Pesa na Maadili—Historia Inatufunza Nini?

MNAMO Aprili 7, 1630, watu 400 hivi walisafiri kwa meli nne kutoka Uingereza hadi Amerika. Wengi wao walikuwa watu wenye elimu ya juu. Wengine walikuwa wafanyabiashara wenye mafanikio. Wengine hata walikuwa wabunge. Uchumi huko Uingereza ulikuwa umezorota sana, hasa kwa sababu ya vile Vita vya Miaka 30 huko Ulaya (1618-1648). Kwa hiyo, bila kujua hali itakuwaje, waliamua kuacha makao yao, biashara zao, na watu wao wa ukoo na kusafiri ili kutafuta maisha bora.

Hata hivyo, watu hao wenye kusudi hawakuwa wafanyabiashara wenye pupa. Walikuwa Wapuriti wenye bidii waliokuwa wakikimbia kwa sababu ya mateso ya kidini. * Kusudi lao hasa lilikuwa kuanzisha jamii inayomwogopa Mungu mahali ambapo wao na watu wao wa ukoo wangeweza kupata mali bila kuvunja kanuni za Biblia. Muda mfupi baada ya kufika Salem, huko Massachusetts, walipata shamba dogo karibu na pwani. Wakayaita makao yao mapya Boston.

Ugumu wa Kutafuta Pesa na Kudumisha Maadili

Kiongozi na gavana wao, John Winthrop, aliwahimiza watu wawe na mali za kibinafsi na kufaidi jamii katika koloni hiyo mpya. Alitaka watu wawe na pesa na maadili. Lakini ilikuwa vigumu kusawazisha mambo hayo mawili. Kwa sababu alitazamia matatizo, alizungumza na wenzake kirefu kuhusu umuhimu wa kuwa na mali katika jamii inayomwogopa Mungu.

Kama viongozi wengine Wapuriti, Winthrop aliamini kwamba hakuna kosa kufuatia mali. Alisema kwamba kusudi la mali ni kuwasaidia wengine. Hivyo, kadiri ambavyo mtu ni tajiri, ndivyo anavyoweza kufanya mengi zaidi. Mwanahistoria, Patricia O’Toole, anasema: “Wapuriti walichukia kuzungumza kuhusu utajiri. Waliuona kuwa baraka kutoka kwa Mungu na pia kishawishi kikubwa cha kiburi . . . na dhambi nyingine za mwili.”

Ili kuepuka dhambi inayoweza kusababishwa na utajiri na starehe, Winthrop aliwasihi watu  wawe na sifa ya kiasi na ya kujizuia. Hata hivyo, punde si punde, raia wenzake walikuza roho ya ubinafsi na hilo likahitilafiana na jitihada zake za kuwalazimisha wampende Mungu na wapendane. Wapinzani walianza kumpinga Winthrop kwa kuwa waliona kwamba anaingilia shughuli zao za kibinafsi. Baadhi yao walianza kuwachochea watu wakubali kuanzishwa kwa bunge lenye washirika wanaochaguliwa kwa kura ambao wangehusika katika kufanya maamuzi. Wengine wao walihamia jimbo jirani la Connecticut ili kufuatia mapendezi yao.

O’Toole anasema: “Kazi nzuri, ufanisi, na demokrasia, yalikuwa mambo muhimu katika maisha ya Wapuriti wa Massachusetts, na yaelekea yote yaliwachochea watu kuwa na mapendezi ya kibinafsi badala ya lile wazo la Winthrop la kutumia utajiri ili kuwafaidi wengine.” Mnamo mwaka wa 1649, Winthrop alikufa maskini akiwa na umri wa miaka 61. Ingawa jamii hiyo iliendelea licha ya matatizo mengi, Winthrop alikufa bila kuona mabadiliko yoyote.

Jitihada Zaendelea

Mbali na John Winthrop, kuna watu wengine ambao wametamani maisha bora. Kila mwaka, mamia ya maelfu ya watu hutoka Afrika, Asia Kusini-Mashariki, Ulaya Mashariki, Amerika ya Latini, wakitazamia kupata maisha bora. Baadhi yao huchochewa na mamia ya vitabu vipya, semina, na vituo vya Intaneti vinavyotolewa kila mwaka, ambavyo vinaahidi kuwajulisha watu siri ya kutajirika. Ni wazi kwamba bado watu wengi wanajitahidi kupata pesa huku wakitumaini kwamba hawataacha kufuata maadili.

Kwa kweli, matokeo yamekuwa yenye kusikitisha. Wale wanaojitahidi kuwa matajiri, mara nyingi huacha kufuata kanuni zao na nyakati nyingine hata imani yao. Kwa hiyo, huenda ukajiuliza: “Je, mtu anaweza kuwa Mkristo wa kweli na wakati uleule awe tajiri? Je, kuna wakati ambapo kutakuwa na jamii iliyo na ufanisi wa kimwili na wa kiroho?” Kama makala inayofuata inavyoonyesha, Biblia inajibu maswali hayo.

[Maelezo ya Chini]

[Hisani ya Picha katika ukurasa wa 3]

Boats: The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck; Winthrop: Brown Brothers