Kukabiliana na Ugonjwa wa Asperger

NA MWANDISHI WA AMKENI! NCHINI UINGEREZA

UNATAKA kuwa na marafiki lakini inakuwa vigumu kuanzisha mazungumzo. Hata hivyo, unaweza kuzungumza kwa muda mrefu kuhusu jambo unalopenda. Wewe hupenda kufuata ratiba hususa, na inapokatizwa wewe huvurugika. Mara nyingi unakuwa na wasiwasi, unakata tamaa, na hata nyakati nyingine unashuka moyo.

Watu hawakuelewi. Wanakuona kuwa mtu asiyeeleweka, mgumu kushughulika naye, au hata mkaidi. Ni vigumu kwako kuelewa fikira na hisia za wengine, hasa kwa sababu huwezi kutambua ishara zao za uso au mwili. Watu wengi walio na ugonjwa wa Asperger wanakabili hali kama hizo kwa kawaida.

Watu wanaougua Asperger wanafanana na watu wengine, na mara nyingi wana akili nyingi sana. Hata hivyo, wana kasoro katika mfumo wa neva inayoathiri mawasiliano na uhusiano wao na watu wengine. Ugonjwa huo unahusisha mambo mengi, na kila mgonjwa huathiriwa katika njia tofauti. Lakini inawezekana kukabiliana na ugonjwa wa Asperger. Na tuchunguze kisa cha Claire.

Mwishowe, Ugonjwa Wagunduliwa!

Akiwa mtoto, Claire alikuwa mnyamavu sana na alijitenga na watu. Aliepuka kuwatazama watu machoni na aliogopa umati. Alijifunza kuongea vizuri akiwa na umri mdogo, lakini alitumia maneno machache na alizungumza bila kubadilisha sauti. Alipenda kufuata ratiba hususa na alivurugika ilipokatizwa.

Shuleni, walimu walichoshwa na Claire kwa sababu walifikiri alinyamaza kimakusudi, na watoto wengine walimkejeli. Mama yake aliteseka pia, kwani watu walimlaumu isivyo haki kwa sababu ya tabia ya Claire. Mwishowe, alimfundisha Claire nyumbani katika miaka yake ya mwisho ya masomo.

Baadaye, Claire aliajiriwa kazi mbalimbali lakini alifutwa kwa sababu hangeweza kukabiliana na majukumu aliyopewa na kubadilika kwa ratiba. Alipokuwa akifanya kazi katika hospitali ya kuwatunza wazee, muuguzi mkuu alitambua kwamba Claire alikuwa na kasoro kubwa. Mwishowe, Claire alipokuwa na umri wa miaka 16, aligunduliwa kuwa ana ugonjwa wa Asperger.

Sasa, mama ya Claire alijua ni kwa nini binti yake alikuwa tofauti na watoto wengine. Rafiki mmoja wa mama yake alipata habari kuhusu ugonjwa huo na Claire aliposoma habari hiyo, aliuliza hivi kwa mshangao: “Kweli mimi hufanya hivyo?” Wafanyakazi wa idara ya huduma za jamii walimwambia Claire kwamba kufanya kazi kungemsaidia apone.  Chris, ambaye ni mmoja wa Mashahidi wa Yehova, alikuwa na ujuzi wa kuwasaidia watoto wenye matatizo ya pekee, na alifanya mipango ili Claire ambaye pia ni Shahidi ajitolee kusaidia katika kudumisha jengo linalotumiwa na Mashahidi kwa ajili ya ibada ya Kikristo.

Kujifunza “Kuishi Katika Ulimwengu Halisi”

Mwanzoni, Claire alizungumza kidogo sana na wajitoleaji wenzake. Alipopata tatizo, alimwandikia Chris ujumbe kwani ilikuwa rahisi kufanya hivyo kuliko kujieleza. Hatua kwa hatua, Chris alimtia moyo Claire aketi chini na kumweleza mawazo yake. Kwa subira, alimfundisha “kuishi katika ulimwengu halisi.” Alimweleza kwamba watu katika “ulimwengu halisi” hawaepuki kushirikiana na wengine na kufanya tu mambo wanayotaka. Akisaidiwa na wengine, Claire alianza kujifunza kushirikiana na wengine kufanya kazi.

Mambo aliyopitia yalimfanya asijiamini, kwa hiyo alipopewa kazi yoyote alisema, “Siwezi kuifanya.” Chris alikabilianaje na tatizo hilo? Angempa kazi kidogo na kumweleza, “Inafanywa hivi,” kisha angeongeza, “Jipe moyo, unaweza kuifanya.” Alipoimaliza, alifurahi sana. Chris alimpongeza sana na kumpa kazi nyingine. Claire hangeweza kukumbuka maagizo aliyoambiwa, lakini alifuata maagizo yaliyoandikwa kwa urahisi. Pole kwa pole akaanza kujiamini.

Kwa sababu Claire hakupenda umati, ilikuwa vigumu kwake kuzungumza na wengine kwenye mikutano ya Kikristo. Alizoea kuketi peke yake mbele katika Jumba la Ufalme. Hata hivyo, alijiwekea mradi wa kusimama mara moja baada ya mkutano na kutembea kuelekea nyuma ya jumba na kuzungumza na mtu mmoja.

Baada ya muda, Claire alifaulu kuzungumza na watu wengi zaidi. “Lakini si rahisi,” anasema. Ingawa hali yake inafanya iwe vigumu kuwasiliana, yeye hutoa hotuba katika Shule ya Huduma ya Kitheokrasi, programu inayokusudiwa kuwasaidia Mashahidi wote wa Yehova wajieleze vizuri.

Kukabiliana na Tatizo Kubwa Zaidi

Claire alipoendelea kujiamini zaidi, Chris alipendekeza ajaribu kuwa painia-msaidizi, jina linalorejelea Mashahidi wa Yehova wanaotumia saa 50 au zaidi kila mwezi kuwahubiria watu. “Sidhani ninaweza kufanya hivyo,” Claire akasema.

Hata hivyo, Chris alimtia moyo kwa kumwambia kuwa hata asipoweza kutimiza  lengo la saa 50 mwezi huo, atafurahi kwamba angalau alijaribu. Hivyo, Claire alijaribu na akafurahia sana. Alifanya upainia tena na tena na akazidi kuufurahia. Hilo lilifanya ajiamini hata zaidi, hasa alipopata watu wengi waliotaka kujifunza Biblia.

Kwenye mikutano ya Kikristo watu walitiwa moyo wachunguze iwapo kuna kitu chochote kinachowazuia kuwa mapainia wa kawaida au wahudumu wa wakati wote. Claire alichukua jambo hilo kwa uzito na akaamua kuwa painia wa kawaida. Alipata matokeo gani? Claire mwenyewe anasema, “Ni kazi bora zaidi ambayo mtu anaweza kufanya!” Amekuwa na uhusiano wa karibu na watu katika kutaniko lake na amepata marafiki wengi. Watoto wanapenda kuwa pamoja naye na yeye hufurahia kuwasaidia wanapohubiri pamoja.

Kutoa Msaada

Ni kweli kwamba si kila mtu aliye na ugonjwa wa Asperger anayeweza kuwa mhudumu wa wakati wote. Lakini, kisa cha Claire kinathibitisha kwamba watu kama hao wanaweza kufanya mengi zaidi kuliko walivyotarajia. Ratiba ya kawaida ya Claire inatimiza mahitaji yake ya kujiratibu na kwa sababu anafanya kazi kwa bidii na anatumainika amefaulu katika kazi aliyochagua.

Claire anaona kuwa ni muhimu watu kujua kwamba ana ugonjwa wa Asperger ili waelewe ni kwa nini yeye anaona mambo na kukabiliana nayo kwa njia tofauti. Anaeleza, “Kwa sababu huwezi kujieleza vizuri kila mara, watu wanadhani kwamba huna uwezo wa kufikiri.” Inasaidia sana kuwa na mtu unayeweza kumweleza hisia zako.

Chris na Claire wanapendekeza kwamba watu walio na ugonjwa huo wajiwekee miradi midogo-midogo na kuitimiza hatua kwa hatua. Ni muhimu pia kuomba msaada wa mtu anayeelewa ugonjwa huo. Kwa kufanya hivyo, mtu anaweza kujiamini zaidi na kukabiliana na matatizo.

Kisa cha Claire kinaonyesha kwamba kupitia subira na kitia-moyo, watu wanaougua Asperger wanaweza kusaidiwa. Claire anathibitisha hilo, anaposema: “Miaka michache iliyopita, singefikiri kamwe kwamba ningefanya mambo yote ninayofanya leo.”

[Blabu katika ukurasa wa 24]

Claire anaona kuwa ni muhimu watu kujua kwamba ana ugonjwa wa Asperger

[Sanduku katika ukurasa wa 22]

UGONJWA WA ASPERGER

Ugonjwa huo uliitwa jina la Dakt. Hans Asperger aliyeufafanua kwa mara ya kwanza katika mwaka wa 1944. Hata hivyo, ni katika miaka ya karibuni tu kwamba utafiti mwingi umefanywa kuuelewa na kusaidia idadi inayozidi kuongezeka ya watu walio na ugonjwa huo. Wataalamu wa kitiba wameshindwa kuamua ikiwa ni aina fulani ya ugonjwa wa akili (autism) au ugonjwa mwingine tofauti. Kufikia sasa, hakuna ajuaye kisababishi cha ugonjwa wa Asperger. Hata hivyo, hautokani na malezi mabaya au mtoto kukosa kuonyeshwa upendo.

[Sanduku katika ukurasa wa 24]

KUWASAIDIA WATU WENYE UGONJWA WA ASPERGER

Pendezwa na watu walio na ugonjwa wa Asperger na ujaribu kufahamiana nao. Ingawa huenda ikawa vigumu kwao kuanzisha mazungumzo, na huenda wakaonekana kuwa si wenye urafiki, tunapaswa kutambua kwamba hawafanyi hivyo kimakusudi na wanataka na wanahitaji marafiki.

Uwe mwenye subira na ujaribu kuelewa matatizo yao. Pia, tambua kwamba unahitaji kueleza mambo kwa usahihi na kihususa, kwa kuwa huenda wakachukulia kwa uhalisi mambo unayosema. Ikiwa ratiba inahitaji kubadilishwa, eleza waziwazi mambo yanayohusika, na hata unaweza kuwaonyesha jinsi ya kufanya mambo.

Ukiona kwamba wanahangaika sana kuhusu jambo waliloona au kusikia, watie moyo wakazie fikira picha maridadi au wasikilize muziki wenye kutuliza.

[Picha katika ukurasa wa 23]

Claire alijifunza kuanzisha urafiki

[Picha katika ukurasa wa 23]

Chris anamweleza Claire jinsi anavyoweza kushirikiana na wengine kufanya kazi fulani