‘Jiokoe Wewe Mwenyewe na Wale Wakusikilizao’

“Daima kaza uangalifu kwako mwenyewe na kwa kufundisha kwako. . . . Kwa kufanya hivi utajiokoa wewe mwenyewe na wale wakusikilizao pia.”—1 TIMOTHEO 4:16.

1, 2. Ni nini ambacho huwachochea Wakristo wa kweli waendelee kufanya kazi yao ya kuokoa uhai?

KATIKA kijiji kimoja kilicho mbali kule kaskazini mwa Thailand, mume na mke ambao ni Mashahidi wa Yehova, wanajaribu kutumia lugha ambayo wamejifunza karibuni wanapoongea na watu wa kabila fulani wanaoishi katika maeneo ya milimani. Ili waweze kuwahubiria wanakijiji habari njema ya Ufalme wa Mungu, mtu huyo na mke wake walianza kujifunza lugha ya Kilahu hivi karibuni.

² “Ni vigumu kuelezea shangwe na uradhi tunazopata tunapowahubiria watu hao wenye kupendeza,” mume aelezea. “Tunahisi kwelikweli kwamba tumehusika na utimizo wa Ufunuo 14:6, 7, tukitangaza habari njema ‘kwa kila taifa na kabila na lugha.’ Kwa hakika eneo hili ni mojawapo ya sehemu chache zinazobaki ambazo hazijafikiwa na habari njema. Tuna mafunzo mengi ya Biblia ambayo karibu yanatushinda kuongoza.” Kwa wazi, mtu huyo na mke wake wanatumaini kujiokoa wenyewe na wale wawasikilizao pia. Tukiwa Wakristo, je, sisi sote hatutumaini kufanya vivyo hivyo?

“Daima Kaza Uangalifu Kwako Mwenyewe”

3. Ili kuwaokoa wengine, lazima tufanye nini kwanza?

³ Mtume Paulo alimshauri Timotheo hivi, “Daima kaza uangalifu kwako mwenyewe na kwa  kufundisha kwako,” na shauri hilo lawahusu Wakristo wote. (1 Timotheo 4:16) Kwa kweli, ili tuwasaidie wengine wapate wokovu, ni lazima kwanza tukaze uangalifu kwetu sisi wenyewe. Tunaweza kufanyaje hivyo? Kwanza, ni lazima tutambue nyakati tunamoishi. Yesu alitoa ishara yenye mambo mengi ili wafuasi wake wajue wakati “umalizio wa mfumo wa mambo” ufikapo. Lakini, Yesu alisema pia kwamba hatungejua hususa wakati ambapo mwisho ungefika. (Mathayo 24:3, 36) Tunapaswa kufanya nini kuhusu jambo hilo?

4. (a) Ni lazima tuwe na maoni gani juu ya wakati unaobaki katika mfumo huu? (b) Tunapaswa kuepuka maoni gani?

⁴ Kila mmoja wetu anaweza kuuliza, ‘Je, ninatumia wakati wowote ule unaobaki kwa mfumo huu ili kujiokoa mwenyewe na wale wanisikilizao? Au ninafikiria, “Kwa kuwa hatujui kwa hakika mwisho utafika lini, sitajishughulisha na mambo hayo”?’ Maoni hayo ni hatari. Yanapingana kabisa na himizo la Yesu: “Jithibitisheni wenyewe kuwa tayari, kwa sababu kwenye saa msiyoifikiri kuwa hiyo, Mwana wa binadamu anakuja.” (Mathayo 24:44) Kwa kweli huu si wakati wa kupoteza shauku yetu kwa utumishi wa Yehova au wa kutafuta usalama au uradhi katika ulimwengu.—Luka 21:34-36.

5. Mashahidi wa Yehova wa nyakati za kabla ya Ukristo waliweka mifano gani?

⁵ Njia nyingine ambayo tunaweza kuonyesha  kwamba tunakaza uangalifu kwetu wenyewe ni kwa kuvumilia kwa uaminifu tukiwa Wakristo. Watumishi wa Mungu katika nyakati zilizopita waliendelea kuvumilia, iwe walitarajia kuokolewa wakati huohuo au la. Baada ya kutaja mifano ya mashahidi wa nyakati za kabla ya Ukristo kama Abeli, Enoki, Noa, Abrahamu, na Sara, Paulo alisema hivi: “Hawakupata utimizo wa ahadi, bali waliziona kwa mbali na kuzikaribisha na kutangaza hadharani kwamba wao walikuwa watu wasiojulikana na wakaaji wa muda katika nchi.” Hawakushindwa na tamaa zozote za maisha ya starehe, wala hawakushindwa na mikazo iliyokuwapo ya mambo yasiyo ya adili, bali walitazamia kwa hamu “utimizo wa ahadi.”—Waebrania 11:13; 12:1.

6. Maoni ya Wakristo wa karne ya kwanza kuhusu wokovu yalifanya waishi maisha gani?

⁶ Wakristo wa karne ya kwanza walijiona kuwa “wakaaji wa kigeni” katika ulimwengu huu. (1 Petro 2:11) Hata baada ya kuokolewa kutokana na uharibifu wa Yerusalemu mwaka wa 70 W.K., Wakristo hawakuacha kuhubiri au kurudia maisha ya kawaida. Walijua kwamba wale ambao wangedumu wakiwa waaminifu wangepata wokovu mkuu. Hata baadaye katika mwaka wa 98 W.K., mtume Yohana aliandika: “Ulimwengu unapitilia mbali na ndivyo na tamaa yao, lakini yeye ambaye hufanya mapenzi ya Mungu hudumu milele.”—1 Yohana 2:17, 28.

7. Mashahidi wa Yehova wamevumiliaje katika nyakati zetu?

⁷ Katika nyakati zetu Mashahidi wa Yehova pia wamevumilia katika kazi ya Kikristo, hata ingawa wamenyanyaswa kikatili. Je, wamevumilia bure? La hasha, kwa kuwa Yesu alituhakikishia hivi: “Yeye ambaye amevumilia hadi mwisho ndiye atakayeokolewa,” iwe mwisho huo ni ule mwisho wa mfumo huu wa kale au uwe mwisho wa uhai wa sasa wa mtu. Katika ufufuo, Yehova atawakumbuka watumishi wake wote waaminifu ambao wamekufa na kuwathawabisha.—Mathayo 24:13; Waebrania 6:10.

8. Tunaweza kuonyeshaje kwamba tunathamini uvumilivu wa Wakristo wa nyakati zilizopita?

⁸ Na zaidi, tunafurahi kwamba Wakristo waaminifu wa nyakati zilizopita hawakufikiria tu wokovu wao wenyewe. Kwa kweli sisi ambao tumejifunza kuhusu Ufalme wa Mungu kupitia jitihada zao tunashukuru kwamba walivumilia kutimiza agizo hili la Yesu: “Kwa hiyo nendeni mkafanye wanafunzi kutoka kwa watu wa mataifa yote, . . . kuwafundisha kushika mambo yote ambayo mimi nimewaamuru nyinyi.” (Mathayo 28:19, 20) Maadamu bado tuna fursa, tunaweza kuonyesha kwamba sisi ni wenye shukrani kwa kuwahubiria wengine ambao bado hawajasikia habari njema. Lakini, kuhubiri ni hatua ya kwanza tu ya kufanya wanafunzi.

‘Kaza Uangalifu kwa Kufundisha Kwako’

9. Maoni mazuri yanaweza kutusaidiaje kuanzisha mafunzo ya Biblia?

⁹ Mgawo wetu watia ndani kuhubiri na pia kufundisha. Yesu alituagiza tufundishe watu watii mambo yote aliyoamuru. Ni kweli kwamba katika maeneo mengine, inaonekana watu wengi hawapendi kujifunza juu ya Yehova. Lakini kuwa na maoni yasiyofaa kuhusu eneo kunaweza kupunguza jitihada zetu za kuanzisha mafunzo ya Biblia. Yvette, ambaye ni painia katika eneo ambalo wengine walisema halina matokeo, aliona kwamba wageni waliozuru eneo hilo ambao hawakuwa na maoni hayo mabaya walianzisha mafunzo ya Biblia. Baada ya kuanza kuwa na maoni mazuri, Yvette pia akawapata watu ambao walitaka kujifunza Biblia.

10. Tuna daraka gani la msingi tukiwa walimu wa Biblia?

¹⁰ Wakristo wengine wanaweza kusita kujitolea kuwafundisha Biblia watu wanaopendezwa kwa sababu wao wanahisi kwamba hawawezi kuongoza funzo. Ni kweli kwamba uwezo wetu unatofautiana. Lakini si lazima tuwe stadi sana ili tufanikiwe kuwa walimu wa Neno la Mungu. Ujumbe safi wa Biblia una nguvu sana, na Yesu alisema kwamba wenye mfano wa kondoo wanajua sauti ya Mchungaji wa kweli wanapoisikia. Basi, kazi yetu ni kuwasilisha tu ujumbe wa Mchungaji Mwema, Yesu, kwa njia ya wazi kwa kadiri tuwezavyo.—Yohana 10:4, 14.

11. Unawezaje kuwa mwenye matokeo zaidi katika kumsaidia mwanafunzi wa Biblia?

¹¹ Unaweza kuwasilishaje ujumbe wa Yesu kwa mafanikio zaidi? Kwanza, fahamu mambo ambayo Biblia inasema kuhusu suala ambalo mnazungumzia.  Ni lazima kwanza uelewe jambo kabla ya kuweza kuwafundisha wengine. Pia, jaribu kudumisha hali yenye staha lakini ya kirafiki wakati wa funzo. Wanafunzi, kutia ndani wale wachanga sana, wanaweza kujifunza kwa njia nzuri zaidi wakati ambapo wametulia na mwalimu anawaonyesha staha na fadhili.—Mithali 16:21.

12. Unaweza kuhakikishaje kwamba mwanafunzi anaelewa yale unayomfundisha?

¹² Ukiwa mwalimu, si vema kumwambia tu mwanafunzi mambo ili ayarudie-rudie tu kama kasuku. Msaidie aelewe mambo anayojifunza. Elimu ya mwanafunzi, mambo ambayo yamempata maishani, na ufahamu wake wa Biblia, zote zinahusika katika kuelewa mambo unayoyasema. Basi, unaweza kujiuliza, ‘Je, anafahamu maana ya maandiko yaliyotajwa katika funzo?’ Unaweza kumfanya ajieleze kwa kumwuliza maswali ambayo hayawezi kujibiwa tu kwa kusema ndiyo, au la, lakini yanayohitaji maelezo. (Luka 9:18-20) Kwa upande mwingine, wanafunzi wengine husita kumwuliza mwalimu maswali. Hivyo, wanaweza kuendelea tu bila kufahamu vizuri mambo ambayo wanafundishwa. Mtie moyo mwanafunzi aulize maswali na akueleze wakati ambapo hafahamu vizuri jambo fulani.—Marko 4:10; 9:32, 33.

13. Unaweza kumsaidiaje mwanafunzi awe mwalimu?

¹³ Kusudi kubwa la kuongoza funzo la Biblia ni kumsaidia mwanafunzi awe mwalimu. (Wagalatia 6:6) Ili ufaulu, unapopitia mambo ambayo mmejifunza, unaweza kumwuliza akueleze jambo fulani kwa maneno rahisi, kana kwamba anamweleza mtu ambaye analisikia jambo hilo kwa mara ya kwanza. Baadaye, anapostahili kushiriki katika huduma, unaweza kumwomba ajiunge nawe shambani. Yaelekea atakuwa huru kuhubiri nawe, na kufanya hivyo kutamsaidia apate uhakika zaidi mpaka awe tayari kwenda peke yake katika huduma.

Msaidie Mwanafunzi Awe Rafiki ya Yehova

14. Una lengo gani muhimu ukiwa mwalimu, na ni jambo gani litakalofanya ufanikiwe kutimiza lengo hilo?

¹⁴ Lengo muhimu la kila mwalimu Mkristo ni kumsaidia mwanafunzi awe rafiki ya Yehova. Utatimiza lengo hilo si kwa maneno yako tu bali pia kwa mfano unaoweka. Kufundisha kwa kuweka mfano mzuri hugusa sana mioyo ya wanafunzi. Matendo yana matokeo sana kuliko maneno, hasa kwa habari ya kumfundisha mwanafunzi sifa za maadili na kumchochea awe mwenye bidii. Akiona kwamba maneno yako na matendo yako yanatokana na uhusiano mzuri ulio nao pamoja na Yehova, anaweza kuchochewa zaidi asitawishe urafiki huo yeye mwenyewe.

15. (a) Kwa nini ni muhimu mwanafunzi asitawishe kusudi zuri la kumtumikia Yehova? (b) Unaweza kumsaidiaje mwanafunzi azidi kufanya maendeleo ya kiroho?

¹⁵ Unataka mwanafunzi amtumikie Yehova kwa sababu anampenda, si kwa sababu tu hataki kuharibiwa katika Har-magedoni. Kwa kumsaidia asitawishe kusudi hilo zuri, utakuwa unajenga kwa vifaa visivyoweza kuwaka moto ambavyo vitaokoka imani yake inapojaribiwa. (1 Wakorintho 3:10-15) Kusudi baya, kama vile tamaa kubwa ya kukuiga au kumwiga mtu mwingine yeyote, halitampa nguvu za kukinza mavutano yasiyo ya Kikristo wala ujasiri wa kufanya mambo yanayofaa. Kumbuka kwamba hutakuwa mwalimu wake milele. Maadamu una fursa ya kumfundisha, unaweza kumtia moyo awe na uhusiano wa karibu na Yehova kwa kusoma Neno la Mungu kila siku na kulitafakari. Kwa njia hiyo ataendelea kutumia “kiolezo cha maneno yenye afya” yanayopatikana katika Biblia na vichapo vinavyotegemea Biblia muda mrefu baada ya wewe kumaliza kujifunza naye.—2 Timotheo 1:13.

16. Unaweza kumfundishaje mwanafunzi asali kutoka moyoni?

¹⁶ Pia unaweza kumsaidia mwanafunzi awe karibu na Yehova kwa kumfundisha kusali kutoka moyoni. Unaweza kufanyaje hivyo? Labda unaweza kumwonyesha sala ya kigezo ya Yesu, na vilevile sala nyinginezo za kutoka moyoni ambazo zimeandikwa katika Biblia, kama zile zilizo katika zaburi. (Zaburi 17, 86, 143; Mathayo 6:9, 10) Kwa kuongezea, mwanafunzi wako anapokusikia ukisali mnapoanza funzo na mnapomaliza, ataona jinsi unavyohisi kumwelekea Yehova. Basi, nyakati zote sala zako zapasa kuwa nyofu na za moyo mweupe, na pia zionyeshe usawaziko wa kiroho na kihisia-moyo.

 Jitahidi Kuokoa Watoto Wako

17. Wazazi wanaweza kuwasaidiaje watoto wao wadumu katika njia ya wokovu?

¹⁷ Bila shaka, miongoni mwa watu ambao tunataka kuokoa ni jamaa zetu. Idadi kubwa ya watoto wa wazazi walio Wakristo ni wanyofu na “thabiti katika imani.” Hata hivyo, huenda kweli haijatia mizizi kabisa katika mioyo ya wengine. (1 Petro 5:9; Waefeso 3:17; Wakolosai 2:7) Wengi wa vijana hao huacha njia ya Kikristo wanapokaribia kuwa watu wazima au wanapokuwa watu wazima. Ikiwa wewe ni mzazi, unaweza kufanya nini ili hali hiyo isitokee? Kwanza, unaweza kufanyiza mazingira mazuri ya kifamilia. Maisha mazuri ya familia hutokeza maoni mazuri juu ya mamlaka, uthamini wa maadili, na mahusiano mazuri pamoja na wengine. (Waebrania 12:9) Basi, uhusiano wa karibu katika familia unaweza kukuza urafiki baina ya mtoto na Yehova. (Zaburi 22:10) Familia zenye nguvu hufanya mambo pamoja—hata kama ni lazima wazazi wadhabihu wakati ambao wangetumia kufanya mambo yao wenyewe. Kwa njia hiyo, kupitia mfano wako unaweza kuwafundisha watoto wako kufanya maamuzi mazuri maishani. Wazazi, jambo ambalo watoto wenu wanahitaji zaidi si vitu vya kimwili, bali wanawahitaji nyinyi—wakati wenu, nguvu zenu, na upendo wenu. Je, mnawapa watoto wenu mambo hayo?

18. Ni maswali ya aina gani ambayo wazazi wanaweza kuwasaidia watoto wao wayajibu?

¹⁸ Wazazi Wakristo wasidhanie kamwe kwamba  watoto wao vilevile watakuwa Wakristo. Daniel, ambaye ni mzee mwenye watoto watano, asema: “Ni lazima wazazi watumie wakati kuwasaidia watoto wao waondoshe shaka ambazo hawawezi kuepuka kupata wanapokuwa shuleni na sehemu nyinginezo. Ni lazima wawasaidie watoto wao kwa subira kupata majibu ya maswali kama vile: ‘Je, kweli tunaishi katika nyakati za mwisho? Je, kweli kuna dini moja tu ya kweli? Kwa nini mwanafunzi fulani anayeonekana kuwa mwema si mshiriki mzuri? Je, ni vibaya nyakati zote kufanya ngono kabla ya kufunga ndoa?’” Enyi wazazi, tegemeeni Yehova abariki jitihada zenu, kwa sababu yeye pia anapendezwa na hali ya watoto wenu.

19. Kwa nini ni bora wazazi wenyewe wasome na watoto wao?

¹⁹ Wazazi wengine huhisi kwamba hawawezi kusoma na watoto wao wenyewe. Lakini usihisi hivyo, kwa sababu ni mzazi ndiye awezaye kufundisha watoto wake vizuri kuliko mtu mwingine yeyote. (Waefeso 6:4) Kujifunza na watoto wako kutakuwezesha wewe mwenyewe kujua mambo yaliyo mioyoni mwao na akilini mwao. Je, maelezo yao yanatoka moyoni au ni ya kijuu-juu tu? Je, kweli wanaamini mambo wanayojifunza? Je, wanamwona Yehova kuwa halisi? Unaweza kupata majibu ya maswali hayo na mengine muhimu ikiwa tu wewe mwenyewe unajifunza na watoto wako.—2 Timotheo 1:5.

20. Wazazi wanaweza kufanyaje funzo la familia liwe lenye furaha na lenye kunufaisha?

²⁰ Unaweza kudumishaje funzo la familia mara ulianzapo? Joseph, mzee aliye na mwana mchanga na binti mchanga, asema: “Kama ilivyo na mafunzo yote ya Biblia, funzo la familia lapasa kufurahisha na kutazamiwa kwa hamu na kila mtu. Ili funzo letu la familia lifurahishe, hatushikilii sana wakati. Funzo letu laweza kudumu kwa muda wa saa moja, lakini hata kama pindi nyingine tunajifunza kwa dakika kumi tu, bado sisi hujifunza. Jambo moja linalofanya watoto waone funzo letu kuwa jambo kuu katika juma ni kwamba sisi huigiza masimulizi ya Kitabu Changu cha Hadithi za Biblia. * Ufahamu na uelewevu tunaopata ni muhimu sana kuliko kusoma tu mafungu mengi.”

21. Wazazi wanaweza kuwafundisha watoto wao wakati gani?

²¹ Bila shaka, vipindi rasmi vya funzo si wakati pekee wa kufundisha watoto. (Kumbukumbu la Torati 6:5-7) Yule Shahidi aliye huko Thailand ambaye alitajwa mwanzoni mwa makala hii asema: “Nakumbuka vizuri jinsi Baba alivyokuwa akinipeleka kuhubiri, tukiendesha baiskeli, hadi sehemu za mbali za eneo la kutaniko letu. Bila shaka, mfano mzuri wa wazazi wetu na kule kutufundisha chini ya hali zozote zile kulitusaidia kuamua kuanza utumishi wa wakati wote. Na tumeyashika masomo hayo. Ningali ninahubiri katika sehemu za mbali za shamba!”

22. Kutakuwa na matokeo gani ‘ukikaza daima uangalifu kwako mwenyewe na kwa kufundisha kwako’?

²² Siku moja hivi karibuni, kwa wakati ufaao kabisa, Yesu atatekeleza hukumu ya Mungu dhidi ya mfumo huu. Tukio hilo kubwa litapitilia mbali katika historia ya ulimwengu, lakini watumishi waaminifu wa Yehova wataendelea kumtumikia wakitazamia kupata wokovu wa milele. Je, unatumaini kuwa mmoja wao, ukiwa pamoja na watoto wako na wanafunzi wako wa Biblia? Basi kumbuka: “Daima kaza uangalifu kwako mwenyewe na kwa kufundisha kwako. Kaa katika mambo haya, kwa maana kwa kufanya hivi utajiokoa wewe mwenyewe na wale wakusikilizao pia.”—1 Timotheo 4:16.

[Maelezo ya Chini]

Je, Unaweza Kueleza?

• Tunapaswa kuwa na maoni gani, kwa kuwa hatujui wakati barabara wa hukumu ya Mungu?

• Tunaweza ‘kukaza uangalifu kwa mafundisho’ yetu katika njia zipi?

• Unaweza kumsaidiaje mwanafunzi awe rafiki ya Yehova?

• Kwa nini ni muhimu kwa wazazi kutumia wakati kuwafundisha watoto wao?

[Maswali ya Funzo]

[Picha katika ukurasa wa 15]

Kujifunza huboreshwa na hali yenye staha lakini ya kirafiki

[Picha katika ukurasa wa 18]

Kuigiza masimulizi ya Biblia, kama lile la Solomoni akihukumu makahaba wawili, hufanya funzo la familia kuwa lenye kufurahisha