Khaolong ea 21

Nka Etsa Joang Haeba ke Nyatsuoa?

“’Mè e ne eka ke lefokisi—o ne a lula a tsoma liphoso. Le pele ke qeta ho etsa mosebetsi oa ka oa lapeng, o ne a tla be a se a ntse a o hlahloba, a tsoma liphoso.”—Craig.

“Batsoali ba ka ba ne ba lula ba nkomanyetsa ho itseng. Ba ne ba re ha kea hlophiseha bophelong. Ba ne ba nkemella ka mosebetsi oa sekolo, oa lapeng le oa phutheho—ba ne ba sa mphe nako ea ho hema.”—James.

 NA KA linako tse ling ho bonahala eka ha ho mohla u etsang lintho hantle ka tsela e khahlisang batsoali ba hao? Na u utloa eka ntho e ’ngoe le e ’ngoe eo u e etsang e shebiloe ka leihlo le nchocho—u ikutloa eka u lula u behiloe leihlo ’me ho hlahlojoa seo u se etsang, empa ho se mohla u fetang ka katleho tlhahlobong eo?

Lipolelong tse latelang, u atisa ho utloa efe haholo?

□ Kamore ea hao e lula e hlekemane nako ena kaofela.

□ U shebella TV haholo.

□ U robala bosiu haholo.

□ Ha ho mohla u tsohang ka nako.

Moleng o ka tlaase, ngola ntho e u tšoenyang ka ho fetisisa eo motsoali oa hao a u hopotsang eona kapa a u nyatsang ka eona.

․․․․․

Ke ’nete hore ho fuoa litaelo le ho nyatsuoa ho ka ’na ha u tena. Empa ak’u nahane ka sena: U ne u tla ikutloa joang haeba ho ne ho se mohla batsoali ba hao ba u fang taeo kapa ba u khalemelang, na u ne u ke ke ua ipotsa hore na baa u tsotella? (Baheberu 12:8) Ka sebele, taeo ke pontšo ea hore batsoali ba hao baa u rata. Bibele e re ntate o tla khalemela “mora ea mo khahlisang.”—Liproverbia 3:12.

Ka hona u lokela ho ananela hore ebe batsoali ba hao baa u tsotella ’me baa u khalemela! Etsoe u sa le monyenyane ’me ha u na phihlelo. Ka nako e itseng, ho tla hlokahala hore ba u khalemele. Haeba ba sa u tataise, u ka laoloa habonolo ke “litakatso tsa tlhaho tsa bocha.”—2 Timothea 2:22.

Empa ho Utloisa Bohloko!

Ke ’nete hore “ha ho taeo eo hona joale e bonahalang e thabisa, empa e baka mesarelo.” (Baheberu 12:11) Ho ka ’na ha bonahala e utloisa bohloko le ho feta ha u sa le monyenyane. ’Me seo hase makatse! Ke hona u ntseng u hōla hore u be motho e moholo. U ntse u hōla ’me u hlokomela seo u leng sona. Kahoo esita le haeba u nyatsuoa ka tsela e nahanetsoeng ka hloko le e mosa—hoo ho ka ’na ha u koatisa.

 Ke ho utloahalang hore u ikutloe ka tsela ena, kaha tsela eo u inkang ka eona e ka susumetsoa habonolo ke seo ba bang ba se buang ka uena. ’Me seo batsoali ba hao ba se nahanang ka uena se ama ka ho teba tsela u inkang eona. Kahoo ha motsoali a u khalemela kapa a sa khotsofalle tsela eo u etsang ntho e itseng ka eona, u ka ’na ua hlabeha.

Na u lokela ho phetha ka hore ha ho mohla u etsang lintho hantle kapa hore u hlōlehile ka ho feletseng hobane feela batsoali ba hao ba u bontšitse liphoso tsa hao tse ’maloa? Che. Batho bohle ha baa phethahala ’me ba etsa liphoso tse ngata. (Moeklesia 7:20) Hape re ithuta ka ho etsa liphoso. (Jobo 6:24) Empa u ka etsa’ng haeba ho bonahala eka batsoali ba hao ba u omanya haholo ha u entse phoso empa ha ba re letho ha u entse hantle? Seo se ka u utloisa bohloko. Empa seo hase bolele hore u hlōlehile ka ho feletseng.

Se Etsang Hore ba U Nyatse

Ka linako tse ling motsoali a ka ’na a bonahala a u nyatsa ka sena le sane, eseng hakaalo hobane u entse phoso e itseng, empa hobane a sa ikutloe hantle. Na letsatsi la ’mè oa hao ha lea tsamaea hantle? Na oa kula? Joale ho ka etsahala hore a u omanye haeba kamore ea hao e se makhethe. Na ntate oa hao o halefile ebile o tsielehile ka lebaka la maemo a lelapa a lichelete? Joale a ka ’na a bua lintho tseo a sa li nahanisisang, “joalokaha eka ke ka ho hlaba ha sabole.” (Liproverbia 12:18) Ke ’nete hore hoa khopisa ho nyatsuoa ka tsela eo ntle ho mabaka. Empa ho e-na le ho lula u nahana ka ho hloka toka ha bona, e leng se tlang ho u khopisa le ho feta—leka ho hlokomoloha liphoso tsa batsoali ba hao. Hopola: “Kaofela re khoptjoa hangata. Haeba leha e le mang a sa khoptjoe lentsoeng, enoa ke monna ea phethahetseng.”—Jakobo 3:2.

 Kaha batsoali ha baa phethahala, le bona ba ka ba le boikutlo ba ho ikhalala. Ha e le hantle, haeba u hlōleha ho finyella se itseng, seo se ka etsa hore ba ikutloe eka ba hlōlehile. Ka mohlala, ’mè a ka ’na a omanya morali oa hae ha a tla le ripoto ea sekolo e bontšang hore o sebelitse hampe. Empa seo e ka ’nang eaba ha e le hantle ’mè eo oa se nahana ke hore, ‘Kea tšoha hore e se ke eaba ke hlōleha ho thusa morali oa ka hore a atlehe.’

Khoba Matšoafo ha Batsoali ba U Omanya

Ho sa tsotellehe hore na ba u nyatsa ka eng, potso ke hore, U ka sebetsana joang le boemo boo ka katleho? Ntlha ea pele, e-ba hlokolosi hore u se ke ua tlakoloha ka bohale. Liproverbia 17:27 e re: “Mang kapa mang ea tšoarang lipolelo tsa hae o na le tsebo, ’me motho ea nang le temoho o na le moea o khutsitseng.” U ka lula u e-na le “moea o khutsitseng” joang ha ba u omanya? Leka ho etsa se latelang:

Mamela. Ho e-na le ho potlakela ho ikemela kapa ho bolela kamoo u se nang molato kateng, leka ho itšoara ’me u mamele seo batsoali ba hao ba se buang. Morutuoa Jakobo o ile a bolella Bakreste hore ‘ba potlakele ho utloa, ba liehe ho bua, ba liehe ho halefa.’ (Jakobo 1:19) Haeba u kena batsoali ba hao hanong ka bohale ha ba ntse ba bua, ba tla nahana hore ha ua mamela. Sena se tla ba halefisa haholo ’me se etse hore ba u khalemele le ho feta.

Tebisa maikutlo. Ka linako tse ling, u ka ’na ua nka hore batsoali ba hao ba buile le uena ka tsela e seng mosa ha ba u  khalemela. Empa ho e-na le hore u amehe haholo ka hore na ba buile le uena joang, tebisa maikutlo ho seo ba se buileng. Ipotse: ‘Tabeng ee eo ke nyatsuoang ka eona, ke’ng eo ke tsebang hore ke ’nete? Na nkile ka utloa batsoali ba ka ba tletleba ka taba ee? Ke tla jeoa ke’ng haeba ke etsa seo ba se batlang?’ Hopola hore ho sa tsotellehe hore na lintho li shebahala joang hajoale, batsoali ba hao ba u khalemela hobane ba u rata. Haeba ba ne ba hlile ba u hloile, ba ne ba ke ke ba itšoenya ka ho u khalemela.—Liproverbia 13:24.

Pheta mantsoe a bona ka a hao. Haeba ka tlhompho u pheta ka mantsoe a hao seo batsoali ba hao ba se buileng ha ba u khalemela, u ba tiisetsa hore u utloile seo ba se buang. Ka mohlala, motsoali a ka ’na a re: “Kamore ea hao e lula e hlekemane nako ena kaofela. Haeba u sa e hleke, ha ho moo u eang!” Empa uena u ka ’na ua bona eka kamore ea hao ha ea hlekemana. Leha ho le joalo, ho bua seo ho ke ke ha hlahisa molemo oa letho. Leka ho talima lintho ka tsela eo batsoali ba hao ba li talimang ka eona. Ho ka ’na ha e-ba molemo hore u bue ka tsela e sa phoqeng, mohlomong u re: “Ke ’nete. Kamore ea ka e hlekemane. U ka rata hore ke e hleke hona joale kapa ha re qeta ho ja?” Ha u lumellana le taba eo batsoali ba hao ba amehileng ka eona ka tsela ena, sena se ka ’na sa ba kokobetsa bohale. Ho hlakile hore ka mor’a moo u lokela  ho etsa seo batsoali ba hao ba u laetseng hore u se etse.—Baefese 6:1.

Leta. Etsa seo batsoali ba hao ba u laetseng hore u se etse pele u ka ikemela. Bibele e re: “Ea thibang molomo oa hae o etsa ka masene.” (Liproverbia 10:19) Ha batsoali ba hao ba elelloa hore u ne u hlile u ba mametse, ba tla nolofalloa ho mamela seo u se buang.

Lintlheng tse ’nè tse boletsoeng ka holimo, ngola eo u lokelang ho sebeletsa ho eona haholo. ․․․․․

Lebaka Leo ho Leng Bohlokoa ho Etsa Boiteko

Na u ka ikemisetsa ho mamella maemo a thata e le hore u fumane letlotlo la khauta? Bibele e re bohlale ke ba bohlokoa ho feta letlotlo leha e le lefe le leng. (Liproverbia 3:13, 14) U ka etsa’ng e le hore u be bohlale? Liproverbia 19:20 e re: “Mamela keletso ’me u amohele taeo, e le hore u ka hlalefa bokamosong ba hao.” Ke ’nete hore taeo le khalemelo li ka ’na tsa se ke tsa thabisa motho. Empa haeba u sefa likotoana tsa khauta tsa mantsoe a bohlale khalemelong leha e le efe eo u e fuoang u bile u li sebelisa, u tla fumana letlotlo la bohlokoa ho feta khauta.

 Ho bua ’nete, ho nyatsuoa ke karolo ea bophelo. Hona joale u lokela ho mamella batsoali ba hao le matichere ha ba u nyatsa. Nakong e tlang, u tla nyatsuoa ke bahiri le batho ba bang. Ho ithuta ho sebetsana le ho nyatsuoa ho tla u thusa hore u be seithuti se hatelang pele, u be mosebetsi ea hloahloa ’me ka kakaretso u be motho ea itšepang haholoanyane. Ka hona, e le hore u be motho ea joalo ke habohlokoa hore u mamelle ha u nyatsuoa!

KHAOLONG E LATELANG

Na u khinoe ke melao e mangata ea lapeng? Ithute kamoo u ka khotsofallang tokoloho eo u nang le eona—le seo u ka se etsang ho fumana e eketsehileng.

LENGOLO LA SEHLOOHO

“Motho ea bohlale o tla mamela ’me a amohele taeo e eketsehileng.”—Liproverbia 1:5.

KELETSO

Lintlha tse tla u thusa hore u amohele khalemelo ea batsoali ba hao

● Ananela ntho leha e le efe eo ba u babatsang ka eona ha ba u nyatsa.

● Ba kōpe hore ba u hlakisetse haeba u sa utloisise hore na bothata ke bofe kapa hore na ba lebeletse hore u etse’ng.

NA U NE U TSEBA . . .  ?

Bo-’mè le bo-ntate ba bang ba thatafalloa ke ho tšoara bana ba bona ka lerato hobane le bona batsoali ba bona ha baa ka ba ba tšoara ka lerato le ho ba utloisisa.

seo ke rerang ho se etsa!

Nakong e tlang ha batsoali ba ka ba ’nyatsa, ke tla ․․․․․

Haeba ke nka hore batsoali ba ka ba ntšoaea-tšoaea liphoso haholo, ke tla ․․․․․

Lintlha tseo ke tla rata ho li botsa motsoali kapa batsoali ba ka tabeng ena ke ․․․․․

U NAHANA’NG KA SEE?

● Ke hobane’ng ha ho ka ’na ha e-ba thata ho amohela ha u nyatsuoa?

● Ke’ng e ka ’nang ea etsa hore batsoali ba hao ba u nyatse?

● U ka rua molemo ka ho feletseng joang khalemelong leha e le efe eo u e fuoang?

[Ntlha e qolotsoeng leqepheng la 177]

“Bophelo bohle ba ka ’Mè o ne a nkharumela ’me le ’na ke mo arabisa. Empa hona joale ke leka ho sebelisa se ngotsoeng ka Lentsoeng la Molimo. Sea sebetsa. Tsela eo ’Mè a etsang lintho ka eona e se e qalile ho fetoha. Ho sebelisa se ka Bibeleng ho entse hore ke mo utloisise hamolemo. Kamano ea rōna e ntlafatse.’’—Marleen

[Setšoantšo se leqepheng la 180]

Haeba u sefa likotoana tsa khauta tsa mantsoe a bohlale khalemelong leha e le efe eo u e fuoang, u tla fumana letlotlo la bohlokoa ho feta khauta