1-3. (a) Moea o halalelang o ile oa tataisa Pauluse le bo-mphato ba hae joang? (b) Re tla tšohla liketsahalo life?

 SEHLOPHA sa basali se tloha motseng oa Filipi, Macedonia. Ba e-s’o ee kae, ba fihla nokeng e mochophoro ea Gangites. Joalokaha ba tloaetse, ba lula lebopong la noka ’me ba rapela Molimo oa Iseraele. Jehova oa ba bona.—2 Likron. 16:9; Pes. 65:2.

² Ka nako e tšoanang, sebakeng se bohole ba lik’hilomithara tse fetang 800 ka bochabela ho Filipi, sehlopha sa banna se tloha motseng oa Listra o karolong e ka boroa ea Galatia. Ka mor’a matsatsi a seng makae, ba fihla tseleng e kholo e ntle ea Roma e lebang karolong e ka bophirimela ea setereke sa Asia moo ho nang le baahi ba bangata ka ho fetisisa. Banna bao e leng Pauluse, Silase le Timothea ba labalabela ho tsamaea ka tsela eo e le hore ba ka etela Efese le metseng e meng, moo ho nang le batho ba likete bao ho hlokahalang hore ba bolelloe ka Kreste. Leha ho le joalo, le pele ba ka kena tseleng, moea o halalelang o ba thibela ho tsoela pele ka leeto la bona ka tsela e itseng e sa boleloang ka Bibeleng. Ba thibeloa ho bolela litaba tse monate Asia. Hobane’ng? Jesu o sebelisitse moea oa Molimo ho tataisa Pauluse le bo-mphato ba hae hore ba pholletse le Asia Minor, ba tšele Leoatle la Aegean, ebe ba fetela lebopong la nokana e bitsoang Gangites.

³ Kajeno re ka ithuta lintho tsa bohlokoa tseleng eo Jesu a ileng a tataisa Pauluse le bo-mphato ba hae ka eona leetong leo le sa tloaelehang la ho ea Macedonia. Ka hona, a re hlahlobeng lintho tse itseng tse ileng tsa etsahala leetong la bobeli la Pauluse e le moromuoa, le ileng la qala hoo e ka bang ka 49 C.E.

4, 5. (a) Ho ile ha etsahala’ng ka Pauluse le bo-mphato ba hae ha ba le haufi le Bithinia? (b) Barutuoa ba ile ba etsa qeto efe, hona phello ea e-ba efe?

⁴ Ha Pauluse le bo-mphato ba hae ba thibeloa ho bolela litaba tse monate Asia, ba ile ba ea metseng ea Bithinia e ka leboea. Hore ba fihle moo, e ka ’na eaba ba ile ba qeta matsatsi a mangata ba tsamaea litseleng tse sa katoang pakeng tsa metse e se nang baahi ba bangata ea Frigia le Galatia. Leha ho le joalo, eitse ha ba atamela Bithinia, Jesu a boela a sebelisa moea  o halalelang ho ba thibela. (Lik. 16:6, 7) E tlameha ebe joale ba ne ba eme hlooho. Ba ne ba tseba hore na ba tla re’ng ha ba bolela litaba tse monate le hore na ba tla li bolela joang, empa ba sa tsebe hore ba li bolele hokae. Ho ne ho le joalokaha eka ba kokotile monyako o lebisang Asia empa ba sa lumelloe ho kena teng. Ba ne ba boetse ba kokotile monyako o lebisang Bithinia le teng ba sa lumelloe ho kena. Ho sa tsotellehe seo, Pauluse o ne a ikemiselitse ho tsoela pele a kokota ho fihlela a fumana monyako o tla buleha. Eaba ba etsa qeto e neng e ka ’na ea bonahala e sa utloahale. Ba ile ba leba bophirimela ’me ba tsamaea lik’hilomithara tse 550, ba feta metse ka ho fapana, ba ba ba fihla koung ea Troase, moo ba neng ba ka palama sekepe se eang Macedonia. (Lik. 16:8) Ha ba le moo, Pauluse o ile a kokota lekhetlo la boraro, eaba monyako o buleha haholo.

⁵ Mongoli oa Kosepele Luka, ea ileng a kopana le Pauluse le bo-mphato ba hae Troase, o bua tjena mabapi le se ileng sa etsahala: “Bosiu Pauluse a ba le pono. A bona monna ea tsoang Macedonia a eme pel’a hae a mo kopa a re: ‘Tšelela Macedonia u re thuse.’ Ka mor’a hore a bone pono eo, ra leka ho kena Macedonia hobane re fihletse qeto ea hore Molimo o re laetse hore re bolelle batho ba moo litaba tse monate tsa ’Muso oa hae.” a (Lik. 16:9, 10) Qetellong, Pauluse o ile a tseba hore na a bolele litaba tse monate hokae. E tlameha ebe Pauluse o ile a thaba hakaakang hore ebe ha aa ka a tela! Ntle ho tšenyo ea nako, banna bao ba bane ba ile ba ea Macedonia ka sekepe.

6, 7.o(a) Re ka ithuta’ng ho se ileng sa etsahala leetong la Pauluse? (b) Phihlelo ea Pauluse e etsa hore re kholisehe ka eng?

⁶ Re ka ithuta eng tlalehong eo? Hlokomela: Moea oa Molimo o ile oa kenella  feela ka mor’a hore Pauluse a ee Asia, Jesu o ile a nka bohato ka mor’a hore Pauluse a be haufi le Bithinia, ’me Jesu o ile a re Pauluse a ee Macedonia ka mor’a hore a fihle Troase. Kaha Jesu ke Hlooho ea phutheho, a ka ’na a re tataisa ka tsela e tšoanang. (Bakol. 1:18) Ka mohlala, e ka ’na eaba e se e le nako e teletsana re nahana ho bula maliboho kapa ho fallela sebakeng seo ho hlokahalang bahoeletsi ba ’Muso ba eketsehileng. Leha ho le joalo, Jesu a ka ’na a re tataisa ka moea oa Molimo ka mor’a hore re nke mehato e tobileng ea ho finyella pakane ea rona. Hobane’ng? Nahana ka mohlala ona: Mokhanni a ka ’na a tjekisetsa koloi ea hae ka ho le letšehali kapa ka ho le letona empa a ka etsa joalo hafeela koloi e tsamaea. Ka tsela e tšoanang, Jesu ke eena ea re tataisang hore re eketse tšebeletso ea rona, empa o etsa joalo hafeela re nka mehato e tobileng ebile re ikakhela ka setotsoana.

⁷ Leha ho le joalo, ho thoe’ng haeba re sa atlehe hang-hang? Na re lokela ho nyahama, re nahane hore moea oa Molimo ha o re tataise? Che. Hopola hore Pauluse le eena o ile a ba le mathata. Leha ho le joalo, o ile a tsoela pele ho kokota ho fihlela a fumana monyako o bulehang. Re ka kholiseha hore le rona re tla buleloa ‘monyetla o moholo oa hore re sebeletse Morena’ ha re tsoela pele ho o batla.—1 Bakor. 16:9.

8. (a) U ka hlalosa motse oa Filipi joang? (b) Ho ile ha etsahala eng e thabisang ka mor’a hore Pauluse a bolele litaba tse monate moo ho “rapelloa teng”?

⁸ Ka mor’a hore Pauluse le bo-mphato ba hae ba fihle Macedonia, ba ile ba ea Filipi e leng motse oo baahi ba oona ba neng ba ikhantša ka hore ke Baroma. Masole a Roma a behileng meja fatše a lulang moo, a ne a nka Filipi e le Italy e nyenyane e le Roma e nyenyane ka har’a Macedonia. Ka ntle ho motse, ka thoko ho noka e mochophoro, baromuoa bao ba ile ba fumana sebaka seo ba neng ba nahana hore ho “rapelloa teng.” b Ka letsatsi la Sabatha, ba ile ba theohela sebakeng seo ’me ba fumana basali ba ’maloa ba neng ba bokane moo ba tlil’o rapela Molimo. Barutuoa ba ile ba lula fatše ’me ba bua le bona. Mosali ea bitsoang Lydia ‘a mamela, Jehova a mo thusa hore a amohele lintho tseo Pauluse a ntseng a li bua.’ Lydia o ile a hlolloa haholo ke seo a se utloileng ho baromuoa bao hoo eena le ba ntlo ea hae ba ileng ba kolobetsoa. Eaba o phehella Pauluse le bo-mphato ba hae hore ba lule ha hae. c—Lik. 16:13-15.

9. Kajeno ba bangata ba etsisitse mohlala oa Pauluse joang, hona ba hlohonolofalitsoe joang?

⁹ Nahana feela hore na e ile ea e-ba thabo e kaakang ha Lydia a kolobetsoa! E tlameha ebe Pauluse o ile a thaba hakaakang hore ebe o ile a lumela ha ho thoe a ‘tšelele Macedonia’ le hore ebe Jehova o ne a entse qeto ea ho mo sebelisa hammoho le bo-mphato ba hae ha a araba lithapelo tsa basali bao ba tšabang  Molimo! Ka ho tšoanang, le kajeno bara le barali ba bo rona ba bangata ba banyenyane le ba baholo, ba masoha le ba lenyalong ba fallela libakeng tseo ho hlokahalang bahoeletsi ba eketsehileng ba ’Muso. Ke ’nete hore ba thulana le mathata, empa hase letho ha a bapisoa le thabo eo ba bang le eona ha ba fumana batho ba kang Lydia, ba amohelang linnete tsa Bibele. Na u ka etsa liphetoho tse ka u nolofalletsang ho “tšelela” tšimong e hlokang bahoeletsi ba eketsehileng? U tla hlohonolofatsoa. Ka mohlala, nahana ka mor’abo rona Aaron ea hlahileng ka 1985. O ile a fallela naheng e ’ngoe e Amerika Bohareng. Ba bangata ba ka chaela mantsoe a hae monoana ha a re: “Ho sebeletsa naheng esele ho nthusitse ho hola moeeng le ho atamela haufi le Jehova. Ebile tšebeletso ea tšimo e monate ke khanna lithuto tsa Bibele tse robeli!”

10. Bademona ba ile ba hlohlelletsa joang hore Pauluse le bo-mphato ba hae ba hanyetsoe?

¹⁰ E tlameha ebe Satane o ne a halefisitsoe ke hore litaba tse monate li qalile ho amoheloa sebakeng seo ho sona eena le bademona ba hae ba neng ba etsa ntho eo ba e batlang. Kahoo, ha ho makatse hore ebe bademona ba ile ba hlohlelletsa hore Pauluse le bo-mphato ba hae ba hanyetsoe! Ha ba ntse ba etela moo ho rapelloa teng, lekhabunyane le leng le nang le modemona, le neng le kenyetsa beng ba lona chelete ka ho bolela liketsahalo esale pele, le ile la sala Pauluse le bo-mphato ba hae morao, le ntse le hoeletsa le re: “Banna bana ke makhoba a Molimo ea Phahameng ka ho Fetisisa. Baa le bolella hore na le tla pholosoa joang.” Mohlomong modemona ke eena ea ileng a etsa hore ngoanana enoa a bue mantsoe ana, ho etsa hore ho bonahale eka lintho tseo a li bolelang esale pele le lithuto tsa Pauluse li tsoa mohloling o le mong. Ka tsela eo, batho ba shebeletseng ba ne ba ke ke ba ela hloko balateli ba ’nete ba Kreste. Empa Pauluse o ile a khutsisa ngoanana eo ka ho leleka modemona.—Lik. 16:16-18.

11. Ka mor’a hore modemona a lelekoe ho ngoanana eo, ho ile ha etsahala’ng ka Pauluse le Silase?

¹¹ Ha beng ba lekhabunyane leo ba hlokomela hore ha ba sa na motho ea ba kenyetsang chelete kapele, ba ile ba halefa. Ba ile ba hulanyetsa Pauluse le Silase ’marakeng, moo bo-mastrata e leng bahlanka ba ’muso oa Roma ba neng ba tšoarela linyeoe teng. Kaha beng ba lona ba ne ba tseba hore baahloli bao ba leeme ba bile ba rata naha ea habo bona, ba ile ba re: ‘Bajuda bana ba baka pherekano ka ho ruta lintho tseo rona Baroma re ke keng ra li amohela.’ Ho ile ha etsahala seo ba neng ba se batla. ‘Letšoele le ’marakeng la halefela Pauluse le Silase,’ ’me bo-’maseterata ba laela hore “ba otloe ka melamu.” Ka mor’a moo, Pauluse le Silase ba ile ba hulanyetsoa chankaneng. Molebeli oa teronko o ile a lahlela banna bao ba lemetseng chankaneng e ka hare ’me a tiisa maoto a bona litlamong tse kholo tsa patsi. (Lik. 16:19-24) Ha molebeli oa teronko a koala monyako, ho ile ha ba lefifi hoo e tlamehang ebe Pauluse le Silase ba ne ba sa bonane. Empa Jehova o ne a ntse a ba bona.—Pes. 139:12.

12. (a) Barutuoa ba Kreste ba ile ba ikutloa joang ha ba hlorisoa, hona hobane’ng? (b) Satane le mahlahana a hae ba sa ntse ba sebelisa mekhoa efe ho re hanyetsa?

 ¹² Lilemo tse seng kae pele ho moo, Jesu o ile a re ho balateli ba hae: “Ba tla le hlorisa.” (Joh. 15:20) Ka hona, ha Pauluse le bo-mphato ba hae ba tšelela Macedonia, ba ne ba itokiselitse ho tobana le khanyetso. Ha mahloriso a fihla, ha baa ka ba a nka e le pontšo ea hore Jehova o ba lahlile, empa ba a nka e le sesupo sa hore Satane o ba halefetse. Kajeno, mahlahana a Satane a sebelisa mekhoa e tšoanang le e ileng ea sebelisoa Filipi. Bahanyetsi ba bolotsana ba re senya lebitso likolong le mosebetsing, ba hlohlelletsa hore re hanyetsoe. Linaheng tse ling, batho ba bolumeli ba re hanyetsang ba re qosa makhotleng, ba re: ‘Lipakinyana tsena li baka pherekano ka ho ruta litloaelo tseo rona “ba malumeli a molao” re ke keng ra li amohela.’ Libakeng tse ling, barapeli-’moho le rona baa shapuoa ’me ba lahleloa chankaneng. Leha ho le joalo, Jehova o ntse a bona.—1 Pet. 3:12.

13. Ke eng se ileng sa etsa hore molebeli oa teronko a re: “Ke etse’ng hore ke pholohe?”

¹³ Mohlomong ho ile ha feta nako pele Pauluse le Silase ba hlaphoheloa ka mor’a moferefere oa letsatsing leo. Leha ho le joalo, ka khitla bosiu ba ne ba se ba hlaphohetsoe hoo ba ileng ba “rapela ba bile ba rorisa Molimo ka pina.” Eaba ka tšohanyetso ho ba le tšisinyeho ea lefatše chankaneng eo! Molebeli oa teronko o ile a tsoha, a bona menyako e butsoe, ’me a tšoha hore batšoaruoa ba balehile. Kaha o ne a tseba hore o tla fuoa kotlo ha a ba tlohetse hore ba balehe, “a ntša sabole ea hae eaba o leka ho ipolaea.” Empa Pauluse a hoeletsa, a re: “U se ke oa ipolaea hobane re ntse re le teng kaofela!” Molebeli oa teronko a botsa a tšoenyehile a re: “Bo-ntate, ke etse’ng hore ke pholohe?” Pauluse le Silase ba ne ba ke ke ba mo pholosa, ke Jesu feela ea neng a ka mo pholosa. Eaba ba re: ‘Lumela ho Morena Jesu ’me . . . u tla pholoha.’—Lik. 16:25-31.

14. (a) Pauluse le Silase ba ile ba thusa molebeli oa teronko joang? (b) Pauluse le Silase ba ile ba hlohonolofatsoa joang ka lebaka la ho thaba le hoja ba hlorisoa?

¹⁴ Na potso ea molebeli oa teronko e ne e tsoa botebong ba pelo? Pauluse o ne a kholisehile hore ho joalo. Molebeli oa teronko e ne e le Molichaba, a sa tsebe Mangolo. Pele e ka ba Mokreste, ho ne ho hlokahala hore a ithute linnete tsa motheo tsa Mangolo a be a li amohele. Kahoo Pauluse le Silase ba ile ba ipha nako ea ho “mo bolella lentsoe la Jehova.” Ha banna bana ba ntse ba tšoarehile ka ho mo ruta Mangolo, mohlomong ba ile ba lebala matetetso a bona. Leha ho le joalo, molebeli oa teronko o ile a hlokomela metopa e meholo mekokotlong ea bona, ’me a ba hlatsoa maqeba. Eaba eena le ba ntlo ea hae “ba kolobetsoa hang-hang.” Pauluse le Silase ba ile ba hlohonolofatsoa hakaakang ka lebaka la ho thaba le hoja ba hlorisoa!—Lik. 16:32-34.

15. (a) Kajeno Lipaki tse ngata li latetse mohlala oa Pauluse le Silase joang? (b) Ke hobane’ng ha re lokela ho etela batho ba lulang tšimong ea rona re sa phetse?

¹⁵ Joaloka Pauluse le Silase, kajeno Lipaki tse ngata li ’nile tsa bolela litaba tse monate leha li koaletsoe chankaneng ka lebaka la tumelo ea tsona, ’me ha e-ba le liphello tse thabisang. Ka mohlala, naheng e ’ngoe moo mosebetsi oa rona o  neng o thibetsoe, ho na le nako eo ka eona karolo ea 40 lekholong ea Lipaki tsohle tse lulang moo li ileng tsa ithuta ’nete ka Jehova ha li le chankaneng! (Esa. 54:17) Hape, hlokomela hore molebeli oa teronko o ile a kopa thuso ka mor’a hore ho be le tšisinyeho ea lefatše. Ka tsela e tšoanang, kajeno batho ba bang ba e-s’o ka ba amohela molaetsa oa ’Muso, ba ka ’na ba o amohela ka mor’a hore ba hlaheloe ke tlokotsi e itseng. Ha re sa phetse ho etela batho ba tšimong ea rona, re etsa bonnete ba hore re malala-a-laotsoe ho ba thusa.

16. Letsatsing le hlahlamang ka mor’a hore Pauluse le Silase ba shapuoe, lintho li ile tsa fetoha joang?

¹⁶ Hoseng ha letsatsi le hlahlamang ka mor’a hore Pauluse le Silase ba shapuoe, bo-’maseterata ba ile ba laela hore ba lokolloe. Empa Pauluse o ile a re: “Ba re shapile phatlalatsa re e-s’o ahloloe empa re le Baroma eaba ba re kenya teronkong. Joale ba se ba batla ho re lokolla ka lenyele? Lekhale! Bona ha ba tle ba tl’o re lokolla.” Ha bo-’maseterata ba utloa hore banna bao ba babeli ke baahi ba Roma, ba ile “ba tšoha,” hobane ba ne ba hataketse litokelo tsa bona. d Lintho li ile tsa fetoha. Barutuoa ba ne ba shapiloe phatlalatsa joale bo-’maseterata ba ne ba lokela ho kopa tšoarelo phatlalatsa. Ba ile ba kopa Pauluse le Silase hore ba tlohe Filipi. Barutuoa bao ba babeli ba ile ba lumela, empa ba qala ka ho khothatsa barutuoa ba bacha ba ntseng ba eketseha. Eaba ke hona ba tsamaeang.

17. Barutuoa ba bacha ba ne ba tla ithuta thuto efe ea bohlokoa ha ba lemoha mamello ea Pauluse le Silase?

¹⁷ Hoja litokelo tsa Pauluse le Silase joaloka baahi ba Roma li ne li hlomphiloe pele ho moo, mohlomong ba ka be ba sa ka ba shapuoa. (Lik. 22:25, 26) Leha ho le joalo, barutuoa ba Filipi ba ne ba ka ’na ba e-ba le maikutlo a hore ba sebelisitse maemo a bona hore ba balehele ho utloisoa bohloko ka lebaka la Kreste. Seo se ne se tla ba le phello efe tumelong ea barutuoa bao e seng baahi ba Roma? Ha e le hantle, molao o ne o ke ke oa ba sireletsa hore ba se ke ba shapuoa. Kahoo, ka hore Pauluse le bo-mphato ba hae ba mamelle likotlo, ba ile ba behela balumeli ba bacha mohlala o bontšang hore balateli ba Kreste ba ka khona ho ema ba tiile ha ba hlorisoa. Ho phaella moo, ha Pauluse le Silase ba tsitlella hore litokelo tsa bona e le baahi ba Roma li hlomphuoe, ba ile ba qobella bo-’maseterata hore ba bolele phatlalatsa hore ba tlotse molao. Mohlomong seo se ne se tla etsa hore ba se ke ba tšoara balumeli-’moho le Pauluse hampe ’me se ba sireletse ka molao ha ba hlaseloa ka tsela e tšoanang nakong e tlang.

18. (a) Kajeno balebeli ba Bakreste ba etsisa mohlala oa Pauluse joang? (b)  Re “sebelisa molao ho fumana tokelo ea ho bolela litaba tse monate” joang kajeno?

¹⁸ Kajeno, balebeli ka phuthehong ea Bakreste le bona ba beha mohlala. Balisa ba Bakreste ba ikemiselitse ho etsa eng kapa eng eo ba lebeletseng hore balumeli-’moho le bona ba e etse. Le rona joaloka Pauluse, re sekaseka ka hloko hore na re sebelisa litokelo tsa rona tsa molao ho itšireletsa neng hona joang. Haeba ho  hlokahala, re ipiletsa makhotleng a motse, a naha esita le a machaba e le hore re sireletse tokelo ea molao ea ho ntšetsa borapeli ba rona pele. Sepheo sa rona hase ho tlisa liphetoho empa ke ho “sebelisa molao ho fumana tokelo ea ho bolela litaba tse monate,” joalokaha Pauluse a ile a ngolla phutheho ea Filipi lilemo tse ka bang leshome ka mor’a hore a kenngoe chankaneng moo. (Fil. 1:7) Leha ho le joalo, ho sa tsotellehe hore na phello ea linyeoe tseo ke efe, joaloka Pauluse le bo-mphato ba hae, re ikemiselitse ho tsoela pele re ‘bolela . . . litaba tse monate’ hohle moo moea oa Molimo o re laelang hore re li bolele teng.—Lik. 16:10.