1, 2. Ke eng eo marena a mabedi a neng a fapane ka yona, hona re tlo araba dipotso dife?

A RE ke re bueng ka marena a mabedi a phetseng mehleng ya kgale. Morena e mong o ne a busa mmuso wa meloko e leshome wa Iseraele, ha e mong yena a ne a busa mmuso wa meloko e mmedi wa Juda. Le hoja marena ana a phetse dinakong tse sa tshwaneng, ho na le dintho tse ngata tseo a tshwanang ka tsona. Marena ana ka bobedi ha a ka a mamela Jehova mme a ile a etsa hore batho ba etse dibe. A ne a rapela ditshwantsho ebile a bolaya batho. Le ha ho le jwalo, ho ne ho ena le ntho eo banna bana ba babedi ba neng ba fapane ka yona. E mong wa bona o ile a tswela pele a etsa dintho tse mpe ho fihlela a hlokahala empa e mong yena o ile a baka mme a tshwarelwa ka lebaka la dintho tse mpe tseo a ileng a di etsa. Banna bao e ne e le bomang?

² E ne e le Akabe morena wa Iseraele le Manase morena wa Juda. Re ka ithuta ntho ya bohlokwa haholo ka pako ha re sheba phapang e teng pakeng tsa banna bana ba babedi. (Lik. 17:​30; Bar. 3:​23) Ho baka ho bolelang, hona re ka bontsha jwang hore re bakile? Re lokela ho fumana dikarabo tsa dipotso tsena hobane re batla hore Jehova a re tshwarele ha re entse sebe. E le hore re di fumane, re tla bua ka marena ana a mabedi mme re bone hore na re ka ithutang dinthong tseo a ileng a di etsa. Ka mora moo, re tla bona hore na Jesu o ile a ruta eng ka ho baka.

3. Akabe e ne e le morena ya jwang?

³ Akabe e ne e le morena wa bosupa wa mmuso wa meloko e leshome wa Iseraele. O ile a nyala Jezebele moradi wa morena wa Sidone, e leng naha e ka leboya e neng e ruile. E ka nna yaba lenyalo la bona le ile la etsa hore naha ya Iseraele e rue. Le ha ho le jwalo, le ile la senya kamano eo setjhaba se neng se ena le  yona le Jehova le ho feta. Jezebele e ne e le morapedi wa Baale mme o ile a susumelletsa Akabe hore a kgothalletse borapedi boo bo nyonyehang bo neng bo akarelletsa botekatse ba tempele le ho etsa mahlabelo ka bana. Ha Jezebele e ne e le mofumahadi, baprofeta bohle ba Jehova ba ne ba le kotsing. O ile a bolaya ba bangata ba bona. (1 Mar. 18:​13) Akabe o ile “a etsa ho hobe mahlong a Jehova ho feta bohle ba neng ba bile teng pele ho yena.” (1 Mar. 16:​30) Jehova o ne a bona dintho tseo Akabe le Jezebele ba di etsang. Le ha ho le jwalo, ka ha Jehova o mohau, o ile a romela moprofeta Elia hore a lemose batho ba hae hore ba fetole ditsela tsa bona pele a nka kgato. Empa Akabe le Jezebele ba ile ba hana ho mamela.

4. Akabe o ile a bolellwa hore o tlo fumana kotlo efe, hona o ile a itshwara jwang?

⁴ Qetellong mamello ya Jehova e ile ya fela. O ile a romela Elia ho Akabe le Jezebele ho ba bolella ka kotlo eo a neng a tlo ba fa yona. Lelapa la bona kaofela le ne le tla bolawa. Mantswe a Elia a ile a utlwisa Akabe bohloko haholo. Ho makatsang ke hore monna eo ya ikgohomosang o ile a ‘ikokobetsa.’​—⁠1 Mar. 21:​19-⁠29.

5, 6. Ke eng e bontshang hore Akabe o ne a sa baka e le ka nnete?

⁵ Le hoja Akabe a ile a ikokobetsa ka nako eo, dintho tseo a ileng a di etsa ka mora moo di ile tsa bontsha hore o ne a sa baka e le ka nnete. Ha a ka a fedisa borapedi ba Baale mmusong wa hae. Hape ha a ka a kgothalletsa batho hore ba rapele Jehova. Ho na le dintho tse ding tseo Akabe a ileng a di etsa tse bontshang hore o ne a sa baka.

⁶ Ha morao, Akabe o ile a kopa Morena Josafate wa Juda hore a mo thuse ho lwantsha Baasyria empa Josafate o ile a re ba qale ka ho botsa moprofeta wa Jehova hore na ba lokela ho etsang pele ba ka ya ntweng. Qalong Akabe o ne a sa batle ho etsa jwalo. O ile a re: “Ho sa ntse ho ena le monna a le mong eo ho ka botswang Jehova ka yena; empa ka sebele ke mo hloile, ka ha ha a profete dintho tse molemo malebana le nna empa o profeta tse mpe.” Le ha ho le jwalo, ba ile ba botsa moprofeta Mikaia hore ba lokela ho etsa jwang. Moprofeta wa Modimo o ile a feela a bolella Akabe dintho tse mpe tse neng di tla mo etsahalla. Ho ena le hore Akabe ya neng a le kgopo a bake mme a kope hore Jehova a mo tshwarele, o ile a lahlela moprofeta eo teronkong. (1 Mar. 22:​7-9, 23, 27) Le hoja Akabe a ile a lahlela moprofeta eo wa Jehova teronkong, ha a ka a kgona ho thibela boprofeta boo hore bo phethahale. Ka mora moo, Akabe o ile a bolawa ntweng.​—⁠1 Mar. 22:​34-⁠38.

7. Jehova o ile a hlalosa Akabe jwang ka mora hore a hlokahale?

⁷ Ka mora hore Akabe a hlokahale, Jehova o ile a bontsha hore na o ikutlwa jwang ka yena. Ha Morena Josafate a kgutla a sireletsehile ntweng, Jehova o ile a romela moprofeta Jehu ho mo bolella hore o ne a fositse ka ho thusa Akabe. Moprofeta wa Jehova o ile a re: “Na ke ba kgopo ba lokelang ho thuswa, mme na ke ba hloileng Jehova bao o lokelang ho ba rata?” (2 Likron. 19:​1, 2) Jwale nahana ka taba ena: Hoja Akabe a ne a bakile e le ka nnete, moprofeta eo o ne a ke ke a re ke monna ya kgopo eo Jehova a mo hloileng. Le hoja Akabe a ile a bontsha hore o bakile ho ya boholeng bo itseng, o ne a sa baka ka ho felletseng.

8. Re ka ithutang mohlaleng wa Akabe ka ho baka?

⁸ Re ka ithutang mohlaleng wa Akabe? Qalong Akabe o ile a ikokobetsa ha a utlwa molaetsa wa Elia o neng o bontsha hore lelapa la hae le ne le tlo fumana kotlo. O ne a entse hantle empa ha morao diketso tsa hae di ile tsa bontsha hore o ne a sa baka e le ka nnete. Ka  hoo, re ithuta hore ho baka ha ho bolele feela hore motho a bontshe hore o utlwile bohloko ka nakwana. A re boneng mohlala o mong o tla re thusa hore re utlwisise hore na ho baka e le ka nnete ho bolelang.

9. Manase e ne e le morena ya jwang?

⁹ Dilemo tse ka bang 200 ha morao, Manase e ile ya eba morena wa Juda. Ho ka etsahala hore dibe tsa hae di ne di le mpe ho feta tsa Akabe. Bibele e re: “A etsa se sebe mahlong a Jehova ka tekanyo e kgolo, ho mo sitelwa.” (2 Likron. 33:​1-⁠9) Manase o ile a hahela medimo ya bohata dialetare mme a beha setshwantsho sa palo e halalelang se neng se tshwantshetsa modimotsana ka tempeleng ya Jehova. O ile a sebedisa boselamose, bonohe le boloi. O ile a boela a “tsholla madi a mangata haholo a hlokang molato.” O ile a bolaya batho ba bangata a ba a fetisa “bara ba hae mollong” e le hore a ka nyehela ho medimo ya bohata.​—⁠2 Mar. 21:​6, 7, 10, 11, 16.

10. Jehova o ile a kgalemela Manase jwang, hona morena eo o ile a etsang?

¹⁰ Jwalo ka Akabe, Manase o ile a ba manganga mme a hana ho mamela ditemoso tse tswang ho baprofeta ba Jehova. “Qetellong Jehova a tlisa kgahlanong le [Juda] balaodi ba lebotho la morena wa Assyria, ka hoo ba hapa Manase dikoting mme ba mo tlama ka ditlamo tse pedi tsa koporo yaba ba mo isa Babylona.” Nakong eo a neng a tshwerwe naheng eo, ho bonahala Manase a ile a nahanisisa ka dintho tseo a di entseng. O ile “a nna a ikokobetsa haholo ka lebaka la Modimo wa baholoholo ba hae.” O ile a ba a “nolofatsa sefahleho sa Jehova Modimo wa hae.” Ha e le hantle, Manase o ile “a nna a mo rapela.” Dintho tseo monna enwa ya kgopo a neng a di etsa di ne di bontsha hore o ne a se a fetoha. O ile a qala ho bona Jehova e le “Modimo wa hae” mme a tswela pele ho mo rapela.​—⁠2 Likron. 33:​10-⁠13.

11. Ho ya ka 2 Likronike 33:​15, 16, Manase o ile a bontsha jwang hore o bakile e le ka nnete?

¹¹ Ka mora nako Jehova o ile a araba dithapelo tsa Manase. O ile a bona hore Manase o fetohile ka lebaka la dintho tseo a neng a di rapella. Jehova o ile a mamela Manase ha a ne a mo kopa hore a mo tshwarele mme a mo dumella hore e be morena hape. Manase o ile a sebetsa ka thata hore a bontshe hore o bakile e le ka nnete. O ile a etsa ntho eo Akabe a sa kang a e etsa. O ile a fetola boitshwaro ba hae. O ile a hanyetsa borapedi ba bohata mme a kgothalletsa batho hore ba rapele Jehova. (Bala 2 Likronike 33:​15, 16.) Manase o ne a hloka ho ba sebete le ho ba le tumelo hobane ka dilemo tse ngata e ile ya eba mohlala o mobe ho lelapa la hae, bahlomphehi le setjhaba sa hae. Le ha ho jwalo, ha Manase a se a hodile, o ile a leka ho lokisa dintho tse ding tse mpe tseo a ileng a di etsa. Ho ka etsahala hore e ile ya eba mohlala o motle ho setloholo sa  hae Josiase, eo ha morao e ileng ya eba morena ya molemo.​—⁠2 Mar. 22:​1, 2.

12. Re ka ithutang ka ho baka mohlaleng wa Manase?

¹² Re ka ithutang mohlaleng wa Manase? O ile a ikokobetsa a ba a rapela Jehova, a kopa hore a mo bontshe mohau. Manase o ile a fetola boitshwaro ba hae. O ile a sebetsa ka thata ho lokisa mathata ao a ileng a a baka mme a rapela Jehova le ho thusa batho ba bang hore ba mo rapele. Mohlala wa Manase o thusa batho ba entseng dintho tse mpe haholo. O re bontsha hore Jehova Modimo “o molemo mme o itokiseditse ho tshwarela.” (Pes. 86:⁠5) Jehova o tla tshwarela batho ba bakileng e le ka nnete.

13. Etsa mohlala o re thusang ho utlwisisa ntho ya bohlokwa mabapi le ho baka.

¹³ Manase ha a ka a swabela dibe tsa hae feela. Re ithuta thuto ya bohlokwa ka ho baka mohlaleng wa hae. Nahana ka papiso ena: A re re o ya shopong o ilo reka dikuku. Empa ho ena le hore motho ya rekisang a o fe dikuku, o o fa mahe. Na taba eo e ne e tla o kgotsofatsa? Ho hang! Na ho ne ho tla ba le phapang haeba a ne a ka o hlalosetsa hore mahe ke a bohlokwa haholo ha dikuku di bakwa? Ka nnete ho ne ho ke ke ha etsa phapang. Ka ho tshwanang, Jehova o lebelletse hore moetsadibe a bake ka ho felletseng. Haeba moetsadibe a swabela dibe tsa hae, o etsa hantle hobane boikutlo boo ke ba bohlokwa ho bontsha hore o bakile empa ha bo a lekana. Ke eng hape eo a hlokang ho e etsa? Re ithuta dintho tse ngata papisong e amang maikutlo eo Jesu a ileng a e etsa.

14. Papisong ya Jesu, mora ya neng a lahlehile o ile a qala ho bontsha jwang hore o bakile?

¹⁴ Jesu o ile a bua ka pale e amang maikutlo ya mora ya neng a lahlehile ho Luka 15:​11-32. Mora eo ha a ka a mamela ntate wa hae, o ile a tloha lapeng mme a ya “naheng e hole.” Ha a le moo o ile a inehella ditakatso tsa nama. Le ha ho le jwalo, ha bophelo ba hae bo qala ho nyolosetsa, o ile a nahanisisa ka dintho tse mpe tseo a di entseng. O ile a hlokomela hore bophelo bo ne bo le monate ha a ntse a le ntlong ya ntate wa hae. Jesu o ile a re mora eo o ile a “hlaphohelwa kelellong.” O ile a etsa qeto ya ho kgutlela lapeng mme a kopa ntate wa hae hore a mo tshwarele. Ho ne ho le bohlokwa hore mora eo a hlokomele hore o entse diqeto tse ngata tse fosahetseng empa ho ne ho sa lekana. O ne a boetse a lokela ho fetola boitshwaro ba hae.

15. Mora ya lahlehileng eo Jesu a buileng ka yena papisong ya hae, o ile a bontsha jwang hore o bakile?

¹⁵ Mora ya lahlehileng o ile a bontsha hore o baketse dibe tsa hae e le ka nnete. O ile a tsamaya nako e telele ho ya lapeng. Ha a kopana le ntate wa hae o ile a re: “Ke sitetswe lehodimo le wena. Ha ke sa tshwanelwa ho bitswa mora wa hao.” (Luka 15:​21) Taba ya hore mora eo o ile a bolela dibe tsa hae, e bontsha hore o  ne a batla ho lokisa kamano ya hae le Jehova. Hape o ile a hlokomela hore boitshwaro ba hae bo ile ba utlwisa ntate wa hae bohloko. O ne a ikemiseditse ho sebetsa ka thata hore a boele a be le kamano e ntle le ntate wa hae le ho tshwarwa jwalo ka e mong wa banna ba hirilweng ba ntate wa hae. (Luka 15:​19) Papiso ena ha se pale feela e amang maikutlo. E ka thusa baholo ba phutheho haholo ha ba batla ho bona hore na motho o baketse dibe tsa hae e le ka nnete.

16. Ke hobaneng ha ho ka nna ha eba thata hore baholo ba tsebe hore na motho o bakile e le ka nnete?

¹⁶ Ha ho bonolo hore baholo ba tsebe hore na motho ya entseng sebe se tebileng o se a bakile e le ka nnete. Hobaneng? Baholo ha ba tsebe se ka pelong ya motho, ka hoo ba itshetlehile ka bopaki boo ba tla bo fumana ba hore na motho eo o se a fetotse tsela eo a ikutlwang ka yona ka sebe seo a se entseng. Maemong a mang, e ka nna yaba motho o entse sebe se tebileng hoo baholo ba sebetsang taba ya hae ba ka nnang ba se kgodisehe hantle hore o bakile e le ka nnete.

17. (a) Ke mohlala ofe o bontshang hore ho swabela phoso ha ho a lekana ho bontsha hore motho o bakile? (b) Ho ya ka 2 Bakorinthe 7:​11, motho o lokela ho etsang ho bontsha hore o bakile e le ka nnete?

¹⁷ Nahana ka mohlala ona. Morabo rona o etsa bofebe ka makgetlo a mangata ka dilemo tse ngata. Ho ena le hore a kope thuso, o patela mosadi wa hae, metswalle le baholo dintho tseo a ntseng a di etsa empa qetellong o a senoleha. Ha baholo ba mo bolella hore ba na le bopaki ba dintho tseo a ntseng a di etsa, o a dumela hore o di entse ebile o bonahala eka o di swabetse empa hoo ha ho a lekana. Baholo ba sebetsang taba eo ba lokela ho ba le bopaki bo fetang boo. Ha se hore motho eo o ile a etsa sebe se tebileng hanngwe hobane a ile a hloleha ho etsa qeto e nepahetseng empa o ile a se etsa ka dilemo. Ha a ka a ithaopela ho bolela dibe tsa hae empa o ile a pepeseha. Ka hoo, baholo ba tla lokela ho bona bopaki bo kgodisang ba hore o fetotse tsela eo a nahanang ka yona, a ikutlwang ka yona le boitshwaro ba hae. (Bala 2 Bakorinthe 7:​11.) Ho ka nna ha nka nako e telele hore motho eo a etse diphetoho tse hlokahalang. A ka nna a tloswa ka phuthehong ya Bokreste ka nakwana.​—⁠1 Bakor. 5:​11-13; 6:​9, 10.

18. Motho ya kgaotsweng a ka bontsha jwang hore o bakile e le ka nnete, hona ho tla etsahalang ka mora moo?

¹⁸ E le hore motho ya kgaotsweng a bontshe hore o bakile e le ka nnete, o lokela ho tla dibokeng ka mehla mme a mamele keletso ya baholo ya hore a rapele le ho bala Bibele ka mehla. Hape o tla etsa ka hohle hore a qobe maemo a ileng a etsa hore a etse sebe. Haeba a sebetsa ka thata hore a lokise kamano ya hae le Jehova, a ka kgodiseha hore Jehova o tla mo tshwarela mme baholo ba tla mo thusa  hore a kgutlisetswe ka phuthehong. Ha baholo ba batla ho bona hore na mofosi o bakile e le ka nnete, ba sebetsana le boemo ba hae ka tsela e fapaneng hobane ba a tseba hore maemo ha a tshwane mme ba qoba ho ahlola ka ho hloka toka.

19. Ho baka e le ka nnete ho bolelang? (Ezekiele 33:​14-⁠16)

¹⁹ Re se re ithutile hore ho baka e le ka nnete ha ho bolele feela ho kopa tshwarelo ka sebe seo re se entseng. Empa ho akarelletsa hore mofosi a fetole tsela eo a nahanang le ho ikutlwa ka yona le ho etsa dintho tse bontshang hore o bakile. Ho etsa jwalo ho bolela ho kgaotsa ho etsa dintho tse mpe le ho mamela melao ya Jehova hape. (Bala Ezekiele 33:​14-16.) Motho ya entseng sebe o lokela ho ameha haholo ka ho lokisa setswalle sa hae le Jehova.

20, 21. Re ka thusa motho ya entseng sebe se tebileng jwang?

²⁰ Jesu o ile a hlalosa karolo ya bohlokwa ya tshebeletso ya hae ha a re: “Ke tlilo bitsetsa baetsadibe pakong.” (Luka 5:​32) Le rona re lokela ho ikemisetsa ho etsa jwalo. Re lokela ho etsang haeba re tseba hore motswalle wa rona o entse sebe se tebileng?

²¹ Re tla be re beha motswalle wa rona kotsing haeba re leka ho pata sebe sa hae. Ha ho mohla re tla atleha ho pata sebe hobane Jehova o shebile. (Liprov. 5:​21, 22; 28:​13) O ka thusa motswalle wa hao ka ho mo hopotsa hore baholo ba batla ho mo thusa. Haeba a sa bolelle baholo ka sebe sa hae, o lokela ho ba bolella sona. Ka ho etsa jwalo o tla be o bontsha hore o batla ho mo thusa. Taba ena ke ya bohlokwa hobane a ka lahlehelwa ke kamano ya hae le Jehova.

22. Re tlo bua ka eng sehloohong se latelang?

²² Ho thweng haeba motho a entse sebe se tebileng ka nako e telele hoo baholo ba entseng qeto ya hore o lokela ho kgaolwa? Na taba eo e bolela hore ha ba a mo bontsha mohau? Sehloohong se latelang, re tlo bua ka tsela eo Jehova a bontshang baetsadibe mohau ha a ba kgalemela le hore na re ka mo etsisa jwang.