Na Bibele e ka U Thusa ho Koetlisa Bana ba Hao?

ORCHID ke palesa e ntle haholo, empa ho e hōlisa ho thata. E le hore e hōle ka katleho, u lokela ho nahanela mohatsela le mofuthu, khanya le boholo ba pitsa ea lipalesa eo u e hōlisetsang ka ho eona. Orchid e khetha mobu le monontša ’me e bolaoa habonolo ke mafu le likokoanyana. Kahoo, ho tloaelehile hore motho a se ke a atleha haeba e le ka lekhetlo la pele a hōlisa orchid.

Ho hōlisa bana ho thata ho feta moo ebile ho rarahane, ’me le hona ho hloka ho etsoa ka tsela e hlokolosi haholo. Kahoo, ho tloaelehile hore batsoali ba ikutloe ba tsielehile ha ba hōlisa bana. Ba bangata baa utloa hore ba hloka thuso, ba tšoana le molemi oa li-orchid ea hlokang ho thusoa ke setsebi. Ho hlakile hore motsoali e mong le e mong o batla ho fumana tataiso e molemo ka ho fetisisa. Tataiso eo e ka fumanoa hokae?

Le hoja Bibele e se buka ea melao ea ho hōlisa bana, ’Mōpi o ile a bululela bangoli ba eona hore ba akarelletse keletso e ngata e nang le thuso e buang ka khōliso ea bana. Bibele e hatisa hore ho etsoe boiteko ba ho hōlisa litšobotsi tse ratehang, e leng seo batho ba bangata ba nahanang hore hangata sea hlokomolohuoa. (Baefese 4:22-24) Ntlheng ena, keletso ea Mangolo e fana ka ntlha ea bohlokoa haholo bakeng sa thuto e loketseng. Keletso ena e se e thusitse batho ba likete ba e sebelisitseng, ho sa tsotellehe hore na ba ne ba phela nakong efe kapa hore na e ne e le ba setso sefe. Kahoo, ho latela keletso ea Mangolo ho ka u thusa hore u atlehe ha u koetlisa bana ba hao.

Mohlala oa Batsoali—Ke Thuto e Molemohali

“Leha ho le joalo, na uena ea rutang e mong, ha u ithute? Uena ea bolelang hore ‘U se ke ua utsoa,’ na ua utsoa? Uena ea reng ‘U se ke ua feba,’ na ua feba?”—Baroma 2:21, 22.

Molula-setulo oa Lekhotla la Thuto la Seoul o ile a re: “Ngoana o ruteha hamolemo haholo haeba a beheloa mohlala ka lipolelo le ka liketso.” Haeba batsoali ba sa behe mohlala o motle ka lipolelo le ka boitšoaro ’me ba fa ngoana taeo e tobileng, ngoana o tla potlakela ho nka hore ke baikaketsi. Mantsoe a batsoali a tla oela litsebeng tse thibaneng. Ka mohlala, haeba batsoali ba batla ho ruta ngoana oa bona botšepehi, bona ka bobona ba tlameha ho tšepahala. Ho tloaelehile hore ha batsoali ba bang ba sa batle ho amohela molaetsa oa thelefono, ba re ngoana oa bona a re, “Ntate (kapa ’Mè) ha a eo.” Ngoana ea fuoang taelo e joalo o tla soaba a be a ferekane. E ka ’na eare hamorao ha a le bothateng a qala ho bua leshano a sa soabe. Kahoo, haeba kannete batsoali ba batla hore ngoana oa bona e be motho ea tšepahalang, bona ka bobona ba tlameha ho bua ka botšepehi le ho etsa lintho tse lumellanang le seo ba se buang.

Na u batla ho koetlisa ngoana oa hao ho bua ka tsela e hlomphang? Joale, u lokela ho beha mohlala o motle. Ngoana oa hao o tla u etsisa ka potlako. Ntate e mong ea nang le bana ba bane ea bitsoang Sung-sik, o re: “’Na le mosali oa ka re ile ra etsa qeto ea hore re se ke ra sebelisa puo e sa hloekang. Re ne re hlomphana ’me re sa phahamise mantsoe le haeba re tenehile kapa re halefile. Mohlala o motle o ile oa sebetsa haholo ho feta mantsoe. Rea thaba hore ebe bana ba rōna baa hlompha ebile ba na le mekhoa e metle ha ba bua le batho ba bang.” Ho Bagalata 6:7 Bibele e re: “Leha e le sefe seo motho a se jalang, o tla boela a se kotule.” Batsoali ba ratang hore bana ba bona ba be le melao  ea boitšoaro e phahameng ba lokela hore e be bona ba pele ba bontšang hore ba phela ka melao eo.

Boloka Mecha ea Puisano e le Metle

‘U rute mora oa hao [melao ea Molimo] ka ho pheta-pheta ’me u bue ka eona ha u lutse ka tlung ea hao le ha u tsamaea tseleng le ha u robetse le ha u tsoha.’—Deuteronoma 6:7.

Ho ntse ho ata hore batho ba sebetse nako e eketsehileng mesebetsing. Ha monna le mosali ba sebetsa, sena se bakela bana bothata bo boholo. Nako eo batsoali ba bangata ba e qetang ba e-na le bana ba bona e ntse e fokotseha. Ha batsoali ba le teng lapeng, ba tlameha ho etsa mesebetsi ea lelapa le e meng, kahoo, hoa utloahala hore e ka ’na eaba ba khathetse. Maemong ao, u ka boloka mecha ea puisano e le metle joang pakeng tsa hao le bana ba hao? Ho ka ’na ha hlaha menyetla ea puisano ha uena le bana ba hao le ntse le etsa mesebetsi ea lelapa hammoho. Ntate e mong o ile a ba a ntša TV ka lapeng e le hore a be le nako e eketsehileng ea ho qoqa le bana ba hae. O ile a re: “Qalong bana ba ne ba teneha, empa ha ke ntse ke bapala malepa le bona ke bile ke bua ka libuka tse monate, ba ile ba tloaela butle-butle hore thelevishene ha e sa le eo.”

Ke habohlokoa hore bana ba qale ba sa le banyenyane ho tloaela ho bua le batsoali ba bona. Ho seng joalo, ha bana ba fihla lilemong tsa bocha ’me mohlomong ba thulana le mathata, ha ba na ho nahana hore batsoali ba bona ke metsoalle e haufi eo ba ka buang le eona. U ka ba thusa joang hore ba ntše maikutlo a bona? Liproverbia 20:5 e re: “Morero ka pelong ea motho o joaloka metsi a tebileng, empa motho ea nang le temoho o tla o kha.” Ha batsoali ba sebelisa lipotso tse fatang maikutlo tse kang “Uena maikutlo a hao ke afe?” ba ka khothalletsa bana ba bona hore ba bolele seo ba se nahanang le hore na maikutlo a bona ke afe.

U tla etsa’ng ha ngoana oa hao a etsa phoso e tebileng? Eo ke eona nako eo a hlokang ho nahaneloa ka mosa. Ha u ntse u mametse ngoana oa hao, u laole maikutlo a hao. Ntate e mong o bolela se latelang ka tsela eo a sebetsanang le boemo bo joalo: “Ha bana ba etsa liphoso, ke leka hore ke se ke ka phahamisa maikutlo. Ke lula fatše ebe ke mamela hore na ba re’ng. Ke leka ho utloisisa boemo. Ha ke utloa ke sitoa ho laola bohale ba ka, ke leta hanyenyane hore bohale bo kokobele.” Ha u laola maikutlo a hao ’me u mamela, khalemelo eo u fanang ka eona e tla amoheloa habonolo.

Ho Hlokahala Taeo e Thehiloeng Leratong

“Lōna, bo-ntate, le se ke la halefisa bana ba lōna, empa le tsoele pele ho ba hōlisa ka taeo le kelello e laoloang ke Jehova.”—Baefese 6:4.

E le hore u atlehe, mokhoa oa hao oa ho fana ka taeo e lerato ke oa bohlokoa. Batsoali ba ka ‘halefisa bana ba bona’ neng? Haeba taeo e bebofatsa phoso kapa e fanoa ka tsela e nyatsang haholo, bana ba tla e hana. Ka linako tsohle taeo e lokela ho fanoa ka lerato. (Liproverbia 13:24) Haeba u beha mabaka ha u bua le bana ba hao, ba tla hlokomela hore u ba laea hobane u ba rata.—Liproverbia 22:15; 29:19.

Ka lehlakoreng le leng, ho molemo hore bana ba utloe liphello tse seng monate tsa boitšoaro bo fosahetseng. Ka mohlala, haeba ngoana a fosetsa motho e mong, u ka tsitlella hore a kōpe tšoarelo. Ha a tlōla melao ea lelapa, u ka mo hanela ka litokelo tse itseng e le hore u  hatise hore ke habohlokoa hore a boloke melao.

Ho hotle ho fana ka taeo ka nako e nepahetseng. Moeklesia 8:11 e re: “Kahobane kahlolo khahlanong le mosebetsi o mobe ha ea phethisoa ka potlako, ke ka lebaka leo lipelo tsa bara ba batho li ikemiselitseng ka botlalo ka ho bona ho etsa bobe.” Ka tsela e tšoanang, bana ba bangata ba tla leka ho fumana hore na ka mor’a ho itšoara ka tsela e sa lokelang ba ka baleha kotlo kapa che. Kahoo, ha u se u lemositse ngoana hore o tla fumana kotlo ka lebaka la phoso e itseng, tiisa hore u fana ka kotlo eo.

Boikhathollo bo Molemo ke ba Bohlokoa

“Ho na le . . . nako ea ho tšeha . . . le nako ea ho tlōla-tlōla.”—Moeklesia 3:1, 4.

Nako ea phomolo le ea boikhathollo bo molemo le bo khathollang ea hlokahala hore kelello ea ngoana le ’mele oa hae li hōle. Ha batsoali ba thabela boikhathollo le bana ba bona, maqhama a lelapa aa tiea ’me bana ba ikutloa ba sireletsehile. Ke boikhathollo ba mofuta ofe boo litho tsa lelapa li ka bo thabelang hammoho? Ha li ipha nako ea ho nahana ka bona, li ka fumana lintho tse ngata tseo li ka li etsang. Ho na le lipapali tse bapalloang ka ntle, tse kang ho palama baesekele, le lipapali tsa bolo, tse kang thenese, bolo ea maoto le volleyball. Hape u nahane ka nako e thabisang eo lelapa le ka bang le eona ha le bapala liletsa tsa ’mino hammoho. Ho etela libakeng tse haufi ho ea thabela tlhaho ho ka etsa hore le lule le ntse le nahana ka lintho tse ntle.

Maemong ao, batsoali ba ka ruta bana hore ba be le pono e leka-lekaneng ka boikhathollo. Monna e mong oa Mokreste ea nang le bara ba bararo o ile a re: “Ha bana ba ka ba ikhatholla, ke kopanela le bona ha ho khoneha. Ka mohlala, ha ba bapala lipapali tsa k’homphieutha, kea ba botsa hore na li bapaloa joang. Ha ba li hlalosa ka mafolofolo, ke sebelisa monyetla ona ho bua le bona ka kotsi ea boithabiso bo sa hloekang. Ke hlokometse hore ba hana boithabiso bo sa lokelang.” E, bana ba thabelang boikhathollo bo etsoang ke lelapa lohle ha ho bonolo hore ba ee mananeong a thelevishene, livideong, libaesekopong le lipapaling tsa Internet tse bontšang pefo, boitšoaro bo bobe le tšebeliso e mpe ea lithethefatsi.

Thusa Bana ba Hao ho Etsa Metsoalle e Metle

“Ea tsamaeang le batho ba bohlale o tla hlalefa, empa ea bang le litšebelisano le ba hlokang kelello lintho li tla mo tsamaela hampe.”—Liproverbia 13:20.

Ntate e mong oa Mokreste ea ileng a atleha ho hōlisa bana ba bane o itse: “Metsoalle eo ba e khethang ke ntho ea bohlokoa ka ho fetisisa. Motsoalle a le mong e mobe a ka senya mosebetsi oohle oo u o entseng.” E le hore a thuse bana ba hae ho etsa metsoalle e metle, ka bohlale o ile a botsa lipotso tse kang: Motsoalle oa hao oa hlooho ea khomo ke mang? Ke hobane’ng ha u mo rata? O etsa eng eo u ratang ho mo etsisa ho eona? Motsoali e mong o lokisetsa hore bana ba hae ba memele metsoalle ea bona ea hlooho ea khomo lapeng. Joale a ka beha metsoalle ena leihlo ebe o tataisa bana ba hae ka tsela e loketseng.

Hape ke habohlokoa ho ruta bana hore ba ka  etsa metsoalle le batho ba baholo ba ba ba e etsa le lithaka tsa bona. Ntate e mong ea nang le bara ba bararo ea bitsoang Bum-sun, o re: “Ke thusa bana ba ka ho utloisisa hore joalokaha ho ile ha etsahala tabeng ea Davida le Jonathane ka Bibeleng, hase kamehla metsoalle e ka bang lithaka. Ha e le hantle, ke mema Bakreste ba lilemo tse sa tšoaneng ho tla thabela botsoalle le bana ba ka. Ka lebaka lena, bana ba ka ba tloaelana le batho ba bangata bao e seng lithaka tsa bona.” Ho tloaelana le batho ba baholo ba behang mohlala ho neha bana monyetla oa ho ithuta lintho tse ngata.

U ka Atleha ho Koetlisa Bana

Ho latela phuputso e ’ngoe e ileng ea etsoa United States, batsoali ba bangata ba ileng ba leka ho ruta bana ba bona litšobotsi tse kang boitšoaro, ho ikhalemela le botšepehi ha baa ka ba atleha hakaalo. Ke hobane’ng ha ho le thata hakaalo? ’Mè ea ileng a araba phuputsong ena o ile a re: ‘Ka masoabi, tsela feela ea ho sireletsa bana ba rōna ke ho ba notlella ka matlung ’me le ka mohla re se ke ra ba lumella ho tsoela ka ntle lefatšeng.’ O ne a bolela hore tikoloho eo bana ba hōlelang ho eona hona joale e mpe ho feta neng kapa neng. Na ho hlile ho bonolo ho hōlisa bana ka katleho tikolohong ee?

Haeba u ne u batla ho hōlisa orchid empa u tšoenyehile ka hore e ka ’na ea omella, seo se ne se ka ’na sa u nyahamisa. Haeba setsebi sa temo ea li-orchid se ne se ka tla ’me sa u fa likeletso tse ntle eaba ka kholiseho se re, “U tla atleha haeba u ka etsa ka tsela ena,” u ne u tla imoloha hakaakang! Jehova, Setsebi se Seholo sa tlhaho ea batho, o fana ka keletso ea hore na bana ba ka hōlisoa joang ka tsela e molemohali. O re: “Koetlisa moshanyana ho ea ka tsela e mo loketseng; esita le ha a tsofala a ke ke a e kheloha.” (Liproverbia 22:6) Ha u koetlisa bana ka keletso ea Bibele, ho ka etsahala hore u thabele ho bona bana ba hao ba hōla hore e be batho ba baholo ba nang le boikarabelo, ba nahanelang batho ba bang le ba tsebang ho itšoara. Joale, ba tla ratoa ke batho empa ka holim’a tsohle, ba tla ratoa ke Jehova, Ntat’a rōna oa leholimo.