Je, Marekebisho Yatamaliza Matatizo?

UDANGANYIFU katika biashara, upendeleo katika kutekeleza sheria, ukosefu wa haki katika jamii, matibabu duni, elimu duni, upunjaji wa fedha kupitia dini, na uharibifu wa mazingira ni mambo ambayo hututamausha. Pia, hayo ndiyo mambo yanayowafanya watu watake marekebisho.

Watetezi wa marekebisho wanapatikana katika kila jamii, na wanataka mabadiliko kwa njia ya utaratibu na ya kikatiba. Kwa kawaida hawataki kuzusha fujo au mapinduzi, kwani wengi hufuata sheria na kujiepusha na jeuri. Baadhi yao ni watu mashuhuri katika jamii na hujitolea kuleta mabadiliko. Wengine huwashawishi na kuwachochea wenye mamlaka kuleta mabadiliko.

Watetezi wa marekebisho huwafanya watu wafikirie upya jinsi ya kushughulikia matatizo. Kusudi lao si kupinga tu, bali wana njia za kuboresha mambo. Ili masuala wanayopigania yajulikane, watetezi wa marekebisho huomba umma uwaunge mkono, hufanya maandamano barabarani, au kuwasilisha maoni yao kupitia vyombo vya habari. Watetezi wa marekebisho huudhika sana watu wanapowapuuza.

Marekebisho ya Nyakati Zilizopita

Kumekuwa na marekebisho mengi nyakati zilizopita. Biblia inasema kwamba miaka 2,000 hivi iliyopita, msemaji mmoja alimsifu Feliksi, mtawala wa mkoa wa Roma wa Yudea, kwa kusema hivi: “Marekebisho yanatokea katika taifa hili kupitia ufikirio wako wa kimbele.” (Matendo 24:2) Karibu miaka 500 kabla ya  wakati wa Feliksi, mtunga-sheria Mgiriki Solon aliongoza harakati za marekebisho ili kuboresha hali za maskini. Kitabu The Encyclopædia Britannica kinasema kwamba Solon “alikomesha madhara ya umaskini” katika Athene ya kale.

Tangu zamani watu wengi wametetea marekebisho ya kidini. Kwa mfano, Martin Luther alijaribu kurekebisha Kanisa Katoliki, na jitihada zake zilichangia kutokeza Uprotestanti.

Marekebisho Mbalimbali

Watetezi wa marekebisho wanaweza pia kujaribu kurekebisha mambo ya kawaida. Baadhi yao hutaka kubadilisha kabisa mtindo wa maisha. Mfano mmoja ni harakati ya Lebensreform (marekebisho ya mtindo wa maisha) huko Ujerumani mapema katika karne ya 20. Kwa sababu ya kuongezeka kwa viwanda, watu wengi waliona kwamba maisha hayapendezi na kwamba wanadharauliwa. Wanaharakati walitetea kuishi maisha ya kidesturi. Walitetea mazoezi ya mwili, kufanya shughuli za nje, kutumia dawa za asili, na kutokula nyama.

Watetezi wengine wa marekebisho hufunua ukosefu wa haki na kuchochea serikali kurekebisha hali hiyo. Tangu mwanzoni mwa miaka ya 1970, makundi ya kutetea mazingira yamepinga vikali uharibifu wa mazingira. Baadhi ya makundi hayo yamekuwa mashirika ya kimataifa. Watetezi hao hufanya mengi zaidi ya kuandamana na kupinga uharibifu wa mazingira. Wao pia hutoa madokezo ya kusuluhisha hali hizo. Wamesaidia kubadilisha sheria za mambo mengi kama vile kutupa takataka zenye sumu baharini na kuwinda nyangumi.

Katika miaka ya 1960, Baraza la Pili la Vatikani lilianzisha marekebisho ya Kanisa Katoliki. Katika miaka ya 1990, waumini wa Kanisa Katoliki pia walihusika katika marekebisho. Kwa mfano, walitaka sheria inayohusu useja wa makasisi ibadilishwe. Watetezi wa marekebisho katika Kanisa la Anglikana walianzisha harakati za marekebisho ili wanawake waruhusiwe kuwa makasisi.

Hayapendwi na Wote

Marekebisho fulani yameleta matokeo mengi mazuri. Kwa mfano, katika Biblia kuna mifano mingi ya viongozi wa mataifa na wengine waliofanya marekebisho mazuri. Jitihada hizo zilileta hali nzuri ya kiroho, ya kijamii, na hata kibali cha Mungu. (2 Wafalme 22:3-20; 2 Mambo ya Nyakati 33:14-17; Nehemia, sura ya 8 na 9) Hivi karibuni, kumekuwa na jitihada nyingi za kuleta uhuru katika jamii, haki za kiraia, na haki za kibinadamu ambazo zimewalinda na kuwatetea watu wenye uhitaji na wanaodhulumiwa.

Hata hivyo, marekebisho yanapoanzishwa, mara nyingi yanaleta matokeo ya kushangaza. Afisa mmoja wa umma wa karne ya 20, John W. Gardner, alisema: “Ni ajabu kwamba mara nyingi watetezi wa marekebisho hawafikirii matokeo ya harakati zao.” Fikiria mifano kadhaa.

Mwanzoni mwa miaka ya 1980, Jumuiya ya Ulaya ilianzisha marekebisho ya kilimo yaliyokusudiwa kusaidia wakazi wa mbuga. Sheria mpya za kilimo zilifanya hekta zaidi ya 300,000 za mashamba huko Ujerumani na Italia zigeuzwe kuwa mbuga. Licha ya nia nzuri, kulikuwa na matatizo yasiyotazamiwa. Shirika la Mazingira la Umoja wa Mataifa linasema kwamba “ijapokuwa mwanzoni zinakusudiwa kuboresha mazingira, hatua za kugeuza mashamba kuwa mbuga zinaweza kuwa na matokeo mabaya kwa kuwafanya watu waache njia zao za kilimo na badala yake kupanda miti isivyofaa.”

Hazina ya Kimataifa ya Maendeleo ya Kilimo ilisema hivi kuhusu jitihada za kuwasaidia maskini: “Jitihada zote za kuwasaidia maskini kupitia marekebisho ya mashirika zinakumbwa na tatizo kubwa. Mashirika huanzishwa  na kuendeshwa kwa faida ya watu wenye uwezo. . . . Watu mashuhuri huendesha mashirika ili wajifaidi.”

Mfano mwingine ni harakati za kutetea haki za wanawake, ambazo zilibadili maisha ya wanawake katika nchi za Magharibi kwa kuwawezesha kupiga kura na kuwa na nafasi nyingi zaidi za kupata elimu ya juu na kazi. Lakini hata watetezi fulani wa haki za wanawake wanakubali kwamba harakati hizo zilitatua matatizo fulani na kuzidisha mengine. Mwandishi Susan Van Scoyoc aliuliza: “Je, kweli tumeboresha maisha ya wanawake, au tumewaingiza taabani kwa kuwawezesha kuwa na usawa kazini bila kuwapa usawa huo nyumbani?”

Marekebisho Yasiyofua Dafu

Inasemekana kwamba watetezi fulani wa marekebisho wanataka tu kubadilisha mambo bila sababu. Frederick Hess, ambaye amechunguza marekebisho ya shule, alisema hivi kuhusu marekebisho yasiyofua dafu: “Marekebisho makubwa hayafaulu kwa sababu ya jinsi yanavyofanywa. Badala ya kusuluhisha matatizo, harakati hizo za kuleta marekebisho zimetumiwa kuwapumbaza watu, hivyo zimeongeza” matatizo. Anaendelea: “Kwa kuwa kila serikali hupenda kuleta marekebisho yake, harakati hizo huanza upya kila baada ya miaka kadhaa.”

Marekebisho pia yanaweza kutumiwa kwa makusudi mengine ambayo nyakati nyingine ni yenye kudhuru. Harakati ya Lebensreform huko Ujerumani ilisaidia kuanzisha dhana ya kuboresha jamii ya wanadamu kwa kuteua wazazi ambao wangezaa watoto wenye nguvu zaidi. Watu wenye siasa kali walitumia vibaya ujuzi huo kuunga mkono chama cha Nazi katika jitihada zake za kuwa na jamii bora.

Hata watetezi wa marekebisho wenye bidii hukatishwa tamaa mara kwa mara na matokeo mabaya ya jitihada zao. Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa, Kofi Annan alilalamika hivi: “Nafikiri jambo la kuhuzunisha zaidi ni kwamba sote tunajua tatizo na jinsi ya kulisuluhisha lakini mara nyingi hatuwezi kulitatua. Wakati mwingine wafanyakazi chini ya katibu mkuu hupewa mgawo wa kusuluhisha tatizo lakini hakuna pesa za kutekeleza mradi huo. Wakati mwingine, mambo ya kustaajabisha yanapotokea na tunataka kujulisha ulimwengu, watu hawataki kufanya lolote kwa sababu ya mambo mabaya yaliyotukia zamani.”

Watetezi wa marekebisho hawapaswi kutazamia kupendwa na watu kwa kuwa wao  huathiri maisha ya wengine wanapowajulisha watu kuhusu jitihada zao. Jürgen Reulecke, profesa wa historia ya kisasa na mtaalamu wa marekebisho, aliyenukuliwa katika gazeti Die Zeit alisema: “Sikuzote watetezi wa marekebisho wamekuwa kama mwiba mwilini.” Isitoshe, ijapokuwa watetezi wengi wa marekebisho hawavunji sheria na huepuka jeuri, wengine hukosa subira mabadiliko yanapokawia. Katika hali hizo, harakati za marekebisho zinaweza kuwafanya watu wawe wenye fujo na kuvunja sheria.

Je, marekebisho mengi ambayo yamefanywa katika miaka ya majuzi yameboresha maisha ya watu? Sivyo. Kwa mfano, kura  za maoni huko Ujerumani zinaonyesha kwamba hakujawa na mabadiliko makubwa maishani katika miaka 35 hivi iliyopita. Vipi dini? Je, marekebisho ya kidini yamewavutia waumini wengi zaidi? Je, waumini wanatoshelezwa na dini? Sivyo, kwa kuwa watu wengi katika nchi za Magharibi wanaacha dini na hawavutiwi tena na dini kubwa-kubwa.

Je, Yesu Kristo Alitetea Marekebisho?

Watu wengine wanaweza kudai kwamba Yesu Kristo alikuwa mtetezi wa marekebisho. Je, ni kweli? Swali hilo ni muhimu kwa yeyote anayetaka kuwa mtumishi wa kweli wa Mungu, kwa kuwa hilo linahusisha kumfuata Kristo kwa ukaribu.—1 Petro 2:21.

Hapana shaka kwamba Yesu alikuwa na uwezo wa kuleta marekebisho. Kwa kuwa alikuwa mkamilifu angewachochea wengi kuleta mabadiliko na mavumbuzi makubwa. Hata hivyo, Kristo hakuanzisha kampeni za kuondoa wafisadi au wafanyabiashara wenye hila ulimwenguni. Ingawa yeye mwenyewe alitendewa isivyo haki, hakuongoza maandamano ya kupinga dhuluma. Nyakati nyingine, Yesu hakuwa na “mahali popote pa kulaza kichwa chake.” Lakini hakuanzisha kikundi cha kutetea masilahi ya watu wasio na makao. Wakati wengine walipohangaikia hali ya fedha aliwaambia: “Mna maskini pamoja nanyi sikuzote.” Yesu hakujihusisha na migogoro ya ulimwengu.—Mathayo 8:20; 20:28; 26:11; Luka 12:13, 14; Yohana 6:14, 15; 18:36.

Bila shaka, hatumaanishi kwamba Kristo hakujali matatizo kama vile umaskini, ufisadi, na ukosefu wa haki. Biblia inaonyesha kwamba alihuzunikia sana hali ya wanadamu yenye kusikitisha. (Marko 1:40, 41; 6:33, 34; 8:1, 2; Luka 7:13) Lakini alikuwa na suluhisho la pekee. Kristo hakutetea marekebisho ya muda tu bali alitaka kuleta mabadiliko makubwa katika usimamizi wa shughuli za wanadamu. Mabadiliko hayo yataletwa na Ufalme wa mbinguni ulioanzishwa na Muumba wa wanadamu, Yehova Mungu, na kusimamiwa na Yesu Kristo akiwa Mfalme. Jambo hilo litazungumziwa katika makala inayofuata.

[Picha katika ukurasa wa 6]

“Ni ajabu kwamba mara nyingi watetezi wa marekebisho hawafikirii matokeo ya harakati zao.”—John W. Gardner

[Picha katika ukurasa wa 7]

“Nafikiri jambo la kuhuzunisha zaidi ni kwamba sote tunajua tatizo na jinsi ya kulisuluhisha lakini mara nyingi hatuwezi kulitatua.”—Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa, Kofi Annan

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 8, 9]

“Nilihatarisha Maisha Yangu Nikitetea Mazingira”

Hans alikuwa baharia kwa miaka 48, kutia ndani zaidi ya miaka 35 akiwa nahodha wa meli. Katika miaka yake ya mwisho kazini, alikuwa nahodha wa meli iliyotumiwa na shirika la kimazingira. Anaeleza hivi:

“Sikuzote nimeamini kwamba watu wanapaswa kuheshimu na kutunza mazingira na maumbile. Hivyo nilipopewa kazi ya kuwa nahodha wa meli ya shirika moja la kimazingira, niliikubali mara moja. Kazi yetu ilikuwa kufunua hatari za kimazingira. Mara tulipoanza mradi baharini, tuliwasiliana na vyombo vya habari ili viweze kujulisha umma. Tulisafiri baharini na kuchukua hatua za kukomesha utupaji wa takataka hatari na sumu. Katika mradi mwingine tulijaribu kukomesha mauaji ya sili na watoto wao.

“Kazi hiyo ilihitaji ujasiri. Nilihatarisha maisha yangu nikitetea mazingira. Wakati mmoja, nilijifunga mkononi kwenye nanga ya meli na kuburutwa nayo chini ya bahari. Wakati mwingine nilikuwa ndani ya mashua inayokwenda kasi kando ya meli kubwa. Mtu mmoja alitupa pipa la chuma juu ya mashua yetu, ikapinduka. Nilijeruhiwa vibaya.”

Hatimaye Hans alitambua kwamba ingawa shirika hilo lilikuwa na nia nzuri, alikuwa akihatarisha uhai wake bila kuleta mabadiliko ya kudumu katika mazingira. (Mhubiri 1:9) Muda mfupi baada ya kuacha shirika hilo la kimazingira, alijifunza Biblia na Mashahidi wa Yehova na kubatizwa. Leo yeye ni mhudumu wa wakati wote. “Biblia ilinisaidia kutambua kwamba Ufalme wa Kimasihi wa Mungu ndio tu utakaotunza mazingira vizuri.”

[Sanduku/Picha katika ukurasa wa 9]

Alipigania Marekebisho

Sara (si jina lake halisi) alizaliwa huko Asia katikati ya miaka ya 1960. Hakuwa amefikia umri wa miaka 20 wakati serikali mpya ilipoanza kutawala nchi yao na kuahidi marekebisho ya kisiasa na ya kijamii. Mwanzoni, raia wa nchi hiyo walifurahia mabadiliko hayo, lakini baada ya mwaka mmoja serikali mpya ikaanza kuwanyanyasa wapinzani wake kama serikali ya awali. Watu wengi walikata tamaa, na Sara akajiunga na kikundi kilichopinga serikali hiyo mpya. Anasema:

“Kikundi chetu kilifanya mikutano na kuandamana hadharani. Nilikuwa katika barabara za jiji kuu nikibandika matangazo ukutani na kugawanya karatasi wakati wanajeshi wa mgambo waliponikamata. Baadaye waliniachilia. Wengine katika kikundi chetu hawakuachiliwa. Wasichana wawili rafiki zangu walikamatwa na kuuawa. Nilikuwa hatarini, hivyo baba yangu akanisihi niondoke nchini.”

Akiwa Ulaya, Sara alijifunza Biblia na kubatizwa akawa Shahidi wa Yehova. Leo yeye ni mhudumu wa wakati wote. Akikumbuka yaliyopita, Sara anasema:

“Nilitamani haki na suluhisho la matatizo yetu ya kijamii. Niliona kwamba serikali mpya nchini kwetu ilianza na malengo hayo, lakini ilipita kiasi hivi kwamba haikuyaendeleza na badala yake ikaanza kudhulumu raia. Pia, nilitambua kwamba kikundi chetu cha upinzani hakingeweza kusuluhisha matatizo ya nchi yetu. (Zaburi 146:3, 4) Sasa natambua kwamba matatizo yote ya wanadamu yatasuluhishwa na Ufalme wa Kimasihi wa Mungu.”

[Picha katika ukurasa wa 7]

Ukuta wa Berlin ulianguka mwaka wa 1989

[Picha katika ukurasa wa 8]

Je, marekebisho ya kidini yamewavutia waumini wengi zaidi?

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 5]

Top right: U.S. Information Agency photo

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 7]

Kofi Annan: UN/DPI photo by Evan Schneider (Feb97); background: WHO/OXFAM