Maoni ya Biblia

Je, Biblia Inaunga Mkono Utumwa?

KUMPENDA jirani ni mojawapo ya mafundisho ya msingi ya Biblia. Hata hivyo, upendo unapingana kabisa na utumwa wenye kukandamiza. Kwa hiyo, watu fulani wanashangaa kwamba utumwa unatajwa katika Biblia.

Nyakati za kale, Mungu aliwaruhusu watu wake wawe na watumwa. (Mwanzo 14:14, 15) Hata katika siku za mitume, Wakristo fulani walimiliki watumwa na wengine walikuwa watumwa. (Filemoni 15, 16) Je, hilo linamaanisha kwamba Biblia inaunga mkono utumwa wenye kukandamiza?

Mazoea Yanayopingana na Kanuni za Biblia

Kufikia wakati ambapo Biblia ilianza kuandikwa, tayari wanadamu walikuwa wameanzisha miundo ya jamii na mifumo ya kiuchumi iliyopingana na kanuni za Mungu. Ingawa baadhi ya mazoea yaliyohusika yalishutumiwa katika Sheria yake iliyoandikwa, Mungu aliamua kuvumilia mengine kama vile utumwa.

Kitabu The International Standard Bible Encyclopedia kinasema hivi kuhusu muundo wa jamii katika taifa la Israeli la kale: ‘Walipaswa kutendeana kama ndugu, kwa hiyo, kwa kufaa, hakukuwa na maskini, watu wasio na makao, na wajane na mayatima hawakutendewa isivyo haki.’ Hivyo, mbali na kuruhusu muundo wa kijamii na wa kiuchumi ambao tayari ulikuwepo uendelee, Sheria ya Mungu ilidhibiti utumwa hivi kwamba watumwa wangetendewa kwa njia ya fadhili na upendo.

Utumwa Katika Nyakati za Biblia

Fikiria sheria zifuatazo kutia ndani Sheria ambayo Musa alipewa:

● Mtu yeyote ambaye angemteka nyara mwenzake kisha kumuuza, angeuawa. (Kutoka 21:16) Hata hivyo, licha ya maandalizi yaliyotolewa ili kuzuia umaskini, ikiwa Mwisraeli angejipata na deni kubwa, pengine kwa sababu ya kutumia vibaya pesa, angeweza kujiuza kama mtumwa. Katika visa fulani huenda hata angepata pesa za ziada za kujikomboa.—Mambo ya Walawi 25:47-52.

● Huo haukuwa utumwa wenye kukandamiza kama ule ambao umekuwepo kwa miaka mingi katika nchi nyingi. Andiko la Mambo ya Walawi 25:39, 40 linasema hivi: “Ikiwa ndugu yako atakuwa maskini karibu nawe naye alazimike kujiuza kwako, usimtumie kama mfanyakazi katika utumishi wa kitumwa. Atakuwa pamoja nawe kama mfanyakazi wa kukodiwa, kama mhamiaji.” Maandalizi hayo yenye upendo yalijali masilahi ya waliokuwa maskini kabisa katika Israeli.

● Ikiwa mtu angepatikana na hatia ya kuiba na hangeweza kulipia alichoiba kulingana na Sheria, angeuzwa akiwa mtumwa na kwa njia hiyo kulipa deni lake. (Kutoka 22:3) Baada ya kufanya kazi na kulipa deni lake, basi angeachiliwa.

● Sheria ya Mungu kwa Israeli iliwakataza kuwakandamiza watumwa na kuwatendea kwa ukatili. Ingawa mabwana waliruhusiwa kuwaadhibu watumwa wao, hawakupaswa kufanya hivyo kupita kiasi. Mtumwa aliyeuawa na bwana wake, angelipizwa kisasi. (Kutoka 21:20) Ikiwa mtumwa angeumizwa vibaya sana, pengine kung’olewa jino au jicho, angeachiliwa.—Kutoka 21:26, 27.

● Muda mrefu zaidi ambao Mwisraeli yeyote angetumika akiwa mtumwa ni miaka sita. (Kutoka 21:2) Watumwa wote Waebrania walipaswa kuwekwa huru katika mwaka wa saba wa utumishi wao. Sheria iliamuru kwamba kila baada ya  miaka 50, watumwa wote Waisraeli nchini kote walipaswa kuwekwa huru, haidhuru walikuwa watumwa kwa muda gani.—Mambo ya Walawi 25:40, 41.

● Mtumwa alipoachiliwa, bwana wake alipaswa kuwa mkarimu kwake. Kumbukumbu la Torati 15:13, 14 linasema: “Ikiwa utamruhusu aondoke kwako kama mtu aliyewekwa huru, usimwache aondoke mikono mitupu. Usikose kumtayarishia kitu fulani kutoka katika kundi lako na uwanja wako wa kupuria na mafuta yako na shinikizo lako la divai.”

Baadaye, katika siku za Yesu na mitume wake, utumwa ulikuwa zoea la kawaida katika Milki ya Roma. Ukristo ulipoanza kuenea, bila shaka watu fulani waliokuwa watumwa na wengine waliomiliki watumwa wangesikia habari njema na kuwa Wakristo. Yesu Kristo na mitume wake hawakuhubiri injili ya kuleta mabadiliko katika jamii, kana kwamba walikuwa wakijaribu kubadili mfumo wa mambo uliokuwapo. Badala yake, watumwa na pia wamiliki wa watumwa walihimizwa wapendane wakiwa ndugu wa kiroho.—Wakolosai 4:1; 1 Timotheo 6:2.

Mwisho wa Utumwa

Kama ilivyo na maswali mengine yanayohusiana na Biblia, suala la utumwa lazima lifikiriwe kulingana na muktadha. Maandiko yanapochunguzwa kwa uangalifu yanafunua kwamba Mungu anachukizwa wanadamu wanapotendewa vibaya.

Pia, uchunguzi huo unaonyesha kwamba utumwa uliofanywa na watu wa Mungu katika Biblia haukuwa wenye ukatili au kukandamiza kama watu wengi wanavyodhani leo. Na Biblia inaonyesha kwamba hivi karibuni, Mungu atatukomboa kutokana na aina zote za utumwa. Wakati huo, wanadamu wote watafurahia uhuru wa kweli.—Isaya 65:21, 22.

JE, UMEJIULIZA HIVI?

● Je, Biblia inaunga mkono kwamba watumwa watendewe vibaya?—Mambo ya Walawi 25:39, 40.

● Wakristo walipaswa kuwatendea watumwa kwa njia gani?—Wakolosai 4:1.

[Blabu katika ukurasa wa 29]

Mungu anachukizwa wanadamu wanapotendewa vibaya

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 29]

© G.M.B. Akash/Panos Pictures