Dipotso Tse Tswang ho Babadi
Na ho na le dijo tse ding tseo Baiseraele ba neng ba di ja lefeelleng ntle ho manna le dikwekwe?
Dijo tseo Baiseraele ba neng ba di ja haholo ha ba le lefeelleng ka dilemo tse 40, e ne e le manna. (Ex. 16:35) Jehova o ile a boela a ba fa dikwekwe ka makgetlo a mabedi. (Ex. 16:12, 13; Num. 11:31) Le ha ho le jwalo, Baiseraele ba ne ba ntse ba ena le dijo tse ding tseo ba neng ba ka di ja.
Ka mohlala, ka dinako tse ding Jehova o ne a isa batho ba hae “sebakeng sa ho phomola” se neng se ena le metsi le dijo tseo ba neng ba tla di ja. (Num. 10:33) Se seng sa dibaka tseo e ne e le Elime, “moo ho neng ho ena le didiba tsa metsi tse 12 le difate tsa palema tse 70,” ho ka nna ha etsahala hore e ne e le difate tsa ditholwana tsa palema. (Ex. 15:27) Buka ya Plants of the Bible e re difate tsa palema tse neng di beha ditholwana “di ne di hlaha dibakeng tse sa tshwaneng . . . mme ke tsona tse neng di fana ka dijo lehwatateng hape di ne di fana ka oli le sebaka seo batho ba dimilione ba ka dulang ho sona.”
E ka nna yaba Baiseraele ba ile ba fihla sebakeng se seng se seholo se lehwatateng se nang le metsi, seo kajeno se bitswang Feiran e leng karolo ya Kgohlo ya Feiran. a Buka ya Discovering the World of the Bible e re kgohlo ena e bolelele ba dikhilomithara tse 130 mme ke e nngwe ya dikgohlo tse telele ka ho fetisisa. E ntle ebile e tsebahala haholo dikgohlong tsa Sinai. Buka ena e boetse e re haeba motho a ka nka leeto la dikhilomithara tse ka bang 45 ho tloha moo kgohlo eo e kopanang le lewatle teng, o tla fihla sebakeng se nang le metsi se lehwatateng sa Feiran. Sebaka sena se bophahamo ba dimithara tse ka bang 610 le bolelele ba dikhilomithara tse 4,8. Se na le difate tsa palema ebile se setle haholo hoo se bapiswang le serapa sa Edene. Ho tloha kgale batho ba etela sebaka sena ka lebaka la difate tsa palema tse nang le ditholwana.
Ha Baiseraele ba tloha Egepeta, ba ile ba nka hlama le dikotlolo tseo ho dubelwang ho tsona mme mohlomong ba ile ba nka le koro le oli. Dijo tsena di ne di ke ke tsa ba nka nako e telele. Ba ile ba boela ba tsamaya ka “diphoofolo tsa bona tse ngata e leng dinku, dipodi le diphoofolo tse kgolo.” (Ex. 12:34-39) Ka ha ho ne ho le boima lefeelleng, e ka nna yaba diphoofolo tse ngata di ile tsa shwa. E ka nna yaba Baiseraele ba ne ba ja diphoofolo tse ding le ho etsa mahlabelo ka tse ding mme ba ne ba etsetsa le medimo ya bohata mahlabelo ka tsona. b (Dik. 7:39-43) Baiseraele ba ne ba ntse ba ena le diphoofolo tse ding, re bona sena mantsweng ao Jehova a ileng a ba bolella ona ha ba ne ba sa mo mamele. O ile a re: “Bara ba lona e tla ba badisa lefeelleng ka dilemo tse 40.” (Num. 14:33) E ka nna yaba ka dinako tse ding diphoofolo tsa bona di ne di ba fa lebese le nama empa dijo tseo di ne di ke ke tsa lekana batho ba ka bang dimilione tse tharo ka dilemo tse 40. c
Diphoofolo di ne di fumana dijo le metsi hokae? d Ka nako eo ho ka etsahala hore pula e ne e na hangata mme ho ne ho ena le dimela tse ngata lefeelleng. Buka ya Insight on the Scriptures, Volume 1, e re dilemong tse 3 500 tse fetileng ho ne ho ena le metsi a mangata sebakeng seo Baiseraele ba neng ba le ho sona ho feta mehleng ena. Re tseba sena hobane sebaka seo se na le dikgohlo tse ngata tse ommeng le tse tebileng tse bakilweng ke dinoka tse neng di le teng moo. Le ha ho le jwalo, lefeella e ne e le sebaka seo ho neng ho se na motho ya yang ho sona le seo batho ba se tshabang. (Deut. 8:14-16) Haeba Jehova a ne a sa ka a fa Baiseraele metsi ka mohlolo, Baiseraele ha mmoho le diphoofolo tsa bona ba ne ba tla shwa.—Ex. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.
Moshe o ile a bolella Baiseraele hore Jehova o ile a ba fepa manna “e le hore [ba] tsebe hore motho ha a phele ka bohobe feela empa o phela le ka polelo e nngwe le e nngwe e tswang molomong wa Jehova.”—Deut. 8:3.
a Sheba Molula-Qhooa wa May 1, 1992, leq. 24 le 25.
b Bibele e bua ka makgetlo a mabedi ao ho ona ho neng ho etsetswa Jehova mahlabelo ka diphoofolo lefeelleng. Lekgetlo la pele ke ha ho ne ho hlomamiswa baprista mme lekgetlo la bobedi ke nakong ya Paseka. Diketsahalo tsena tse pedi di ile tsa etsahala ka selemo sa 1512 B.C.E., e leng selemo ka mora hore Baiseraele ba tlohe Egepeta.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.
c Qetellong ya dilemo tse 40 Baiseraele ba le lefeelleng, ba ile ba nka diphoofolo tse ngata tseo ba di hapileng ntweng. (Num. 31:32-34) Ho ntse ho le jwalo, ba ile ba tswela pele ba ntse ba ja manna ho fihlela ba kena Naheng e Tshepisitsweng.—Josh. 5:10-12.
d Re ka nka qeto ya hore diphoofolo di ne di sa je manna hobane Jehova o ile a laela hore Baiseraele ba nke manna ho latela hore na motho o ja hakae.—Ex. 16:15, 16.