Simulizi la Maisha

Sikuzote Yehova Huwathawabisha Waaminifu-washikamanifu Wake

KAMA ILIVYOSIMULIWA NA VERNON DUNCOMBE

Nilimaliza chakula changu chepesi cha jioni na kama kawaida nikawasha sigara. Kisha nikamwuliza mke wangu Aileen: “Mkutano ulikuwaje jioni ya leo?”

ALITUA kidogo na kusema: “Barua ilisomwa kuhusu uteuzi mbalimbali mpya, na jina lako lilitajwa. Utashughulikia mfumo wa sauti. Sentensi ya mwisho kwenye barua hiyo ilisema: ‘Ikiwa yeyote kati ya ndugu hao ambao wameteuliwa anatumia tumbaku, ni lazima aiandikie Sosaiti na kuijulisha kwamba hawezi kuchukua mgawo huo.’” * Nilijibu kwa maneno yaliyovutwa na yenye kukata kauli, “Basi-i-i! Hivyo ndivyo ilisema.”

Nilikaza meno na kuizima sigara hiyo kwa nguvu kwenye kisahani cha majivu kilichokuwa kando yangu. “Sijui ni kwa nini nimeteuliwa kufanya kazi hiyo. Lakini sijawahi kukataa uteuzi wowote, na sinuii kuanza kukataa.” Niliamua kutovuta sigara tena. Uamuzi huo uliathiri maisha yangu sana nikiwa Mkristo na mwanamuziki. Acheni niwasimulie matukio fulani yaliyonifanya niamue hivyo.

Maisha ya Mapema ya Familia

Nilizaliwa Toronto, Kanada, mwezi wa Septemba 21, 1914, mwana wa kwanza wa wazazi wenye upendo na wenye bidii, Vernon na Lila, ambao waliruzuku familia ya wavulana wanne na wasichana wawili. Yorke ndiye aliyenifuata, naye akafuatwa na Orlando, Douglas, Aileen, na Coral. Nilipokuwa na umri wa miaka tisa tu, mama yangu alinipa zeze na kufanya mpango ili nijifunze muziki kwenye Shule ya Muziki ya Harris. Hali ya kiuchumi ilikuwa ngumu, lakini Mama na Baba walijitahidi kunilipia nauli na ada ya shule. Baadaye nilijifunza nadharia ya muziki na utunzi wa sauti kwenye shule ya  Royal Conservatory of Music huko Toronto, na nilipokuwa na umri wa miaka 12, nikajiunga na mashindano ya muziki yaliyohusisha jiji lote ambayo yalifanywa kwenye Jumba la Massey, ukumbi maarufu wa muziki jijini Toronto. Niliteuliwa mshindi na kupewa zeze nzuri katika sanduku la ngozi ya mamba.

Baadaye, nilijifunza pia kupiga piano na zeze yenye sauti nzito. Mara nyingi baadhi yetu tulipiga muziki kwenye karamu ndogo Ijumaa na Jumamosi jioni, na kwenye dansi za chama cha wanafunzi. Nilijuana na Aileen kwenye mojawapo ya dansi hizo. Wakati wa mwaka wangu wa mwisho katika shule ya sekondari, nilipiga muziki na okestra kadhaa jijini. Baada ya kuhitimu, nilialikwa kujiunga na Okestra ya Ferde Mowry na hiyo ikawa kazi nzuri ambayo niliifanya hadi mwaka wa 1943.

Kupata Kumjua Yehova

Wazazi wangu walijulishwa kweli ya Biblia punde tu kabla ya kufyatuka kwa Vita ya Ulimwengu ya Kwanza, wakati baba alipokuwa akifanya kazi ya kupanga bidhaa kwenye dirisha la duka moja jijini Toronto. Kwenye chumba cha kulia, alikuwa akisikiliza mazungumzo kati ya wafanyakazi wawili waliokuwa Wanafunzi wa Biblia (kama Mashahidi wa Yehova walivyoitwa wakati huo), kisha alikuwa akizungumza na Mama yale aliyosikia aliporudi nyumbani jioni. Miaka kadhaa baadaye, mwaka wa 1927, Wanafunzi wa Biblia walifanya mkusanyiko mkubwa jijini Toronto kwenye ukumbi mkubwa katika Uwanja wa Maonyesho ya Kitaifa wa Kanada. Nyumba yetu iliyokuwa karibu na lango la magharibi la uwanja huo, ilitumiwa kuwaandalia malazi watu 25 kutoka Ohio, Marekani.

Baadaye, Ada Bletsoe, mmoja wa Wanafunzi wa Biblia, akaanza kumtembelea Mama mara kwa mara na kumwachia vichapo vya karibuni. Siku moja akasema: “Bi. Duncombe, nimekuwa nikikuachia vichapo kwa muda. Je, umewahi kusoma chochote cha vichapo hivyo?” Ingawa alikuwa analea watoto sita, Mama aliamua kuanza kuyasoma magazeti hayo tangu wakati huo, naye hakuacha kamwe. Hata hivyo, mimi sikuyasoma. Nilikuwa ninajitahidi kuhitimu shule, na nilikuwa nimejiingiza sana katika muziki.

Mnamo Juni 1935, mimi na Aileen tulioana katika kanisa moja la Kianglikana. Kwa kuwa nilikuwa nimeacha kanisa la United Church nikiwa na umri wa miaka 13, sikuwa mfuasi wa dini yoyote; hivyo nikaandika kwenye rejesta ya ndoa kuwa nilikuwa mmoja wa Mashahidi wa Yehova, japo sikuwa Shahidi bado.

Tulitazamia kwa hamu kuwa na familia wakati fulani baadaye na kutamani kuwa wazazi wazuri. Hivyo, tukaanza kusoma Agano Jipya pamoja. Hata hivyo, mambo mengine yalikatisha usomaji huo ingawa tulikuwa na nia nzuri. Tulijaribu tena muda mfupi baadaye pasipo mafanikio. Kisha mwaka wa 1935 tukapokea kitabu kilichokuwa kimefungwa kiitwacho The Harp of God, kama zawadi ya Krismasi. Mke wangu akasema: “Lo! Hii ni zawadi ya ajabu ya Krismasi ambayo mama yako ametutumia.” Hata hivyo, baada ya mimi kwenda kazini, akaanza kukisoma, naye akapendezwa na aliyokuwa akisoma. Kwa muda mrefu, sikujua kwamba alikuwa akikisoma. Matazamio yetu ya kuwa na familia hayakutimizwa. Mtoto wetu wa kike aliyezaliwa Februari 1, 1937, akafa. Tulihuzunika kama nini!

Wakati huo, familia yetu ilikuwa ikihubiri kwa bidii, nami nikajua kwamba Baba ndiye mhubiri wa Ufalme pekee katika familia ambaye hakuwa amefaulu kupata andikisho la gazeti Consolation (ambalo sasa ni Amkeni!). Huo ndio uliokuwa mradi wa huduma ya shambani mwezi huo. Ingawa nilikuwa bado sijapata kusoma kichapo chochote cha Sosaiti, nilimsikitikia na kumwambia: “Sawa Baba, unaweza kuniandikisha; na utakuwa kama wale wengine.” Kiangazi kilipofika okestra iliondoka jijini kwenda kupiga muziki sehemu fulani ya mapumziko. Magazeti ya Consolation yakawa yanakuja kwa posta. Majira ya vuli yalipofika, okestra hiyo ikarudi Toronto. Magazeti yaliendelea kuja kupitia anwani yetu mpya, na sikuwa hata nimetoa gazeti moja kwenye karatasi ya kufungia.

Wakati wa mapumziko ya Krismasi, nilitazama rundo la magazeti na kuamua kwamba ikiwa niliyalipia, yanipasa kusoma angalau magazeti fulani kuona yaliyomo. Gazeti la kwanza nililofungua lilinishtua. Lilifichua njama na ufisadi wa serikali ya wakati huo. Nilianza kuzungumza na wanamuziki wenzangu kuhusu yale niliyokuwa nikisoma. Hata hivyo, walipinga yale niliyosema kuwa si kweli,  hivyo nikalazimika kuendelea kusoma ili nijitetee. Nilikuwa nimeanza kutoa ushahidi kumhusu Yehova bila hata kujua. Na tangu wakati huo, sijaacha kamwe kusoma vichapo vizuri vya Biblia vya “mtumwa mwaminifu na mwenye busara.”—Mathayo 24:45.

Muda si muda nikaanza kuhudhuria mikutano ya Jumapili pamoja na Aileen japo nilikuwa na kazi nyingi katikati ya juma. Tulipofika kwenye mikutano Jumapili moja mwaka wa 1938, dada wawili wazee-wazee walitusalimu, halafu mmoja wao akauliza: “Ndugu kijana, je, umechukua msimamo kwa ajili ya Yehova? Unajua, Har–Magedoni imekaribia sana!” Nilijua kwamba Yehova ndiye Mungu pekee wa kweli, na niliamini kwamba hili ni tengenezo lake. Nilitaka kujiunga na tengenezo hilo, hivyo nikabatizwa Oktoba 15, 1938. Aileen naye akabatizwa karibu miezi sita baadaye. Ninafurahi kusema kwamba familia yangu yote walipata kuwa watumishi wa Yehova waliojiweka wakfu.

Nilipata furaha iliyoje kushirikiana na watu wa Mungu! Muda si muda nikastarehe miongoni mwao. Wakati singeweza kuhudhuria, nilitamani sana kujua yaliyoendelea kwenye mikutano. Jioni ile ambayo imetajwa mwanzoni ilikuwa wakati wa badiliko muhimu katika utumishi wangu kwa Yehova.

Wakati Tulipofanya Mabadiliko Makubwa

Tulifanya badiliko jingine kubwa Mei 1, 1943. Tulikuwa tumehudhuria mkusanyiko wetu mkubwa wa kwanza, Kusanyiko la Kitheokrasi la Ulimwengu Mpya la Septemba 1942, lililofanyiwa Cleveland, Ohio. Wakati huo, huku vita kali ya ulimwengu ikiendelea, vita ambayo haikuonekana kama ingeisha, tulimsikia Ndugu Knorr, aliyekuwa msimamizi wa Watch Tower Society, akitoa kwa ujasiri hotuba ya watu wote yenye kichwa, “Amani—Je, Inaweza Kudumu?” Tunakumbuka vizuri jinsi alivyoonyesha kutoka Ufunuo sura ya 17, kwamba kungekuwako kipindi cha amani baada ya vita, ambapo kazi kubwa ya kuhubiri ingetimizwa.

Hotuba yenye kichwa, “Yeftha na Nadhiri Yake,” ambayo Ndugu Knorr alitoa awali kidogo, ndiyo iliyotuchochea zaidi. Ndipo mwito ukatolewa wa kuwa na mapainia zaidi! Mimi na Aileen tulitazamana, tukasema kwa pamoja (pamoja na wengine wengi wakati huo): “Ni sisi!” Mara moja tukaanza kujitayarisha kufanya kazi muhimu zaidi.

Kazi ya Mashahidi wa Yehova ilikuwa imepigwa marufuku Kanada tangu Julai 4, 1940. Tulipoanza kupainia Mei 1, 1943, ilikuwa bado ni kinyume cha sheria kutoa ushahidi kuhusu Yehova na kutoa vichapo vya Sosaiti katika utumishi wa shambani. Tukiwa watumishi Wakristo, tulibeba tu nakala zetu wenyewe za Biblia ya King James. Siku chache tu baada ya kufika kwenye mgawo wetu wa kwanza wa upainia huko Parry Sound, Ontario, Stewart Mann, painia mwenye uzoefu, alitumwa na ofisi ya tawi kuhubiri pamoja nasi. Ni uandalizi wenye upendo kama nini! Ndugu Mann alikuwa mwenye kupendeza na mwenye furaha wakati wote. Tulijifunza kutoka kwake na tulifurahia kuwa pamoja naye. Tulikuwa tunaongoza mafunzo kadhaa ya Biblia wakati Sosaiti ilipotupa mgawo mwingine katika jiji la Hamilton. Muda mfupi baadaye, niliandikishwa jeshini japo nilikuwa nimepita umri wa kujiunga na jeshi. Nilikamatwa Desemba 31, 1943 kwa kukataa kujiunga na jeshi. Baada ya taratibu za mahakama kwisha, nilihukumiwa kufanya kazi katika kambi iliyokusudiwa watu ambao hawangetumika jeshini, ambapo nilikaa hadi Agosti 1945.

Mara tu baada ya kuachiliwa, mimi na Aileen tulipata mgawo wa kupainia huko Cornwall, Ontario. Muda mfupi baadaye, tukaenda Quebec kwa mgawo wa pekee kutoka kwa Idara ya Sheria ya Sosaiti  wa kushughulikia mambo katika mahakama ya polisi. Huo ulikuwa wakati wa utawala wa Duplessis huko Quebec, wakati unyanyasaji wa Mashahidi wa Yehova ulipokuwa mkali zaidi. Nilitumia siku nyingi kila juma nikiwasaidia ndugu zetu katika mahakama nne tofauti. Hizo zilikuwa nyakati zenye kusisimua na zenye kuimarisha imani.

Baada ya mkusanyiko wa Cleveland mwaka wa 1946, nilipata mgawo wa kuwa mwangalizi wa mzunguko na wa wilaya, mgawo uliofanya mimi na mke wangu tusafiri kotekote nchini Kanada. Mambo yalitukia haraka. Katika mwaka wa 1948 tulialikwa kujiunga na darasa la 11 la Shule ya Biblia ya Gileadi ya Watchtower. Ndugu Albert Schroeder na Maxwell Friend walikuwa baadhi ya wafunzi wetu, na wanafunzi 40 kati ya wanafunzi 108 wa darasa letu walikuwa watiwa-mafuta. Huo ulikuwa wakati wenye manufaa na wenye kuthawabisha kwelikweli kwa kuwa tulikuwa na watumishi wengi wa zamani wa Yehova!

Siku moja Ndugu Knorr alitutembelea kutoka Brooklyn. Katika hotuba yake, aliomba wajitoleaji 25 wajifunze Kijapani. Wanafunzi wote 108 wakajitolea! Msimamizi huyo akawa na kazi ya kuteua watakaofunzwa. Ninafikiri Yehova aliongoza uteuzi huo kwa kuwa mambo yalienda vizuri sana. Wengi wa wale 25 walioteuliwa na hivyo kupata pendeleo la kuanzisha kazi huko Japani bado wako katika mgawo wao—wamezeeka, ndiyo, lakini bado wako huko. Wengine, kama Lloyd na Melba Barry, walipewa migawo mingine nje ya Japani. Lloyd alikuwa mshiriki wa Baraza Linaloongoza hadi alipokufa mwaka uliopita. Tunafurahia pamoja nao wote thawabu ambayo Yehova ametoa.

Siku ya kuhitimu ikafika, nasi tukapewa mgawo wa kwenda Jamaika. Hata hivyo, kwa sababu ya kesi za mahakamani Quebec ambazo hazikuwa zimeamuliwa, tulishauriwa turudi Kanada.

Muziki Mwingi Zaidi!

Ingawa niliacha muziki kwa ajili ya utumishi wa painia, yaonekana muziki haukuwa umeniacha. Mwaka uliofuata msimamizi wa Sosaiti, Nathan Knorr, na mwandishi wake, Milton Henschel, walikuja kwenye uwanja wa Maple Leaf Gardens, Toronto. Kila mtu alisisimuliwa na hotuba ya watu wote ya Ndugu Knorr yenye kichwa, “Ni Kuchelewa Mno Kuliko Unavyofikiri!” Kwa mara ya kwanza niliombwa niongoze okestra kwenye mkusanyiko. Tulitayarisha utungo wa muziki kwa kutumia nyimbo kadhaa zilizopendwa katika Kingdom Service Song Book (1944). Ndugu walipenda muziki huo. Programu ilipomalizika Jumamosi alasiri, tulifanya mazoezi kwa ajili ya programu tuliyopangia Jumapili. Nilimwona Ndugu Henschel akija tulipokuwa kutoka upande ule mwingine wa uwanja, nami nikasimamisha muziki ili niende kukutana naye. Aliniuliza, “Mna wanamuziki wangapi katika okestra hii?” “Ni 35 hivi, wote wakiwepo,” nikamjibu. “Basi, mtakuwa na wanamuziki maradufu huko New York kiangazi kijacho,” akajibu.

Hata hivyo, kabla ya kiangazi hicho kufika nilialikwa Brooklyn. Kwa sababu ya hali, Aileen hakuweza kuandamana nami mwanzoni. Jengo la 124 Columbia Heights lilikuwa bado halijakamilika, hivyo nikapewa malazi kwenye Betheli ya zamani, katika chumba kidogo pamoja na ndugu wawili watiwa-mafuta—Ndugu Payne aliyekuwa mzeemzee na Karl Klein, ambaye sikuwa nimepata kumjua. Je, tulisongamana katika chumba hicho? Ndiyo. Lakini tulipatana vizuri sana. Ndugu hao wenye umri mkubwa walikuwa wastahimilivu na wenye subira. Nilijitahidi tu nisikosane nao! Lilikuwa somo zuri juu ya yale yanayowezwa kutimizwa na roho ya Mungu. Kujuana na kufanya kazi na Ndugu Klein kuliniletea baraka kwelikweli! Sikuzote alikuwa mwenye fadhili na mwenye kusaidia. Tulifanya kazi vizuri pamoja na tumekuwa marafiki wa karibu kwa zaidi ya miaka 50.

Nilipendelewa kusaidia upande wa muziki kwenye mkusanyiko uliofanywa Yankee Stadium miaka ya 1950, 1953, 1955, na 1958 na vilevile kushirikiana na Al Kavelin kuiongoza okestra kwenye mkusanyiko wa mwaka wa 1963 uliofanywa kwenye uwanja wa Rose Bowl huko Pasadena, California. Wakati wa mkusanyiko wa mwaka wa 1953 katika Yankee Stadium, kulikuwa na programu ya muziki Jumapili kabla ya hotuba ya watu wote. Erich Frost alimjulisha Edith Shemionik kwetu (ambaye baadaye aliitwa Weigand), aliyeimba kwa sauti ya juu, huku akiambatana na ala zetu za muziki, wimbo “Songeni Mbele, Enyi Mashahidi!” ambao Erich Frost alitunga. Kisha tukasisimuka tuliposikia kwa mara ya kwanza, sauti nzuri na tamu za ndugu na dada zetu Waafrika. Mishonari  Harry Arnott alikuwa ameleta ukanda mzuri wa muziki kutoka Northern Rhodesia (ambayo sasa ni Zambia) ili kutuburudisha tulipoisikiliza. Nyimbo hizo zilivuma stediamu nzima.

Kurekodi Kitabu cha Wimbo cha Mwaka wa 1966

Je, unakumbuka kitabu cha nyimbo chenye jalada ya plastiki ya rangi ya waridi, “Kuimba na Kufuatana Wenyewe kwa Muziki Katika Mioyo Yenu”? Tulipokuwa tunamalizia kutunga kitabu hicho, Ndugu Knorr alisema: “Tutarekodi nyimbo fulani. Ninataka utayarishe okestra ndogo, yenye zeze na filimbi chache tu. Sitaki mtumie tarumbeta yoyote!” Jumba la Ufalme la Betheli ndilo lingekuwa studio yetu, lakini tulisita kulitumia. Ingekuwaje sauti zikivumavuma kwa sababu ya kuta zisizo na pazia, sakafu za vigae, na viti vya kukunja vya chuma? Nani angetusaidia kutatua tatizo hilo la sauti hizo zisizovutia? Mtu fulani akapendekeza: “Tommy Mitchell! Yeye anafanya kazi kwenye Studio za ABC Network.” Tuliwasiliana na Ndugu Mitchell, ambaye alikuwa tayari kutusaidia.

Jumamosi asubuhi, iliyokuwa siku ya kwanza ya kurekodi, ikafika, na wanamuziki walipokuwa wakijulishwa kwetu, mmoja wa ndugu hao alikuwa na kisanduku cha tarumbeta. Nikakumbuka onyo la Ndugu Knorr: “Sitaki mtumie tarumbeta yoyote!” Sasa ningefanya nini? Nilitazama huku ndugu huyo akitoa tarumbeta yake kwenye kisanduku, akaiunganisha na kuanza mazoezi. Ndugu huyo ni Tom Mitchell, na wimbo wa kwanza alioupiga ulikuwa mzuri. Aliifanya tarumbeta isikike kama zeze! Nikawaza, ‘ni lazima ndugu huyu abaki kwenye okestra!’ Ndugu Knorr hakukataa.

Kwenye okestra hiyo, tulikuwa na wanamuziki wazuri ambao pia walikuwa ndugu na dada wenye upendo. Hakukuwa na yeyote mwenye majivuno! Kazi ya kurekodi ilikuwa ngumu, lakini hakuna aliyelalamika. Tulilia kazi ilipoisha; na sote tulioshiriki kazi hiyo tungali marafiki wakubwa. Kila mmoja wetu alifurahia pendeleo hilo, na tunamshukuru Yehova kwamba tulitimiza kazi hiyo.

Mapendeleo Zaidi Yenye Kuthawabisha

Baada ya miaka mingi sana, ninaendelea kufurahia huduma ya wakati wote. Nimetumikia nikiwa mwangalizi wa mzunguko na wa wilaya kwa miaka 28, nami niliifurahia yote. Baadaye nikawa msimamizi wa Jumba la Kusanyiko la Norval, huko Ontario, kwa miaka mitano. Mimi na Aileen tulikuwa na shughuli nyingi kwa kuwa kulikuwa na kusanyiko la mzunguko kila mwisho-juma hali kadhalika mikusanyiko ya wilaya ya lugha za kigeni. Katika miaka ya 1979 na 1980, wasanifu-ujenzi na wahandisi walitumia Jumba hilo la Kusanyiko kufanya mipango ya ujenzi wa baadaye wa ofisi ya tawi ya Sosaiti huko Halton Hills. Baada ya kazi yetu kwenye Jumba la Kusanyiko, tulipata mgawo mwingine wa kushiriki tena katika shughuli za muziki huko Brooklyn, kuanzia mwaka wa 1982 hadi 1984.

Mke wangu mpendwa alikufa Juni 17, 1994, siku saba tu baada ya kusherehekea mwaka wa 59 wa ndoa yetu. Tulikuwa tumekamilisha miaka 51 ya utumishi wa kujitolea wa painia tukiwa pamoja.

Ninapotafakari mambo mengi yaliyonipata maishani, mimi hukumbuka kwamba Biblia imekuwa kiongozi chenye thamani sana. Wakati mwingine, mimi hutumia Biblia ya Aileen na hufurahi ninapoona mambo yaliyomgusa moyo—mistari mizima, mafungu hususa, na maneno mbalimbali aliyotia alama. Kama Aileen, mimi pia nina maandiko kadhaa ambayo yana maana ya pekee kwangu. Mojawapo ya Maandiko hayo ni Zaburi ya 137 ambayo inataja sala hii nzuri kwa Yehova: “Na nisiweze kupiga kinubi tena nikikusahau wewe, Yerusalemu! Na nisiweze kuimba tena nisipokukumbuka wewe, nisipokukumbuka wewe kuwa shangwe yangu kuu!” (Zaburi 137:5, 6, Today’s English Version) Ingawa napenda muziki, shangwe yangu kuu hutokana na kumtumikia Yehova kwa uaminifu-mshikamanifu, ambaye amenithawabisha kwa maisha yenye kuridhisha.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 28]

Nikiwa na Aileen mwaka wa 1947

[Picha katika ukurasa wa 30]

Kipindi cha kurekodi zamani