1. Ke’ng eo re ka ’nang ra e botsoa ha re le mosebetsing kapa sekolong?

 U IKUTLOA joang ha motho eo u sebetsang le eena kapa eo u kenang sekolo le eena a u botsa ka lintho tseo u li lumelang? Na oa tšoha? Bongata ba rona rea tšoha. Empa lipotso tse joalo li re thusa ho utloisisa hore na batho ba bang ba nahana’ng le hore na ba lumela’ng. Hape li re fa monyetla oa hore re ba bolelle litaba tse monate tse tsoang ka Bibeleng. Ka linako tse ling, motho a ka re botsa potso hobane a batla ho ngangisana le rona. Ha rea lokela ho makala ha seo se etsahala hobane batho ba bang ba boleletsoe lintho tseo e seng ’nete ka lintho tseo re li lumelang. (Lik. 28:22) Taba e ’ngoe hape ke hore re phela “mehleng ea bofelo” eo batho “ba sa batleng ho lumellana le batho ba bang ka ntho efe kapa efe” ebile ba le “bohale bo tšosang.”—2 Tim. 3:​1, 3.

2. Ke hobane’ng ha re lokela ho ba batho ba bonolo?

² U ka ’na oa ipotsa: ‘Nka ba mosa le ho bontša temoho joang ha ke bua le motho ea ngangisanang le ’na ka lintho tseo ke li lumelang?’ U ka thusoa ke hore u be bonolo. Motho ea bonolo ha a halefe kapele ebile o khona ho laola maikutlo a hae haeba batho ba bang ba mo halefisa. (Liprov. 16:32) U ka ’na oa utloa eka ho thata hore u be bonolo. U ka thusoa ke’ng hore u be bonolo? U ka bontša bonolo joang ha u araba motho ea hanyetsang lintho tseo u li lumelang? Haeba u motsoali, u ka ruta bana ba hao joang hore ba be bonolo ha ba buella lintho tseo ba li lumelang? A re boneng.

3. Ke hobane’ng ha ho ba bonolo ho sa bolele hore motho oa fokola? (2 Timothea 2:​24, 25)

³ Motho ea bonolo ha a fokole. Ha e le hantle o lokela ho  khoba matšoafo ha ho hlaha boemo bo thata. Bonolo ke e ’ngoe ea “litholoana tse behoang ke moea o halalelang.” (Bagal. 5:​22, 23) Ka linako tse ling lentsoe la Segerike le fetoletsoeng e le “bonolo,” le ne le sebelisoa ha ho buuoa ka pere e hlaha e seng e thapisitsoe. Le hoja pere eo e thapisitsoe, e ntse e le matla. Rona re ka ba batho ba bonolo le ba matla joang? Re hloka thuso e le hore re be batho ba joalo. Re lokela ho kopa Molimo hore a re fe moea oa hae o halalelang ’me a re thuse hore re be bonolo. Ho na le batho ba bangata ba ithutileng ho ba bonolo. Lipaki Tsa Jehova tse ngata li bua ka bonolo ha batho ba li hanyetsa ’me seo se thusitse batho ba bang hore ba fetole maikutlo a bona ka Lipaki. (Bala 2 Timothea 2:​24, 25.) U ka thusoa ke’ng hore u be motho ea bonolo?

4. Re ithuta’ng mohlaleng oa Isaka?

⁴ Bibele e na le litlaleho tse ngata tse bontšang hore ho ba bonolo ho bohlokoa. Nahana ka mohlala oa Isaka. Ha a ne a lula Gerare, naheng ea Bafilista, baahisani ba hae ba neng ba mo monela ba ile ba nka mobu, ba kata liliba tseo bahlanka ba ntate oa hae ba neng ba li chekile. Ho e-na le hore Isaka a loanele liliba tseo, o ile a tloha sebakeng seo le lelapa la hae ’me a cheka liliba tse ling. (Gen. 26:​12-18) Empa Bafilista ba ile ba re metsi a lilibeng tseo le ’ona ke a bona. Le lekhetlong lena Isaka ha aa ka a ba loantša. (Gen. 26:​19-25) Ke’ng e ileng ea mo thusa hore a lule a le bonolo ha batho ba bang ba ne ba mo halefisa? O ile a thusoa ke ho sheba tsela eo batsoali ba hae ba neng ba etsa lintho ka eona ’me a ithuta ho ba le khotso joaloka ntate oa hae Abrahama le ho ba bonolo le ho ba mosa joaloka ’mè oa hae Sara.—1 Pet. 3:​4-6; Gen. 21:​22-34.

5. Ke mohlala ofe o ka thusang batsoali ba Bakreste hore ba rute bana ba bona ho ba bonolo?

⁵ Batsoali ba Bakreste, kholisehang hore le ka khona ho ruta bana ba lona hore ba be bonolo. Nahana ka mohlala oa Maxence ea lilemo li 17. O ne a lokela ho buisana le batho ba bohale sekolong le tšebeletsong ea tšimo. Batsoali ba hae ba ile ba mo ruta ka mamello hore a be bonolo. Ba re Maxence o se a utloisisa hore ho bonolo hore motho a halefe empa motho ea matla o khona ho ithiba le ho lula a khobile matšoafo. Hoa thabisa hore ebe Maxence e se e le motho ea bonolo.

6. Ho rapela ho ka re thusa joang hore re bontše bonolo?

⁶ Re ka etsa’ng haeba batho ba bang ba re halefisa, mohlomong ba senya Molimo oa rona lebitso kapa ba bua lintho tse mpe ka Bibele? Re lokela ho kopa Jehova hore a re fe moea oa hae o halalelang le hore a re fe bohlale ba ho ba araba ka tsela e bonolo. Empa re ka etsa’ng haeba re hlokomela hore ha rea ka ra ba araba hantle? Re ka rapela hape ka taba eo ’me ra nahana ka hore na re ka ba araba joang nakong e tlang. Ha re etsa joalo, Jehova o tla re fa moea oa hae o halalelang e le hore re khone ho ithiba ha re halefile le ho ba bonolo.

7. Ho lula re hopola mangolo a itseng a Bibele ho ka re thusa joang ho laola tsela eo re buang ka eona le eo re itšoarang ka eona? (Liproverbia 15:​1, 18)

⁷ Litemana tse ling tsa Bibele li ka re thusa ho laola tsela eo re buang ka eona ha re bua le batho ba re halefisang. Moea o halalelang oa Molimo o ka re thusa hore re hopole litemana tseo. (Joh. 14:26) Ka mohlala, re fumana likeletso bukeng ea Liproverbia tse ka re thusang hore re be bonolo. (Bala Liproverbia 15:​1, 18.) Buka ena ea Bibele e boetse e bua ka melemo eo re e fumanang ha re lula re khobile matšoafo ha re bua le batho ba re halefisang.—Liprov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Ke hobane’ng ha re lokela ho ipotsa hore na ke’ng e entseng hore motho a re botse potso e itseng?

⁸ Ho ba le temoho ho ka re thusa. (Liprov. 19:11) Motho ea nang le temoho oa ithiba ha batho ba leka ho mo halefisa ka hore ba bue lintho tse mpe ka lintho tseo a li lumelang. Ka linako tse ling ha batho ba re botsa lipotso ka seo re se lumelang, ha ba re bolelle mabaka a hore na ke hobane’ng ha ba botsa. Kahoo, pele re ba araba re lokela ho hlokomela hore ha re tsebe mabaka a hore na ke hobane’ng ha ba re botsa lipotso.—Liprov. 16:23.

9. Gideone o ile a bontša joang hore o na le temoho le hore o bonolo ha a ne a bua le banna ba Efraime?

⁹ Nahana kamoo Gideone a ileng a araba banna ba leloko la Efraime kateng. Ba ne ba halefile ’me ba ile ba mo botsa hore na ke hobane’ng ha a sa ka a ba bitsa hore ba mo thuse ho loantša lira tsa Iseraele. Empa na ho na le lebaka le ka sehloohong le ileng la etsa hore ba halefe hakaalo? Na mohlomong ba ne ba halefile hobane ba ne ba ikhohomosa? Ho sa tsotellehe hore na lebaka leo ba neng ba halefile ka lona ke lefe, Gideone o ile a leka ho utloisisa hore na ke hobane’ng ha ba ne ba halefile ’me o ile a ba araba ka tsela e bonolo. Bibele e bontša hore ha a qeta ho  bua le bona ba ile “ba tlohela ho halefa.”—Baahl. 8:​1-3.

10. Ke’ng e tla re thusa ho araba batho ba re botsang lipotso ka lintho tseo re li lumelang? (1 Petrose 3:15)

¹⁰ Motho eo u sebetsang le eena kapa ngoana eo u kenang sekolo le eena a ka ’na a u botsa hore na ke hobane’ng ha u mamela melao ea Bibele. Re leka ka litsela tsohle ho buella lintho tseo re li lumelang empa ka nako e tšoanang re hlompha maikutlo a batho ba bang. (Bala 1 Petrose 3:15.) Ho e-na le hore re nke hore motho eo oa re hlasela, re lokela ho nahana hore na potso ea hae e ka re thusa joang hore re tsebe hore na ke lintho life tseo a li nkang e le tsa bohlokoa. Re lokela ho mo araba ka tsela e bonolo le e mosa ho sa tsotellehe lebaka leo a re botsang lipotso ka lona. Tsela eo re arabang lipotso tsa hae ka eona e ka etsa hore a fetole maikutlo a hae. Le haeba a re phoqa, re lokela ho lula re ikemiselitse ho mo araba ka mosa.—Bar. 12:17.

11, 12. (a) Re ka ipotsa lipotso life pele re araba potso e thata? (Sheba setšoantšo.) (b) Etsa mohlala o bontšang kamoo ho botsa motho potso ho ka re fang monyetla oa hore re qoqe le eena.

¹¹ Ka mohlala, haeba mosebetsi-’moho a re botsa hore na ke hobane’ng ha re sa keteke matsatsi a tsoalo, re ka nahana ka lipotso tse latelang: Na o nahana hore ha rea lumelloa ho ithabisa? Kapa na o nahana hore taba ea hore ebe ha re keteke matsatsi a tsoalo e tla etsa hore ho se ke ha ba monate mosebetsing? Re ka qala ka ho mo babatsa ka hore o tsotella batho ba bang ebe rea mo tiisetsa hore le rona re batla hore ho be monate mosebetsing. Seo se ka re fa monyetla oa hore re qoqe le eena ka hore na Bibele e re’ng ka matsatsi a tsoalo.

¹² Re ka boela ra etsa se tšoanang ha motho a re botsa potso eo ho leng thata hore re ka e araba. Ngoana eo re kenang sekolo le eena a ka re Lipaki Tsa Jehova li lokela ho fetola tsela eo li ikutloang ka eona ka li-gay. Na a ka cho joalo hobane a sa utloisise tsela eo Lipaki Tsa Jehova li ikutloang ka eona ka li-gay? Kapa mohlomong ke hobane o na le motsoalle kapa e mong oa lelapa eo e leng gay? Na ke hobane a nahana hore Lipaki Tsa Jehova li hloile li-gay? Re ka ’na ra lokela ho mo kholisa hore re rata batho bohle le hore re hlompha qeto ea motho e mong le e mong ea hore a ikhethele hore na o batla ho phela ka tsela efe. b (1 Pet. 2:17) Re ka boela ra mo bontša hore ho mamela melao ea Bibele ho etsa hore re thabele bophelo.

13. U ka thusa motho ea somang batho ba lumelang ho Molimo joang?

¹³ Ha re kopana le motho ea sa lumellaneng le rona, ha rea lokela ho nahana hore rea tseba hore o lumela’ng. (Tite 3:2) Ka mohlala, u ka re’ng haeba ngoana eo u kenang sekolo le eena a re ke ho hloka kelello ho lumela ho Molimo? Na u lokela ho nahana hore o lumela hore lintho li ikentse le hore o tseba lintho tse ngata ka taba eo? E ka ’na eaba o bua lintho tseo a li utloileng ho batho ba bang. Ho e-na le hore u leke ho mo bontša hore lintho li bopiloe, u ka mo botsa ntho e tla etsa hore a nahane ka taba eo. Mohlomong u ka mo fa linki e mo isang websaeteng ea jw.org e buang ka popo. Hamorao a ka ’na a batla ho buisana le uena ka sehlooho kapa video eo a e fumaneng ho eona. Ho bua ka tsela e bontšang tlhompho ho ka mo thusa hore a batle ho ithuta hore na Bibele e re’ng ka taba eo.

14. Niall o ile a sebelisa websaete ea rona joang ho thusa ngoana eo a kenang tlelase le eena ea neng a lumela lintho tseo e seng ’nete ka Lipaki Tsa Jehova?

¹⁴ Mocha e mong ea bitsoang Niall o ile a sebelisa websaete ea rona e le hore a ka bontša  hore lintho tseo ho buuoang ka tsona ka Lipaki Tsa Jehova ha se ’nete. O re o ne a lula a bolelloa ke ngoana eo a kenang tlelase le eena hore ha a lumele ho saense hobane a tšepa buka e iqapetsoeng eseng lintho tseo ho entsoeng lipatlisiso ka tsona. Ha ngoana eo a kenang tlelase le eena a sa mo lumelle hore a hlalose lintho tseo a li lumelang, o ile a mo lebisa ho jw.org karolong e reng “Saense le Bibele.” Hamorao Niall o ile a hlokomela hore ngoana eo o ile a bala lihlooho tseo a li fumaneng websaeteng ’me o ne a batla ho bua le eena ka hore na bophelo bo bile teng joang. Le uena u ka ba boemong bo tšoanang.

15. Batsoali ba ka thusa bana ba bona joang hore ba be bonolo ha ba araba bana ba kenang sekolo le bona ba ba botsang ka lintho tseo ba li lumelang?

¹⁵ Batsoali ba ka ruta bana ba bona hore ba arabe ka tsela e bonolo ha ba botsoa lipotso ka lintho tseo ba li lumelang. (Jak. 3:13) Batsoali ba bang ba lokisetsa hammoho le bana ba bona nakong ea borapeli ba lelapa. Ba nahana ka lihlooho tseo bana ba bona ba ka botsoang ka tsona ha ba le sekolong ebe ba buisana ka tsona ’me ba ba bontša hore na ba ka araba joang. Hape ba ruta bana ba bona hore ba bue ka tsela e bonolo le e tla etsa hore batho ba batle ho ba mamela.—Sheba lebokose le reng “ Ho Lokisetsa ho ka Thusa Lelapa la Hao.”

16, 17. Ho lokisetsa le bana ho ka ba thusa joang?

¹⁶ Ho lokisetsa esale pele ho ka thusa bacha hore ba fane ka mabaka a utloahalang ha ba hlalosetsa batho ba bang ka lintho tseo ba li lumelang le hore ba kholisehe ka tsona. Sehlooho se reng “Bacha Baa Botsa” se hlahang lihloohong tse ho jw.org/st se na le karolo e nang le maqephe ao bacha ba ka ngollang lintlha ho ’ona. Karolo ena e etselitsoe ho thusa bacha hore ba kholisehe ka lintho tseo ba li  lumelang le hore ba arabe ka mantsoe a bona. Ho bala lihlooho tsena le le lelapa ho ka le thusa hore le buelle lintho tseo le li lumelang ka bonolo le ka tsela e tla etsa hore batho ba batle ho le mamela.

¹⁷ Mocha e mong ea bitsoang Matthew o hlalosa hore na ho lokisetsa esale pele ho mo thusitse joang. Nakong ea borapeli ba lelapa, hangata Matthew le batsoali ba hae ba ne ba etsa lipatlisiso ka lihlooho tsa lintho tseo ho ka ’nang ha buuoa ka tsona ka tlelaseng. O re ba nahana ka lipotso tse ka ’nang tsa botsoa ebe ba lokisetsa hore na a ka re’ng ho latela lipatlisiso tseo ba li entseng. Matthew o re ha a utloisisa mabaka a lintho tseo a li lumelang o ba sebete ebile ho ba bobebe hore a arabe batho ba bang ka tsela e bonolo.

18. Bakolose 4:6 e re re lokela ho bua le batho joang?

¹⁸ Le hoja ka linako tse ling re ka araba lintho ka tsela e utloahalang, ha se batho kaofela ba tla utloisisa seo re ba hlalosetsang sona. Empa ha re bontša temoho ’me re bua le bona ka tsela e bonolo ba ka utloisisa. (Bala Bakolose 4:6.) Ha u bua le motho ka seo u se lumelang, ho ka tšoana le ha u mo akhella bolo. U ka mo akhella eona hantle kapa oa e akhela hampe. Ha u mo akhella eona hantle a ka khona ho e tšoara ’me la tsoela pele le bapala. Ka tsela e tšoanang, ha re sebelisa temoho le ho bua le batho ka tsela e bonolo, ba ka thabela ho re mamela le ho tsoela pele ba qoqa le rona. Ha motho a batla ho ngangisana le rona le ho bua lintho tse mpe ka lintho tseo re li lumelang, ha rea lokela ho tsoela pele re bua le eena. (Liprov. 26:4) Empa batho ba bangata ha ba joalo. Mohlomong ba bang ba ka re mamela.

19. Ke hobane’ng ha re lokela ho ba bonolo ha re buella lintho tseo re li lumelang?

¹⁹ Re se re ithutile hore ho ba bonolo ho re tsoela molemo. Kahoo, rapela Jehova u mo kope hore a u fe matla ao u a hlokang e le hore u ka ba bonolo ha batho ba u botsa lipotso tse thata kapa ba u tšoaea liphoso. Hopola hore ho ba bonolo ho ka u thusa hore u qobe ho ngangisana le batho ha ba e-na le maikutlo a fapaneng ka taba e itseng. Hape ho araba ka tsela e bonolo ho ka etsa hore batho ba bang ba fetole maikutlo a bona ka rona le ka seo Bibele e se rutang. ‘Lula u itokiselitse ho ikarabella ho motho leha e le ofe’ ea u botsang ka lintho tseo u li lumelang ’me u etse joalo “ka bonolo le ka tlhompho.” (1 Pet. 3:15) E-ba motho ea bonolo.