“Ka letsatsi le leng ke ile ka kena shopong hore ke shebe dintho tse teng. Ke iphumane ke se ke rekile ntho e turang eo ke neng ke sa rera ho e reka.”​—Colin.

 Colin wa dumela hore o na le bothata ba ho laola tsela eo a sebedisang tjhelete ka yona. Na le wena o na le bothata bo tshwanang? Haeba ho jwalo sehlooho sena se tla o thusa.

•  Ke hobaneng ha o lokela ho sebedisa tjhelete hantle?

•  O ka etsa seo jwang?

•  Dithaka tsa hao di reng?

 Leshano: Haeba o tshwenyaha ka hore na o sebedisa tjhelete ya hao jwang, o ka se reke dintho tseo o di batlang.

 Nnete: Haeba o laola tsela eo o sebedisang tjhelete ka yona, o fumana monyetla wa ho reka dintho tseo o di batlang. Buka e bitswang I’m Broke! The Money Handbook e re: “Ha o tseba ho sebedisa tjhelete hantle o tla kgona ho reka dintho tse ngata tseo o di batlang hona jwale le nakong e tlang.”

 Nahana ka sena: Ha o sebedisa tjhelete ya hao hantle . . .

•   O tla ba le tjhelete e eketsehileng ka nako eo o seng o e hloka. Inez ya dilemo di 19 o re: “Nka rata ho tjhakela South America ka nako e nngwe. Kamehla ha ke beha tjhelete ke leka ka matla ho hopola ka qeto ena.”

•   O ke ke wa iphumana o le dikolotong le ka mohla. Bibele e re: “Ya adingwang ke mohlanka wa motho ya mo adimang” (Liproverbia 22:7) Anna ya dilemo tse 25 o dumellana le taba ena. Yena o re: “Dikoloto di ka fetola bophelo ba hao. Empa ho se be le dikoloto ho ka o nolofalletsa ho etsa dintho tseo o di ratang.”

•   O bontsha hore o motho ya nang le boikarabelo. Batho ba tsebang ho sebedisa tjhelete hantle ba bontsha hore ba se ba ka etsa diqeto tse kgolo. Jean ya dilemo di 20 o re: “Ke bohlale ho ikwetlisa esale pele bakeng sa bokamoso, kahoo ke leka ka hohle ho sebedisa tjhelete ka bohlale hona jwale, e le ha ke itukiselletsa nako e tlang.”

 Ntlha ya bohlokwa: Buka e bitswangThe Complete Guide to Personal Finance: For Teenagers and College Students e re: “Ho ba le bokgoni ba ho sebedisa tjhelete hantle ke mohato wa pele o bontshang hore o hodile, ho sebedisa tjhelete hantle ke talente e tla o tswela molemo bophelong bohle ba hao.”

 Tseba mefokolo ya hao. Haeba hangata o dula o sena tjhelete, batlisisa hore na e fella hokae. Ho ba bang bothata e ba ho reka dintho ka Inthanete. Ho ba bang teng ho reka dintho tse ngata tse bonahalang di sa ture ho ka ba siya ba sena letho ha kgwedi e fela.

 “Dintho tse nyane tseo re di rekang kamehla, qetellong di ka o jella tjhelete e ngata. Jwalo ka ho nwa kofi restjhurenteng, ho rekela metswalle dimphonyana kapa ho reka ntho e itseng eo ke neng ke sa e ngola ha ke lo etsa grocery, ha kgwedi e fela ke a ipotse hore na tjhelete e fetang sekete sa diranta e felletse kae.”​—Hailey.

 Iketsetse bajete. Bibele e re: “Ka sebele merero ya ya kgothetseng e tlisa molemo.” (Liproverbia 21:5) Ha o etsa bajete o tla etsa bonnete ba hore ditlhoko tsa hao ha di fete mokgolo wa hao.

 “Ha o lemoha hore dintho tseo o di rekang di feta mokgolo wa hao, batla hore na ke dife tseo o sa di hlokeng ebe wa di fokotsa. Tswela pele ho fokotsa lenane la dintho tseo o sa di hlokeng ho fihlela ha mokgolo wa hao o se o feta dintho tseo o di rekang.”​—Danielle.

 Nka kgato. Ho na le ditsela tse ngata tseo re ka bonang ka tsona moo tjhelete ya rona e fellang teng, mme ra qoba ho reka dintho tseo re sa di hlokeng. Batjha ba bang ba fumane hore tsela tsena tse latelang di a ba sebeletsa:

•  “Ka tlwaelo ke beha tjhelete ya ka bankeng, mme hoo ho etsa hore ke se ke ka batla ho reka dintho tseo ke sa di hlokeng.”​—David.

•  “Ha ke ya shopong ke nka tjhelete e lekanang dintho tseo ke di hlokang. Seo se nthibela ho reka dintho tseo ke neng ke sa rera ho di reka.”​—Ellen.

•  “Ha ke nahana pele ke reka, ke ba le nako e ntle ya ho etsa qeto ya hore ke feela ke hloka ntho eo kapa tjhe.”​—Jesiah.

•  “Ha ke hloke ho ya boithabisong bo bong le bo bong! Ha ke swabele ho hana ha ke se na tjhelete.”​—Jennifer.

 Ntlha ya bohlokwa: Ho sebedisa tjhelete hantle ke boikarabelo bo tebileng. Ke kamoo Colin eo re buileng ka yena qalong a ileng a ikutlwa kateng. Ha a eketsa o re: “Haeba nka ba hlooho ya lelapa ha ke na senya ka tjhelete. Haeba ke senya ka tjhelete hona jwale ke sa le lesoha, seo se ka baka mathata lenyalong.”