KHAOLO EA 6
Matla a Timetsang—“Jehova ke Mohale oa Ntoa”
1-3. (a) Baiseraele ba ile ba tobana le tšokelo efe e tsoang ho Baegepeta? (b) Jehova o ile a loanela batho ba hae joang?
BAISERAELE ba ne ba qabeletsoe—ba thibeletsoe ke lithaba tse matsaranka a tšabehang le leoatle le sa tšeleheng. Lebotho le matla la sesole la Egepeta le ne le ba jahelletse, le ikemiselitse ho ba ripitla. * Leha ho le joalo, Moshe o ile a phehella batho ba Molimo hore ba se ke ba lahla tšepo. O ile a ba tiisetsa: “Jehova o tla le loanela.”—Exoda 14:14.
2 Leha ho le joalo, ho bonahala eka Moshe o ile a ipiletsa ho Jehova, ’me Molimo a mo arabela ka ho re: “Ke hobane’ng ha u ntse u hoeletsa ho ’na? . . . Phahamisa molamu oa hao ’me u otlolle letsoho holim’a leoatle u le arole.” (Exoda 14:15, 16) Joale nahana ka se qalang ho etsahala. Kapele-pele Jehova o laela lengeloi la hae, ’me topallo ea leru e ema ka mor’a Baiseraele, mohlomong e teteane hoo ekang ke lebota ’me e sira lebotho la Egepeta le hlaselang. (Exoda 14:19, 20; Pesaleme ea 105:39) Moshe o otlolla letsoho. Moea o matla o arola leoatle ka lehare. Ka tsela e itseng, metsi ao aa hoama ’me a ema joaloka lebota, a bula tsela e lekaneng hore sechaba sohle se tšele!—Exoda 14:21; 15:8.
3 Faro o lokela ho laela mabotho a hae hore a khutlele hae ha a bona ponahatso ena ea matla. Ho e-na le hoo, Faro ea ikhohomosang o a laela hore a hlasele. (Exoda 14:23) Baegepeta ba itšohlometsa ka leoatleng ba ba jahelletse, empa ho hlasela ha bona kapele-pele ho fetoha molubalube feela ha likoloi tsa bona tsa ntoa li qala ho pshemoha mabili. Hang ha Baiseraele ba se ba tšeletse ka lehlakoreng le leng ba sireletsehile, Jehova o laela Moshe: “Otlolla letsoho holim’a leoatle, hore metsi a khutlele holim’a Baegepeta, likoloing tsa bona tsa ntoa le ho banna ba bona ba palameng lipere.” Metsi a emeng joaloka mabota a boea sekoele, a koahela Faro le mabotho a hae!—Exoda 14:24-28; Pesaleme ea 136:15.
Jehova o ile a ipaka ho ba “mohale oa ntoa” Leoatleng le Lefubelu
4. (a) Jehova o ile a ipaka ho ba eng Leoatleng le Lefubelu? (b) Ba bang ba ka ’na ba ikutloa joang ka tsela ee eo Jehova a hlalosoang ka eona?
4 Ho lopolloa ha sechaba sa Iseraele Leoatleng le Lefubelu e ne e le ketsahalo e ikhethang tlalehong ea litšebelisano tsa Molimo le moloko oa batho. Moo Jehova o ile a ipaka ho ba “mohale oa ntoa.” (Exoda 15:3) Leha ho le joalo, u ikutloa joang ka tsela ee eo Jehova a hlalosoang ka eona? Ke ’nete hore ntoa e tliselitse moloko oa batho mahlomola le mesarelo e mengata. Na ekaba ho sebelisa ha Molimo matla a timetsang ho ka bonahala eka ke tšitiso ho e-na le ho ba tšusumetso ea hore u atamele ho eena?
Ntoa ea Molimo ha e Bapisoa le Likhohlano Tsa Batho
5, 6. (a) Ke hobane’ng ha ka nepo Molimo a bitsoa “Jehova oa mabotho”? (b) Lintoa tse loanoang ke Molimo li fapana joang le tse loanang ke batho?
5 Molimo o bitsoa ka tlotla “Jehova oa mabotho” ka makhetlo a ka bang makholo a mararo ka Mangolong a Seheberu le ka makhetlo a mabeli ka Mangolong a Segerike a Bakreste. (1 Samuele 1:11) E le ’Musi Morena, Jehova o laola lebothohali la makhotla a mangeloi. (Joshua 5:13-15; 1 Marena 22:19) Tsela eo lebotho lena le nang le matla a ho timetsa ka eona ea hlolla. (Esaia 37:36) Ha ho thabise ho nahana ka ho timetsoa ha batho. Leha ho le joalo, re lokela ho hopola hore lintoa tsa Molimo ha li tšoane le likhohlano tse sa reng letho tsa batho. Baeta-pele ba sesole le ba lipolotiki ba ka ’na ba leka ho etsa eka sepheo sa bona sa ho ba leqhoko ke se utloahalang. Empa kamehla ho loana ha batho ho akarelletsa meharo le boithati.
Deuteronoma 32:4 e re: “Ke Lefika, mosebetsi oa hae o phethahetse, etsoe litsela tsohle tsa hae ke toka. Molimo oa botšepehi, eo ho eena ho se nang ho hloka toka; o lokile ’me o khabane.” Lentsoe la Molimo le nyatsa khalefo e sa laoleheng, sehlōhō le mabifi. (Genese 49:7; Pesaleme ea 11:5) Kahoo ha ho mohla Jehova a nkang khato ho se lebaka. O sebelisa matla a hae a ho timetsa ka tekanyetso le hona e le tharollo ea ho qetela. Ho joalokaha a boletse ka moprofeta oa hae Ezekiele: “‘Na ka tsela leha e le efe ke khahloa ke lefu la ea khopo,’ ho bolela ’Musi Morena Jehova, ‘ho feta ha a furalla litsela tsa hae ’me a tsoela pele ho phela?’”—Ezekiele 18:23.
6 Ka lehlakoreng le leng, Jehova ha a khannoe ke ho nkeha maikutlo.7, 8. (a) Ka phoso Jobo o ile a fihlela qeto efe ka mahlomola a mo oelang? (b) Elihu o ile a lokisa monahano oa Jobo joang ntlheng ee? (c) Re ka ithuta thuto efe phihlelong ea Jobo?
7 Joale, ke hobane’ng ha Jehova a sebelisa matla a ho timetsa? Pele re araba potso eo, re ka ’na ra hopola monna ea lokileng, Jobo. Satane o ile a tsosa phephetso ea hore na Jobo—ha e le hantle, motho leha e le ofe—o tla lula a tšepahala tlas’a teko. Jehova o ile a araba phephetso eo ka ho lumella Satane hore a leke botšepehi ba Jobo. Ka lebaka leo, Jobo o ile a kula, a lahleheloa ke leruo a ba a hlokahalloa ke bana. (Jobo 1:1–2:8) Ka ho se lemohe liqoso tse amehang, Jobo ka phoso o ile a nahana hore lebaka la mahlomola a hae e ne e le hobane Molimo a ne a mo otla ka tsela e hlokang toka. O ile a botsa Molimo hore na ke hobane’ng ha A mo ‘korotse,’ a mo entse “sera.”—Jobo 7:20; 13:24.
8 Mohlankana e mong ea bitsoang Elihu o ile a pepesa monahano oa Jobo o fosahetseng, a re: “U itse, ‘Ho loka ha ka ho feta ha Molimo.’” (Jobo 35:2) E, ke booatla ho nahana hore re tseba ho feta Molimo kapa ho nka hore o bontšitse leeme. Elihu o ile a re: “Ho ke ho be hōle le Molimo oa ’nete hore a sebetse bokhopo, le hore Ea Matla ’Ohle a sebetse ka mokhoa o hlokang toka.” Hamorao o ile a re: “Ha e le Ea Matla ’Ohle, ha rea mo fumana; o phahame matleng, a ke ke a nyenyefatsa toka le ho loka ho hongata.” (Jobo 34:10; 36:22, 23; 37:23) Re ka kholiseha hore ha Molimo a loana, o na le lebaka le utloahalang la ho etsa seo. Re hopotse seo, a re hlahlobeng a mang a mabaka a etsang hore ka linako tse ling Molimo oa khotso a nke boemo ba mohlabani.—1 Bakorinthe 14:33.
Lebaka Leo ka Lona Molimo oa Khotso a Tlamehang ho Loana
9. Ke hobane’ng ha Molimo oa khotso a loana?
9 Ka mor’a ho rorisa Molimo e le “mohale oa ntoa,” Moshe o ile a phatlalatsa: “Ke mang har’a melimo ea joaloka uena, Jehova? Ke mang ea joaloka uena, ea matla khalalelong?” (Exoda 15:11) Moprofeta Habakuke le eena o ile a ngola: “Mahlo a hao a hloekile haholo hore u ka talima se sebe; ’me ha u khone ho talima khathatso.” (Habakuke 1:13) Le hoja Jehova e le Molimo ea lerato, hape ke Molimo oa khalalelo, ho loka le toka. Ka linako tse ling, litšobotsi tseo li mo qobella ho sebelisa matla a hae a ho timetsa. (Esaia 59:15-19; Luka 18:7) Kahoo Molimo ha a silafatse khalalelo ea hae ha a loana. Ho e-na le hoo, o loana hobane a halalela.—Exoda 39:30.
10. (a) Ke neng hona joang moo ka lekhetlo la pele ho ileng ha hlokahala hore Molimo a loane? (b) Bora bo boletsoeng esale pele ho Genese 3:15 bo ne bo ka rarolloa joang feela, hona hoo ho ne ho tla tlisa melemo efe ho batho ba lokileng?
10 Nahana ka boemo bo ileng ba hlaha ka mor’a hore banyalani ba pele ba batho, Adama le Eva, ba fetohele Molimo. (Genese 3:1-6) Haeba a ne a ile a mamella ho se loke ha bona, Jehova o ne a tla be a theotse boemo ba hae e le ’Musi oa Bokahohle. Kaha ke Molimo ea lokileng, o ne a tlameha ho ba ahlolela lefu. (Baroma 6:23) Boprofeteng ba pele ba Bibele, o ile a bolela esale pele hore ho ne ho tla ba le bora pakeng tsa bahlanka ba hae le balateli ba “noha,” e leng Satane. (Tšenolo 12:9; Genese 3:15) Qetellong, bora bona bo ne bo tla rarolloa feela ka ho silakanya Satane. (Baroma 16:20) Empa kahlolo eo e ne e tla fella ka litlhohonolofatso tse khōlō ho batho ba lokileng, e tlose tšusumetso ea Satane lefatšeng ’me e bule tsela e isang paradeiseng ea lefatše lohle. (Matheu 19:28) Ho fihlela nakong eo, ba neng ba le ka lehlakoreng la Satane ba ne ba tla ’ne ba sokele boiketlo ba batho ba Molimo nameng le moeeng. Nako le nako, Jehova o ne a tla tlameha ho kenella.
Molimo o Nka Khato ea ho Tlosa Bokhopo
11. Ke hobane’ng ha Molimo a ile a ikutloa a tlameha ho tlisa moroallo oa lefatše lohle?
11 Moroallo oa mehleng ea Noe e ile ea e-ba mohlala o mong oa ho kenella ho joalo. Genese 6:11, 12 e re: “Lefatše le ne le senyehile mahlong a Molimo oa ’nete ’me lefatše le ne le tletse pefo. Kahoo Molimo a bona lefatše ’me, bonang! le ne le senyehile, hobane nama eohle e ne e sentse tsela ea eona lefatšeng.” Na Molimo o ne a tla lumella ba khopo ho felisa mosaletsa oa ho qetela oa litekanyetso tsa boitšoaro lefatšeng? Che. Jehova o ile a ikutloa a tlameha ho tlisa moroallo oa lefatše lohle ho felisa ba sekametseng ka matla pefong le boitšoarong bo hlephileng lefatšeng.
12. (a) Jehova o ile a bolela eng esale pele mabapi le “peō” ea Abrahama? (b) Ke hobane’ng ha Baamore ba ne ba lokela ho timetsoa?
12 Ho ne ho tšoana le ka kahlolo ea Molimo khahlanong le Bakanana. Jehova o ile a senola hore “peō” eo malapa ’ohle a lefatše a neng a tla itlhohonolofatsa ka eona e ne e tla hlaha ho Abrahama. Tumellanong le morero oo, Molimo o ile a laela hore bana ba Abrahama ba fuoe naha ea Kanana, eo ho eona ho neng ho ahile sechaba sa Baamore. Molimo o ne a ka lokafatsa ho lelekoa ha batho baa naheng ea habo bona joang? Jehova o ile a bolela esale pele hore ha ba na ho lelekoa naheng ho fihlela ka mor’a lilemo tse ka bang 400—ho fihlela “phoso ea Baamore” e ‘phethehile.’ * (Genese 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Nakong eo, Baamore ba ile ba ’na ba tetebela le ho feta boitšoarong bo hlephileng. Kanana e ile ea fetoha naha ea borapeli ba litšoantšo, tšollo ea mali le mekhoa e litšila ea ho kopanela liphate. (Exoda 23:24; 34:12, 13; Numere 33:52) Baahi ba naha eo ba ne ba bile ba bolaea bana ka ho ba chesa mollong oa mahlabelo. Na Molimo ea halalelang o ne a ka pepesetsa batho ba hae bokhopo bo joalo? Che! O ile a re: “Naha ha ea hloeka, ’me ke tla e tlisetsa kotlo bakeng sa phoso ea eona, ’me naha e tla hlatsa baahi ba eona.” (Levitike 18:21-25) Leha ho le joalo, Jehova ha aa ka a bolaea batho a sa khethe. Bakanana ba neng ba sekametse ho lokeng, ba kang Rahaba le Bagibeone, ba ile ba pholosoa.—Joshua 6:25; 9:3-27.
Ho Loanela Lebitso la Hae
13, 14. (a) Ke hobane’ng ha Jehova a ne a tlameha ho halaletsa lebitso la hae? (b) Jehova o ile a tlosa thohako lebitsong la hae joang?
13 Kaha Jehova oa halalela, lebitso la hae lea halalela. (Levitike 22:32) Jesu o ile a ruta barutuoa ba hae ho rapela: “Lebitso la hao le ke le halaletsoe.” (Matheu 6:9) Bofetoheli ba Edene bo ile ba silafatsa lebitso la Molimo, ba tsosa lipelaelo ka botumo ba Molimo le tsela eo a busang ka eona. Jehova o ne a ke ke a lumella ketselletso le bofetoheli tse joalo. O ne a tlameha ho tlosa thohako lebitsong la hae.—Esaia 48:11.
14 Nahana hape ka Baiseraele. Ha e ntse e le makhoba Egepeta, tšepiso ea Molimo ho Abrahama ea hore malapa ’ohle a lefatše a ne a tla itlhohonolofatsa ka Peō ea hae e ne e bonahala e le e sa reng letho. Empa ka ho ba lokolla le ho ba etsa sechaba, Jehova o ile a tlosa thohako lebitsong la hae. Kahoo, moprofeta Daniele o ile a hopola seo ha a rapela: ‘Jehova Molimo oa rōna, u ntšitse sechaba sa hao naheng ea Egepeta ka letsoho le matla ’me ua iketsetsa lebitso.’—Daniele 9:15.
15. Ke hobane’ng ha Jehova a ile a lokolla Bajuda botlamuoeng Babylona?
15 Ka ho thahasellisang, Daniele o ile a rapela ka tsela ena ha Bajuda ba ne ba hloka hore Jehova a nke khato hape molemong oa lebitso la Hae. Bajuda ba sa mameleng ba ile Daniele 9:18, 19.
ba iphumana ba le botlamuoeng, lekhetlong lena ba le Babylona. Motse-moholo oa bona, Jerusalema, e ne e le lithako. Daniele o ne a tseba hore ho khutlisetsa Bajuda naheng ea habo bona ho ne ho tla tlotlisa lebitso la Jehova. Kahoo, Daniele o ile a rapela: “Jehova, u tšoarele. Jehova, u ele hloko ’me u nke bohato. U se ke ua lieha, ka lebaka la hao, Molimo oa ka, etsoe motse oa hao le sechaba sa hao li ’nile tsa bitsoa ka lebitso la hao.”—Ho Loanela Batho ba Hae
16. Hlalosa hore na ke hobane’ng ha ho thahasella ha Jehova ho sireletsa lebitso la hae ho sa bolele hore ha a na kutloelo-bohloko le hore ke moithati.
16 Na ho thahasella ha Jehova ho sireletsa lebitso la hae ho bolela hore ha a na kutloelo-bohloko ebile ke moithati? Che, kaha o sireletsa batho ba hae ha a nka khato tumellanong le khalalelo ea hae le ho rata ha hae toka. Nahana ka Genese khaolo ea 14. Moo re bala ka marena a mane a futuhang a ileng a hapa mora oa mor’abo Abrahama, Lota le lelapa la hae. Ka thuso ea Molimo, Abrahama o ile a hlōla mabotho ao a matla ho feta la hae ka tlhōlo e tsoileng matsoho! Ho tlalehoa ha tlhōlo eo mohlomong e bile tlaleho ea pele “bukeng ea Lintoa tsa Jehova,” eo ho bonahalang eka ke buka eo hape e neng e tlaleha le litlhaselo tse ling tsa ntoa tse sa tlalehoang ka Bibeleng. (Numere 21:14) E ile ea lateloa ke ho hlōla lintoa tse ling tse ngata.
17. Ke’ng se bontšang hore Jehova o ile a loanela Baiseraele ka mor’a hore ba kene naheng ea Kanana? Fana ka mehlala.
17 Nakoana pele Baiseraele ba kena naheng ea Kanana, Moshe o ile a ba tiisetsa: “Jehova Molimo oa lōna ke eena ea tsamaeang ka pel’a lōna. O tla le loanela ho ea ka sohle seo a se entseng ka lōna Egepeta.” (Deuteronoma 1:30; 20:1) Ho qala ka mohlahlami oa Moshe, Joshua, ho theosa le mehla ea Baahloli le ea ho busa ha marena a tšepahalang a Juda, ka sebele Jehova o ile a loanela batho ba hae, ka makhetlo a mangata a ba fa tlhōlo e ikhethang ho lira tsa bona.—Joshua 10:1-14; Baahloli 4:12-17; 2 Samuele 5:17-21.
18. (a) Ke hobane’ng ha re ka leboha hore ebe Jehova ha aa fetoha? (b) Ho tla etsahala’ng ha bora bo hlalositsoeng ho Genese 3:15 bo fihla sehlohlolong sa bona?
Genese 1:27, 28) Molimo o ntse a hloile bokhopo. Leha ho le joalo, o rata batho ba hae ka lerato le tebileng ’me haufinyane o tla nka khato molemong oa bona. (Pesaleme ea 11:7) Ha e le hantle, bora bo hlalositsoeng ho Genese 3:15 bo lebeletsoe ho fihla sehlohlolong ka ketsahalo e ikhethang le e mabifi haufinyane. E le hore a halaletse lebitso la hae le ho sireletsa batho ba hae, Jehova e tla ba “mohale oa ntoa” hape!—Zakaria 14:3; Tšenolo 16:14, 16.
18 Jehova ha aa fetoha; le morero oa hae oa ho etsa lefatše lena paradeise ea khotso ha oa fetoha. (19. (a) Bontša hore na ke hobane’ng ha ho sebelisa ha Molimo matla a ho timetsa ho ka re atametsa ho eena. (b) Ho ikemisetsa ha Molimo ho loana ho lokela ho re ama joang?
19 Nahana ka papiso ena: Ha re re lelapa la monna e mong le ne le hlaseloa ke phoofolo e hlaha eaba monna eo o betana le eona ’me o bolaea sebata seo se hlaha. Na u ne u tla lebella hore mosali oa hae le bana ba hae ba mo furalle ka lebaka la ketso eo? Ho fapana le hoo, u ne u tla lebella hore ba susumetsoe ke lerato la hae le se nang boithati ho bona. Ka ho tšoanang, ha rea lokela ho furalla Molimo ha a sebelisa Baheberu 12:28.
matla a ho timetsa. Ho ikemisetsa ha hae ho loanela ho re sireletsa ho lokela ho tebisa lerato la rōna ho eena. Ho hlompha ha rōna matla a hae a se nang moeli le hona ho lokela ho teba haholoanyane. Kahoo, re ka ‘etsetsa Molimo tšebeletso e halalelang ka tšabo ea bomolimo le tšabo e nang le tlhompho.’—Atamela ho “Mohale oa Ntoa”
20. Ha re bala litlaleho tsa Bibele tsa lintoa tseo Molimo a li loanneng tseo mohlomong re ke keng ra li utloisisa ka ho feletseng, re lokela ho etsa joang, hona hobane’ng?
20 Ke ’nete hore Bibele ha e hlalose makolopetso ’ohle a qeto e ’ngoe le e ’ngoe eo Jehova a e etsang mabapi le lintoa tseo a li loanang. Empa kamehla re ka kholiseha ka sena: Ha ho mohla Jehova a sebelisang matla a ho timetsa ka tsela e leeme, e kotsi kapa e sehlōhō. Hangata, ho hlahloba litemana tse potolohileng tlaleho ea Bibele kapa boitsebiso bo amehang ho ka re thusa ho utloisisa taba ka ho feletseng. (Liproverbia 18:13) Esita leha re se na makolopetso ’ohle, ho ithuta ho eketsehileng feela ka Jehova le ho thuisa ka litšobotsi tsa hae tsa bohlokoa ho ka re thusa ho tlosa lipelaelo leha e le life tse ka ’nang tsa hlaha. Ha re etsa joalo, rea hlokomela hore re na le mabaka a lekaneng a ho tšepa Molimo oa rōna, Jehova.—Jobo 34:12.
21. Le hoja ka linako tse ling e e-ba “mohale oa ntoa,” ha e le hantle Jehova o joang?
21 Le hoja Jehova e le “mohale oa ntoa” ha ho hlokahala, sena ha se bolele hore ha e le hantle o rata ntoa. Ponong ea Ezekiele ea koloi ea leholimo, Jehova o hlalosoa a itokisetsa ho ea loantša lira tsa hae. Empa Ezekiele o ile a bona Molimo a pota-potiloe ke mookoli—oo e leng pontšo ea khotso. (Genese 9:13; Ezekiele 1:28; Tšenolo 4:3) Ho hlakile hore Jehova o lutse ka khutso ebile o na le khotso. Moapostola Johanne o ile a ngola: “Molimo ke lerato.” (1 Johanne 4:8) Litšobotsi tsohle tsa Jehova li teng ka teka-tekanyo e phethahetseng. Ka hona, ke tokelo e kaakang hore ebe re khona ho atamela ho Molimo ea matla joalo empa a le lerato!
^ ser. 1 Ho ea ka rahistori oa Mojuda, Josephus, Baheberu ba ne ba “lelekisoa ke likoloi tsa ntoa tse 600 hammoho le banna ba kaletseng lipere ba 50 000 le masole a hlometseng a tsamaeang ka maoto a 200 000.”—Jewish Antiquities, II, 324 [xv, 3].
^ ser. 12 Kamoo ho bonahalang kateng, lentsoe “Baamore” mona le akarelletsa batho bohle ba Kanana.—Deuteronoma 1:6-8, 19-21, 27; Joshua 24:15, 18.