​—Imis. 5:12-15.

5 Khayafase bekasenkholweni yebaSadusi. Yena nalabaSadusi ‘baba nemona lomkhulu’ futsi bakhipha umyalo wekutsi labaphostoli bafakwe ejele. (Imis. 5:17, 18) Yini leyatfukutselisa labaSadusi? Baphostoli bebafundzisa kutsi Jesu bekavusiwe ekufeni, kantsi labaSadusi bona bebangakholelwa ekuvusweni kwebantfu labafile. Labaphostoli bebafundzisa kutsi umuntfu bekatawusindziswa kuphela nangabe akholelwa kuJesu, kodvwa labaSadusi bona bebesaba kutsi batawujeziswa yiRoma nangabe bantfu batsatsa Jesu njengeMholi wabo. (Joh. 11:48) Kungako labaSadusi bebatimisele kuyekelisa labaphostoli kushumayela.

6. Bobani lamuhla labahamba embili ekubangeleni kuhlushwa kwetikhonti taJehova, futsi kungani kufanele kungasimangalisi loko?

6 Nalamuhla, bantfu labahamba embili ekubangeleni kuhlushwa kwetikhonti taJehova, baholi benkholo yemanga. Labaholi benkholo yemanga bavame kusebentisa ligunya labo kuze balawule bohulumende kanye nemitfombo yetindzaba kuze bavimbe umsebenti wetfu wekushumayela. Kufanele kusimangalise yini loko? Cha. Umlayeto wetfu ukubeka ebaleni kutsi loko lokufundziswa yinkholo yemanga akusilo liciniso. Nabemukela umlayeto weliBhayibheli, bantfu labanetinhlitiyo leticotfo bayakhululeka etinkholelweni nasetentweni letingakasekelwa emiBhalweni. (Joh. 8:32) Ngako akusimangalisi kutsi umlayeto wetfu ubangela baholi benkholo kutsi babe nemona lomkhulu.

7, 8. Yini lesingayingabati mayelana nendlela lomyalo walengilosi lowabatsintsa ngayo baphostoli, futsi ngumuphi umbuto lesenta kahle kutibuta wona?

7 Njengobe bebalindzele kutekwa kwelicala labo, kungenteka labaphostoli bebatibuta kutsi letitsa tabo titawugcine tibabulele yini ngenca yekukholwa kwabo? (Mat. 24:9) Ngalelolanga ebusuku, kwenteka intfo lebeyingakalindzeleki—“ingilosi yaJehova yavula iminyango yelijele.” b (Imis. 5:19) Lengilosi yabese ibaniketa sicondziso lesicacile yatsi, “Hambani niye ethempelini” futsi “nichubeke nikhuluma.” (Imis. 5:20) Asingabati kutsi lomyalo wacinisekisa labaphostoli kutsi bebenta intfo lekahle. Kungenteka kutsi lamavi alengilosi aphindze abasita kutsi bahlale bacinile ngisho nome kungentekani. Ngekukholwa nangesibindzi, labaphostoli “bangena ethempelini entsatsakusa bacala kufundzisa.”​—Imis. 5:21.

8 Ngamunye wetfu wenta kahle kutibuta: ‘Ngingaba naso yini sibindzi kanye nekukholwa lokudzingekako kuze ngikwati kuchubeka ngishumayela ngaphansi kwetimo letinjengaleti?’ Shengatsi kwati kutsi tingilosi tiyasivikela tiphindze tisicondzise kulomsebenti lobalulekile wekufakaza “ngalokuphelele ngeMbuso waNkulunkulu,” kungasiniketa emandla.​—Imis. 28:23; Semb. 14:6, 7.

“Kufanele Silalele Nkulunkulu Njengobe Angumbusi Kunekutsi Silalele Bantfu” (Imisebenti 5:21b-33)

“Base babamisa embikweNkantolo YemaJuda.”​—Imisebenti 5:27

9-11. Baphostoli benta njani ngesikhatsi iNkantolo YemaJuda ibayala kutsi bayekele kushumayela, futsi loku kwawabekela njani sibonelo emaKhristu eliciniso?

9 Khayafase kanye nalamanye emajaji eNkantolo YemaJuda besebakulungele kuteka licala lalabaphostoli. Angati kutsi bekwentekeni ejele, lamajaji atfumela tinceku kutsi tiyolandza labaphostoli. Cabanga indlela letinceku letamangala ngayo natitfola kutsi letiboshwa atikho ejele ngisho nobe lelijele belikhiyiwe “futsi konkhe kukahle, nabogadzi beme emnyango.” (Imis. 5:23) Ngekushesha, umcondzisi welithempeli weva kutsi labaphostoli babuyele ethempelini futsi bafakaza ngaJesu Khristu, lokungumsebenti lebebavele baboshelwe wona! Lomcondzisi kanye netinceku takhe baphutfuma baya ethempelini bayolandza letiboshwa, batimikisa eNkantolo YemaJuda.

10 Njengobe kuchaziwe ekucaleni kwalesehluko, labaholi benkholo labatfukutsele bakwenta kwacaca kutsi labaphostoli kufanele bayekele kushumayela. Benta njani labaphostoli? Njengemkhulumeli wabo, ngesibindzi Phetro wabaphendvula watsi: “Kufanele silalele Nkulunkulu njengobe angumbusi kunekutsi silalele bantfu.” (Imis. 5:29) Ngenca yaloko, labaphostoli babekela onkhe emaKhristu eliciniso sibonelo langasilandzela. Babusi lababantfu angeke sibalalele nangabe bafuna sente tintfo letingafunwa nguNkulunkulu nobe nangabe bangafuni sente tintfo letifunwa nguNkulunkulu. Ngako nalamuhla, nangabe “tiphatsimandla” tivimbela umsebenti wetfu wekushumayela, angeke siwuyekele lomsebenti lesiwuniketwe nguNkulunkulu. (Rom. 13:1) Kunaloko, sitawutfola tindlela letibhacile tekuchubeka sifakaza ngalokuphelele ngeMbuso waNkulunkulu.

11 Akumangalisi kutsi sibindzi lesavetwa ngulabaphostoli senta lamajaji atfukutsela agana lunwabu. Lamajaji bekafuna nekubulala ‘labaphostoli.’ (Imis. 5:33) Labofakazi labanesibindzi nemdlandla besebabona kutsi angeke bakhone kukubalekela kubulawa ngenca yekukholwa kwabo, kodvwa lokujabulisako kutsi lusito belutawufika ngendlela lengakalindzeleki!

“Ngeke Nikhone Kubehlula” (Imisebenti 5:34-42)

12, 13. (a) Ngusiphi seluleko Gamaliyeli lasiniketa labo lasebenta nabo, futsi yini labayenta? (b) Nguyiphi indlela Jehova langangenela ngayo kuze asite bantfu bakhe lamuhla, futsi yini lesingaciniseka ngayo nakangavumela kutsi ‘sihlushwe ngenca yekulunga’?

12 Gamaliyeli, ‘longumfundzisi wemtsetfo futsi lohlonishwa ngibo bonkhe bantfu,’ wakhuluma. c Kungenteka lelilunga lenkantolo belihlonishwa kakhulu ngulabo lebelisebenta nabo ngobe lase liyahola kulelicala, laze laniketa umyalo lotsi “labaphostoli abakhishelwe ngephandle sikhashana.” (Imis. 5:34) Gamaliyeli wase ubatjela ngetibonelo talabanye labake bavukela, kodvwa base bayayekela nasekufe baholi babo. Ngako wacela lamalunga enkantolo kutsi ababeketelele labaphostoli ngobe uMholi wabo Jesu usandza kufa. Gamaliyeli washo emavi labenta bashintja ingcondvo. Watsi: “Wayekeleni lamadvodza, ningawaphatamisi. Ngobe nangabe lemfundziso nobe lomsebenti uvela kubantfu, utawuphela; kodvwa nangabe uvela kuNkulunkulu, ngeke nikhone kubehlula. Ngale kwaloko, nitawutitfola senilwa naNkulunkulu.” (Imis. 5:38, 39) Lamajaji asilalela leseluleko sakhe. Nobe kunjalo, labaphostoli bashaywa kamatima, futsi bayalwa kutsi “bayekele kukhuluma ngeligama laJesu.”​—Imis. 5:40.

13 Nalamuhla, Jehova angasebentisa bantfu labasetikhundleni njengaGamaliyeli kutsi bavikele bantfu bakhe. (Taga 21:1) Jehova angasebentisa umoya wakhe kuze ente babusi labanemandla, emajaji nobe tishayamtsetfo kutsi bente ngekuvumelana nentsandvo yakhe. (Neh. 2:4-8) Nobe kunjalo, nakungenteka ‘sihlushwe ngenca yekulunga,’ singaciniseka ngetintfo letimbili. (1 Phet. 3:14) Kwekucala, Nkulunkulu angasiniketa emandla ekucinisela. (1 Khor. 10:13) Kwesibili, baphikisi ngeke bawuncobe umsebenti waNkulunkulu.​—Isa. 54:17.

14, 15. (a) Baphostoli bativa njani ngalokushaywa kwabo, futsi yini leyabenta bativa ngaleyondlela? (b) Landzisa lokwenteka lokukhombisa kutsi bantfu baJehova babeketela ngenjabulo.

14 Lokushaywa kwabacedza emandla yini baphostoli nobe kwanciphisa kutimisela kwabo? Cha, akuzange! “Baphuma kuleNkantolo yemaJuda bajabulile.” (Imis. 5:41) ‘Bebajatjuliswe’ yini? Siyaciniseka kutsi bebangakajatjuliswa ngulobuhlungu lebebabuva ngenca yekushaywa. Kunaloko, bebajatjuliswe kwati kutsi bebahlushwa ngenca yekugcina bucotfo babo kuJehova kanye nekulandzela tinyatselo taJesu, losibonelo sabo.​—Mat. 5:11, 12.

15 Njengebazalwane betfu bangelikhulu lekucala, natsi sibeketela ngenjabulo nangabe sihlupheka ngenca yetindzaba letimnandzi. (1 Phet. 4:12-14) Asijatjuliswa kusongelwa, kuhlushwa nobe kuboshwa. Kunaloko, sitfola kwenetiseka lokukhulu ngenca yekutsi sigcina bucotfo betfu. Sibonelo nje, cabanga ngaHenryk Dornik, lowabeketelela kuphatfwa kabi iminyaka leminyenti ngaphansi kwahulumende locindzetelanako. Henryk ukhumbula kutsi nga-August 1944, tiphatsimandla tancuma kuyisa yena nemnakabo enkambu yekuhlushwa. Labaphikisi batsi: “Angeke uphocelele boFakazi kutsi bente intfo labangayifuni, batimisele kufa ngenca yekukholwa kwabo futsi loko kubenta bajabule.” Umzalwane Dornik uyengeta: “Ngisho nobe bengingafisi kubulawa ngenca yekukholwa kwami, kodvwa kubhekana nekuhlupheka ngesibindzi, ngenca yekwetsembeka kwami kuJehova, kwangenta ngajabula.”​—Jak. 1:2-4.

Njengebaphostoli, natsi sishumayela ‘emtini ngemuti’

16. Baphostoli bakhombisa njani kutsi bebatimisele kufakaza ngalokuphelele, futsi tsine siyilingisa njani indlela yabo yekushumayela?

16 Labaphostoli abazange bacitse sikhatsi, bavele bachubeka nemsebenti wabo wekushumayela. “Malanga onkhe,” bachubeka “nekumemetela tindzaba letimnandzi ngaKhristu Jesu ethempelini nasemtini ngemuti,” futsi loko bakwenta ngaphandle kwekwesaba. d (Imis. 5:42) Labashumayeli labanemdlandla bebatimisele kufakaza ngalokuphelele. Naka kutsi bamikisa umlayeto emakhaya ebantfu njengobe Jesu Khristu abebatjelile. (Mat. 10:7, 11-14) Asingabati kutsi lena ngiyo indlela labakhona ngayo kugcwalisa iJerusalema ngemfundziso yabo. Lamuhla, BoFakazi BaJehova batiwa ngekulandzela lendlela yebaphostoli yekushumayela. Ngekuvakashela umuti ngemuti endzaweni lesishumayela kuyo, sikhombisa ngalokucacile kutsi natsi sifuna kuwenta ngalokuphelele lomsebenti futsi sinikete wonkhe muntfu litfuba lekuva tindzaba letimnandzi. Jehova uwubusisile yini umsebenti wetfu wekushumayela emtini ngemuti? Yebo uwubusisile! Tigidzi tebantfu tiwulalele umlayeto weMbuso kulesikhatsi sekuphela futsi linyenti lato live tindzaba letimnandzi kwekucala ngesikhatsi boFakazi bafika emakhaya ato.

Emadvodza Lafanelekako Latawenta ‘Umsebenti Lobalulekile’ (Imisebenti 6:1-6)

17-19. Nguyiphi inkinga lebeyingahlukanisa libandla leyabese iyavela, futsi baphostoli baniketa siphi sicondziso kuze ilungiswe?

17 Nyalo lelibandla lelisha beselisongelwa yingoti lebhacile. Beyiyini lengoti? Bafundzi labanyenti lebebabhajatiswa bebangasibo baseJerusalema. Ngako, bebafuna kuhlala khona sikhashana kuze bafundze lokunyenti ngembikwekutsi babuyele emakhaya. Ngekutitsandzela, bafundzi lebebahlala eJerusalema banikela ngemali kuze kutsengwe kudla kanye naletinye tintfo. (Imis. 2:44-46; 4:34-37) Kwabese kuphakama simo lebesitawudzinga kulungiswa ngekuhlakanipha nangekucabangela imiva yalabanye bantfu. Bafelokati lebebakhuluma siGriki “bebangemukeliswa kudla” lebekwabiwa “malanga onkhe.” (Imis. 6:1) Bafelokati lebebakhuluma siHebheru bona bebemukeliswa. Ngako kubonakala shengatsi bekunenkinga yelubandlululo. Timbalwa tintfo letinemandla ekwehlukanisa libandla njengelubandlululo.

18 Baphostoli, lebebasigungu lesibusako salelibandla lebelisakhula, babona kutsi angeke kube kuhlakanipha kutsi ‘bayekele umsebenti wekufundzisa ngelivi laNkulunkulu kuze bayokwaba kudla.’ (Imis. 6:2) Ngako kuze balungise lenkinga, bayala bafundzi kutsi bafune emadvodza langu-7 “lagcwele umoya waNkulunkulu nekuhlakanipha,” latawubekwa baphostoli kuze ente “lomsebenti lobalulekile.” (Imis. 6:3) Bekudzingeka emadvodza lafanelekako ngenca yekutsi kungenteka lomsebenti bewungafaki ekhatsi kwaba kudla nje kuphela, kodvwa bewuphindze ufake ekhatsi kuphatsa imali, kutsenga tintfo kanye nekugcina emarekhodi ngekucophelela. Onkhe lamadvodza lakhetfwa bekanemagama esiGriki futsi kungenteka loko kwadvudvuta labafelokati lebebaphatseke kabi. Ngemuva kwekucabangisisa ngalamadvodza lakhetsiwe nangekuthantaza ngalendzaba, baphostoli babeka lamadvodza langu-7 kuze ente “lomsebenti lobalulekile.” e

19 Kwenta lomsebenti wekwaba kudla bekusho kutsi lamadvodza langu-7 bekangeke yini asashumayela tindzaba letimnandzi? Cha, akusinjalo! Lomunye walamadvodza lakhetfwa bekunguStefano, lowakhombisa kutsi bekangufakazi lonesibindzi. (Imis. 6:8-10) NaFiliphu bekangulomunye walaba labangu-7 futsi bekabitwa ngekutsi ‘ngumvangeli.’ (Imis. 21:8) Ngako kuyacaca kutsi lamadvodza langu-7 achubeka abashumayeli beMbuso labanemdlandla.

20. Bantfu baNkulunkulu lamuhla basilandzela njani sibonelo sebaphostoli?

20 Nalamuhla, bantfu baJehova balandzela sibonelo sebaphostoli. Emadvodza lakhetfwa kutsi anakekele imisebenti yelibandla kufanele akhombise kuhlakanipha kwaNkulunkulu futsi aphile ngendlela lefakazela kutsi umoya longcwele uyasebenta kuwo. Ngekucondziswa Sigungu Lesibusako, emadvodza lafanelekako ngekwemiBhalo abekwa kutsi abe ngulabadzala nobe tinceku letisebentako emabandleni. f (1 Thim. 3:1-9, 12, 13) Singasho kutsi labo labafanelekako babekwa ngumoya longcwele. Lamadvodza lasebenta ngekutimisela enta ‘umsebenti lobalulekile.’ Sibonelo nje, labadzala belibandla basita lasebakhulile ngetintfo labatidzingako. (Jak. 1:27) Labanye labadzala benta umsebenti wekwakha emaHholwa eMbuso, bahlele imihlangano yesifundza nobe basebente neKomidi Lebonisana neTibhedlela. Tinceku letisebentako nato tenta imisebenti leminyenti, kodvwa lengafaki ekhatsi kwelusa nobe kufundzisa ngalokucondzile. Onkhe lamadvodza labekiwe kufanele ente imisebenti yelibandla aphindze ente umsebenti Nkulunkulu lasinikete wona wekushumayela tindzaba letimnandzi teMbuso.​—1 Khor. 9:16.

“LiVi LaNkulunkulu Lachubeka Landza” (Imisebenti 6:7)

21, 22. Yini lekhombisa kutsi Jehova walibusisa lelibandla lelisha?

21 Ngekusitwa nguJehova, lelibandla lelisha lancoba kuhlushwa titsa kanye nenkinga yelubandlululo lebeyingekhatsi ebandleni nalebeyingalehlukanisa. Kwacaca kutsi libusiswa nguJehova ngobe sitjelwa kutsi: “Livi laNkulunkulu lachubeka landza, nelinani lebafundzi lakhula kakhulu eJerusalema; futsi baphristi labanyenti baba ngemakholwa.” (Imis. 6:7) Lona ngumbiko munye kuleminyenti lokukhulunywa ngayo encwadzini yeMisebenti. (Imis. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Nalamuhla siyakhutsateka nasiva imibiko lemayelana nekwandza kwemsebenti wekushumayela ngeMbuso kuletinye tincenye temhlaba.

22 Ngelikhulu lekucala leminyaka C.E., baholi benkholo labatfukutsele abazange bayekele kuhlupha emaKhristu. Bekunalokunye kuhlushwa lebekuseta. Madvutane, Stefano bekatawuhlushwa kamatima njengobe sitawubona esehlukweni lesilandzelako.

a Buka libhokisi lelitsi “ Inkantolo Lephakeme YemaJuda.”

b Lesi sikhatsi sekucala kuletingu-20 lapho khona kukhulunywa ngetingilosi ngalokucondzile encwadzini yeMisebenti. Ekucaleni, kuMisebenti 1:10, nakukhulunywa ngetingilosi bekutsiwa ‘ngemadvodza lagcoke tingubo letimhlophe.’

c Buka libhokisi lelitsi “ Gamaliyeli Bekahlonishwa BoRabi.”

d Buka libhokisi lelitsi “ Kushumayela ‘Emtini Ngemuti.’

e Kungenteka lamadvodza bekafaneleka kutsi abe ngulabadzala belibandla ngobe kwenta “lomsebenti lobalulekile” bekuyindzaba lematima. Nobe kunjalo, imiBhalo ayiveti ngalokucondzile kutsi emadvodza acala nini kubekwa njengalabadzala nobe babonisi belibandla lebuKhristu.

f Ngelikhulu lekucala emadvodza lafanelakako bekavunyelwa kutsi abeke labadzala belibandla. (Imis. 14:23; 1 Thim. 5:22; Thit. 1:5) Lamuhla Sigungu Lesibusako sibeka babonisi labajikeletako futsi lababonisi banemsebenti wekubeka labadzala belibandla kanye netinceku letisebentako.