Ingawa ufafanuzi wa kisheria unatofautiana kutoka eneo moja hadi lingine, maneno “kutendewa vibaya kingono” yanaweza kumaanisha kumgusa mtu kwa njia inayohusiana na ngono bila kuruhusiwa, na wakati mwingine kwa kutumia nguvu. Pia, inatia ndani kuwatendea vibaya kingono watoto au matineja, ngono na mtu wa ukoo, kubakwa na kutendewa vibaya kwa njia ya kingono na mtu unayemtumaini​—labda daktari, mwalimu, au kasisi. Baadhi ya waathiriwa, waliotendewa vibaya kwa maneno au kwa njia ya kimwili, wanatishwa kwamba watatendwa jambo baya ikiwa wataripoti ubaya waliofanyiwa.

 Kulingana na uchunguzi mmoja, kila mwaka katika Marekani pekee, karibu watu 250,000 wanatendewa vibaya kingono. Karibu nusu ya idadi hiyo wana umri wa kati ya miaka 12 na 18.

•   Biblia inashutumu kutendea wengine vibaya kingono. Biblia inazungumza kuhusu umati uliotaka kuwabaka wanaume wawili waliotembelea mji wa Sodoma miaka 4,000 hivi iliyopita​—tukio lililoonyesha kwa nini Yehova aliharibu jiji hilo. (Mwanzo 19:4-​13) Zaidi ya hilo, sheria ambayo Musa alipewa miaka 3,500 hivi iliyopita ilikataza ngono na mtu wa ukoo, kutia ndani kumtendea vibaya kingono mtu wa familia.​—Mambo ya Walawi 18:6.

•   Mara nyingi vitendo hivyo hufanywa na watu unaowafahamu. Kitabu Talking Sex With Your Kids kinasema hivi: “Watu wawili kati ya watatu wanaobakwa, wanamfahamu aliyetenda kitendo hicho. Si mtu ambaye hujawahi kumwona.”

•   Watu wa jinsia zote hutendewa vibaya kingono. Katika Marekani, asilimia 10 kati ya wanaotendewa vibaya kingono ni wa kiume. Kulingana na shirika linalopigania haki za waliotendewa vibaya kingono (RAINN), waathiriwa wa kiume “wanaweza kuhisi woga kwamba tendo hilo huenda likawafanya kuwa wagoni-jinsia-moja” au kuhisi “wao ‘si wanaume kamili.’”

•   Haishangazi kwamba kutendewa vibaya kingono kumeenea sana. Biblia ilitabiri kwamba katika “siku za mwisho” watu wengi watakosa “upendo wa asili” na watakuwa “wakali” na “wasiojizuia.” (2 Timotheo 3:​1-3) Sifa hizo ziko wazi katika watu wanaowatendea wengine vibaya kingono.

•   Anayetendewa vibaya kingono hapaswi kulaumiwa. Hakuna mtu anayestahili kutendewa vibaya kingono. Anayetenda tendo hilo ndiye wa kulaumiwa. Hata hivyo, unaweza kuchukua hatua fulani ili kupunguza hatari ya kutendewa vibaya kingono.

•   Jitayarishe. Panga mapema unachoweza kufanya ikiwa mtu fulani​—hata ikiwa ni mchumba wako au mtu wa ukoo​—anakushinikiza kufanya kitendo kinachohusiana na ngono. Mwanamke kijana anayeitwa Erin anapendekeza uwe tayari kwa hali yoyote inayoweza kusababisha ushinikizwe kufanya kitendo kinachohusiana na ngono. Fikiria ni hali gani tofauti-tofauti ambazo huenda zikatokea na utayarishe jinsi utakavyotenda. Anasema hivi: “Unaweza kuona kama ni ushamba, lakini katika hali halisi, huenda jambo hilo likakuokoa.”

   Biblia husema hivi: “Endeleeni kuangalia sana kwamba jinsi mnavyotembea si kama watu wasio na hekima bali kama watu wenye hekima, . . . kwa sababu siku hizi ni zenye uovu.”​—Waefeso 5:​15, 16.

   Jiulize hivi: ‘Ninaweza kufanya nini mtu akinigusa kwa njia inayoweza kutiliwa shaka?’

•   Panga mapema kile utakachofanya hali ikibadilika. Shirika la RAINN linapendekeza uwe na “neno la siri kati yako na rafiki au familia yako ili ukiona uko hatarini upige simu na kueleza hali yako bila mhusika kujua. Rafiki au watu wako wa familia wanaweza kuja kukuchukua au kumpa mtu huyo sababu ya wewe kuondoka mahali hapo.” Unaweza kuepuka huzuni nyingi kwa kuepuka hali zenye hatari.

   Biblia husema hivi: “Mtu mwerevu ni yule ambaye ameona msiba na kujificha, lakini wasio na uzoefu wameendelea mbele nao lazima waumie.”​—Methali 22:3.

   Jiulize hivi: ‘Nimepanga kufanya nini hali ikibadilika?’

•  Weka mipaka​—na ushikamane nayo. Kwa mfano, ikiwa mnachumbiana, wewe na rafiki yako mnapaswa kuzungumzia mwenendo unaofaa na usiofaa. Ikiwa unayechumbiana naye anahisi kuweka mipaka ni jambo la kitoto, tafuta mchumba mwingine​— anayeheshimu viwango vyako.

   Biblia husema hivi: “Upendo . . . haujiendeshi bila adabu, hautafuti faida zake wenyewe.”—1 Wakorintho 13:​4, 5.

   Jiulize hivi: ‘Viwango vyangu ni gani? Ni mwenendo gani ambao haufai?’