Kukomesha Chuki

‘Pendeni maadui wenu.’—MATHAYO 5:44.

KWA siku kadhaa viongozi wawili wa mataifa yanayozozana walifanya mashauri ya amani. Rais wa nchi yenye uwezo iliyositawi kiviwanda alikuwepo kwenye mashauri hayo akijaribu kuwapatanisha viongozi hao wawili kwa kutumia mamlaka yake na ustadi wake wa kushughulika na watu. Lakini jitihada hizo zilisababisha matatizo mengi zaidi. Baada ya majuma kadhaa mataifa hayo mawili yalihusika katika ule ambao gazeti la Newsweek lilitaja kuwa “ujeuri mbaya zaidi kati yao katika kipindi cha miongo miwili.”

Kotekote ulimwenguni, chuki na uhasama kati ya vikundi mbalimbali vya kikabila na kitaifa haikomi, licha ya jitihada nyingi za viongozi wa mataifa. Chuki huongezeka sana kwa kuchochewa na kutojua, ubaguzi, na habari za uwongo. Lakini, huku viongozi wanapojaribu kutafuta masuluhisho mapya pasipo kufua dafu, wao hukosa kung’amua kwamba suluhisho bora kabisa ni la kale—la kale kama Mahubiri ya Mlimani. Katika mahubiri hayo, Yesu Kristo aliwatia moyo wasikilizaji wake wafuate njia za Mungu. Katika mahubiri hayo alitoa taarifa iliyonukuliwa juu, yaani, ‘Pendeni maadui wenu.’ Shauri hilo ndilo suluhisho bora la chuki na ubaguzi na ndilo suluhisho pekee lenye matokeo!

Watu wenye kutia shaka huona kumpenda adui kuwa wazo bure lisiloweza kutumika. Hata hivyo, ikiwa watu hujifunza kuchukiana, si ni jambo la akili kusema kwamba wanaweza kujifunza kutochukiana? Basi, maneno ya Yesu yanawapa wanadamu tumaini hakika. Yanaonyesha kwamba inawezekana kuacha hata uhasama wa muda mrefu.

Fikiria hali ilivyokuwa katika siku za Yesu kati ya wasikilizaji wake Wayahudi. Hawakuhitaji kwenda mbali ili kuwa na maadui. Majeshi ya Roma yalitawala eneo lao, yakiwatoza Wayahudi kodi nyingi, kuwadhibiti kisiasa, kuwadhulumu, na kuwatumia ovyoovyo. (Mathayo 5:39-42) Hata hivyo, yamkini hata wengine wangewaona Wayahudi wenzao kuwa maadui kwa sababu ya kuruhusu tofauti ndogondogo zikue badala ya kuzisuluhisha. (Mathayo 5:21-24) Je, kweli Yesu angewatazamia wasikilizaji wake wawapende watu ambao waliwaumiza?

Maana ya “Upendo”

Kwanza, tambua kwamba Yesu aliposema juu ya “upendo” hakumaanisha shauku kati ya marafiki wa karibu. Neno la Kigiriki lililotumiwa kwenye Mathayo 5:44 kwa ajili ya upendo latokana na neno a·gaʹpe. Neno hilo lamaanisha upendo unaoongozwa au kuelekezwa na kanuni. Si lazima uhusishe shauku changamfu. Kwa kuwa unaongozwa na kanuni ya uadilifu, upendo huo humchochea mtu kufanya mambo yanayowapendeza wengine haidhuru wana tabia gani. Basi upendo wa a·gaʹpe waweza kushinda uadui. Yesu mwenyewe alionyesha upendo wa aina hiyo kwani  hakuwatukana maaskari Waroma waliomtundika. Badala yake, alisali hivi: “Baba, wasamehe, kwa maana hawajui wanalofanya.”—Luka 23:34.

Je, twaweza kutarajia kwamba watu wote ulimwenguni watakubali na kufuata mafundisho ya Yesu na kwamba wataanza kupendana? La, kwa kuwa Biblia huonyesha kwamba ulimwengu huu utaendelea kutumbukia kwenye msiba. Andiko la 2 Timotheo 3:13 latabiri kwamba “watu waovu na walaghai wataendelea kutoka ubaya hadi ubaya zaidi.” Hata hivyo, watu mmoja-mmoja wanaweza kuacha chuki kwa kujifunza kabisa kanuni za uadilifu kupitia funzo la Biblia. Mambo ya hakika yanaonyesha wazi kwamba watu wengi wamejifunza kuacha chuki inayowazunguka. Fikiria mifano kadhaa ya kweli.

Kujifunza Kupenda

Alipokuwa na umri wa miaka 13, José alihusika katika vita vya kuvizia akiwa mshiriki wa kikundi cha ugaidi. * Alifunzwa kuwachukia watu walioshukiwa kuwa walisababisha dhuluma alizoona. Lengo lake lilikuwa kuwaua ikiwezekana. Kwa kuwaona waandamani wake wengi wakifa, José alihisi uchungu sana na akataka sana kulipiza kisasi. Alipokuwa akitengeneza makombora, alijiuliza hivi, ‘Kwa nini kuna kuteseka kwingi? Ikiwa kuna Mungu, kwani hata haoni?’ Alilia mara nyingi, akavurugika na kushuka moyo.

Hatimaye, José alifika kwenye kutaniko moja la karibu la Mashahidi wa Yehova. Kwenye mkutano wake wa kwanza, alitambua mara moja upendo uliokuwepo. Kila mtu alimsalimu kwa uchangamfu na kwa urafiki. Baadaye, mazungumzo juu ya kichwa “Sababu Gani Mungu Huruhusu Uovu?” yalijibu maswali yaleyale aliyokuwa ameuliza. *

Muda si muda, ujuzi zaidi wa Biblia ulimsukuma José kubadili maisha yake na kufikiri kwake. Alijifunza kwamba ‘yeye ambaye hapendi hukaa katika kifo. Kila mtu ambaye  huchukia . . . ni muua-binadamu-kikatili na . . . hakuna muua-binadamu-kikatili aliye na uhai udumuo milele ukikaa katika yeye.’—1 Yohana 3:14, 15.

Hata hivyo, haikuwa rahisi kwake kuwaacha washiriki wenzake magaidi. Kila mara alipoenda kwenye Jumba la Ufalme la Mashahidi wa Yehova, alifuatwa. Baadhi ya washiriki wake wa zamani hata walihudhuria mikutano michache ili kuelewa kilichomfanya José abadilike. Baada ya kutosheka kwamba hakuwa msaliti au hangewaletea matatizo, walimwacha. José alibatizwa alipokuwa na umri wa miaka 17, akawa mmoja wa Mashahidi wa Yehova. Punde si punde, akawa mhubiri wa wakati wote. Sasa, badala ya kupanga njama za kuwaua watu, yeye huwapelekea ujumbe wa upendo na tumaini!

Kuacha Ukabila

Je, watu wa makabila mbalimbali wanaweza kukomesha chuki inayowatenganisha? Fikiria mfano wa kikundi cha Mashahidi wa Yehova huko London, Uingereza, wanaozungumza Kiamhara. Kikundi hicho kina watu 35—Waethiopia 20 na Waeritrea 15. Wao huabudu pamoja kwa amani na umoja licha ya kwamba katika Afrika, Waeritrea na Waethiopia walipigana vita kali hivi majuzi.

Shahidi mmoja Mwethiopia aliambiwa hivi na washiriki wengine wa familia yake: ‘Usiwaamini kamwe Waeritrea!’ Lakini sasa, zaidi ya kuwaamini Wakristo wenzake Waeritrea, yeye huwaita ndugu na dada! Ijapokuwa kwa kawaida Waeritrea hao huzungumza lugha ya Kitigrinya, waliamua kujifunza Kiamhara—lugha ya ndugu zao Waethiopia—ili wajifunze Biblia pamoja nao. Ni ushuhuda mzuri kama nini unaoonyesha nguvu ya upendo wa kimungu ukiwa “kifungo kikamilifu cha muungano”!—Wakolosai 3:14.

Kusahau Yaliyopita

Lakini vipi ikiwa mtu alitendewa ukatili? Si ni jambo la kawaida kuwachukia watu waliotenda ukatili huo? Fikiria mfano wa Manfred, Shahidi mmoja kutoka Ujerumani. Alifungwa kwa miaka sita katika gereza la Kikomunisti eti kwa sababu tu alikuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova. Je, aliwahi kuwachukia waonezi wake au kutaka kulipiza kisasi? “La,” yeye alijibu. Kwa mujibu wa gazeti  la Ujerumani la Saarbrücker Zeitung, Manfred alisema hivi: “Kudhulumu au kulipiza kisasi kwa sababu ya dhuluma . . . hutokeza dhuluma nyingine.” Manfred alitumia kabisa maneno haya ya Biblia: “Msirudishe ovu kwa ovu kwa yeyote. . . . Ikiwezekana, kwa kadiri itegemeavyo nyinyi, iweni wenye kufanya amani na watu wote.”—Waroma 12:17, 18.

Ulimwengu Usio na Chuki!

Mashahidi wa Yehova hawadai kuwa wakamilifu kwa habari hii. Mara nyingi wao huona kwamba kuacha uadui na chuki si jambo rahisi. Jitihada zenye kuendelea zinahitajiwa ili kutumia kanuni za Biblia maishani. Lakini kwa ujumla, Mashahidi wa Yehova ni mfano unaoonyesha jinsi Biblia ilivyo na nguvu za kukomesha chuki. Kupitia programu ya kujifunza Biblia nyumbani, kila mwaka Mashahidi wanawasaidia maelfu ya watu kuacha kabisa ubaguzi wa rangi. * (Ona sanduku “Shauri la Biblia Husaidia Kumaliza Chuki.”) Mafanikio hayo yanaonyesha tu kimbele matokeo ya programu ya elimu ya ulimwenguni pote ambayo hivi karibuni itasaidia kumaliza kabisa chuki na vyanzo vyake. Programu hiyo ya elimu ya wakati ujao itaelekezwa na Ufalme wa Mungu, au serikali yake ya ulimwenguni pote. Yesu alitufundisha kusali kwa ajili ya Ufalme huo katika ile Sala ya Bwana, aliposema hivi: “Acha ufalme wako uje.”—Mathayo 6:9, 10.

Biblia yaahidi kwamba chini ya mwelekezo wa serikali hiyo ya kimbingu, “dunia itajawa na kumjua BWANA.” (Isaya 11:9; 54:13) Kisha, maneno haya ya nabii Isaya yanayonukuliwa mara nyingi yatatimizwa ulimwenguni pote: “[Mungu] atafanya hukumu katika mataifa mengi, atawakemea watu wa kabila nyingi; nao watafua panga zao ziwe majembe, na mikuki yao iwe miundu; taifa halitainua upanga juu ya taifa lingine, wala hawatajifunza vita tena kamwe.” (Isaya 2:4) Hivyo, Mungu mwenyewe atakomesha chuki kabisa.

[Maelezo ya Chini]

[Sanduku katika ukurasa wa 11]

Shauri la Biblia Husaidia Kumaliza Chuki

● “Vita vyatokana na chanzo gani na mapigano miongoni mwenu yatokana na chanzo gani? Je, si kutoka katika chanzo hiki, yaani, kutokana na tamaa zenu za kufurahisha hisi za mwili ambazo huendeleza pambano katika viungo vyenu?” (Yakobo 4:1) Mikwaruzano yaweza kumalizwa tukijifunza kudhibiti tamaa za ubinafsi.

● “[Fulizeni] kuangalia, si masilahi ya kibinafsi ya mambo yenu wenyewe tu, bali pia masilahi ya kibinafsi yale ya wengine.” (Wafilipi 2:4) Kutanguliza masilahi ya wengine kabla ya masilahi yetu wenyewe ni njia nyingine ya kumaliza mikwaruzano isiyo ya lazima.

● “Ukomeshe hasira, uache ghadhabu, usikasirike, mwisho wake ni kutenda mabaya.” (Zaburi 37:8) Twaweza na twapaswa kudhibiti hasira.

● “Mungu . . . alifanya kutoka kwa mtu mmoja kila taifa la watu, ili wakae juu ya uso mzima wa dunia.” (Matendo 17:24, 26) Si jambo la akili kujiona kuwa bora zaidi ya watu wa rangi tofauti, kwani sisi sote ni washiriki wa familia moja ya wanadamu.

● ‘Msifanye jambo lolote kwa ugomvi au kwa majisifu ya bure, bali kwa hali ya akili ya kujishusha chini mkifikiria kwamba wengine ni wakubwa kuliko nyinyi.’ (Wafilipi 2:3) Ni upumbavu kuwadharau wengine—kwa kuwa watu wengine wana sifa nzuri na vipawa ambavyo sisi wenyewe hatuna. Hakuna jamii wala utamaduni unaofanya mambo yote vizuri.

● “Basi, kwa kweli maadamu tuna wakati wenye kufaa kwa ajili ya hilo, acheni sisi tufanye lililo jema kuelekea wote.” (Wagalatia 6:10) Kuwa mwenye urafiki na kuwasaidia wengine bila kujali jamii au utamaduni wao, kwaweza kuziba pengo la mawasiliano na kumaliza kutoelewana.

[Picha katika ukurasa wa 9]

Mashahidi Waethiopia na Waeritrea huabudu pamoja kwa amani

[Picha katika ukurasa wa 10]

Manfred, aliyeokoka gereza la Kikomunisti, alikataa kuchukia watu kabisa

[Picha katika ukurasa wa 10]

Biblia yaweza kusaidia kuondoa vikwazo vinavyowatenganisha watu