1. Kama inavyoonyeshwa kwenye Mhubiri 7:20, Mfalme Sulemani anatufundisha kweli gani?

 MFALME Sulemani alisema hivi: “Hakuna mtu mwadilifu duniani anayefanya mema sikuzote na hatendi dhambi kamwe.” (Mhu. 7:20) Hilo ni kweli kabisa! Sisi sote ni watenda dhambi. (1 Yoh. 1:8) Hivyo, sote tunahitaji msamaha kutoka kwa Mungu na kutoka kwa wanadamu wenzetu.

2. Unahisije unaposamehewa na rafiki wa karibu?

² Bila shaka, unakumbuka wakati ulipomkosea rafiki yako wa karibu. Ulitaka kusuluhisha mambo na kurudisha uhusiano wenu wa karibu, basi, ukamwomba msamaha kutoka moyoni. Ulihisije rafiki yako alipokusamehe kwa hiari? Je, ulihisi vizuri? Ndiyo, na ulifurahi pia!

3. Tutazungumzia nini katika makala hii?

³ Tungependa Yehova awe Rafiki yetu wa karibu zaidi, lakini nyakati nyingine tunasema au kufanya jambo linalomkasirisha. Hata hivyo, kwa nini tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova yuko tayari kutusamehe? Kuna tofauti gani ya pekee kati ya jinsi Yehova anavyotusamehe na jinsi tunavyowasamehe wengine? Na mwishowe, Mungu anawasamehe watu wa aina gani?

4. Kwa nini tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova yuko tayari kusamehe?

⁴ Neno la Mungu linatuhakikishia kwamba Yehova yuko tayari kutusamehe. Yehova alipomtokea Musa kwenye Mlima Sinai alisema hivi kupitia malaika: “Mimi Yehova, Yehova, ni Mungu mwenye rehema na huruma, si mwepesi wa  hasira, nina upendo mwingi mshikamanifu na kweli, ninawatendea maelfu kwa upendo mshikamanifu, ninasamehe makosa na uovu na dhambi.” (Kut. 34:6, 7) Yehova ni Mungu mwenye fadhili na rehema ambaye sikuzote yuko tayari kuwasamehe watenda dhambi wanaotubu.​—Neh. 9:17; Zab. 86:15.

5. Kulingana na Zaburi 103:13, 14, ujuzi mwingi ambao Yehova anao kuhusu wanadamu, unamchochea kufanya nini?

⁵ Akiwa Muumba wetu, Yehova anajua kila kitu kutuhusu. Hilo linastaajabisha! Anajua habari zote kumhusu kila mtu duniani. (Zab. 139:15-17) Hivyo, anaweza kuona hali zetu za kutokamilika ambazo tumerithi kutoka kwa wazazi wetu. Isitoshe, anajua mambo yote tuliyopitia maishani ambayo yamefinyanga na kutengeneza utu wetu. Ujuzi huo wa ndani kuhusu wanadamu unamchochea Yehova afanye nini? Unamchochea atutendee kwa rehema.​—Zab. 78:39; soma Zaburi 103:13, 14.

6. Yehova amethibitishaje kwamba yuko tayari kutusamehe?

⁶ Yehova amethibitisha kwamba yuko tayari kusamehe. Anaelewa kwamba kwa sababu ya matendo ya mwanadamu wa kwanza Adamu, sote tumerithi laana ya dhambi na kifo. (Rom. 5:12) Hatungeweza kamwe kujiweka huru kutokana na laana hiyo au kumweka huru mtu mwingine yeyote. (Zab. 49:7-9) Hata hivyo, Mungu wetu mwenye upendo alituhurumia na akafanya mpango wa kutuweka huru. Alifanya nini? Kama Yohana 3:16 inavyoonyesha, Yehova alimtuma Mwana wake mzaliwa-pekee afe kwa ajili yetu. (Mt. 20:28; Rom. 5:19) Yesu alichukua mahali petu, akapatwa na kifo, na hivyo kuwaweka huru wale wanaomwamini yeye. (Ebr. 2:9) Ni lazima Yehova aliumia sana kumwona Mwana wake mpendwa akidharauliwa na kufa kifo chenye maumivu makali! Kwa kweli, Yehova hangeruhusu Mwana wake afe ikiwa hakutaka kutusamehe.

7. Taja mifano ya watu katika Biblia ambao Yehova aliwasamehe kwa hiari.

⁷ Biblia ina mifano mingi ya watu ambao Yehova aliwasamehe kwa hiari. (Efe. 4:32) Unamkumbuka nani? Labda unamfikiria Mfalme Manase. Mwanamume huyo mwovu alimtendea Yehova dhambi kwa njia mbaya  sana. Aliendeleza ibada ya uwongo. Aliwaua watoto wake mwenyewe na kuwatoa dhabihu kwa miungu ya kipagani. Hata aliweka sanamu ya kuchongwa ya Mungu wa uwongo katika hekalu takatifu la Yehova. Biblia inasema hivi kumhusu: “Alitenda kwa kiwango kikubwa sana mambo maovu machoni pa Yehova, na kumkasirisha.” (2 Nya. 33:2-7) Hata hivyo, Manase alipotubu kutoka moyoni, Yehova alimsamehe kwa hiari. Mungu hata alimrudisha kwenye cheo chake akiwa mfalme. (2 Nya. 33:12, 13) Labda pia unamfikiria Mfalme Daudi, ambaye alitenda dhambi nzito dhidi ya Yehova, kutia ndani uzinzi na kuua. Hata hivyo, Daudi alipotubu kutoka moyoni na kukiri dhambi yake, Yehova alimsamehe pia. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Naam, tunaweza kuwa na uhakika kwamba Yehova yuko tayari kusamehe. Na kama tutakavyoona, uwezo wake wa kusamehe ni wa pekee unapolinganishwa na wa wanadamu.

8. Cheo cha pekee cha Yehova akiwa Mwamuzi kinahusianaje na uwezo wake wa kusamehe?

⁸ Yehova ni “Mwamuzi wa dunia yote.” (Mwa. 18:25) Mwamuzi mzuri anahitaji kuielewa sheria vizuri sana. Kwa hakika hilo ni kweli kumhusu Yehova kwa sababu zaidi ya kuwa Mwamuzi wetu, yeye pia ni Mpaji-sheria wetu. (Isa. 33:22) Mbali na Yehova, hakuna mtu yeyote anayeelewa vizuri kabisa tofauti kati ya mema na mabaya. Mwamuzi mzuri anahitaji jambo gani lingine? Anahitaji kuwa na uwezo wa kuchunguza mambo yote yanayohusika katika kisa fulani kabla ya kutoa hukumu. Hivyo, Yehova ndiye anayestahili zaidi kuwa Mwamuzi kwa sababu sikuzote ana habari kamili.

9. Yehova anakuwa na habari gani anapoamua kumsamehe mtu?

⁹ Tofauti na waamuzi wa kibinadamu, sikuzote Yehova anajua kikamilifu mambo yote kuhusu kila kesi anayosikiliza. (Mwa. 18:20, 21; Zab. 90:8) Haongozwi tu na mambo ambayo wanadamu wanaona au kusikia. Anaelewa kabisa jinsi matendo ya mtu yanavyoathiriwa na chembe zake za urithi, malezi, mazingira, na pia hali yake ya kihisia na kiakili. Pia, Yehova husoma moyo. Anaelewa kikamili nia, mwelekeo, na tamaa ya kila mtu. Yehova hawezi kufichwa kitu chochote. (Ebr. 4:13) Basi, Yehova anapomsamehe mtu, sikuzote anaelewa kikamili mambo yote yanayohusika.

10. Kwa nini tunaweza kusema kwamba sikuzote Yehova hufanya uamuzi wa haki bila upendeleo? (Kumbukumbu la Torati 32:4)

¹⁰ Sikuzote Yehova hufanya maamuzi kwa haki na bila upendeleo. Hana ubaguzi kabisa. Msamaha wake hautegemei kamwe jinsi mtu anavyoonekana, utajiri, umashuhuri, au uwezo wake. (1 Sam. 16:7; Yak. 2:1-4) Hakuna mtu anayeweza kumshinikiza Yehova au kumpa rushwa. (2 Nya. 19:7) Maamuzi yake hayaathiriwi kamwe na hisia au kukata tamaa. (Kut. 34:7) Bila shaka, uelewaji wa Yehova na uwezo wake mkubwa wa kuona mambo kwa undani, unamfanya awe Mwamuzi anayestahili zaidi.​—Soma Kumbukumbu la Torati 32:4.

11. Msamaha wa Yehova ni wa pekee kwa njia gani?

¹¹ Waandikaji wa Maandiko ya Kiebrania walitambua kwamba Yehova husamehe kwa njia ya pekee. Katika visa fulani, walitumia neno la Kiebrania ambalo kitabu kimoja cha marejeo kinasema “linatumiwa hasa kuhusiana na msamaha ambao Mungu anamwonyesha mtenda dhambi, na halitumiwi  kamwe kumaanisha msamaha wa kiwango cha chini ambao mwanadamu anamwonyesha mwanadamu mwenzake.” Ni Yehova peke yake aliye na uwezo wa kumsamehe kabisa mtenda dhambi aliyetubu. Kunakuwa na matokeo gani Yehova anapotusamehe?

12-13. (a) Mtu aliyesamehewa na Yehova anafurahia nini? (b) Msamaha wa Yehova unadumu kwa muda gani?

¹² Tunapokubali kwamba Yehova ametusamehe, tunafurahia “majira yenye kuburudisha,” kutia ndani amani ya akili na dhamiri safi. Msamaha huo hauwezi kutoka kwa wanadamu, bali ni lazima utoke kwa “Yehova mwenyewe.” (Mdo. 3:19) Yehova anapotusamehe, anarudisha upya kabisa uhusiano wake pamoja nasi, kana kwamba hatukuwahi kufanya dhambi kamwe.

¹³ Baada ya Yehova kutusamehe, hatatushtaki kamwe wala kutuadhibu tena kwa sababu ya dhambi hiyo. (Isa. 43:25; Yer. 31:34) Yehova anaziweka dhambi zetu mbali, “kama mashariki ilivyo mbali sana na magharibi.” b (Zab. 103:12) Tunapotafakari jinsi msamaha wa Yehova ulivyo mkubwa, tunajawa na shukrani na hofu inayofaa. (Zab. 130:4) Hata hivyo, ni nani wanaoweza kunufaika na msamaha huo kutoka kwa Yehova?

14. Kufikia sasa, tumejifunza nini kuhusu uamuzi wa Yehova wa kumsamehe mtu?

¹⁴ Kama tulivyoona, uamuzi wa Yehova wa kusamehe hautegemei dhambi ilikuwa kubwa au ndogo. Pia, tumejifunza kwamba Yehova anatumia ujuzi wake akiwa Muumba, Mpaji-sheria, na Mwamuzi anapoamua ikiwa atamsamehe mtu. Yehova huzingatia mambo gani?

15. Kulingana na Luka 12:47, 48, ni jambo gani moja ambalo Yehova huzingatia?

¹⁵ Jambo moja ambalo Yehova anazingatia ni ikiwa mtenda dhambi alijua kwamba jambo alilokuwa akifanya ni kosa. Yesu alionyesha wazi jambo hilo kama inavyoonyeshwa kwenye Luka 12:47, 48. (Soma.) Mtu ambaye kwa hiari anapanga kufanya jambo fulani ovu na anajua vizuri kabisa kwamba anafanya jambo ambalo linamchukiza Yehova, anafanya dhambi nzito. Mtu huyo  yuko katika hatari ya kutosamehewa. (Marko 3:29; Yoh. 9:41) Hata hivyo, lazima tukiri kwamba nyakati nyingine tunajua jambo tulilofanya lilikuwa kosa. Je, kuna tumaini lolote kwamba tutasamehewa? Ndiyo! Na hilo linatuleta kwenye jambo lingine ambalo Yehova huchunguza.

16. Toba ni nini, na kwa nini ni muhimu ili tusamehewe na Yehova?

¹⁶ Jambo lingine ambalo Yehova anaangalia ni ikiwa mtenda dhambi ametubu kikweli. Kutubu kunamaanisha nini? Kutubu kunamaanisha “kubadili nia, mtazamo, au kusudi.” Kunatia ndani wazo la mtu kujutia na kuhuzunika sana kuhusu mambo mabaya aliyofanya au kuhusu kutofanya mambo sahihi aliyopaswa kufanya. Mtu aliyetubu anahuzunika si kwa sababu tu ya makosa aliyofanya, bali pia kwa hali yake mbaya ya kiroho iliyomfanya afanye mambo hayo mabaya. Kumbuka kwamba Mfalme Manase na Mfalme Daudi walitenda dhambi nzito; hata hivyo, Yehova aliwasamehe kwa sababu walitubu kikweli. (1 Fal. 14:8) Naam, lazima Yehova aone uthibitisho wa toba ili atusamehe. Haitoshi tu kusikitika kuhusu mwenendo wetu wa dhambi au dhambi ambayo tumetenda. Ni lazima tuwe tayari kuchukua hatua. c Hilo linatuleta kwenye jambo lingine ambalo Yehova anazingatia anapotusamehe.

17. Kugeuka ni nini, na kwa nini ni muhimu ili tuepuke kurudia dhambi za wakati uliopita? (Isaya 55:7)

¹⁷ Kugeuka ni jambo lingine muhimu ambalo Yehova anazingatia anapotusamehe. Kugeuka kunamaanisha kubadilika kabisa. Kwa maneno mengine, ni lazima mtu abadili njia yake ya maisha kwa kuacha njia yake mbaya na kufuatilia njia ya Yehova. (Soma Isaya 55:7.) Ni lazima mtu huyo ageuze akili yake ili aongozwe na njia ya Yehova ya kufikiri. (Rom. 12:2; Efe. 4:23) Ni lazima aazimie kuacha kabisa mawazo na matendo yake mabaya. (Kol. 3:7-10) Bila shaka, imani yetu katika dhabihu ya Kristo ndiyo huandaa msingi halisi wa Yehova kutusamehe na kutusafisha kutokana na dhambi. Yehova atatumia thamani ya dhabihu  hiyo kutusamehe anapoona kwamba tunajitahidi kutoka moyoni kubadili mwenendo wetu.​—1 Yoh. 1:7.

18. Tumezungumzia nini kuhusu msamaha wa Yehova?

¹⁸ Acheni tuzungumzie kifupi baadhi ya mambo makuu ambayo tumezungumzia. Kwa kweli, Yehova ndiye anayesamehe kwa njia kubwa zaidi katika ulimwengu wote mzima. Tunasema hivyo kwa msingi gani? Kwanza, sikuzote yuko tayari kusamehe. Pili, anajua kila kitu kutuhusu. Anaelewa kikamili jinsi tulivyoumbwa, na ana uwezo bora wa kutambua ikiwa kwa kweli tumetubu. Na tatu, Yehova anapotusamehe, anafuta kabisa dhambi zetu. Jambo hilo linatufanya tuwe na dhamiri safi na kupata kibali chake.

19. Ingawa sisi si wakamilifu na tutaendelea kutenda dhambi, kwa nini tunaweza kuwa na shangwe?

¹⁹ Bila shaka, kwa kuwa sisi si wakamilifu, tutaendelea kutenda dhambi. Hata hivyo, tunaweza kupata faraja kutokana na maneno haya yaliyo katika kitabu Insight on the Scriptures, Buku la 2, ukurasa wa 771: “Kwa vile Yehova huhangaikia kwa rehema udhaifu wa kimwili wa watumishi wake, wao hawapaswi kujutia daima makosa yao yanayotokana na kutokamilika kulikorithiwa. (Zb 103:8-14; 130:3) Wakijitahidi kuishi kulingana na njia za Mungu, wanaweza kuwa na shangwe. (Flp 4:4-6; 1Yo 3:19-22).” Hilo linatia moyo sana!

20. Tutazungumzia nini katika makala inayofuata?

²⁰ Tunashukuru kwamba Yehova yuko tayari kutusamehe tunapotubu kikweli dhambi tulizotenda. Hata hivyo, tunawezaje kumwiga Yehova inapohusu kuwasamehe wengine? Kuna ulinganifu gani kati ya msamaha wetu na wa Yehova, lakini unatofautiana kwa njia gani? Kwa nini ni muhimu kuelewa tofauti hiyo? Makala inayofuata itajibu maswali hayo.