Ho Kōpa Tšoarelo ke Tsela e Atlehang ea ho Bōpa Khotso

DEBORAH TANNEN, sengoli sa libuka tse rekoang ka ho fetisisa le setsebi sa lipuo Univesithing ea Georgetown Washington, D.C. o ile a ngola a re: “Ho kōpa tšoarelo hoa sebetsa. Ho rarolla likhohlano ntle ho pefo, ho lokisa ho hloka kutloano pakeng tsa lichaba, ho fa mebuso menyetla ea ho lumela hore baahi ba eona ba sotlehile ebile ho boelanya batho.”

Bibele e tiisa hore hangata ho kōpa tšoarelo ho tloha pelong ke tsela e atlehang ea ho lokisa liqabang. Ka mohlala, papisong ea Jesu ea mora ea lehlasoa, ha mora a khutlela hae ’me a kōpa tšoarelo ka pelo eohle, ntat’ae o ile a mo amohela ka liatla tse peli. (Luka 15:17-24) Ha ho pelaelo hore motho o lokela ho tlohela boikhohomoso, a kōpe tšoarelo. Ha e le hantle, baikokobetsi ha ba thatafalloe ho kōpa tšoarelo.

Ho Kōpa Tšoarelo Hoa Sebetsa

Mosali e mong ea bohlale oa Iseraele ea boholo-holo ea bitsoang Abigaile ke mohlala oa hore ho kōpa tšoarelo hoa sebetsa, le hoja a ne a kōpa tšoarelo ka lebaka la phoso ea monna oa hae. Ha a ntse a lula lefeelleng, Davida eo hamorao a ileng a fetoha morena oa Iseraele, eena le banna ba hae ba ile ba sireletsa mohlape oa monna oa Abigaile, e leng Nabale. Leha ho le joalo, ha bahlankana ba Davida ba kōpa bohobe le metsi, Nabale o ile a ba leleka a ba a ba felehetsa ka mahlapa. Davida o ile a thohotheloa, ’me a nka banna ba ka bang 400 ho ea loantša Nabale le ba ntlo ea hae. Ka lebaka  la ho tseba se etsahetseng, Abigaile o ile a ea khahlanyetsa Davida. Ha a bona Davida, o ile a inama maotong a hae. Eaba o re: “Phoso e be holim’a ka, moren’a ka; ka kōpo, e-re lekhabunyane la hao le bue moo u ntseng u utloa, ’me u mamele mantsoe a lekhabunyane la hao.” Ka mor’a moo Abigaile o ile a hlalosa boemo ’me a fa Davida lijo le se nooang. Eaba Davida o re: “Nyolohela ntlong ea hao ka khotso. Bona, ke mametse lentsoe la hao e le hore nka u nahanela.”—1 Samuele 25:2-35.

Boikokobetso ba Abigaile le ho kōpa tšoarelo ha hae bakeng sa boitšoaro bo hlaha ba monna oa hae ho ile ha pholosa ba ntlo ea hae. Davida o ile a mo leboha ha a mo thibetse ho ba le molato oa mali. Le hoja e ne e se Abigaile ea ileng a khahlapetsa Davida le banna ba hae, o ile a amohela phoso ea lelapa la hae ’me a bōpa khotso le Davida.

Moapostola Pauluse ke mohlala o mong oa motho ea neng a tseba nako e loketseng ea ho kōpa tšoarelo. O kile a tlameha ho itšireletsa ka pel’a lekhotla le phahameng la Bajuda la Sanhedrine. Moprista ea phahameng Ananiase o ile a halefisoa ke mantsoe a ’nete a Pauluse, ’me a laela hore ba emeng pel’a Pauluse ba mo otle molomo. Eaba Pauluse o re ho eena: “Molimo o tla u otla, uena lerako le soeufalitsoeng. Na ka nako e le ’ngoe u lutse bakeng sa ho nkahlola tumellanong le Molao ’me, ka ho tlōla Molao, u laela hore ke otloe?” Ha ba shebeletseng ba tsekisa Pauluse hore o hlapaotse moprista ea phahameng, moapostola o ile a potlakela ho lumela phoso ea hae, a re: “Barab’eso, ke ne ke sa tsebe hore ke moprista ea phahameng. Etsoe ho ngoliloe, ‘U se ke ua bua hampe ka ’musi oa batho ba heno.’”—Liketso 23:1-5.

Lebaka leo Pauluse a neng a le boletse la hore ea khethetsoeng ho ba moahloli ha aa lokela ho ba mabifi, le ne le utloahala. Leha ho le joalo, o ile a kōpa tšoarelo hore ka ho se tsebe o buile le moprista ea phahameng ka tsela e ka nkoang e se na tlhompho. * Ho kōpa tšoarelo ha Pauluse ho ile ha fana ka monyetla oa hore lekhotla la Sanhedrine le mamele seo a neng a tla se bolela. Kaha Pauluse o ne a hlokomela hore litho tsa lekhotla ha li lumellane, o ile a li bolella hore o qosoa ka lebaka la tumelo ea hae tsohong. Ka hona, ho ile ha tsoha khang, ’me Bafarisi ba ema le Pauluse.—Liketso 23:6-10.

Re ithuta’ng mehlaleng ee e ’meli ea Bibele? Ho eona ka bobeli, ho kōpa tšoarelo ka pelo eohle ho ile ha fana ka monyetla oa hore puisano e tsoele pele. Kahoo ho kōpa tšoarelo ho ka re thusa ho bōpa khotso. Ha e le hantle, ho lumela liphoso tsa rōna le ho kōpa tšoarelo ka phoso e etsahetseng ho ka fana ka menyetla ea puisano e molemo.

‘Empa ha Kea Etsa Phoso’

Ha re tseba hore e mong o khopisitsoe ke seo re se buileng kapa seo re se entseng, re ka ’na ra nahana hore o feteletsa lintho kapa ke sefela-peloana. Ho sa tsotellehe seo, Jesu Kreste o ile  a eletsa barutuoa ba hae a re: “Joale, haeba u tlisa mpho ea hao aletareng ’me u hopola hore mor’eno o na le ho hong khahlanong le uena, u siee mpho ea hao moo ka pel’a aletare, ’me u tlohe; etsa khotso le mor’eno pele, ’me joale, ha u khutlile, u nyehele mpho ea hao.”—Matheu 5:23, 24.

Ka mohlala, mor’abo rōna a ka ’na a nka hore u mo sitetsoe. Boemong bo joalo, Jesu o re u lokela ho ea ’me ‘u etse khotso le mor’eno,’ ebang u nahana hore u mo foselitse kapa che. Ho latela Segerike, lentsoe leo Jesu a le sebelisitseng ‘le bolela hore batho ba babeli ba lumela hore ba molato ka mor’a ho sitelanoa.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Ka sebele, ha batho ba babeli ba sa utloane, ho ka etsahala hore ebe ba molato ka bobeli, kaha ka bobeli ha baa phethahala ’me ba etsa liphoso. Hangata sena se hloka hore ka bobeli ba lumele hore ba molato.

Taba hase hore na ke mang ea nepileng le hore na ke mang ea fositseng, empa ke hore na ke mang ea tla bōpa khotso pele. Ha moapostola Pauluse a hlokomela hore Bakreste ba Korinthe ba ne ba isa bahlanka ba bang ba Molimo makhotleng ka lebaka la liqabang tse kang mathata a lichelete, o ile a ba khalemela a re: “Ho e-na le hoo ke hobane’ng ha le sa itlohelle hore le fosetsoe? Ho e-na le hoo ke hobane’ng ha le sa itlohelle hore le etsetsoe bolotsana?” (1 Bakorinthe 6:7) Le hoja lebaka la Pauluse la ho bua sena e ne e le hore Bakreste ba se ke ba isa liqabang tsa bona makhotleng, molao-motheo o hlakileng ke hore khotso har’a balumeli ke ea bohlokoa ho feta ho paka hore na ke mang ea nepileng le hore na ke mang ea fositseng. Ho hopola molao-motheo ona ho re nolofalletsa ho kōpa tšoarelo ha motho e mong a nahana hore re mo foselitse.

Ho Hlokahala ho Kōpa Tšoarelo ho Tlohang Pelong

Leha ho le joalo, batho ba bang ba kōpa tšoarelo ho tlōla tekanyo. Ka mohlala, Japane, batho ba utloa ka makhetlo a mangata lentsoe sumimasen, e leng lentsoe le sebelisetsoang ho kōpa tšoarelo. Le ka boela la sebelisetsoa ho bontša teboho e bontšang masoabi a hore ha u khone ho buseletsa molemo o entsoeng. Kahobane le sebelisetsoa lintho tse fapa-fapaneng, ba bang ba ka nka hore le sebelisoa haholo ’me ba ipotsa hore na ba le sebelisang baa be ba hlile ba tiile. Le lichabeng tse ling ho ka bonahala ho kōpuoa tšoarelo ho tlōla tekanyo.

Lipuong tsohle, ke habohlokoa ho kōpa tšoarelo ho tloha pelong. Mantsoe a sebelisoang le molumo oa ’ona li lokela ho bontša hore motho o soabile kannete. Jesu Kreste o ile a ruta barutuoa ba hae Thutong ea Thabeng, a re: “Lentsoe la lōna E le mpe le bolele E, Che ea lōna, Che; hobane se fetang tsena se tsoa ho ea khopo.” (Matheu 5:37) Haeba u kōpa tšoarelo, e be u tiile! Ka mohlala: Monna ea neng a le moleng oa ba ileng ho ea palama sefofane o ile a kōpa tšoarelo ha thoto ea hae e thetsa mosali ea pel’a hae. Metsotso e seng mekae hamorao, ha ba ntse ba ea pele, sutuk’heise ea hae e ile ea thetsa mosali enoa hape. Monna enoa o ile a boela a kōpa tšoarelo ka tlhompho. Ha e boetse e mo thetsa hape, monna ea tsamaeang le mosali enoa o ile a mo bolella hore haeba a hlile a bua ’nete, o lokela ho tiisa hore thoto eo ha e sa tla hlola e thetsa mosali eo hape. Ho hlakile hore ho kōpa tšoarelo ho tloha pelong ho lokela ho bontšoa ka boikemisetso ba ho se phete phoso.

Haeba re tiile, ha re kōpa tšoarelo re tla lumela phoso, re kōpe ho ineloa matsoho metsing ’me re etse boiteko ba ho lokisa phoso kahohle kamoo ho khonehang. Ea sitetsoeng le eena o lokela ho ikemisetsa ho tšoarela mofosi ea bakileng. (Matheu 18:21, 22; Mareka 11:25; Baefese 4:32; Bakolose 3:13) Kaha ka bobeli ha baa phethahala, hase kamehla ho bang bonolo ho bōpa khotso. Ho sa tsotellehe seo, ho kōpa tšoarelo ho sebetsa ka matla ho bōpeng khotso.

Ha ho Kōpa Tšoarelo ho sa Lokela

Le hoja mantsoe a bontšang ho ikoahlaea a thoba a bile a bōpa khotso, motho ea bohlale o qoba ho a sebelisa ha ho sa lokela ho etsa joalo. Ha re re ka mohlala ke taba e amang botšepehi ho Molimo. Ha Jesu Kreste a ne a le lefatšeng, “o ile a ikokobetsa ’me a mamela ho isa  lefung, e, lefu thupeng ea tlhokofatso.” (Bafilipi 2:8) Leha ho le joalo, ha aa ka a iphokoletsa mahlomola ka hore a kōpe tšoarelo mabapi le seo a se lumelang. Jesu ha aa ka a tšaba ho bua ha moprista e moholo a mo laela a re: “Ke u hlapantša ka Molimo ea phelang hore u re bolelle hore na u Kreste Mor’a Molimo!” Ho e-na le ho tšaba ho bua, Jesu ka sebete o ile a re: “Ke uena ea boletseng joalo. Empa leha ho le joalo ke re ho lōna, Ho tloha joale ho ea pele le tla bona Mor’a motho a lutse ka letsohong le letona la matla ’me a tla ka maru a leholimo.” (Matheu 26:63, 64) Ha ho mohla Jesu a kileng a nahana ho qekisa khotso le moprista ea phahameng ka hore a se ke a tšepahala ho Ntat’ae, Jehova Molimo.

Bakreste ba hlompha ba boholong. Leha ho le joalo, ha ho hlokahale hore ba kōpe tšoarelo bakeng sa ho mamela Molimo le ho rata barab’abo bona.—Matheu 28:19, 20; Baroma 13:5-7.

Nako eo ka Eona ho ke Keng ha Hlola ho E-ba le Lintho Tse Senyang Khotso

Kajeno re etsa liphoso kahobane re futsitse ho se phethahale le sebe ho moholo-holo oa rōna Adama. (Baroma 5:12; 1 Johanne 1:10) Adama o ile a etsa sebe ka lebaka la ho fetohela ’Mōpi. Leha ho le joalo, qalong Adama le Eva ba ne ba phethahetse ’me ba se na sebe, ’me Molimo o tšepisitse ho khutlisetsa batho boemong boo ba phetheho. O tla felisa sebe le liphello tsohle tsa sona.—1 Bakorinthe 15:56, 57.

Ak’u nahane hore na sena se tla thabisa hakaakang! Ha ngoan’abo Jesu, Jakobo, a fana ka keletso ka tšebeliso ea leleme, o ile a re: “Haeba leha e le mang a sa khoptjoe lentsoeng, enoa ke monna ea phethahetseng, ea khonang ho laola le ’mele oohle oa hae joalokaha eka ke ka tōmo.” (Jakobo 3:2) Motho ea phethahetseng a ka laola leleme la hae e le hore hamorao a se ke a ikoahlaea. O ‘khona ho laola ’mele oohle oa hae joalokaha eka ke ka tōmo.’ Ho tla ba monate hakaakang mohlang re bang ba phethahetseng! Ka nako eo, ho ke ke ha hlola ho e-ba le lintho tse senyang khotso pakeng tsa batho. Leha ho le joalo, hona joale ho kōpa tšoarelo ho tlohang pelong le ho loketseng ho tla thusa haholo ho boloka khotso.

[Mongolo o botlaaseng ba leqephe]

[Setšoantšo se leqepheng la 5]

Re ka ithuta’ng mohlaleng oa Pauluse?

[Setšoantšo se leqepheng la 7]

Ha bohle ba phethahetse, ho ke ke ha hlola ho e-ba le lintho tse senyang khotso