Simulizi la Maisha

Kutumikia kwa Roho ya Kujidhabihu

KAMA ILIVYOSIMULIWA NA DON RENDELL

Mama yangu alikufa mwaka wa 1927 nilipokuwa na umri wa miaka mitano tu. Hata hivyo, imani yake iliathiri sana maisha yangu. Kwa njia gani?

MAMA yangu alikuwa muumini shupavu wa Kanisa la Anglikana alipoolewa na baba, ambaye alikuwa askari-jeshi stadi. Ilikuwa kabla ya Vita ya Kwanza ya Ulimwengu. Vita ya Kwanza ya Ulimwengu ilianza mwaka wa 1914, naye mama alimpinga kasisi wa kanisa lake ambaye alitumia jukwaa la kanisa kama mahali pa kuandikisha wanajeshi. Kasisi huyo alijibuje? “Nenda nyumbani na usijishughulishe na masuala kama hayo!” Mama hakuridhishwa na jibu hilo.

Mnamo mwaka wa 1917, vita ilipokuwa imepamba moto, Mama alienda kutazama sinema ya “Photo-Drama of Creation.” Aliposadiki kwamba amepata kweli, aliacha kanisa lake mara moja na kuanza kushirikiana na Wanafunzi wa Biblia, kama Mashahidi wa Yehova walivyojulikana wakati huo. Alihudhuria mikutano katika kutaniko moja huko Yeovil, mji ulio karibu zaidi na kijiji chetu cha West Coker, katika mkoa wa Somerset nchini Uingereza.

Punde si punde Mama alianza kuwaeleza dada zake watatu kuhusu imani yake mpya. Waumini wenye umri mkubwa wa kutaniko la Yeovil walinieleza jinsi mama yangu na dadake, Millie walivyoendesha baiskeli huku wakihubiri kwa bidii eneo letu kubwa la mashambani, na kugawia watu vichapo vinavyotegemea Biblia kama vile Studies in the Scriptures. Hata hivyo, inasikitisha kwamba kwa muda wa miezi 18 kabla Mama hajafa, hakuwa akitoka kitandani kwa sababu ya ugonjwa wa kifua kikuu, ambao wakati huo haukuwa na tiba.

 Twaonyesha Roho ya Kujidhabihu

Shangazi Millie, aliyekuwa akiishi nasi wakati huo, alimtunza Mama alipokuwa mgonjwa na kunitunza pia pamoja na dadangu Joan, aliyekuwa na umri wa miaka saba. Mama alipokufa, Shangazi Millie alijitolea mara moja kututunza. Baba, ambaye alifurahia kusaidiwa daraka hilo, alikubali mara moja Shangazi Millie aendelee kuishi nasi.

Tulimpenda sana shangazi yetu na tulifurahi kwamba angeendelea kuishi nasi. Lakini kwa nini aliamua kuishi nasi? Baada ya miaka mingi, Shangazi Millie alituambia kwamba alijua ana daraka la kujenga juu ya msingi alioweka Mama, yaani kunifundisha mimi na Joan kweli ya Biblia kwa kuwa alitambua kwamba baba yetu hangetufundisha kwani hakupendezwa na dini.

Baadaye, tulitambua kwamba Shangazi Millie alikuwa amefanya uamuzi mwingine wa kibinafsi. Ili kututunza ifaavyo, aliamua kutoolewa. Hiyo ilikuwa roho ya kujidhabihu kama nini! Mimi na Joan tuna kila sababu ya kumshukuru sana. Tumefuata mambo yote tuliyofundishwa na Shangazi Millie na kuiga kielelezo chake kizuri.

Wakati wa Kuamua

Mimi na Joan tulisomea katika shule ya Kanisa la Anglikana kijijini kwetu. Shangazi Millie alimweleza waziwazi mkuu wa shule msimamo wetu kuhusu elimu ya kidini. Watoto wengine walipokwenda kanisani, tulienda nyumbani, na wakati kasisi alipokuja shuleni kufundisha mambo ya kidini, tuliketi mbali na watoto wengine na tukapewa Maandiko ya kukariri. Kufanya hivyo kulinisaidia sana, kwa kuwa bado ninayakumbuka Maandiko hayo.

Niliacha shule nilipokuwa na umri wa miaka 14 ili kujifunza kazi ya kutengeneza jibini kwa muda wa miaka minne. Pia nilijifunza kucheza piano, na nilifurahia sana muziki na kucheza dansi. Ingawa nilijua kweli ya Biblia, haikunichochea kuchukua hatua yoyote. Kisha siku moja mnamo Machi 1940, Shahidi mmoja mwenye umri mkubwa akanialika niandamane naye kwenye kusanyiko huko Swindon, jiji lililokuwa umbali wa kilometa 110 hivi. Albert D. Schroeder, aliyesimamia kazi ya Mashahidi wa Yehova nchini Uingereza, ndiye aliyetoa hotuba ya watu wote. Baada ya kusanyiko hilo nilifanya uamuzi.

Vita ya Pili ya Ulimwengu ilikuwa imepamba moto. Nilipaswa kufanya jambo la maana maishani. Nilihudhuria mkutano wa kwanza kwenye Jumba la Ufalme la Yeovil. Kwenye mkutano huo kazi ya kuhubiri barabarani ikaanzishwa. Hata ingawa sikuwa na ujuzi wa kutosha, nilijitolea kufanya kazi hiyo, na nilishangaa sana kuona wengi waliojiita marafiki wangu wakinidhihaki walipokuwa wakipita barabarani!

Nilibatizwa katika jiji la Bristol, Juni 1940. Mwezi mmoja baadaye nikawa painia wa kawaida—mweneza-evanjeli wa wakati wote. Nilifurahi sana kwa kuwa baada ya muda mfupi, dada yangu pia alionyesha wakfu wake kwa kubatizwa katika maji!

Kufanya Upainia Wakati wa Vita

Mwaka mmoja baada ya vita kuanza, nilipokea hati za kuandikishwa katika jeshi. Nililazimika kwenda mbele ya halmashauri ya kuandikisha watu jeshini huko Bristol kwa kuwa nilipokuwa Yeovil nilikuwa nimekataa kujiunga na jeshi kwa sababu ya dhamiri. Nilijiunga na John Wynn kufanya upainia huko Cinderford, Gloucestershire,  na baadaye huko Haverfordwest na Carmarthen, Wales. * Baadaye, kesi yangu iliposikilizwa huko Carmarthen, nilihukumiwa kifungo cha miezi mitatu katika gereza la Swansea, na kupigwa faini ya pauni 25 za Uingereza—ambazo wakati huo zilikuwa pesa nyingi. Hatimaye, nilihukumiwa mara ya pili kifungo cha miezi mitatu kwa kushindwa kulipa faini hiyo.

Kesi yangu iliposikilizwa mara ya tatu, niliulizwa: “Je, hujui ya kwamba Biblia husema, ‘Mlipeni Kaisari yaliyo ya Kaisari’?” Nikasema, “ndiyo ninajua, lakini ningependa kumalizia mstari huo: ‘na Mungu yaliyo ya Mungu.’ Na hivyo ndivyo ninavyofanya.” (Mathayo 22:21, Union Version) Majuma machache baadaye, nilipokea barua ya kunieleza kwamba sikuhitajika kujiunga na jeshi.

Mwanzoni mwa mwaka wa 1945, nilialikwa kujiunga na familia ya Betheli ya London. Wakati wa majira ya baridi kali yaliyofuata, Nathan H. Knorr, aliyekuwa akisimamia kazi ya kuhubiri ulimwenguni pote, pamoja na mwandishi wake, Milton G. Henschel, walizuru London. Nilikuwa miongoni mwa ndugu wachanga wanane kutoka Uingereza walioandikishwa katika darasa la nane la Shule ya Biblia ya Gileadi ya Watchtower ili kuzoezwa kuwa mishonari.

Migawo ya Umishonari

Katika Machi 23, 1946, tulisafiri kwa meli ya kubebea mizigo kutoka bandari ndogo ya Fowey huko Cornwall. Msimamizi wa bandari, Nahodha Collins, alikuwa Shahidi wa Yehova, na tulipoondoka bandarini, alipiga king’ora. Bila shaka, sote tulikuwa na wasiwasi tulipoondoka na kuiacha pwani ya Uingereza. Ilikuwa vigumu kuvuka bahari ya Atlantiki, lakini baada ya siku 13 tuliwasili Marekani salama.

Hatutasahau Kusanyiko la kimataifa la Kitheokrasi lililokuwa na kichwa Mataifa Yenye Nderemo ambalo tulihudhuria huko Cleveland, Ohio, kuanzia Agosti 4 hadi 11, 1946. Wajumbe 80,000 walihudhuria, kutia ndani wajumbe 302 kutoka nchi nyingine 32. Kwenye kusanyiko hilo, gazeti Awake! * lilianza kuchapishwa, na pia kitabu cha kujifunzia Biblia, “Let God Be True” kikatolewa kwa wahudhuriaji waliokuwa na furaha.

Tulihitimu shule ya Gileadi mwaka wa 1947, mimi na Bill Copson tukapewa mgawo wa kwenda Misri. Lakini kabla hatujaondoka, nilifurahia kuzoezwa kazi ya ofisi na Richard Abrahamson katika Betheli ya Brooklyn. Tulifika bandari ya Alexandria, na punde si punde nikazoea desturi za Mashariki ya Kati. Hata hivyo, haikuwa rahisi kujifunza Kiarabu na nililazimika kutumia kadi za kutoa ushahidi katika lugha nne.

Bill Copson aliishi huko kwa muda wa miaka saba, lakini sikuweza kuandikisha upya hati ya kuniruhusu niendelee kuishi katika nchi hiyo baada ya mwaka wa kwanza, kwa hiyo nililazimika kuondoka. Ninakumbuka mwaka huo nilipokuwa mishonari kuwa mwaka wenye matokeo zaidi maishani mwangu. Nilipata fursa ya kuongoza zaidi ya mafunzo ya Biblia ya nyumbani 20 kila juma, na baadhi ya watu hao wali ojifunza kweli wangali wanaendelea kumsifu Yehova. Kutoka Misri nilipewa mgawo wa kwenda Saiprasi.

Saiprasi na Israel

Nilianza kujifunza lugha mpya, Kigiriki kilichokuwa kikizungumzwa huko. Baadaye, Anthony Sideris alipoombwa ahamie nchini Ugiriki, niliwekwa rasmi kusimamia kazi nchini Saiprasi. Wakati huo ofisi ya tawi ya Saiprasi ilisimamia kazi nchini Israel, na nikiwa na ndugu wengine, mara kwa mara tulipata pendeleo la kutembelea Mashahidi wachache walioishi nchini humo.

Niliposafiri Israel mara ya kwanza, tulifanya kusanyiko dogo katika hoteli moja huko Haifa, lililohudhuriwa na watu 50 au 60. Kwa kutenganisha watu kulingana na taifa lao, tulitoa hotuba za kusanyiko katika lugha sita! Pindi nyingine nilionyesha filamu huko Jerusalem iliyotayarishwa na Mashahidi wa Yehova, na kutoa hotuba ya watu wote ambayo ilichapishwa katika gazeti moja la Kiingereza.

Kulikuwa na Mashahidi wapatao 100 nchini Saiprasi wakati huo, na walihitaji kupigania imani yao kwa bidii. Vikundi vya wafanya-ghasia wakiongozwa na makasisi wa Kanisa Othodoksi la Ugiriki walivuruga makusanyiko yetu, na nilipigwa mawe kwa mara ya kwanza nilipokuwa nikihubiri katika maeneo ya mashambani. Ilinibidi kujifunza jinsi ya kutoroka! Chini ya upinzani huo mkali, imani yetu iliimarishwa mishonari zaidi walipotumwa kwenye kisiwa hicho. Dennis na Mavis Matthews pamoja na Joan Hulley na Beryl Heywood walijiunga nami huko Famagusta, nao Tom na Mary Goulden na Nina Constanti, raia wa Saiprasi aliyezaliwa London, wakaenda Limassol. Wakati huohuo, Bill Copson alihamishwa hadi Saiprasi, kisha Bert na Beryl Vaisey wakajiunga naye.

Kujipatanisha na Hali Zenye Kubadilika

Mwishoni mwa mwaka wa 1957, nilikuwa mgonjwa na hivyo singeweza kuendelea na mgawo wangu wa mishonari. Ili nirudie afya yangu tena, niliamua kwa masikitiko kurudi Uingereza na nikaendelea na upainia hadi mwaka wa 1960. Dada yangu na mume wake walinipa makao, lakini hali zilikuwa zimebadilika. Hali zilikuwa ngumu sana kwa Joan. Mbali na kumtunza mume wake na bintiye mdogo, alimtunza baba yetu na Shangazi Millie kwa muda wa miaka 17 ambayo sikuweko. Wakati huo Shangazi Millie na baba walikuwa wamezeeka na walikuwa wagonjwa. Niliona uhitaji wa kuiga kielelezo cha shangazi yangu cha kujidhabihu, kwa hiyo niliishi na dada yangu hadi shangazi na baba yangu walipokufa.

Ningaliamua kwa urahisi kuendelea kuishi Uingereza, lakini baada ya kupumzika kwa muda mfupi, niliona umuhimu wa kurudia mgawo wangu. Je, tengenezo la Yehova halikutumia pesa nyingi kunizoeza? Kwa hiyo katika mwaka wa 1972, nilijilipia nauli ya kurudi Saiprasi nikafanye upainia huko.

Nathan H. Knorr aliwasili ili kufanya mipango ya kusanyiko ambalo lingefanywa mwaka ambao ungefuata. Alipojua kwamba nimerudi nchini humo, alipendekeza niwekwe rasmi kuwa mwangalizi wa mzunguko wa kisiwa kizima. Nilifurahia pendeleo hilo kwa muda wa miaka minne. Hata hivyo, mgawo huo uliogofya  kwa kuwa nililazimika kuzungumza Kigiriki wakati mwingi.

Wakati wa Taabu

Niliishi pamoja na Paul Andreou, katika kijiji cha Karakoumi kilicho mashariki ya Kyrenia kwenye pwani ya kaskazini mwa Saiprasi. Paul Andreou alikuwa Shahidi Msaiprasi anayezungumza Kigiriki. Ofisi ya tawi ya Saiprasi ilikuwa Nicosia, kusini ya Milima ya Kyrenia. Mwanzoni mwa Julai 1974, nilikuwa Nicosia wakati kulipotokea mapinduzi ya kumng’oa mamlakani Rais Makarios, na niliona ikulu yake ikiteketea. Hali ilipokuwa shwari, nilisafiri upesi na kurudi Kyrenia, ambapo tulikuwa tukijitayarishia kusanyiko la mzunguko. Siku mbili baadaye, bomu la kwanza liliangushwa kwenye bandari, na nikaona helikopta nyingi angani zilizoleta majeshi ya uvamizi kutoka Uturuki.

Kwa kuwa nilikuwa raia wa Uingereza, askari wa Uturuki walinipeleka kwenye vitongoji vya Nicosia, ambapo nilihojiwa na wafanyakazi wa Umoja wa Mataifa waliowasiliana na ofisi ya tawi. Nilitembea kwa wasiwasi katikati ya nyaya nyingi za simu na za umeme zilizosokotana mpaka nikafika kwenye nyumba zilizohamwa upande wa pili wa ardhi isiyomilikiwa na mtu yeyote. Nilifurahi kama nini kwamba bado ningeweza kuwasiliana na Yehova Mungu! Sala ilinitegemeza sana wakati huo wa magumu.

Nilipoteza vitu vyangu vyote, lakini nilifurahi kupata makao kwenye ofisi ya tawi. Hata hivyo, hali hiyo haikudumu kwa muda mrefu. Baada ya siku chache, majeshi ya uvamizi yalikuwa yameteka thuluthi ya upande wa kaskazini wa kisiwa hicho. Tulilazimika kuondoka Betheli na kwenda Limassol. Nilifurahi kufanya kazi huko pamoja na halmashauri iliyofanyizwa ili kushughulikia ndugu 300 walioathiriwa na msukosuko huo, wengi wao wakiwa wamepoteza nyumba zao.

Mabadiliko Zaidi ya Mgawo

Mnamo Januari 1981, Baraza Linaloongoza liliniomba nihamie Ugiriki na kujiunga na familia ya Betheli huko Athens, lakini kufikia mwisho wa mwaka huo, nilirudi Saiprasi na kuwekwa rasmi nitumikie nikiwa mratibu wa Halmashauri ya Ofisi ya Tawi. Nilipata “msaada wenye kutia nguvu” kutoka kwa Andreas Kontoyiorgis na mkewe, Maro, raia wa Saiprasi, waliotumwa Saiprasi kutoka Uingereza.—Wakolosai 4:11.

Ziara ya mwangalizi wa eneo la dunia Theodore Jaracz ilipomalizika mwaka wa 1984, nilipokea barua kutoka kwa Baraza Linaloongoza iliyosema: “Ndugu Jaracz atakapomaliza ziara yake, tungependa uandamane naye hadi Ugiriki.” Sikupewa sababu ya badiliko hilo, lakini tulipowasili nchini Ugiriki, Halmashauri ya Ofisi ya Tawi ilisomewa barua nyingine kutoka kwa Baraza Linaloongoza iliyotangaza kwamba nimewekwa rasmi kuwa mratibu wa Halmashauri ya Ofisi ya Tawi nchini humo.

Wakati huo kulikuwa na uasi-imani mwingi nchini Ugiriki. Pia tulishtakiwa mara nyingi kwamba tunageuza watu imani isivyo halali. Watu wa Yehova walikuwa wakikamatwa kila siku na kupelekwa mahakamani. Lilikuwa pendeleo zuri kama nini kuwajua akina ndugu na  dada waliovumilia na kudumisha uaminifu-maadili wakati wa majaribu! Hatimaye, baadhi ya kesi zao zilisikizwa kwenye Mahakama ya Ulaya ya Haki za Kibinadamu, na kumekuwa na matokeo mazuri kuhusiana na kazi ya kuhubiri nchini Ugiriki. *

Nilipokuwa nikitumikia nchini Ugiriki, nilihudhuria makusanyiko ambayo sitayasahau kamwe huko Athens, Thessalonica, na kwenye visiwa vya Rhodes na Crete. Miaka hiyo minne ilikuwa yenye furaha na matokeo mazuri, lakini kulikuwa na badiliko jingine—kurudi Saiprasi mwaka wa 1988.

Saiprasi na Kurudi Ugiriki Tena

Nilipoondoka Saiprasi, akina ndugu walijenga ofisi mpya ya tawi huko Nissou, kilometa chache kutoka Nicosia, na hotuba ya wakfu ikatolewa na Carey Barber kutoka makao makuu ya Mashahidi wa Yehova huko Brooklyn. Sasa mambo yalikuwa shwari katika kisiwa hicho na nilifurahia kurudi huko—hata hivyo hali zingebadilika baada ya muda mfupi.

Baraza Linaloongoza lilikuwa limeidhinisha plani za kujenga makao mapya ya Betheli nchini Ugiriki, kilometa kadhaa kaskazini ya Athens. Kwa kuwa ningeweza kuzungumza Kiingereza na Kigiriki, katika mwaka wa 1990 niliombwa nirudi huko nikafanye kazi ya kutafsiria familia ya wafanyakazi wa kimataifa waliokuwa wakifanya kazi kwenye mradi huo. Nakumbuka jinsi nilivyofurahia kufika kwenye ujenzi saa 12 asubuhi wakati wa kiangazi, na kuwakaribisha mamia ya ndugu na dada Wagiriki waliojitolea kufanya kazi pamoja na ndugu waliokuwa wakijenga! Sitaisahau kamwe furaha na bidii yao.

Makasisi wa Kanisa Othodoksi la Ugiriki na watu waliowaunga mkono walijaribu kuingia mahali tulipokuwa tunajenga na kuvuruga kazi yetu, lakini Yehova alisikia sala zetu, na akatulinda. Nilibaki katika mradi huo wa ujenzi ili kushuhudia kuwekwa wakfu kwa makao hayo mapya ya Betheli Aprili 13, 1991.

Kumsaidia Dada Yangu Mpendwa

Nilienda likizoni Uingereza mwaka uliofuata na kukaa na dada yangu na mume wake. Inasikitisha kwamba nilipokuwa huko, ndugu-mkwe wangu alipatwa na ugonjwa wa moyo mara mbili na akafa. Joan alinisaidia sana nilipokuwa katika utumishi wa mishonari. Aliniandikia barua za kunitia moyo kila juma. Kila mishonari hufurahi kama nini kupokea barua kama hizo! Sasa alikuwa mjane, mwenye afya mbaya na alihitaji msaada. Nifanyeje?

Thelma, bintiye Joan, pamoja na mumewe walikuwa wakimtunza mjane mmoja mwaminifu katika kutaniko lao. Mjane huyo alikuwa binamu yetu na alipatwa na ugonjwa usiotibika. Kwa hiyo baada ya kusali sana, niliamua kubaki ili nimtunze Joan. Haikuwa rahisi kufanya marekebisho hayo, lakini ninafurahi kutumikia nikiwa mzee huko Pen Mill, mojawapo ya makutaniko mawili huko Yeovil.

Ndugu ambao nimetumika pamoja nao katika nchi za ng’ambo wanaendelea kuwasiliana nami kwa barua na kwa simu, na ninawashukuru sana kwa kufanya hivyo. Ninajua kwamba nikitamani kurudi Ugiriki au Saiprasi, nitapokea nauli mara moja. Sasa nina umri wa miaka 80, afya yangu imezorota na siwezi kuona vizuri. Inavunja moyo kwa kuwa siwezi kutumikia kama zamani, lakini miaka niliyotumia katika utumishi wa Betheli ilinisaidia kusitawisha mazoea mengi yanayoninufaisha leo. Kwa mfano, sikuzote mimi husoma andiko la siku kabla ya kifungua-kinywa. Pia nilijifunza kupatana na watu na kuwapenda—jambo ambalo ni muhimu sana ili kufanikiwa katika utumishi wa mishonari.

Ninapokumbuka miaka 60 hivi ambayo nimeitumia vizuri kumsifu Yehova, ninajua kwamba huduma ya wakati wote ni ulinzi mkubwa sana nayo humfunza mtu mambo bora zaidi. Ninaweza kusema kwa moyo wote maneno ambayo Daudi alimwambia Yehova: “Maana wewe umekuwa ngome yangu na kimbilio langu wakati wa taabu.”—Zaburi 59:16, BHN.

[Maelezo ya Chini]

[Ramani katika ukurasa wa 24]

 

UGIRIKI

Athens

SAIPRASI

Nicosia

Kyrenia

Famagusta

Limassol

[Picha katika ukurasa wa 21]

Mama mnamo mwaka wa 1915

[Picha katika ukurasa wa 22]

Mwaka wa 1946 kwenye paa ya Betheli ya Brooklyn, (mimi ni wa nne kutoka kushoto) pamoja na ndugu wengine kutoka darasa la nane la Gileadi

[Picha katika ukurasa wa 23]

Nikiwa na Shangazi Millie baada ya kurudi Uingereza mara ya kwanza