Mwaka uliofuata, familia ya Betheli ilitangaziwa kwamba wajitoleaji walikuwa wanahitajika ili wakatumikie katika ofisi ya tawi ya Afrika Kusini, ambako kiwanda kipya cha uchapishaji kingefunguliwa. Niliandikisha jina langu, na nilisisimka sana kuchaguliwa. Wanabetheli wengine watatu kutoka Kanada walichaguliwa pia—Dennis Leech, Bill McLellan, na Ken Nordin. Walituambia kwamba wangetukatia tiketi ya kwenda tu!

Nilimpigia simu mama na kumwambia: “Mama, nina habari njema. Ninaenda Afrika Kusini!” Mama yangu alikuwa mkimya, lakini alikuwa mwanamke mwenye imani na mkomavu sana kiroho. Hakusema mengi, lakini nilijua kwamba aliniunga mkono. Mama na baba hawakupinga uamuzi wangu, ingawa walisikitika kwamba ningekuwa mbali.

Katika Betheli ya Brooklyn, sote wanne tulipata mazoezi ya miezi mitatu, kuhusu jinsi ya kutumia mashine hususa ya kuchapishia. Kisha, tulipanda meli ya mizigo iliyokuwa inaenda Cape Town, Afrika Kusini. Nilikuwa nimefikisha tu umri wa miaka 20. Ilikuwa jioni tulipoanza safari ndefu ya treni kutoka Cape Town kwenda Johannesburg. Kituo cha kwanza ambacho tulifika asubuhi na mapema, ni mji mdogo wa Karoo, eneo lililo jangwa. Eneo hilo lilikuwa na vumbi sana, moshi, na joto. Sote wanne tulichungulia dirishani na kushangaa jinsi eneo hilo lilivyokuwa. Tulijiuliza, ni wapi huku tunakoenda? Miaka kadhaa iliyofuata, tulipopita tena kwenye maeneo hayo, tulifurahi kuona miji hiyo midogo yenye kuvutia na yenye amani.

Mgawo wangu kwa miaka michache ulikuwa kuendesha mashine tata na yenye kustaajabisha ya Linotype, nikiandaa mistari ya herufi ambayo ingetumiwa kuchapisha magazeti ya Mnara wa Mlinzi na Amkeni! Ofisi ya tawi ilichapisha magazeti katika lugha nyingi za Afrika, si tu za Afrika Kusini, bali pia nchi nyingine zilizo kaskazini mwa Afrika Kusini. Mashine hiyo iliyofanya tuhame kutoka Kanada ilikuwa ikitumiwa vizuri!

Baadaye, nilifanya kazi katika ofisi ya kiwanda cha uchapishaji, iliyoshughulikia mambo mbalimbali yaliyohusu kuchapisha, kusafirisha, na kazi ya kutafsiri. Maisha yangu yalikuwa yenye shughuli nyingi, yenye kuridhisha na yenye kusudi.

Mwaka wa 1968, nilifunga ndoa na dada painia, aliyeitwa Laura Bowen, aliyekuwa akiishi karibu na Betheli. Alikuwa anafanya pia kazi ya kupiga chapa kwa ajili ya tafsiri. Wakati huo, hakukuwa na mpango wa wenzi wa ndoa wapya kubaki Betheli baada ya kufunga ndoa, hivyo tulipewa mgawo wa upainia wa pekee. Nilikuwa na wasiwasi kidogo. Baada ya kutumikia miaka kumi Betheli, mahali ambapo sikuzote tulipata chakula na mahali pa kulala, hatukujua jinsi ambavyo tungeweza kujitegemeza kwa rudishio la painia wa pekee. Kila mmoja angepewa randi 25 kwa mwezi, (kiasi ambacho wakati huo kililingana na dola 35 za Marekani) ikiwa tungetimiza takwa la saa, ziara za kurudia, na kutoa machapisho. Tungetumia kiasi hicho cha pesa kulipia nyumba, kununua chakula, usafiri, gharama za matibabu, na mambo mengine ya kibinafsi.

Tulipewa mgawo katika kikundi kidogo karibu na jiji la Durban, pembeni ya bahari ya Hindi. Eneo hilo lilikuwa na Wahindi wengi ambao wengi wao walikuwa wazao wa wafanyakazi walioenda Afrika Kusini ili kufanya kazi kwenye viwanda vya sukari mwishoni mwa miaka ya 1800. Ingawa wakati huo walikuwa wanafanya kazi nyingine, bado walikuwa wanadumisha utamaduni na vyakula vyao, kutia ndani michuzi mitamu yenye viungo vingi. Na walizungumza Kiingereza, jambo lililofanya iwe rahisi kwetu kuzungumza nao.

Mapainia wa pekee walitarajiwa kutumia saa 150 kila mwezi katika huduma, hivyo mimi na Laura tulipanga kuhubiri saa sita siku ya kwanza. Kulikuwa na joto sana. Hatukuwa na ziara za kurudia na mafunzo ya Biblia—tulihitaji kuhubiri nyumba kwa nyumba kwa saa sita. Muda mfupi baada ya kuanza kuhubiri, nilitazama saa yangu na kugundua kwamba tulikuwa tumetumia tu dakika 40! Nikajiuliza, tutafauluje kuwa mapainia wa pekee?

Baada ya muda mfupi, tulijipanga vizuri. Kila siku tulibeba mkate na pia supu au kahawa. Tulipohitaji kupumzika, tuliegesha gari letu dogo aina ya Volkswagen chini ya kivuli cha mti—nyakati nyingine tulizungukwa na watoto wazuri wa Kihindi waliokuwa wakitushangaa! Baada ya siku chache, tulipohubiri kwa saa mbili au tatu, tuliona kwamba saa zilizobaki zilipita haraka sana.

Ni jambo lililotuletea shangwe sana kuwapelekea kweli za Biblia watu hao wakarimu! Tulitambua kwamba Wahindi hao walikuwa wenye heshima, wapole, na wanaomwogopa Mungu. Wahindu wengi walikubali ujumbe tuliowapelekea. Walipenda kujifunza kumhusu Yehova, Yesu, Biblia, ulimwengu mpya ujao wenye amani, na tumaini kwa waliokufa. Baada ya mwaka mmoja, tulikuwa na mafunzo 20 ya Biblia. Kila siku, tulifurahia mlo na familia moja tuliyokuwa tukijifunza nayo Biblia. Tulifurahia sana.

Baada ya muda mfupi, tulipata mgawo mwingine—kazi ya kuzungukia makutaniko katika pwani maridadi ya Bahari ya Hindi. Kila juma tulikaribishwa na familia moja tulipokuwa tunatembelea kutaniko na kushirikiana na wahubiri ili kuwatia moyo. Tulikuwa sehemu ya familia zao, tulifurahia kutumia muda pamoja na watoto wao na wanyama wao vipenzi. Tulifurahia miaka miwili katika utumishi huo. Ghafla tulipigiwa simu na ofisi ya tawi. Ujumbe ulisema, “Tungependa mrudi Betheli.” Jibu langu lilikuwa, “Tunafurahia sana kutumikia hapa.” Lakini bila shaka, tulikuwa tayari kutumikia popote tulipopewa mgawo.

Mgawo wangu Betheli ulikuwa kwenye Idara ya Utumishi, ambapo nilipata pendeleo la kufanya kazi na ndugu wengi wakomavu na wenye uzoefu. Siku hizo, kila kutaniko lilipata barua kutoka ofisi ya tawi iliyotegemea ripoti ya mwangalizi wa mzunguko baada ya kutembelea kutaniko hilo. Barua hizo zilikusudiwa kuwatia moyo na kutoa mwongozo ambao huenda ulihitajika. Hilo lilihusisha kazi nyingi sana kwa ndugu ambao walitafsiri barua za Kixhosa, Kizulu, na lugha nyingine kwenda Kiingereza na kisha kutoka Kiingereza kwenda lugha nyingine za Kiafrika. Nilithamini sana bidii ya watafsiri hao ambao walinisaidia kuelewa hali ngumu ambazo ndugu na dada zetu weusi walikabili.

 Wakati huo, kulikuwa na ubaguzi wa rangi nchini Afrika Kusini. Kila jamii ilikuwa na maeneo yake ya kuishi, hivyo watu wa rangi tofauti hawakuwa wakichangamana sana. Ndugu zetu weusi walizungumza lugha yao, walihubiri kwa lugha yao, na kuhudhuria makutaniko ya lugha yao.

Nilikuwa siwafahamu ndugu na dada wengi weusi, kwa kuwa sikuzote kutaniko letu lilipangiwa eneo la watu wanaozungumza Kiingereza. Hata hivyo, sasa nilikuwa na fursa ya kujifunza kuwahusu ndugu weusi na utumaduni na desturi zao. Nilijifunza kuhusu changamoto ambazo ndugu na dada zetu walikabili ilipohusu mambo ya utamaduni na dini. Ndugu hao walikuwa na ujasiri sana kuacha desturi zisizo za Kimaandiko na kukabili upinzani kutoka kwa watu wa familia zao na wanakijiji, walipokataa kufuata desturi zilizohusisha roho waovu! Kulikuwa na umaskini mwingi sana katika maeneo ya vijijini. Watu wengi walikuwa na elimu ndogo, lakini waliiheshimu Biblia.

Nilipata pendeleo la kushughulikia baadhi ya kesi zilizohusisha uhuru wa kuabudu na kutounga mkono upande wowote. Lilikuwa jambo la kuimarisha sana imani, kuona ushikamanifu na ujasiri wa watoto wadogo Mashahidi ambao walifukuzwa shuleni kwa sababu ya kukataa kushiriki katika sala na nyimbo za dini.

Akina ndugu walikabili changamoto nyingine katika nchi ndogo ya Afrika ambayo wakati huo iliitwa Swaziland. Mfalme Sobhuza wa pili alipokufa, raia wote walihitaji kushiriki aina fulani ya desturi za maombolezo. Wanaume walipaswa kunyoa nywele zote, na wanawake kukata ziwe fupi. Ndugu na dada wengi waliteswa kwa kukataa kushiriki mazoea hayo yaliyohusisha ibada ya mababu. Ushikamanifu wao kwa Yehova uligusa sana mioyo yetu! Tulijifunza mambo mengi sana kuhusu uaminifu, ushikamanifu, na subira kutoka kwa ndugu zetu Waafrika, na hilo liliimarisha imani yetu.

Mwaka wa 1981, nilipewa mgawo wa kusaidia kwenye uchapishaji, mfumo mpya ulioboreshwa wa kompyuta ulipoanzishwa. Hivyo nikaenda kwenye kiwanda cha uchapishaji. Nilisisimka sana wakati huo! Ulimwenguni kazi ya kuchapisha ilikuwa ikibadilika. Mfanyabiashara mmoja aliipatia ofisi  ya tawi mashine mpya ya kupanga herufi ili kuifanyia majaribio bila malipo yoyote. Kwa sababu hiyo, mashine tisa za Linotype ziliondolewa na kubadilishwa na mashine tano mpya. Pia, mashine mpya ya uchapishaji ilianza kutumiwa. Kazi ya kuchapisha ilikuwa inaenda haraka sana!

Kompyuta zilisaidia kuanzisha mfumo mpya wa kupanga maandishi kwa kutumia mfumo wa MEPS, (Multilanguage Electronic Publishing System). Teknolojia ilikuwa imeboreshwa sana kutoka mashine za Linotype zilizokuwa zinafanya kazi polepole na mashine nyingine za zamani za kuchapishia ambazo zilifanya mimi na ndugu wengine kutoka Betheli ya Kanada kuhamia Afrika Kusini! (Isa. 60:17) Kufikia wakati huo, sote tulikuwa tumefunga ndoa na dada wazuri mapainia waliompenda Yehova sana. Mimi na Bill, bado tulikuwa tunatumikia Betheli. Ken na Dennis walikuwa wameanza kulea familia.

Utendaji wa ofisi ya tawi ulikuwa unaongezeka. Machapisho yanayotegemea Biblia yalikuwa yakitafsiriwa na kuchapishwa katika lugha nyingi zilizokuwa zikiongezeka, na yalikuwa yakisafirishwa kwenda kwenye ofisi nyingine za tawi. Kwa sababu hiyo, kulikuwa na uhitaji wa jengo jipya la Betheli. Akina ndugu walijenga jengo moja katika eneo maridadi, magharibi mwa mji wa Johannesburg, na liliwekwa wakfu mwaka wa 1987. Nilifurahia sana kuona ukuzi huo na kutumikia nikiwa mshiriki wa Halmashauri ya Tawi ya Afrika Kusini kwa miaka mingi.

Mwaka wa 2001, nilipata mgawo mwingine ambao sikutazamia nilipoalikwa kutumikia katika Halmashauri mpya ya Tawi ya Marekani. Ingawa tulihuzunika kuacha kazi yetu na marafiki nchini Afrika Kusini, tulisisimka kuanza maisha mapya tukiwa sehemu ya familia ya Betheli ya Marekani.

Hata hivyo, tulikuwa na wasiwasi kumwacha mama ya Laura aliyekuwa akizeeka. Tusingeweza kumsaidia sana tukiwa New York, lakini dada watatu wa Laura walijitolea kumsaidia kimwili, kihisia na kiuchumi. Walisema hivi: “Hatuwezi kuwa katika utumishi wa wakati wote, lakini ikiwa tutamtunza mama, hilo litawawezesha ninyi kuendelea na mgawo wenu.” Tunawashukuru sana.

Vivyo hivyo, ndugu yangu na mke wake waliokuwa wanaishi Toronto, Kanada, walikuwa wanamtunza mama yangu aliyekuwa mjane. Wakati huo alikuwa ameishi nao kwa zaidi ya miaka 20. Tunawashukuru sana kwa upendo wao na jinsi walivyomtunza hadi alipokufa muda mfupi baada ya sisi kuwasili New York. Kwa kweli, ni baraka kubwa kuwa na watu wa familia wanaokuwa tayari kufanya mabadiliko katika maisha yao, ili kutimiza majukumu ambayo nyakati nyingine yanaweza kuleta changamoto!

Kwa miaka kadhaa, mgawo wangu katika ofisi ya tawi ya Marekani, ulikuwa ni uchapishaji, ambao kwa sasa umekuwa wa kisasa na umerahisishwa sana. Hivi karibu, nimekuwa nikifanya kazi katika Idara ya Ununuzi. Kwa miaka 20 iliyopita, nimefurahia sana kuwa sehemu ya ofisi hii kubwa ya tawi, ambayo kwa sasa ina Wanabetheli karibu 5,000 na wajitoleaji wanaotoka nyumbani karibu 2,000!

Miaka sitini iliyopita, nisingewazia kwamba ningetumikia katika sehemu hizo zote. Laura ameniunga mkono kwa moyo wake wote katika miaka hiyo yote. Yamekuwa maisha mazuri sana! Tunathamini migawo yote mbalimbali ambayo tulipata na watu wote wa pekee ambao tumefanya nao kazi pamoja, kutia ndani ofisi zote za tawi ambazo tulipata mgawo wa kuzitembelea katika sehemu mbalimbali za ulimwengu. Kwa kuwa sasa nina umri wa miaka 80, nimepunguziwa kazi kwa sababu kuna vijana wengi wanaoweza kufanya kazi hizo.

Mtunga zaburi alisema hivi: “Lenye furaha ni taifa ambalo Mungu wake ni Yehova.” (Zab. 33:12) Maneno hayo ni kweli kabisa! Ninathamini sana kwamba nimepata fursa ya kutumikia na watu wa Yehova wenye furaha.