Vita Haikukomesha Kazi Yetu ya Kuhubiri

KAMA ILIVYOSIMULIWA NA LEODEGARIO BARLAAN

Katika mwaka wa 1942, wakati wa Vita ya Ulimwengu ya Pili, Japani na Marekani zilikuwa ziking’ang’ania vikali nchi yangu ya Filipino. Nilikuwa kwenye kijiji kilichoko mlimani cha Tabonan, nikiwa mahabusu wa wapiganaji wa kuvizia Wafilipino waliokuwa wakipigana dhidi ya Wajapani. Nilipigwa, nikaitwa mpelelezi, na kutishwa kuuawa. Acheni nieleze jinsi nilivyojikuta katika hali hiyo na jinsi nilivyonusurika.

NILIZALIWA mnamo Januari 24, 1914, katika mji wa San Carlos, Pangasinan. Katika miaka ya 1930, Baba alinipeleka shuleni nijifunze kilimo. Siku ya Jumapili nilihudhuria Misa, na huko kasisi alizungumzia Gospeli—Mathayo, Marko, Luka, na Yohana. Hilo likanitia hamu ya kutaka kuvisoma.

Siku moja nilienda kwenye makazi ya wanawake watawa kununua vitabu vya Gospeli nikitumia pesa nilizopata kwa kuuza mboga. Badala yake, nilipewa kijitabu kilichoitwa The Way to Heaven, na hakikuwa na Gospeli. Nilitamauka. Baadaye, nilifunga safari hadi Manila kutafuta vitabu vya Gospeli. Huko, mjomba wangu ambaye alikuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova, alinikabidhi nakala ya Biblia nzima.

 Huko Manila, nilikutana na Mashahidi, na nilistaajabia uwezo wao wa kunukuu maandiko. Walijibu maswali yangu mengi kwa njia ya kuridhisha. Hatimaye, mjomba wangu, Ricardo Uson, alinipeleka mkutanoni kwenye ofisi ya tawi ya Mashahidi wa Yehova. Tulipokaribia mahali pa kukutanikia, niliwasha sigareti. “Itupe mbali,” mjomba wangu akasema. “Mashahidi wa Yehova hawavuti sigareti.” Nikaitupa mbali na tangu hapo sikuwahi tena kuvuta sigareti. Nilikutana na msimamizi wa ofisi ya tawi, Joseph Dos Santos, na Mashahidi wengine. Mpaka sasa, baada ya miongo mingi kupita, bado nakumbuka ndugu hao Wakristo wenye sifa nzuri.

Tamaa ya Kumtumikia Mungu

Kufikia Oktoba mwaka wa 1937, nilipokuwa mwanafunzi katika Chuo cha Kilimo cha Los Baños, sikuhudhuria Misa tena. Badala yake, nilisoma Biblia pamoja na vichapo nilivyokuwa nimepewa na mjomba wangu. Kikundi cha Mashahidi wa Yehova kilizuru chuoni na baada ya kuzungumza na mmoja wao, Elvira Alinsod, tamaa yangu ya kumtumikia Yehova Mungu ilichochewa sana.

Nilipowaambia walimu wangu kwamba nilinuia kuacha masomo, waliniuliza hivi: “Utategemezwa na nani?” Niliwaeleza kwamba nilikuwa na uhakika kwamba Mungu angenitegemeza endapo ningemtumikia. Baada ya kuacha shule, nilienda kwenye ofisi ya Watch Tower Society na kuomba kuwa mjitoleaji, nilisema hivi: “Nimesoma vichapo Loyalty, Riches, na Where Are the Dead? Sasa nataka kumtumikia Yehova wakati wote.” Niliambiwa niende katika Mkoa wa Cebu na kujiunga na mapainia watatu waliokuwako huko, kama wahudumu wa wakati wote wa Mashahidi wa Yehova wanavyojulikana.

Naanza Kuhubiri

Mnamo Julai 15, 1938, nililakiwa gatini na Salvador Liwag nilipowasili katika kisiwa cha Cebu. Nilianza kuhubiri nyumba hadi nyumba siku iliyofuata. Sikuzoezwa na yeyote. Nilimpa tu mwenye nyumba kadi ya kutoa ushahidi iliyoeleza kazi yetu. Kwa hakika nilijua maneno mawili tu ya Kicebuano, lugha ya wenyeji. Ndivyo ilivyokuwa siku yangu ya kwanza katika huduma.

Kila tulipozuru mji mpya ili kuhubiri, kwa kawaida tulitembelea jengo la manispaa kwanza. Humo Ndugu Liwag, alimtolea meya ushahidi; Pablo Bautista, alizungumza na mkuu wa polisi; naye Conrado Daclan akamtolea ushahidi hakimu. Nilisema na mkuu wa posta. Kisha tulizuru kituo cha mabasi, kambi ya polisi, maduka na shule. Pia tuliwatembelea watu katika makazi yao. Tuliwapa kichapo cha kujifunzia Biblia, kitabu Enemies. Kwa kuiga namna hao kina ndugu walivyokuwa wakitoa ushuhuda, pole kwa pole nilijifunza Kicebuano na kuanza kuwaachia watu vitabu. Tulihubiri eneo lote la mkoa wa Cebu kwa muda wa miezi mitatu—miji 54. Kisha nikamwuliza Ndugu Liwag: “Je, sasa naweza kubatizwa?”

“Ndugu, bado hujawa tayari,” akajibu. Hivyo, tulihamia kisiwa kingine, Bohol, tukahubiri huko kwa mwezi mmoja na nusu, na kuhubiri katika miji mingine 36. Kwa mara nyingine, nikaomba nibatizwe. “Ndugu Barlaan, bado hujawa tayari,” nikaambiwa. Baada ya kumaliza kuhubiri katika Bohol kisha Kisiwa cha Camiguin, tulienda kwenye kisiwa kikubwa cha Mindanao na kuhubiri katika mji wa Cagayan de Oro City.

Wakati huo, Virginio Cruz alijiunga na kikundi chetu. Awali alikuwa mwalimu katika shule ya umma na akaacha kazi hiyo ili awe painia. Tulisonga mbele kwenye miji mingine hatimaye tukafika kwenye Ziwa Lanao. Tulipokuwa huko, niliuliza tena kama naweza kubatizwa. Hatimaye, mnamo Desemba 28, 1938, baada ya kutumika nikiwa painia kwa miezi sita, nilibatizwa na Ndugu Cruz katika Ziwa Lanao katika mji wa Lumbatan.

Nathawabishwa kwa Kumtumaini Mungu

Baadaye, nilijiunga na mapainia watatu huko Negros Occidental. Hao walikuwa ni Fulgencio de Jesus, Esperanza de Jesus, na Natividad Santos, tuliyemwita Naty. Tulihubiri pamoja katika miji mingi katika mkoa huo. Kwa kweli, tulihitaji kumtumaini Yehova kabisa,  kwa sababu nyakati nyingine tulikuwa na uhaba wa pesa. Wakati fulani tulitaka kupika samaki awe mchuzi wa wali. Nilimkuta mwanamume mmoja ufuoni na nikamwomba aniuzie samaki, lakini samaki wake wote walikuwa wamepelekwa sokoni. Hata hivyo, alinipa samaki mmoja aliyekuwa amejihifadhia. Nilimwuliza bei. “Usihangaike,” akasema. “Mchukue bila malipo.”

Nilimshukuru. Lakini nilipokuwa karibu kuondoka, nikakumbuka kwamba samaki mmoja hatoshi watu wanne. Nilipokuwa nikipita karibu na hori ndogo, nilishangaa kuona samaki akiwa juu ya jiwe, angali ametota maji. Niliwaza, ‘Labda amekufa.’ Nilimchukua na nikashangaa kuona alikuwa angali hai. Nilimchopoa na kumshika kwa nguvu na mara hiyo nikakumbuka ahadi hii ya Yesu: “Basi, fulizeni kutafuta kwanza ufalme na uadilifu wake, na vitu vingine vyote hivi mtaongezewa.”—Mathayo 6:33.

Kuhubiri Wakati wa Vita

Idadi ya mapainia katika kikundi hicho ilipofika tisa, waligawanywa vikundi viwili. Kikundi chetu cha mapainia kilipewa eneo la Cebu. Ilikuwa Desemba 1941 na Vita ya Ulimwengu ya Pili ilikuwa imechacha nchini Filipino. Tukiwa katika mji wa Tuburan, luteni Mfilipino alikuja chumbani mwetu usiku wa manane. “Vijana, amkeni,” akasema. “Mnatafutwa na askari.” Tulishukiwa kuwa wapelelezi wa Japani na tulihojiwa usiku kucha.

Baadaye, tulizuiliwa ndani ya gereza la manispaa. Wanajeshi wa Marekani katika Cebu City walituagiza tuwape nakala moja ya kila kitabu chetu ili waamue iwapo sisi ni wapelelezi wa Japani. Wenyeji wengi walizuru gereza hilo, kujionea wenyewe watu walioshukiwa kuwa wapelelezi wa Japani. Baadhi yao waliuliza maswali, nasi tukawatolea ushahidi kuhusu Ufalme wa Mungu.

Baada ya kuwa gerezani kwa siku tano, mkuu wa polisi alipata telegramu kutoka kwa makao makuu ya Jeshi la Marekani, ikimwelekeza awaachilie huru Mashahidi wa Yehova. Hata hivyo, alitukanya tusihubiri tena kwa sababu ulikuwa wakati wa vita. Tulimweleza kwamba hatungeweza kuacha kuhubiri kwa sababu tulikuwa na utume kutoka kwa Mungu tufanye kazi hiyo. (Matendo 5:28, 29) Mkuu huyo wa polisi alighadhabika sana na kusema: “Mkiendelea kuhubiri nitawaruhusu watu wawaue.”

Siku zilizofuata, mkuu huyo wa polisi alitafuta njia ya kutukamata tena. Hatimaye, tulisimamishwa na kikosi cha Askari wa Marekani, na luteni mmoja aitwaye Soriano akamwuliza Dada Santos: “Je, utaacha kuhubiri?”

“La,” dada akajibu.

“Vipi tukikupeleka mbele ya kikosi cha kupiga risasi?” luteni akauliza.

“Hilo halitabadili msimamo wetu,” dada akaeleza.

Waliposikia hayo, walitupakia ndani ya lori la mizigo na kutupeleka mbele ya Kanali Edmund huko Cebu City. Luteni Soriano alitujulisha kwake kwa kusema hivi: “Hawa ni Mashahidi wa Yehova. Ni wapelelezi wa Japani!”

 “Mashahidi wa Yehova?” yule kanali aliuliza. “Niliwafahamu barabara Mashahidi wa Yehova huko Marekani. Wao si wapelelezi! Wao hawaungi mkono upande wowote.” Kisha akatugeukia na kusema: “Kwa kuwa hamuungi mkono upande wowote, hamtaachiliwa.” Halafu, baada ya kuzuiliwa ndani ya bohari kwa muda fulani, Kanali Edmund alisema nasi tena na kutuuliza: “Bado hamuungi mkono upande wowote?”

“Ndiyo, Bwana,” tukajibu.

“Basi, hamtaachiliwa,” akasema, “kwa sababu tukiwaachilia, mtaendelea kuhubiri, na wale watakaowasikiliza hawataunga mkono upande wowote. Na ikiwa kila mtu atafanya hivyo, basi hakutakuwa na watu wa kupigana.”

Huru Kuhubiri Tena

Baadaye, tulihamishwa kwenye gereza la Cebu City. Mnamo Aprili 10, 1942, Wajapani walivamia mji huo. Mabomu yalianguka kila mahali na moto mkubwa ukazuka! Msimamizi wa gereza alimwona Dada Santos, aliyekuwa katika seli iliyo karibu na upande wa mbele wa gereza. “Ah, jamani! Mashahidi wa Yehova bado wangali ndani!” akasema kwa sauti kubwa. “Fungua mlango watoke!” Tulimshukuru Yehova kwa kutulinda.

Mara hiyo, tulielekea milimani ili kuwatafuta Mashahidi wenzetu. Tulikutana na mmoja katika mji wa Compostela. Hapo awali mtu huyo alisimamia kazi ya kuhubiri, lakini baadaye aliacha kuhubiri na kuhamia Cebu City ili afanye biashara ya kuuza bidhaa-mseto. Lakini sisi tuliamua kusonga mbele na kazi ya kuhubiri juu ya Ufalme wa Mungu, liwalo na liwe.

Tulikuwa na nakala chungu nzima za kijitabu Comfort All That Mourn, na tulifanya kila tuwezalo kuwaachia watu wengi. Hata hivyo, watu wengi walijaribu kutubabaisha wakisema kwamba iwapo tungeshikwa na Wajapani, wangetukata vichwa. Punde baadaye, kikundi cha wapiganaji wa kuvizia chenye kupinga Wajapani kilianzishwa, na yule mtu aliyekuwa ameacha kuhubiri na kwenda zake kufanya biashara katika Cebu City alikamatwa. Tulihuzunika sana tulipopata habari kwamba alishtakiwa kuwa mpelelezi wa Japani na kuuawa.

Twashtakiwa Kuwa Wapelelezi

Wakati huo, tuliendelea kuhubiri huko milimani. Siku moja tulipata habari kuhusu mwanamke mwenye kupendezwa, lakini ili kufika kwake ilitubidi kupitia karibu na vituo kadhaa vya wapiganaji wa kuvizia. Tulifika kwenye kijiji cha Mangabon alikoishi mwanamke huyo, lakini tulikutana na kikosi cha askari na wakapaaza sauti: “Mnataka nini huku?”

“Sisi ni Mashahidi wa Yehova,” nilijibu. “Je, mngependa kusikia ujumbe wetu kupitia kinanda cha gramafoni?” Walipokubali niliweka santuri ya The Value of Knowledge. Baadaye, tulipekuliwa na kuhojiwa, kisha tukapelekwa  kwenye makao makuu ya wapiganaji wa kuvizia katika kijiji cha Tabonan. Tulimwomba Yehova atulinde kwa sababu ilijulikana kote kwamba yeyote aliyepelekwa huko aliuawa.

Tuliwekwa chini ya ulinzi mkali na kutendewa vibaya. Hiki ndicho kisa ninachosimulia mwanzoni, nilipopigwa na luteni akaninyoshea kidole na kusema: “Wewe ni mpelelezi!” Tuliendelea kutendewa vibaya kwa muda fulani lakini badala ya kuuawa tulihukumiwa kifungo na kazi ngumu.

Ndugu yangu, Bernabe, alikuwa mmoja wa mapainia waliofungwa huko Tabonan. Kila kulipokucha, sisi wafungwa tulitakiwa kuimba “Mungu Bariki Marekani” na “Mungu Bariki Filipino.” Badala ya kuimba nyimbo hizo, Mashahidi waliimba “Ni Nani Aliye Upande wa Bwana?” Pindi moja, ofisa msimamizi alipaaza sauti: “Mtu yeyote asiyeimba ‘Mungu Bariki Marekani’ atatundikwa juu ya ule mkangazi!” Licha ya tisho hilo, hakuna mmoja wetu aliyeuawa. Hatimaye, tulihamishwa hadi kwenye kambi nyinginezo. Mwishowe, hati za kuachiliwa kwangu, zenye tarehe ya Julai 1943 zilifika. Kufikia wakati huo, nilikuwa nimefungwa kwa muda wa miezi minane na siku kumi.

Kuhubiri Muda Wote wa Maisha

Tamaa yetu ya kuwaona tena watu wenye kupendezwa tuliokuwa tumewahubiria hapo awali ilituchochea kutembea mwendo wa kilometa 60 hadi mji wa Toledo. Mikutano ilifanywa huko kwa ukawaida na watu wengi walibatizwa hatimaye. Mwishowe vita ilikoma katika mwaka wa 1945. Miaka miwili baada ya hapo, takriban miaka tisa tangu nibatizwe, niliweza kuhudhuria mkusanyiko wangu wa kwanza uliofanywa katika Uwanja wa Mashindano wa Santa Ana, huko Manila. Watu 4,200 walikusanyika ili kusikiliza hotuba ya watu wote “Shangwe kwa Watu Wote.”

Kabla ya vita, kulikuwa na Mashahidi 380 hivi katika Filipino, lakini kufikia mwaka wa 1947 kulikuwa na Mashahidi wapatao 2,700! Tangu wakati huo, nimefurahia mapendeleo mbalimbali katika utumishi wa Yehova. Kutoka mwaka 1948 hadi mwaka wa 1950, nilikuwa mwangalizi asafirie katika eneo la Surigao. Katika mwaka wa 1951, nilimwoa Natividad Santos ambaye alikuwa amehubiri kwa ujasiri pamoja na kikundi chetu wakati wa vita. Baada ya kufunga ndoa, tulifanya kazi ya kuzunguka kotekote katika Mindanao kuanzia mwaka wa 1954 hadi mwaka wa 1972.

Ili tuweze kuwa karibu na wazazi wetu waliozeeka na kuwatunza tulichukua upainia wa pekee katika mwaka wa 1972. Hata ingawa sote wawili tuko katika miaka ya 80, bado tunaendelea na upainia, kwa pamoja tumekuwa katika huduma ya wakati wote kwa jumla ya miaka 120. Imekuwa furaha iliyoje kuona idadi ya wapiga-mbiu wa Ufalme wa Mungu katika Filipino ikikua na kuzidi 130,000! Tamaa yetu ni kuwasaidia watu wengi zaidi watambue kuwa Ufalme wa Mungu ndio tumaini pekee la kuleta amani na furaha ya kweli duniani.

[Blabu katika ukurasa wa 22]

Tulishukiwa kuwa wapelelezi wa Japani na tulihojiwa usiku kucha

[Picha katika ukurasa wa 23]

Tukiwa na rafiki zetu katika Kisiwa cha Bohol, mwaka wa 1963. Mimi na mke wangu tuko namba nne na tano kutoka kulia

[Picha katika ukurasa wa 24]

Nikiwa na mke wangu leo

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 20]

Picha iliyo nyuma: U.S. Signal Corps photo