’Na le ausi oa ka le abuti oa ka re holetse mahaeng a United Kingdom, pel’a toropo ea Bicester. Ha re ntse re le moo, batsoali ba ka ba ne ba hirile ntlo e nyane e polasing. Ausi oa ka le abuti oa ka e ne e le bo-pula-maliboho, eaba ha ke ba lilemo li 19 ke hata mohlaleng oa bona. Hamorao ke ile ka kopuoa ho ea sebeletsa Scotland ke le pula-maliboho ea khethehileng. Ha ke le lilemo li 23, ke ile ka kopuoa ho ea sebeletsa Bethele e London, e ne e le ka selemo sa 1970. Ha ke ne ke le moo, ke ne ke qala ho utloa hore ho na le ntho eo ho thoeng ke puo ea matsoho. Letlotlo lena le ile la nqalla bophelo bo bocha boo ke ileng ka bo thabela.

Ho Ithuta Puo ea Matsoho

 Ha ke fihla Bethele, ke ile ka kopanela Phuthehong ea Mill Hill. Phutheho ena e ne e le ea Senyesemane e nang le batho ba puo ea matsoho. Ke moo ke ileng ka kopana le bara le barali ba bo rona ba buang puo ea matsoho. Le hoja ke ne ke sa tsebe puo ea matsoho ke ne ke batla hore ’na le bona re be metsoalle. Kahoo, ke ile ka lula le bona ka libokeng.

 Ka nako eo, ho ne ho se na phutheho ea puo ea matsoho Brithani. Bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho ba ne ba ea libokeng tsa Senyesemane. Hona moo, bara le barali babo rona ba buang Senyesemane ba ne ba leka ho ba tolokela ka puo ea matsoho, lentsoe ka lentsoe ho tsoa Senyesemaneng. Leha ho le joalo, ke hlokometse hamorao ha bara le barali babo rona ba ntse ba nthuta puo ea matsoho hore sebopeho-puo sa puo ea matsoho se fapane hole le sa Senyesemane. Ka lebaka leo, ke ile ka utloa ke hloletsoe. Le hoja ba ne ba sa utloisise ha ba le libokeng, empa ba ne ba lula ba e tla ’me ntho eo e ile ea etsa hore ke thahaselle ho ithuta puo ea matsoho le ho feta.

 Batho ba puo ea matsoho ba lulang Brithani, ba sebelisa puo ea matsoho ea Brithani (British Sign Language, BSL.) Ha nako e ntse e ea, bafetoleli ba neng ba fetolela libokeng ba ile ba ithuta ho sebelisa puo ena e ncha ’me sena se ile sa etsa hore batho ba puo ea matsoho ba utloisise lintho tseo ba ithutang tsona libokeng. Ebile ba se ba momahane le bara le barali ba bo rona ba buang Senyesemane. Ha ke hetla morao lilemong tse 50 tse fetileng, ke bone kamoo Jehova a hlohonolofalitseng tšimo ea puo ea matsoho kateng. E reng ke le qoqele kamoo Jehova a ntšebelisitseng hamolemo kateng.

Tšimo ea Puo ea Matsoho e ea Eketseha

 Selemo ka mor’a hore ke khethoe ho sebeletsa ke le moholo, ka 1973 mor’abo rona e mong oa puo ea matsoho ea bitsoang Michael Eagers o ile a etsa tlhahiso ea hore re tšoare liboka tse ling ka puo ea matsoho ea Brithani. Ka mor’a hore lekala le re fe tumello, ’na le moholo e mong re ile ra etsa tokisetso ea ho tšoara liboka ka puo ea matsoho khoeli e ’ngoe le e ’ngoe Deptford, e boroa-bochabela ho London.

 Ho bile le liphello tse thabisang haholo! Bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho ba tsoang London le likarolong tse ling tse boroa-bochabela ho England, ba ile ba thabela liboka tsa bona tsa pele ka puo ea matsoho ea Brithani. Qetellong, bara le barali ba bo rona le batho ba ratang litaba tse monate ba sebelisang puo ea matsoho ba ile ba thabela ho ithuta ka Jehova le ka lentsoe la hae ka puo ea bona. Ka mor’a liboka, re ile ra thabela lijo tse monate tse neng li lokisitsoe ra ba ra pheta liphihlelo. Ke ile ka boela ka ba le monyetla oa ho etsetsa bara le barali ba bo rona ba sebelisang puo ea matsoho maeto a bolisa.

 Hamorao, ho ile ha tšoaroa liboka tsa puo ea matsoho toropong ea Birmingham le ea Sheffield. Bara le barali ba bo rona ba bangata ba buang senyesemane ba batlang ho ithuta puo ea matsoho ea Brithani ba ne ba e-ba teng libokeng. Sena se ile sa thusa hore tšimo ea puo ea matsoho e pharalle libakeng tse ling tsa England.

Ke Fumane Molekane ea Babatsehang

 Ka 1974, ke ile ka kopana le morali’abo rona e mong ea motle ea bitsoang Stella Barker, eo e neng e le pula-maliboho ea khethehileng phuthehong e haufi le Bethele. Re ile ra ratana ’me ra nyalana ka 1976, eaba ka mor’a moo re sebeletsa re le bo-pula-maliboho ba khethehileng phuthehong ea Hackney, e Leboea ho London. Ke hona moo Stella a ileng a qalella ho sebetsa le ’na tšimong ena ea puo ea matsoho. Ha ke hetla morao, kea hlokomela hore re ile ra qala lenyalo la rona hantle ka hore ebe re ile ra bula maliboho hammoho.

 Ho e-s’o ee kae, re ile ra kopuoa ho thusa Bethele ka matsatsi. Ke ile ka boela ka ba mothusi oa molebeli oa potoloho, ka tšoara Sekolo sa Tšebeletso sa Baholo le ho thusa ho hlophisa batho ba fetolelang ka puo ea matsoho likopanong tsa setereke. Kannete re ne re phathahane haholo empa re thabile.—Matheu 11:28-30.

 Re ile ra thabela boikarabelo bo eketsehileng boo re ileng ra ba le bona ha re e-ba le bana ba babeli, Simon ea hlahileng ka 1979 le Mark ea hlahileng ka 1982. Re khonne joang? ’Na le Stella re ile ra lumellana hore re tla tsamaea re le lelapa ha re ea hohle moo kabelo ea ka e nkisang teng ’me re ne re etsa bonnete ba ho etsa nako ea ho ikhatholla le bana ba rona. Re ne re batla hore bana ba rona ba bone hore ho sebeletsa Jehova hoa re thabisa! Sena se ile sa ba thusa joang? Ha ba ntse ba hola, ba ile ba ithuta puo ea matsoho hape ea e-ba bo-pula-maliboho. Lilemo tse ka bang 40 ka mor’a hore batsoali ba ka ba fane ka namane, Simon le Mark ba ile ba qala tšebeletso ea bona. Re ne re thabile haholo.

Ho Thusa Phutheho ea Puo ea Matsoho

 Lilemong tsa bo-1990, ho ne ho se na baholo ba buang puo ea matsoho Brithani empa ho ne ho e-na le bahlanka ba sebeletsang feela. Ka lebaka leo, baholo ba neng ba sa tsebe puo ea matsoho ba ile ba tlameha ho hlahlobisisa hore na barab’abo rona ba puo ea matsoho ba khona ho ruta le ho sebeletsa e le balebeli. (1 Timothea 3:2) Mor’abo rona Bernard Austin ea buang puo ea matsoho e ne e le mohlanka ea sebeletsang phuthehong ea Senyesemane ’me o ne a rata barab’abo rona haholo. Ke ile ka thaba haholo ha ke utloa hore Bernard o se a khethiloe hore e be moholo! Ha e le hantle, e bile eena moholo oa pele oa puo ea matsoho Brithani.

 Ka selemo sa 1996, ho ile ha etsahala ntho e ’ngoe e thabisang haholo. Lekala le ile la fana ka tumello ea hore ho be le phutheho ea pele e sebelisang puo ea matsoho Brithani, e leng ea Ealing e Bophirimela ho London. Ho ile ha e-ba le keketseho e kholo.

Liboka Tsohle Tsa Bokreste li re Tsoela Molemo

 Lilemong tsa bo-1980 le 1990, ke ile ka thusa Bethele ke le hae. Ke ne ke sebetsa Lefapheng la Tšebeletso, ke araba lipotso tse mabapi le puo ea matsoho. Ka linako tse ling, barab’abo rona ba ne ba ngolla ofisi ea lekala ba botsa hore na ba ka etsa joang hore bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho ba utloisise lipuo tse fanoang ka Senyesemane libokeng le likopanong. Ka nako eo, ho ne ho se na batho ba tolokelang batho ba puo ea matsoho libokeng le likopanong hape ho ne ho se na lingoloa bakeng sa batho ba puo ea matsoho. Hangata ke ne ke khothatsa bara le barali ba bo rona ba utloang litsebeng le ba puo ea matsoho hore ba letele Jehova, o tla lokisa lintho ka nako e nepahetseng.

 Mamello ea rona e ile ea putsoa! Ho e-s’o ee kae, ofisi ea lekala e ile ea hlophisa hore ho be le toloko libokeng le likopanong tse tšoaroang ka Senyesemane. Ho feta moo, ba puo ea matsoho ba ne ba lula ka pele moo ba neng ba khona ho bona sebui le toloko hantle. Sena se ile sa etsa hore bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho ba hlokomele kamoo Jehova a ba ratang kateng le ho ikutloa e le ba bohlokoa ka phuthehong ea hae.

 Ka la 1 April, 1995, ho ile ha tšoaroa kopano ea letsatsi e khethehileng ea puo ea matsoho ka lekhetlo la pele Holong ea Kopano e Dudley ka Bophirimela ho Midlands. Ke ile ka thusa mor’abo rona David Merry, eo e neng e le molebeli oa potoloho ka litokisetso tsa kopano. Bara le barali ba bo rona ba bang ba puo ea matsoho ba ile ba tsamaea sebaka se se lelele ba tsoa ka leboea ho Scotland le boroa-bophirimela ho Cornwall, ho tla mamela kopano. Ke ntse ke hopola kamoo ke neng ke thabile kateng ha batho ba fetang 1 000 ba le teng kopanong ena e ikhethang historing.

 Ka selemo sa 2001, ofisi ea lekala e ile ea kopa hore ’na le mor’abo rona Merry re hlophise kopano ea setereke ea puo ea matsoho ea Brithani bakeng sa selemo se latelang. Sena se ne se bolela hore re lokela ho sebetsa ka thata! Empa Jehova o ile a hlohonolofatsa boiteko ba baithaopi ba bangata, kahoo kopano e ile ea atleha ’me ea e-ba e sa lebaleheng. Ka mor’a moo, ke ile ka ba le tokelo ea ho ikarabella litokisetsong tsa likopano tse kholo le tse nyenyane ho fihlela Jehova a khetha barab’abo rona ba bacha ho etsa mosebetsi oo.

Livideo Tsa Puo ea Matsoho

 Ka selemo sa 1998, re ile ra thaba haholo ha mokhatlo oa Jehova o lokolla khatiso ea pele ea lingoloa tsa puo ea matsoho ea Brithani, e leng videocassette ea bukana ea Ke Eng Seo Molimo a se Hlokang ho Rona? E ile ea re thusa ho khanna lithuto tse ngata tsa Bibele.

 Lipina li ile tsa tolokoa ka puo ea matsoho ea Brithani ka lekhetlo la pele kopanong ea Setereke ea 2002. Sena se ile sa thusa bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho hore ba khone ho binela Jehova ka puo ea bona le ho thabela morethetho oa lipina tsa ’Muso ba shebile motho ea ba tolokelang. Ke ntse ke hopola kamoo ke neng ke thabile kateng ha ke bona bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho ba bina ka puo ea bona ka lekhetlo la pele. Mor’abo rona e mong o ne a bina a thabile a bile a lla.

 Ho ile ha etsahala ntho e ’ngoe hape e thabisang kopanong eo ea 2002. Phutheho ea London ea Puo ea Matsoho e ile ea kopuoa hore e etse tšoantšiso e rekotiloeng. Empa re ne re tla etsa joang hobane re ne re e-s’o ka re hatisa tšoantšiso pele ho moo? Le lekhetlong lena, Jehova o ile a re ema nokeng ka tsela e hlollang. O ile a re thusa ho fumana barab’abo rona ba tsebang ho etsa lifilimi. Kannete tšoantšiso eo e ile ea tsoa hantle. Ho feta moo, ke ile ka ithuta lintho tse ngata ha ho ne ho etsoa tšoantšiso ena, tse ileng tsa nthusa pakeng tsa 2003 le 2008 ha ke ne ke abetsoe ho okamela mosebetsi oa ho etsa litšoantšiso Bethele bakeng sa likopano tsa Setereke tsa puo ea matsoho ea Brithani.

 ’Na le mohats’a ka Stella re ne re thabela ho sebeletsa Bethele le bara ba rona. Leha ho le joalo, mosebetsi o neng o etsoa o ne o le boima haholo hoo ka mor’a libeke tse ’maloa tsa ho itlhopha le ho rekota, batho ba rekotang le ba etsang tšoantšiso ba ne ba khathetse haholo. Ho ntse ho le joalo, lipelo tsa rona li ne li tletse thabo ha re bona litlaleho tsa Bibele e ba tsa sebele ho bara le barali ba bo rona ba sa puo ea matsoho, hoo ba bangata ba bona ba neng ba lla ke thabo! Kannete boiteko ba rona e ne e se ba lefeela.

 Jehova o ile a tsoela pele ho re fa limpho tse ling tse eketsehileng. Ka mohlala, ka 2015 re ile ra fumana khatiso ea Molula-Qhooa o ithutoang ka puo ea matsoho ea Brithani. Ra boela ra fumana buka ea Bibele ea Matheu ka 2019. Hona joale, re na le karolo e feletseng ea Mangolo a Segerike a Bakreste ’me ho ntse ho sebetsoa ka thata ho fetolela Mangolo a Seheberu. Kannete bara le barali ba bo rona ba puo ea matsoho ha ba phetse ho leboha Jehova ka lintho tsena tsohle!

 Re karolo ea lelapa la Jehova le bonahatsang litšobotsi tsa Ntate oa rona ea se nang leeme. (Liketso 10:34, 35) ’Na le ba lelapa la ka re ntse re hlolloa ha re nahana ka nako, matla le lintho tsohle tseo mokhatlo o li etsang ho thusa batho ba mefuta eohle, ho akarelletsa ba sa utloeng litsebeng le ba sa boneng. a

 Boiteko bo entsoeng bo ile ba atleha haholo, hobane ho se ho e-na le liphutheho tse ’maloa tsa puo ea matsoho ea Brithani. Kannete, kholo e bileng teng ho tloha ‘linthong tse qalileng li le nyenyane’ e ntliselitse thabo le khotsofalo. (Zakaria 4:10) Leha ho le joalo, ke Jehova ea entseng hore lintho tsena tsohle li etsahale, kaha ke eena ea tataisang mokhatlo oa hae. O fa bahlanka ba hae lintho tsohle tseo ba li hlokang e le hore ba bolele litaba tse monate ho batho ba mefuta eohle ’me o etsa hore peo ea ’Muso e hole lipelong tsa batho ba tšoanelehang.