Khaolong ea 14

Nka Etsa’ng ho Itšireletsa Sekolong?

Tšoaea ’nete kapa bohata lipolelong tse latelang:

1. Bana ba hlorisang ba bang sekolong ba ba hlokofatsa ’meleng feela.

□ ’Nete

□ Bohata

2. Kamehla ha banana kapa bashanyana ba hlekahleka motho ke ha ba mo tšoara-tšoara.

□ ’Nete

□ Bohata

3. Banana le bona ba ka hlorisa bana ba bang le ho ba hlekahleka.

□ ’Nete

□ Bohata

4. Haeba u hlorisoa kapa u hlekahlekoa ke ngoanana kapa moshanyana, ha ho letho leo u ka le etsang.

□ ’Nete

□ Bohata

 LETSATSI le letsatsi, bacha ba limilione ba tšosoa ke ba bang ba ba hlorisang sekolong. Mocha e mong ea bitsoang Ryan, o re: “Ke ne ke sulafalloa ke leeto la metsotso e 15 ka bese hoo e neng eka ke la lihora, kaha bahlokofatsi ba ka ba qalileng ba ntšoma joale ba ne ba se ba ntlhokofatsa ’meleng.” Bacha ba bang ba hlekahlekoa ke bashanyana kapa banana. Mocha ea bitsoang Anita, o re: “Moshanyana e mong ea tummeng o ile a nthibella phasejeng ’me a qala ho ntšoara-tšoara. O ile a hana ha ke mo kōpa hantle hore a ntlohele. O ne a nahana hore kea soasoa.”

Bacha ba bang ba bile ba hlekefetsoa ka Inthanete ke bao ba kenang sekolo le bona. Na le uena baa u hlekefetsa? Haeba ho joalo, u ka etsa’ng ka bothata boo? Ho na le lintho tse ngata tseo u ka li etsang! Empa a re qaleng ka ho bontša seo e leng ’nete le seo e leng khopolo-taba ka ho hlahloba lipolelo tse qalong ea khaolo ena.

1. Bohata. Bo-’mpoli ba bangata ba sebelisa mantsoe, eseng lifeisi. Litsela tse ling tseo bo-’mpoli ba li sebelisang ke ho tšosa ba bang, ho ba rohaka, ho ba soma le ho ba phoqa.

2. Bohata. Esita le ho “babatsa” motho ka tsela e tsosang maikutlo a lerato, ho mo bolella mesoaso e litšila, kapa ho mo bonyetsa, le hona ke ho hlekahleka.

3. ’Nete. Banana le bashanyana ba ka hlorisa le ho hlekahleka ba bang.

4. Bohata. Ho na le seo u ka se etsang ho emisa tlhekefetso. A re bone hore na u ka etsa seo joang.

Kamoo U ka Hlōlang ’Mpoli Kateng Empa U sa Loane

Bo-’mpoli ba bang ba batla ho u qholotsa e le hore feela ba bone hore na u tla etsa’ng. Empa Bibele  e fana ka keletso ena e bohlale: “U se ke ua potlaka moeeng oa hao hore u khopehe.” (Moeklesia 7:9) ’Nete ke hore ‘ho busetsa bobe ka bobe’ ho ka rotetsa mollo le ho baka mathata a mang a eketsehileng. (Baroma 12:17) Joale u ka hlōla ’mpoli joang empa u sa loane?

U se ke ua nkela ntho e ’ngoe le e ’ngoe hloohong. Haeba motho a u soma hobane feela a batla ho etsa motlae, leka ho tšeha ho e-na le ho khopeha. Moshanyana e mong ea bitsoang Eliu, o re: “Ka linako tse ling ke feela hore u se ke ua nkela lipolelo tse qholotsang hloohong.” Haeba ’mpoli a bona hore seo a se buileng ha se u ame hakaalo, a ka ’na a khaotsa ho u hlorisa.

E-ba bonolo. Bibele e re: “Karabo, ha e le bonolo, e leleka khalefo.” (Liproverbia 15:1) Hangata ’mpoli ha a lebella hore u be bonolo, ’me seo se ka mo khathatsa matla. Ke ’nete hore u lokela ho itšoara e le hore u lule u khobile matšoafo. Leha ho le joalo, seo se molemo ka linako tsohle. Liproverbia 29:11 e re: “Ea hlokang kelello o hlahatsa moea oohle oa hae, empa ea bohlale o o boloka o khutsitse ho fihlela qetellong.” Motho ea bonolo o bontša hore o matla. Ha a hlokisoe botsitso habonolo, athe ’mpoli eena o atisa ho ikutloa a sa sireletseha, a ferekane a bile a tsielehile. Ke ka lebaka le utloahalang, Bibele e reng: “Ea liehang ho halefa o molemo ho feta monna ea matla.”—Liproverbia 16:32.

 Itšireletse. Haeba ho bonahala eka lintho li tsoa taolong, u ka ’na ua tlameha ho bona hore na u tsoa le kae. Liproverbia 17:14 e re: “Pele qabang e qhoma, u itsamaele.” Kahoo haeba ho bonahala eka ’mpoli o tloha a e-ba mabifi, itsamaele kapa u hle u tšole tlhako morong. Haeba u sa khone ho baleha, u ka ’na ua lokela ho itšireletsa ka tsela leha e le efe eo u ka e khonang.

Tlaleha taba. Batsoali ba hao ba lokela ho tseba lintho tse etsahalang. Ba ka boetse ba u fa likeletso tse molemo. Ka mohlala, ba ka ’na ba u eletsa hore u buisane le e mong ea boholong sekolong ka taba ena, ea kang moeletsi oa liithuti sekolong. E-ba le kholiseho hore batsoali ba hao le ba boholong sekolong ba ka sebetsa taba eo ka masene, e le hore u se ke ua kena mathateng a fetang.

Taba ea bohlokoa ke hore ’mpoli a ke ke a atleha haeba u sa mo lumelle. Kahoo u se ke ua itumella ho nkoa ke pelo. Ho e-na le hoo, laola boemo ka ho sebelisa litlhahiso tse fanoeng ka holimo.

Ho Sebetsana ka Katleho le ho Hlekahlekoa ke Banana Kapa Bashanyana

Haeba u hlekahlekoa ke ngoanana kapa moshanyana, ke ntho e utloahalang hore u halefe! Potso ke hore na, U ka etsa’ng ka seo? Ho na le lintho tse ngata tseo u ka li etsang! Litlhahiso tse seng kae ke tsena.

 Hana ka tieo liketso tse lebisang boitšoarong ba ho kopanela liphate. Batho ba batlang ho u hlekahleka ba ka ’na ba nahana hore ha u hana ka monyebe hoo ho bolela hore ua lumela—kapa mohlomong hore ha u na bothata hakaalo—ntle le hore u hle u hane u tiile. Kahoo che ea hao e be che. (Matheu 5:37) Ha u ntse u tšeha-tšeha kapa u etsa eka u hlajoa ke lihlong, le haeba qalong u ne u hlile u le lihlong, seo se ka mo fa maikutlo a fosahetseng. Bontša ho tiea, u se ke ua tsilatsila. Ena ke tsela e molemo ka ho fetisisa eo u ka itšireletsang ka eona!

Mo kenyetse mahlo. Mocha e mong ea bitsoang Anita o re ka moshanyana ea neng a mo hlekahleka: “Ke ile ka tlameha ho mo tlotlolla ka pel’a metsoalle ea hae ka hoeletsa ka re a SE KE a ntšoara moo!” Phello e bile efe? “Metsoalle ea hae kaofela e ile ea mo tšeha. O ile a koata ka nakoana, empa matsatsi a se makae  hamorao, a kōpa tšoarelo ka boitšoaro ba hae ’me hamorao a ba a ntšireletsa ha motho e mong a leka ho nkhathatsa.”

Ha a sa u mamele, itsamaele. Kapa u hle u balehe. Haeba u sa khone ho baleha, u ka itšireletsa ka tsela leha e le efe hore u se ke ua hlekahlekoa. (Deuteronoma 22:25-27) Ngoanana e mong oa Mokreste, o re: “Ha moshanyana e mong a ne a leka ho ntšoara, ke ile ka mo otla ka setebele ka matla ’ohle a ka, ka ntan’o baleha!”

Bolella motho e mong. Adrienne ea lilemo li 16, o re: “Ke seo qetellong ke ileng ka tlameha ho se etsa. Ke ile ka kōpa batsoali ba ka hore ba nkeletse ha moshanyana e mong eo ke neng ke nahana hore ke motsoalle ea molemo a se a etsa lintho tse ’makatsang. Ha ke mo hanela ka matla le ho feta, eena o ne a nahana hore seo ke papali.” Batsoali ba Adrienne ba ile ba mo fa keletso e molemo e ileng ea mo thusa hore a sebetsane le bothata  boo. Ha ho pelaelo hore le uena batsoali ba hao ba ka u thusa.

Ha ho monate ho hlorisoa kapa ho hlekahlekoa ke banana kapa bashanyana. Empa lula u hopola hore: Bacha ba Bakreste ha ea lokela ho ba liphofu feela tse phuthileng matsoho; ebile ha baa lokela ho mamella ho tšoaroa hampe kapa ho hoheloa ke motho ea batlang ho ba hlekahleka. Ka ho latela mehato e boletsoeng, u ka sebetsana le boemo bona bo thata.

BALA HO EKETSEHILENG KA TABA ENA BUKENG EA 1, KHAOLONG EA 18

KHAOLONG E LATELANG

Khatello ea lithaka ke ’ngoe ea lintho tse nang le tšusumetso e matla ka ho fetisisa tseo u lokelang ho tobana le tsona. Ithute kamoo u ka sebetsanang le eona ka sebete.

LENGOLO LA SEHLOOHO

“Haeba ho khoneha, ho fihlela moo ho itšetlehileng ka lōna, le be le khotso le batho bohle.”—Baroma 12:18.

KELETSO

Haeba ’mpoli a bapalla ho uena, e-ba sebete empa u se ke ua ba mabifi. Mo bolelle ka tieo hore a khaotse seo. Tloha moo u khobile matšoafo. Haeba a tsoela pele ho u hlorisa, mo tlalehe.

NA U NE U TSEBA . . .  ?

Ho apara liaparo tsa mebala e itseng e aparoang ke litho tsa likenke kapa ho ba le matšoao a itseng ho ka etsa hore u hlaseloe habonolo. Motho e mong eo e kileng ea e-ba setho sa kenke, o re: “Ha motho a ne a apara joaloka rōna empa e se e mong oa rōna, o ne a atisa ho hlaseloa. E ne e lokela ho ba setho sa kenke ea rōna ho seng joalo o ne a e-ba kotsing.”

SEO KE RERANG HO SE ETSA!

Haeba ngoana e mong a nthohaka kapa a nqholotsa, ke tla ․․․․․

E le ho qoba ho kena khathatsong, ke tla ․․․․․

Lintlha tseo ke tla rata ho li botsa motsoali kapa batsoali ba ka tabeng ena ke ․․․․․

U NAHANA’NG KA SEE?

● U ka etsa’ng e le hore u bonahale u le sebete u bile u khobile matšoafo ’me kahoo u fokotse monyetla oa ho hlorisoa?

● U ka etsa’ng haeba u hlekahlekoa ke banana kapa bashanyana? (Nahana ka maemo a itseng a tloaelehileng le seo u ka se etsang.)

● Ke hobane’ng ha u lokela ho nka ho hlekahlekoa ke banana kapa bashanyana e le taba e tebileng?

[Ntlha e qolotsoeng leqepheng la 123]

“Haeba u tseba hore ho tl’o ba le ntoa, u lokela ho intša litabeng ’me u ikele hae. Ba bang baa shebella, ebe joale ba kena khathatsong.’’—Jairo

[Lebokose se leqepheng la 125]

Kamoo u ka Thibelang ho Hlekahlekoa ke Banana Kapa Bashanyana

U se ke ua bonya. U tla be u ipitsetsa mathata. Bibele ea botsa: “Na motho a ka bokella mollo sefubeng sa hae leha ho le joalo liaparo tsa hae li sa che?” (Liproverbia 6:27) ’Nete ke hore ho bonya ho kotsi.

Hlokomela batho bao u tloaelanang le bona. Batho ba tla nahana hore u itšoere ka tsela eo metsoalle ea hao e itšoereng ka eona. Ngoanana e mong ea bitsoang Carla, o re: “Haeba u tloaelane le batho ba amohelang ha batho ba ba buela lintho tse tsoileng kapa ba ratang ho bonoa, joale le uena u tla hlekahlekoa.”—1 Bakorinthe 15:33.

Ela hloko tsela eo u aparang ka eona. Ho apara ka tsela e sa lokelang ho bontša ka ho hlaka hore u batla hore batho ba bong bo fapaneng ba u bone—’me ba tla fela ba u bone.—Bagalata 6:7.

U se ke ua ipata hore u Mokreste. Ha ho motho ea tla lebella hore u itšoare joaloka Mokreste haeba u sa itsebahatse.—Matheu 5:15, 16.

[Setšoantšo se leqepheng la 124]

Ho arabela ’mpoli ka bohale ha a u soma ho tšoana le rotetsa mollo

[Setšoantšo se leqepheng la 127]

Bolella motho ea batlang ho u hlekahleka hore a khaohane le uena!