Feta

Fetela lethathamong la tse ka hare

KGAOLO YA 5

‘Bona Dintho Tse Mpe le Tse Nyonyehang Tseo ba di Etsang’

‘Bona Dintho Tse Mpe le Tse Nyonyehang Tseo ba di Etsang’

EZEKIELE 8:9

NTLHAKGOLO: Baiseraele ba silafatsa borapedi ba nnete ebile ba itshwara hampe

1-3. Jehova o ne a batla ho bontsha Ezekiele eng tempeleng e Jerusalema, hona hobaneng? (Sheba ditaba tsa Karolo ya 2 le setshwantsho.)

 MOPROFETA Ezekiele o tseba Molao wa Moshe hantle hobane ntate wa hae ke moprista. Ka hoo o tseba tempele e Jerusalema ebile o a tseba hore na barapedi ba nnete ba lokela ho etsa dintho jwang moo. (Ezek. 1:3; Mal. 2:7) Empa dintho tse neng di etsahala tempeleng ya Jehova ka selemo sa 612 pele ho mehla ya Jesu di ne di tla makatsa Mojuda le ha e le ofe ya tshepahalang, ho akareletsa le yena Ezekiele.

2 Jehova o batla ho bontsha Ezekiele maemo a sa jeseng ditheohelang a teng tempeleng. Hape o batla hore Ezekiele a bolelle “baholo ba Juda,” ba hapilweng le yena ba teng ha hae hore na o boneng. (Bala Ezekiele 8:1-4; Ezek. 11:24, 25; 20:1-3) Jehova o sebedisa moya o halalelang ho tlosa Ezekiele (ka pono) ntlong ya hae e Tel-abibe pela noka ya Kebare e Babilona, ebe o mo isa hole haholo ka bophirimela Jerusalema. Jehova o tlisa Ezekiele tempeleng keiting e ka leboya ya lebala le ka hare. Ha a se a le moo, Jehova o mo bontsha dintho tse etsahalang tempeleng a sebedisa pono.

3 Ezekiele o bona dintho tse nne tse tshosang tse bontshang ka moo setjhaba se silafaditseng borapedi ba nnete ka teng. Ho etsahetseng ka borapedi ba nnete? Rona re ithutang ponong ee? A re ke re bueng ka dintho tseo Ezekiele a di boneng. Empa pele re bua ka tsona, a re ke re bone hore na Jehova o lebeletse eng ho barapedi ba hae.

“Nna . . . ke Modimo ya Batlang Hore Batho ba Inehele ho Nna Feela”

4. Jehova o batla hore barapedi ba hae ba etseng?

4 Dilemo tse ka bang 900 pele ho mehla ya Ezekiele, Jehova o ile a hlakisa hantle hore na o batla hore barapedi ba hae ba etseng. Ha Jehova a ne a fa Baiseraele molao wa bobedi Melaong e Leshome, o ile a re: a “Nna Jehova Modimo wa hao, ke Modimo ya batlang hore batho ba inehele ho nna feela.” (Ex. 20:5) Polelo e reng “ba inehele ho nna feela” e bontsha hore Jehova o ne a sa batle hore ba rapele medimo e meng. Jwalo ka ha re ithutile Kgaolong ya 2 ya buka ena, ntho ya pele e tla etsa hore borapedi bo amohelehe ho Jehova ke hore re rapele yena feela. Bahlanka ba hae ba lokela ho etsa hore a tle pele bophelong ba bona. (Ex. 20:3) Ha re se re otla sepekere hloohong, Jehova o lebeletse hore bahlanka ba hae ba se ke ba silafatsa borapedi ba nnete ka hore ba bo kopanye le ba bohata. Ka 1513 pele ho mehla ya Jesu, Baiseraele ba ile ba kenella selekaneng sa Molao ka ho rata. Ka ho etsa jwalo, ba ne ba dumela hore ba tla rapela Jehova feela. (Ex. 24:3-8) Jehova o tshepahalla dilekane tsa hae, ke ka hoo a neng a lebeletse hore batho bao a entseng selekane le bona ba se tshepahalle.—Deut. 7:9, 10; 2 Sam. 22:26.

5, 6. Ke hobaneng ha Baiseraele ba ne ba lokela ho rapela Jehova feela?

5 Na e ne e le ntho e utlwahalang hore Jehova a batle hore Baiseraele ba rapele yena feela? Ehlile e ne e utlwahala hobane ke Modimo ya Matla Ohle, Mmusi wa Dintho Tsohle, ke Mohlodi wa bophelo ebile re phela ka yena. (Pes. 36:9; Dik. 17:28) Ntle ho moo, Jehova e ne e le Molopolli wa Baiseraele. Ha a ne a ba fa Melao e Leshome, o ile a ba hopotsa taba ena: “Ke nna Jehova Modimo wa hao ya o ntshitseng naheng ya Egepeta ntlong ya bokgoba.” (Ex. 20:2) Ka nnete ho hlakile hore Baiseraele ba ne ba lokela ho rapela Jehova feela.

6 Jehova ha a fetohe. (Mal. 3:6) Haesale a batla hore batho ba rapele yena feela. O se o ka inahanela feela hore na o ile a ikutlwa jwang ka dintho tse nne tse nyonyehang tseo a ileng a di bontsha Ezekiele ponong.

Pono ya Pele: Setshwantsho se Rapelwang se Halefisang Modimo

7. (a) Bajuda ba marabele ba ne ba etsang keiting e ka leboya ya tempele? Jehova o ile a ikutlwa jwang? (Sheba setshwantsho se qalang.) (b) Ke hobaneng ha Jehova a ile a halefa? (Sheba naletsana ya bobedi.)

7 Bala Ezekiele 8:5, 6. E tlameha ebe Ezekiele o ne a sa kgolwe mahlo a hae. Ka keiting e ka leboya ya tempele, Bajuda ba marabele ba ne ba rapela setshwantsho. E ka nna yaba e ne e le palo e emelang modimo wa bohata ya bitswang Ashera, eo Bakanana ba neng ba mo nka e le mohatsa Baale. Ho sa tsotellehe hore na ba ne ba rapela eng, taba ke hore ba ne ba tswile tlase selekane sa bona le Jehova. Ba ile ba halefisa Jehova haholo ka hore ebe ba ile ba rapela setshwantsho empa e le Jehova feela ya neng a lokela ho rapelwa. b (Deut. 32:16; Ezek. 5:13) Ako nahane feela: Ka dilemo tse fetang 400 tempele e ne e tsebahala e le sebaka seo Jehova a dulang ho sona. (1 Mar. 8:10-13) Empa ntho ena eo marabele ana a e entseng ya hore ebe ba rapella medimo ya bohata hona moo tempeleng, e ile ya etsa hore Jehova a “tsamaele hole le sehalalelo sa [hae].”

8. Setshwantsho se halefisang Jehova seo Ezekiele a se boneng ponong se re rutang mehleng ee?

8 Setshwantsho se halefisang Jehova seo Ezekiele a se boneng ponong se re ruta eng? Borabele ba Bajuda bo re hopotsa dikereke tsa bodumedi ba bohata tsa mehleng ena. Batho ba dikerekeng tsena ba re ba rapela Modimo empa Modimo ha a ba amohele hobane ba rapela ditshwantsho. Jehova ha a fetohe. Jwalo ka ha Bajuda ba ile ba halefisa Jehova ka ho rapela ditshwantsho, le dikereke tsa bodumedi ba bohata di a mo halefisa. (Jak. 1:17) Ho hlakile hore Jehova o tsamaela hole le dikereke tsena tsa bohata.

9, 10. Re ithutang ho Bajuda ba neng ba rapela ditshwantsho ka tempeleng?

9 Re ithutang ho Bajuda ba neng ba rapela ditshwantsho ka tempeleng? Haeba re batla ho rapela Jehova feela, re lokela ho ‘baleha borapedi ba ditshwantsho.’ (1 Bakor. 10:14) Re ka nna ra re: ‘Ha ho mohla ke tla sebedisa ditshwantsho ha ke rapela Jehova.’ Empa borapedi ba ditshwantsho bo mefuta e mengata, ka dinako tse ding re ka di rapela ka ditsela tse poteletseng. Tlhaloso e nngwe ya Bibele e re: “Borapedi ba ditshwantsho ke ha ntho efe kapa efe e le bohlokwa haholo ho rona ho feta ho rapela Modimo. E ka ba ntho ya boleng bo phahameng, e turu kapa e re fang matla a ho laola batho ba bang.” Borapedi ba ditshwantsho e ka ba ntho efe kapa efe e tlang pele bophelong ba rona ho e na le ho rapela Jehova. E ka ba dintho tseo re nang le tsona, tjhelete, thobalano kapa boithabiso. (Mat. 6:19-21, 24; Baef. 5:5; Bakol. 3:5) Re lokela ho suthela hole le borapedi ba ditshwantsho hobane ke Jehova feela eo re lokelang ho mo rapela ebile e le ka dipelo tsohle.—1 Joh. 5:21.

10 Pono ya pele eo Jehova a e bontshitseng Ezekiele e ne e le ya “dintho tse mpe le tse nyonyehang.” Ho ntse ho le jwalo, Jehova o ile a re ho moprofeta wa hae ya tshepahalang: “O tlo bona dintho tse nyonyehang le tse mpe ho feta tsena.” Ebe keng e neng e ka ba mpe ho feta ho rapela setshwantsho se halefisang Jehova tempeleng?

Pono ya Bobedi: Baholo ba 70 ba Tjhesetsa Dibano Tempeleng

11. Ke dintho dife tse nyonyehang tseo Ezekiele a ileng a di bona ka mora hore a kene lebaleng le ka hare le pela aletare ya tempele?

11 Bala Ezekiele 8:7-12. Ka mora hore Ezekiele a phunye lesoba leboteng, a kene lebaleng le ka hare le pela aletare ya tempele, o bona ditshwantsho tse mpe tse betlilweng leboteng tsa “diphoofolo tse hahabang, dibata tse nyonyehang le ditshwantsho tsohle tse rapelwang tse nyonyehang.” c Ditshwantsho tseo tse betlilweng leboteng di ne di emela medimo ya bohata. Ka mora moo, Ezekiele o bona ntho e nyonyehang le ho feta. O bona “baholo ba 70 ba Iseraele” ba eme “lefifing,” ba tjhesetsa medimo ya bohata dibano. Molaong wa Moshe, dibano tse tjhesitsweng tse nkgang ha monate di ne di emela dithapelo tseo Jehova a di amohelang tse etswang ke bahlanka ba hae ba tshepahalang. (Pes. 141:2) Le ha ho le jwalo, dibano tseo baholo ba 70 ba ileng ba di tjhesetsa medimo ya bohata di ne di le ditshila ebile di nyonyeha ho Jehova. Dithapelo tsa bona di ne di tshwana le monko o nkgang hampe ho yena. (Diprov. 15:8) Baholo bao ba ne ba ithetsa ba re: “Jehova ha a re bone.” Empa Jehova o ne a ba bona ebile o ile a bontsha Ezekiele dintho tseo ba neng ba di etsa ka tempeleng ya hae di le jwalo.

Jehova o bona ntho e nngwe le e nngwe e nyonyehang e etsetswang “lefifing” (Sheba serapa sa 11)

12. Ke hobaneng ha re lokela ho dula re tshepahala le ha re le “lefifing”? Ke bomang ka ho kgetheha bao e lokelang ho ba mohlala tabeng ee?

12 Pono ya Ezekiele ya baholo ba 70 ba tjhesetsang medimo ya bohata dibano e re ruta eng? Re lokela ho dula re tshepahala le ha re le “lefifing” e le hore Modimo a utlwe dithapelo tsa rona le hore a amohele borapedi ba rona. (Diprov. 15:29) Re lokela ho dula re hopola hore Jehova o bona ntho e nngwe le e nngwe eo re e etsang. Haeba re hlile re kgodisehile hore Jehova o teng, ha re na etsa dintho tse mpe moo re leng bang hobane re re batho ba bang ha ba re bone. (Baheb. 4:13) Baholo ba phutheho ka ho kgetheha e lokela ho ba mehlala e metle tabeng ya ho mamela dithuto tsa Bibele. (1 Pet. 5:2, 3) Phutheho e lebeletse hore moholo ya emang ka pela yona a tsamaisa diboka a be a phela ka dithuto tsa Bibele le ha a le “lefifing,” moo batho ba bang ba sa mo boneng.—Pes. 101:2, 3.

Pono ya Boraro: “Basadi . . . ba Llela Modimo Tamuze”

13. Ezekiele o ile a bona basadi ba marabele ba etsang keiting e nngwe ya tempele?

13 Bala Ezekiele 8:13, 14. Ka mora hore Ezekiele a bone dipono tse pedi tsa dintho tse nyonyehang tseo Baiseraele ba neng ba di etsa, Jehova o ile a boela a re ho yena: “O tla bona dintho tse nyonyehang le tse mpe ho feta tseo ba di etsang.” Ebe o ile a bonang hape? Ha a le “keiting e ka leboya ya ntlo ya Jehova,” o ile a bona “basadi ba dutseng fatshe moo, ba llela modimo Tamuze.” Tamuze e ne e le modimo wa sebaka seo ho thweng ke Mesopotamia. Dibukeng tse ngotsweng ka puo ya batho ba Sumeria, modimo eo o bitswa Dumuzi. O ne a nkwa e le mohatsa wa modimotsana Ishtare eo ho neng ho thwe ke modimotsana ya thusang basadi hore ba be le bana. d Ho bonahala eka basadi ba Baiseraele ba ne ba lla hobane e ne e le moetlo wa bodumedi o amanang le lefu la Tamuze. Ha basadi bao ba ne ba llela Tamuze ka tempeleng ya Jehova, ba ne ba etsetsa moetlo wa bohetene moo ho neng ho lokela ho etswa dintho tse amanang le borapedi ba nnete feela. Empa moetlo wa bohetene o ne o ke ke wa nepahala hobane feela o etsetswa ka tempeleng ya Modimo. Etswe le Jehova o ile a re basadi bana ba marabele ba etsa “dintho tse nyonyehang.”

14. Tsela eo Jehova a neng a ikutlwa ka yona ka diketso tsa basadi ba marabele ba Baiseraele e re ruta eng?

14 Tsela eo Jehova a neng a ikutlwa ka yona ka diketso tsa basadi bao e re ruta eng? Ha re a lokela ho tswaka borapedi ba rona le meetlo ya bohetene haeba re batla hore bo dule bo amoheleha ho Jehova. Ke ka hoo re sa lokelang ho kenella meketeng efe kapa efe e qadileng meetlong ya bohetene. Na ho a tsotelleha hore na mekete e qadile hokae? E, ho a tsotelleha. Mehleng ena, dintho tse etswang meketeng e kang wa Keresemese le wa Paseka di ka bonahala di se na phoso. Empa re se ke ra lebala hore Jehova o tseba hantle hore na meetlo ena ya bohetene ya bodumedi e qadile jwang le hore na ho tlile jwang hore ebe e ntse e etswa le mehleng ena. Jehova a ke ke a amohela meetlo eo ya bohetene hobane feela e na le dilemo e etswa kapa hobane e tswakwa le borapedi ba nnete.—2 Bakor. 6:17; Tshen. 18:2, 4.

Pono ya Bone: Banna ba 25 “ba Kgumamela Letsatsi”

15, 16. Banna ba 25 ba ne ba etsang ka lebaleng le ka hare la tempele, hona ke hobaneng ha diketso tsa bona di ile tsa kgopisa Jehova?

15 Bala Ezekiele 8:15-18. Ha Jehova a bontsha Ezekiele pono ya bone ebile e le ya ho qetela, o ile a pheta mantswe ana: “O tla bona dintho tse nyonyehang le tse mpe ho feta tsena.” E ka nna yaba Ezekiele o ile a ipotsa hore na ebe ke eng ee e nyonyehang ho feta dintho tseo a seng a ntse a di bone. O ne a se a le lebaleng le ka hare la tempele yaba o bona banna ba 25 ba kgumame ba rapela “letsatsi ba shebile ka botjhabela” ba le monyako wa tempele. Banna bana ba ne ba ka nna ba kgopisa Jehova empa eseng ka tsela ena! Ke hobaneng ha re tjho jwalo?

16 Nahana ka pono ena: Monyako wa tempele ya Modimo o ne o shebile ka botjhabela. Batho ba neng ba tlile tempeleng ho tla rapela ba ne ba kena ba shebile ka bophirimela ba furaletse letsatsi le hlahang ka botjhabela. Empa banna ba 25 ba hlahang ponong ba ne ‘ba furaletse tempele’ ba shebile hona ka botjhabela e le hore ba ka rapela letsatsi. Ha ba etsa jwalo ba ne ba furalla Jehova hobane tempele eo e ne e le “ntlo ya Jehova.” (1 Mar. 8:10-13) Banna bao ba 25 e ne e le marabele. Ba ile ba tella Jehova, ba tlola molao wa hae o hlahang ho Deuteronoma 4:15-19. Ka nnete banna bana ba ne ba kgopisitse Jehova eo e leng yena feela ya lokelang ho rapelwa.

Barapedi ba Jehova ba lokela ho rapela yena feela

17, 18. (a) Re ithutang tlalehong ya banna ba neng ba rapela letsatsi ba le tempeleng? (b) Baiseraele bao ba marabele ba sentse setswalle sa bona le bomang, hona ba se sentse jwang?

17 Re ithutang tlalehong ya banna baa ba neng ba rapela letsatsi? Re lokela ho kopa Jehova hore a re fe bohlale le kutlwisiso haeba re batla hore borapedi ba rona bo amohelehe ho yena. Re hopole hore “Jehova Modimo o jwalo ka letsatsi” le Lentswe la hae ke “lesedi” le bonesang tsela ya rona. (Pes. 84:11; 119:105) Jehova o sebedisa Lentswe la Hae le dingolwa tse thehilweng Bibeleng tse etswang ke mokgatlo wa hae ho re thusa ho ba bohlale le ho re bontsha hore na re phele jwang e le hore re thabe hona jwale le ho fumana bophelo bo sa feleng ka moso. Haeba re ne re ka batla hore lefatshe lena le re rute hore na re phele jwang, re ne re tla be re furalla Jehova. Haeba re ka etsa jwalo, re tla be re mo kgopisa ebile re mo utlwisa bohloko haholo. Ha se ntho eo re ka batlang ho e etsa Jehova le ka mohla! Hape pono ya Ezekiele e re ruta hore re tsamaele hole le batho ba furallang dithuto tsa Jehova, e leng bakwenehi.—Diprov. 11:9.

18 Ho fihlela hona jwale, re se re bone hore Ezekiele o bone dipono tse nne tse nyonyehang tse bontshang Baiseraele ba neng ba rapela medimo ya bohata. Dipono tseo di bontshitse hore na Baiseraele ba ne ba silafaditse borapedi ba nnete hakae. Ba ile ba senya setswalle sa bona le Jehova ka ho silafatsa borapedi ba nnete. Ha borapedi ba nnete bo silafetse, le boitshwaro bo bobe bo ba teng. Ka hoo ha ho makatse hore ebe Baiseraele bao ba marabele ba ile ba etsa dintho tse ngata tse tswileng tseleng tse ileng tsa senya setswalle sa bona le Jehova le batho ba bang. A re ke re boneng hore na Lentswe la Modimo le reng bukeng ya Ezekiele ha le hlalosa boitshwaro bo ditshila ba Baiseraele bana ba marabele.

Ba “Etsa Boitshwaro bo Bobe”

19. Ezekiele o ile a reng ha a hlalosa boitshwaro bo bobe ba setjhaba sa Jehova?

19 Bala Ezekiele 22:3-12. Setjhaba se ne se itshwere hampe, ho bodile ho tloha ka babusi ho ya tswa ka batho feela. “Dikgosana” kapa baetapele ba ne ba sebedisa matla a bona hampe ba bolaya batho ba se nang molato. Ho bonahala setjhaba se ile sa etsisa baetapele ba sona yaba se tlola Molao wa Modimo. Ka malapeng bana ba ne ‘ba sa hlomphe batswadi ba bona’ hape batho ba ne ba tlwaetse ho etsa thobalano le beng ka bona. Baiseraele ba marabele ba ne ba etsetsa baditjhaba bolotsana, ba sotla dikgutsana le bahlolohadi. Banna ba ne ba qobella basadi ba baahisani ba bona hore ba etse thobalano le bona. Batho ba ne ba tswile dipelo ke ho ba meharo ka ha ba ne ba rata tjotjo, ba nkela batho dintho ka nkane ebile ba batla tswala kapa phaello ha ba adimane ka dintho tsa bona. Nahana feela hore na Jehova o ne a utlwa bohloko hakae ha a bona batho ba hae ba tlola Molao wa hae ka boomo. Ba ile ba hloleha ho utlwisisa hore Jehova o ne a ba file melao eo hobane a ba rata. Boitshwaro bona ba bona bo bobe bo ile ba utlwisa Jehova bohloko haholo. Jehova o ile a ba a laela Ezekiele hore a re ho bona: ‘Le ntahlile.’

Dintwa le boitshwaro bo bobe di ntse di eketseha lefatsheng ka lebaka la bodumedi ba bohata (Sheba serapa sa 20)

20. Ditaba tseo Ezekiele a di buileng ka boitshwaro bo nyonyehang ba Baiseraele di tshwana jwang le dintho tse etsahalang mehleng ee?

20 Ditaba tseo Ezekiele a di buileng ka boitshwaro bo nyonyehang ba Baiseraele di tshwana jwang le dintho tse etsahalang mehleng ee? Bobodu ba Baiseraele bao ba marabele bo re hopotsa lefatshe lena leo re phelang ho lona le tletseng batho ba itshwereng hampe. Babusi ba sebedisa matla a bona hampe ho hatella batho. Baetapele ba bodumedi, haholoholo baruti ba dikereke tsa madumedi a bohata, ba hlohonolofaditse batho ba yang dintweng tse entseng hore ho bolawe batho ba balwang ka dimilione. Hape baruti ha ba hlomphe melao e hlakileng ya Bibele e re thusang hore re dule re hlwekile, e mabapi le boitshwaro bo amanang le thobalano. Ka lebaka leo, boitshwaro ba batho ba lefatshe lena bo ntse bo hlepha le ho feta. Re kgodisehile hore Jehova o ntse a ka bolella dikereke tsa madumedi a bohata mantswe a tshwanang le ao a ileng a a bolella Baiseraele ba marabele a reng: ‘Le ntahlile.’

21. Keng eo re ka ithutang yona ka boitshwaro bo hlephileng ba Baiseraele ba mehleng ya kgale?

21 Keng eo rona batho ba Jehova re ka ithutang yona ka boitshwaro bo hlephileng ba Baiseraele ba mehleng ya kgale? E le hore Jehova a amohele borapedi ba rona, re lokela ho dula re itshwere hantle maemong ohle. Ha ho bonolo ho etsa jwalo lefatsheng lena le bodileng hakana. (2 Tim. 3:1-5) Empa re a tseba hore na Jehova o ikutlwa jwang ka mefuta yohle ya boitshwaro bo bobe. (1 Bakor. 6:9, 10) Re mamela melao ya Jehova ya boitshwaro hobane re a mo rata ebile re rata melao ya hae. (Pes. 119:97; 1 Joh. 5:3) Haeba re ne re ka itshwara hampe, e ne e tla ba ha re rate Modimo wa rona ya halalelang. Ka nnete ha ho le ya mong wa rona ya ka batlang ho fa Jehova lebaka la hore a re ho yena: “O ntahlile.”

22. (a) Ka mora hore re hlahlobe dipono tseo Jehova a ileng a di bontsha Ezekiele tsa Baiseraele ba mehleng ya kgale, o ikemiseditse ho etsang? (b) Re tla ithutang kgaolong e latelang?

22 Re ithutile dithuto tsa bohlokwa ha re ntse re hlahloba dipono tseo Jehova a di bontshitseng Ezekiele, tse bontshang boitshwaro bo nyonyehang ba Baiseraele le ka moo ba silafaditseng borapedi ba nnete ka teng. Ka nnete re ikemiseditse le ho feta ho rapela Jehova feela hobane ke yena feela ya lokelang ho rapelwa. Ka hoo, re lokela ho dula re itshwere hantle le ho baleha mefuta yohle ya borapedi ba ditshwantsho. Jehova o ile a etsang ka Baiseraele bao ba marabele? Ka mora hore Jehova a bontshe Ezekiele dintho tse neng di etsahala tempeleng, o ile a bua a sa hlathe kwana le kwana hore o tla ba halefela. (Ezek. 8:17, 18) Ho bohlokwa hore re tsebe hore na Jehova o ile a etsang ka Baiseraele bao ba sa tshepahaleng hobane o tlo etsa ntho e tshwanang ka lefatshe lena le bodileng. Kgaolong e latelang re tla ithuta hore na dikahlolo tseo Jehova a ahlotseng Baiseraele ka tsona di ile tsa phethahala jwang.

a Bukeng ya Ezekiele hangata ha ho thwe “Baiseraele” ho buuwa ka baahi ba Juda le Jerusalema.—Ezek. 12:19, 22; 18:2; 21:2, 3.

b Taba ya hore ebe ho sebedisitswe lentswe “halefa” e a bontsha hore Jehova o nka taba ya ho tshepahala e tebile. Re ka tshwantsha kgalefo ena le eo monna a ka bang le yona ha a fumana hore mosadi wa hae o mo tswile tlase. (Diprov. 6:34) Feela jwalo ka monna eo, Jehova le yena o ile a halefa ha a fumana hore batho ba hae ba mo tswile tlase ka ho rapela medimo ya ditshwantsho. Tlhaloso e nngwe ya Bibele e re: “Modimo o halefa . . . hobane a halalela. Ka ha ke yena feela Ya Halalelang . . . , a ke ke a dumella borabele.”—Ex. 34:14.

c Polelo ya Seheberu e bolelang “ditshwantsho tse rapelwang tse nyonyehang” e ka amana le lentswe la Seheberu le bolelang “bolokwe” mme e sebedisitswe ho bontsha ho hloya.

d Batho ba bang ba dumela hore Tamuze ke lebitso le leng la Nimrode empa ha ho letho le tiisang taba eo.