1. Tunawezaje kumtambua mtu anayetumainika?

 MTU anayeaminika au kutumainika hujitahidi kutimiza ahadi anazotoa na kusema ukweli. (Zab. 15:4) Watu wanajua kwamba wanaweza kumtegemea. Tungependa ndugu na dada zetu wahisi hivyo kutuhusu. Tunaweza kufanya nini ili tustahili kutumainika?

2. Tunawezaje kuthibitisha kwamba tunatumainika?

² Hatuwezi kuwalazimisha wengine watutumaini. Ni lazima tuthibitishe kwamba tunatumainika. Sifa ya kutumainika inaweza kulinganishwa na pesa. Ingawa ni vigumu kuipata sifa hiyo, ni rahisi kuipoteza. Yehova amethibitisha kabisa kwamba tunaweza kumtumaini. Hawezi kamwe kufanya jambo litakalofanya tuache kumtumaini kwa sababu “kila jambo analofanya linategemeka.” (Zab. 33:4) Na anatarajia kwamba tutamwiga. (Efe. 5:1) Acheni tuchunguze baadhi ya mifano ya watumishi wa Yehova waliomwiga Baba yao wa mbinguni na kuthibitisha kwamba wanaweza kutumainika. Pia, tutachunguza sifa tano zinazoweza kutusaidia kuwa wenye kutumainika.

3-4. Nabii Danieli alithibitikaje kuwa mwenye kuaminika, na tunapaswa kujiuliza maswali gani?

³ Nabii Danieli aliweka mfano mzuri sana wa kuaminika. Ingawa alipelekwa utekwani na Wababiloni, baada ya muda alijulikana kuwa mtu anayeweza kutumainika. Na aliaminika hata zaidi wakati alipofafanua kwa msaada wa Yehova ndoto ya Mfalme Nebukadneza wa Babiloni. Pindi moja, Danieli alilazimika kumwambia mfalme kwamba Yehova hakufurahishwa naye​—bila shaka ujumbe huo haukumfurahisha mfalme. Danieli alihitaji ujasiri kwa sababu Nebukadneza  alikuwa mwenye hasira kali! (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Miaka mingi baadaye, Danieli alithibitika tena kuwa mwenye kuaminika alipofafanua kwa usahihi ujumbe wa kustaajabisha ulioandikwa kwenye ukuta wa makao ya mfalme huko Babiloni. (Dan. 5:5, 25-29) Isitoshe, baadaye Dario Mmedi na maofisa wake waliochaguliwa, walitambua pia kwamba Danieli alikuwa na ‘roho isiyo ya kawaida ndani yake.’ Walisema Danieli “alikuwa mwenye kutegemeka, naye hakupatikana kamwe akiwa mzembe wala mfisadi.” (Dan. 6:3, 4) Naam, hata watawala wapagani walitambua kwamba mwabudu huyo wa Yehova angeweza kutumainika!

⁴ Baada ya kuchunguza mfano wa Danieli, ni vizuri tujiulize hivi: ‘Nina sifa gani kwa watu walio nje ya kutaniko? Je, ninajulikana kuwa mtu anayetimiza majukumu na anayeweza kutumainika?’ Kwa nini tunapaswa kujiuliza maswali hayo? Kwa sababu tunamletea Yehova sifa tunapokuwa watu wanaoaminika.

5. Kwa nini Hanania alijulikana kuwa mtu anayetumainika?

⁵ Mwaka wa 455 K.W.K., baada ya Gavana Nehemia kujenga upya kuta za Yerusalemu, alitafuta wanaume wanaotegemeka ambao wangetunza jiji hilo. Kati ya watu wengine, Nehemia alimchagua Hanania, awe mkuu wa Ngome. Biblia inamfafanua Hanania kuwa “mwanamume mwaminifu zaidi [ambaye] alimwogopa Mungu wa kweli  kuliko watu wengine wengi.” (Neh. 7:2) Kumpenda Yehova na kuogopa kufanya jambo ambalo litamkasirisha, kulimchochea Hanania achukue kwa uzito mgawo wowote aliopewa. Sifa hizo zitatusaidia sisi pia tuwe wenye kutegemeka katika utumishi wa Mungu.

6. Tikiko alithibitikaje kuwa rafiki anayeaminika kwa mtume Paulo?

⁶ Fikiria mfano wa Tikiko, mwandamani aliyetumainika wa mtume Paulo. Paulo alipokuwa katika kifungo cha nyumbani, alimtegemea Tikiko na alimfafanua kuwa “mhudumu mwaminifu.” (Efe. 6:21, 22) Paulo alikuwa na uhakika kwamba Tikiko angepeleka barua kwa akina ndugu huko Efeso na Kolosai na pia angewatia moyo na kuwafariji. Tikiko anatukumbusha kuhusu wanaume waaminifu wanaotegemeka ambao leo wanatutunza kiroho.​—Kol. 4:7-9.

7. Unaweza kujifunza nini kuhusu kuaminika kutoka kwa wazee na watumishi wa huduma katika kutaniko lenu?

⁷ Leo, tunawathamini sana wazee na watumishi wa huduma wanaoaminika. Kama Danieli, Hanania, na Tikiko wanachukua majukumu yao kwa uzito. Kwa mfano, tunapohudhuria mkutano wa katikati ya juma tuna uhakika kwamba sehemu zote kwenye programu zitashughulikiwa. Na wazee wanathamini sana wale walio na migawo wanapojitayarisha na kutimiza migawo yao kwenye mkutano! Kwa mfano, hatusiti kumwalika mwanafunzi wetu wa Biblia kuhudhuria mkutano wa mwisho juma kwa sababu tuna wasiwasi kwamba mtu fulani amesahau kupanga hotuba ya watu wote itolewe. Na tuna uhakika kwamba tutapata machapisho tunayohitaji kwa ajili ya huduma. Tunatunzwa vizuri na ndugu hao waaminifu, na tunamshukuru Yehova kwa ajili yao! Hata hivyo, tunaweza kuthibitisha kwa njia gani kwamba tunaaminika?

8. Tunaweza kuonyeshaje usawaziko tunaposhughulika na wengine? (Methali 11:13)

⁸ Tunawapenda ndugu na dada zetu na tunahangaikia hali yao njema. Hata hivyo, tunapaswa kuwa wenye usawaziko na kuheshimu faragha yao. Baadhi ya watu katika kutaniko la Kikristo la karne ya kwanza walikuwa “wanapiga porojo na kujiingiza katika mambo ya watu wengine, wakiongea kuhusu mambo ambayo hawapaswi.” (1 Tim. 5:13) Bila shaka, hatungependa kuwa kama wao. Lakini namna gani ikiwa mtu atatuambia habari zake za kibinafsi, akitumaini kwamba hatutawaambia wengine. Kwa mfano, dada fulani anaweza kutuambia kuhusu tatizo lake la kiafya au jaribu lingine analokabiliana nalo na kutuomba tusiwaambie wengine. Tunapaswa kuheshimu ombi lake. b (Soma Methali 11:13.) Acheni sasa tuzungumzie hali nyingine ambazo ni muhimu kwetu kutunza siri.

9. Washiriki wa familia wanaweza kuonyeshaje kwamba wanaaminika?

⁹ Katika familia. Kila mshiriki wa familia ana jukumu la kutunza siri kuhusu mambo ya faragha ya familia. Kwa mfano, huenda mwanamke Mkristo ana tabia fulani ambayo inamchekesha mume wake. Je, mume huyo atawaambia watu wengine kuhusu jambo hilo na kumwaibisha mke wake? Bila shaka hatafanya hivyo! Anampenda mke wake, na hawezi kamwe kufanya jambo  litakalomuumiza. (Efe. 5:33) Matineja wanapenda kutendewa kwa heshima. Wazazi wanapaswa kutambua jambo hilo. Wazazi hawapaswi kuwaaibisha watoto wao kwa kuwaambia watu wengine kuhusu makosa yao. (Kol. 3:21) Watoto wanapaswa kujifunza kuwa wenye busara, hawapaswi kuwaambia watu wengine mambo ambayo yatamwaibisha mshiriki wa familia yao. (Kum. 5:16) Kila mshiriki wa familia anapojitahidi kutunza mambo ya faragha ya familia yakiwa siri, uhusiano wao katika familia unaimarika.

10. Kuwa rafiki wa kweli kunahusisha nini? (Methali 17:17)

¹⁰ Kati ya marafiki. Wakati fulani, wengi wetu huhisi kwamba tunahitaji kumweleza rafiki yetu wa karibu jambo linalotuhangaisha. Wakati mwingine huenda ikawa vigumu kufanya hivyo. Labda hatujazoea kuwafunulia watu hisia zetu za ndani, na tutavunjika moyo sana tunapotambua kwamba baadaye rafiki yetu amewaambia watu wengine jambo tulilomwambia. Kinyume chake, tunathamini tunapopata mtu anayeweza kutunza siri! Huyo ni “rafiki wa kweli.”​—Soma Methali 17:17.

11. (a) Wazee na wake zao wanaonyeshaje kwamba wanategemeka? (b) Tunajifunza jambo gani kutoka kwa mzee ambaye alishughulikia jambo la faragha kutanikoni na baadaye yuko pamoja na familia yake? (Tazama picha.)

¹¹ Katika kutaniko. Wazee ambao wanatunza siri ni “mahali pa kujificha kutokana na upepo, na mahali pa kujisitiri” kwa ajili ya ndugu zao. (Isa. 32:2) Tunajua kwamba tunaweza kuzungumza kwa uhuru na wanaume hao, tukiwa na uhakika kuwa mambo tunayowaambia yatatunzwa yakiwa siri. Hatuwashinikizi watuambie kuhusu mambo yanayopaswa kuwa siri. Isitoshe, tunawathamini wake wa wazee kwa sababu hawajaribu kupata habari za siri kuhusu wengine kutoka kwa waume zao. Kwa kweli, ni tendo la fadhili kwamba mke wa mzee haambiwi mambo ya kibinafsi kuhusu akina ndugu na dada. Mke mmoja wa mzee alisema hivi: “Ninashukuru kwamba mume wangu  anatunza habari za siri kuhusu wale anaowafanyia ziara za uchungaji, au wale wanaohitaji msaada wa kiroho, na hata haniambii majina yao. Ninashukuru kwamba sibebi mzigo wa mambo ambayo siwezi kuyashughulikia. Kwa hiyo, ninaweza kushirikiana na wote kwa uhuru kutanikoni. Na ninaweza kuwa na uhakika kwamba ikiwa nitamwambia mume wangu hisia zangu au matatizo yangu ya kibinafsi, atatunza habari hizo zikiwa siri.” Bila shaka, sisi sote tungependa kuwa na sifa ya kuaminika. Ni sifa gani zitakazotusaidia kufikia lengo hilo? Acheni tuchunguze sifa tano.

12. Kwa nini tunaweza kusema kwamba upendo ndio msingi wa kutumainiana? Toa mfano.

¹² Upendo ndio msingi wa kutumainiana. Yesu alisema kwamba amri mbili kuu zaidi ni kumpenda Yehova na kumpenda jirani yetu. (Mt. 22:37-39) Upendo wetu kwa Yehova unatuchochea kuiga mfano wake mkamilifu wa kuaminika. Kwa mfano, upendo wetu kuelekea ndugu na dada zetu unatuchochea kutunza siri kuhusu mambo yao ya faragha. Hatungependa kamwe kufunua jambo ambalo litawasababishia madhara, aibu, au maumivu.​—Yoh. 15:12.

13. Unyenyekevu unawezaje kutusaidia tuwe wenye kutumainika?

¹³ Unyenyekevu utatusaidia tuwe wenye kutumainika. Mkristo ambaye ni mnyenyekevu hajaribu kujitafutia sifa kwa kuwa wa kwanza kufunua habari fulani. (Flp. 2:3) Hajaribu kujionyesha kuwa mtu wa maana kwa kusema kwamba ana habari ambazo ni siri. Unyenyekevu utatuzuia pia tusisambaze habari za kukisia kuhusu mambo ambayo hayajazungumziwa katika Biblia au katika machapisho yetu yanayotegemea Biblia.

14. Sifa ya utambuzi inatusaidiaje tuwe wenye kutumainika?

¹⁴ Utambuzi utamsaidia Mkristo atofautishe kati ya “wakati wa kunyamaza na wakati wa kuongea.” (Mhu. 3:7) Katika tamaduni fulani kuna msemo huu, “Kuzungumza ni kama fedha, lakini kukaa kimya ni kama dhahabu.” Inamaanisha kwamba kuna nyakati ambazo ni bora kukaa kimya badala ya kuzungumza. Hiyo ndiyo sababu andiko la Methali 11:12 linatushauri hivi: “Mtu mwenye utambuzi wa kweli hukaa kimya.” Fikiria mfano ufuatao. Mara kwa mara, mzee fulani mwenye uzoefu huombwa akasaidie makutaniko mengine ambayo yanakabili matatizo makubwa. Akizungumzia jambo hilo, mzee mwenzake alisema: “Sikuzote yuko makini ili asifunue kamwe habari za siri kuhusu makutaniko mengine.” Sifa ya utambuzi ya mzee huyo imefanya ndugu anaotumikia pamoja nao kwenye baraza la wazee wamheshimu. Wana hakika kwamba hatawafunulia wengine habari zao za siri.

15. Toa mfano unaoonyesha jinsi kuwa wanyoofu kunavyoweza kufanya wengine watutumaini.

¹⁵ Unyoofu ni sifa nyingine inayohusiana na kutumainika. Mtu mnyoofu anatumainika kwa sababu tunajua kwamba sikuzote atasema ukweli. (Efe. 4:25; Ebr. 13:18) Kwa mfano, tuseme kwamba ungependa kuboresha uwezo wako wa kufundisha. Basi, unamwomba mtu fulani asikilize unapotoa hotuba kisha atoe mapendekezo yatakayokusaidia kufanya maendeleo. Ni nani ambaye unaweza kumtumaini akupe mapendekezo ya unyoofu? Je, utachagua mtu anayekuambia mambo unayotaka kusikia au anayekuambia ukweli kwa fadhili? Jibu ni  wazi. Biblia inasema: “Karipio la wazi ni afadhali kuliko upendo uliofichwa. Majeraha yanayosababishwa na rafiki ni ya uaminifu.” (Met. 27:5, 6) Ingawa huenda mwanzoni tusifurahie jambo ambalo rafiki yetu atatuambia, mwishowe maelezo yake ya unyoofu yatatusaidia.

16. Andiko la Methali 10:19 linakaziaje umuhimu wa kujizuia?

¹⁶ Kujizuia ni sifa muhimu sana inayotusaidia tuwe watu wanaotumainika. Sifa hiyo itatusaidia kukaa kimya tunaposhawishiwa kufunua jambo la siri tuliloambiwa. (Soma Methali 10:19.) Huenda ikawa vigumu kujizuia tunapotumia mitandao ya kijamii. Tusipokuwa waangalifu, tunaweza kufunua habari za siri bila kukusudia kwa idadi kubwa ya watu. Na baada ya kueneza habari hizo mtandaoni, hatuwezi kudhibiti jinsi zitakavyotumiwa au madhara ambayo zitasababisha. Sifa ya kujizuia itatusaidia pia kukaa kimya wapinzani wanapojaribu kutunasa kwa ujanja ili tufunue habari ambazo zitawahatarisha ndugu na dada zetu. Hilo linaweza kutokea tunapohojiwa na polisi katika nchi ambayo kazi yetu imepigwa marufuku au kuwekewa vizuizi. Tunaweza kutumia kanuni ya ‘kulinda kinywa chetu kwa lijamu’ katika hali kama hizo na nyinginezo. (Zab. 39:1) Iwe tunashughulika na watu wa familia yetu, marafiki, ndugu na dada zetu, au mtu mwingine yeyote, tungependa kuwa wenye kutumainika. Na ili tuwe wenye kutumainika tunahitaji sifa ya kujizuia.

17. Tunawezaje kuchangia roho ya kuaminiana kutanikoni?

¹⁷ Tunashukuru sana kwamba Yehova ametuvuta katika undugu uliofanyizwa na watu ambao ni wenye upendo na wenye kuaminika! Tuna jukumu la kujitahidi kuwafanya ndugu na dada zetu watuamini. Sisi binafsi tunapojitahidi kuonyesha upendo, unyenyekevu, utambuzi, unyoofu, na kujizuia, tunachangia roho ya kuaminiana kutanikoni. Tunapaswa kuendelea kusitawisha sifa ya kuaminika. Acheni tuendelee kumwiga Mungu wetu, Yehova, na tuendelee kuthibitisha kwamba sisi ni wenye kuaminika.