Unaweza Kufanyaje Maamuzi Yanayopatana na Mapenzi ya Mungu?

MTU mmoja nchini Marekani alienda kwenye benki akiwa na cheki ya dola 25,000. Alitaka kuweka pesa hizo katika benki. Hata hivyo, mkurugenzi wa benki alimshauri atumie pesa hizo kununua hisa katika soko la hisa akisema kwamba mwishowe thamani ya hisa haipungui kamwe. Mtu huyo alifuata mashauri hayo. Muda si muda, thamani ya hisa zake ilipungua sana.

Kisa hicho kinaonyesha kwamba si rahisi kufanya maamuzi kwa hekima. Namna gani maamuzi mengine tunayohitaji kufanya maishani? Maamuzi yanaweza kufanya mtu afanikiwe au asifanikiwe, na mwishowe, yanaweza kumaanisha uzima au kifo. Basi, tunawezaje kuwa na uhakika kwamba tunafanya maamuzi kwa hekima?

“Hii Ndiyo Njia”

Kila siku, sisi hufanya maamuzi kuhusu kile tutakachokula, tutakachovaa, na hata mahali ambapo tutaenda. Maamuzi mengine yanaweza kuonekana kuwa madogo, lakini yanaweza kuwa na matokeo makubwa. Kwa mfano, uamuzi wa kuvuta sigara mara ya kwanza unaweza kumfanya mtu aendelee kuvuta sigara muda wote wa maisha yake. Hatupaswi kusahau kwamba uamuzi unaoonekana kuwa mdogo unaweza kuwa na matokeo makubwa.

Tunaweza kutafuta mwongozo wapi tunapofanya maamuzi, hata yale yanayoonekana kuwa madogo? Ni vizuri kama nini kuwa na mshauri mwenye kutegemeka tunapokabili uamuzi mgumu! Unaweza kupata mshauri kama huyo. Kitabu kimoja cha kale chenye ujumbe unaohusu wakati wetu kinasema hivi: “Masikio yako yatasikia neno nyuma yako likisema: ‘Hii ndiyo njia. Tembeeni ndani yake,’ iwe mtakwenda upande wa kuume au iwe mtakwenda upande wa kushoto.” (Isaya 30:21) Hayo ni maneno ya nani? Unawezaje kuwa na uhakika kwamba mwongozo wa mtu huyo unategemeka?

Uhakikisho huo unapatikana katika Biblia, kitabu ambacho mamilioni ya watu wamekisoma na kutambua kwamba kilitoka kwa Yehova Mungu, Muumba. (2 Timotheo 3:16, 17) Yehova anajua jinsi tulivyoumbwa, kwa hiyo yeye ndiye anayeweza kutoa mwongozo bora  zaidi. Pia, anaweza kuona wakati ujao, kwa kuwa “Yeye [ndiye] anayetangaza tangu mwanzo ule mwisho, na kutoka zamani za kale mambo ambayo hayajafanywa; Yeye [ndiye] anayesema, ‘Shauri langu mwenyewe litasimama.’” (Isaya 46:10) Hivyo, mtunga-zaburi mmoja alieleza jinsi anavyolitegemea Neno la Yehova: “Neno lako ni taa ya mguu wangu, na nuru kwa barabara yangu.” (Zaburi 119:105) Lakini, Yehova anatusaidiaje kukabiliana na matatizo yaliyo katika ulimwengu wa leo wenye msukosuko? Tunaweza kufanyaje maamuzi yanayopatana na mapenzi ya Mungu?

Tumia Kanuni za Biblia

Yehova Mungu aliwapa Wakristo kanuni zake ili wafanye maamuzi kwa hekima. Kujifunza kanuni za Biblia na kuzitumia ni kama kujifunza lugha na kuitumia. Unapoijua lugha hiyo vizuri, unaweza kutambua wakati mtu mwingine anapofanya makosa ya kisarufi kwa sababu yale anayosema hayasikiki kuwa sawa. Huenda usiweze kueleza makosa yake kwa kutumia sarufi, lakini unajua kwamba amekosea. Unapojifunza kanuni za Biblia na kuzitumia maishani, unaweza kutambua ikiwa uamuzi fulani haufai kwa sababu haupatani na kanuni za Biblia.

Kwa mfano, fikiria uamuzi wa kijana wa kuchagua mtindo fulani wa nywele. Hakuna amri yoyote ya Biblia inayoshutumu waziwazi mtindo fulani wa nywele. Hata hivyo, fikiria kanuni fulani ya Biblia. Mtume Paulo aliandika hivi: “Natamani wanawake wajipambe kwa mavazi yenye mpangilio mzuri, pamoja na kiasi na utimamu wa akili, si kwa mitindo ya kusuka nywele na dhahabu au lulu au mavazi yaliyo ghali sana, bali kwa njia inayowafaa wanawake wanaodai kumheshimu Mungu, yaani, kupitia matendo mema.” (1 Timotheo 2:9, 10) Ijapokuwa Paulo anaandika kuhusu wanawake, kanuni hiyo inawahusu wote, wanaume na wanawake. Ni kanuni gani tunayopata hapa? Sura yetu inapaswa kuonyesha kwamba tuna kiasi na utimamu wa akili. Kwa hiyo, kijana huyo atajiuliza hivi, ‘Je, mtindo huo wa nywele utaonyesha kwamba nina sifa ya kiasi ambayo Mkristo anapaswa kuwa nayo?’

Zaidi ya hayo, kijana anaweza kujifunza kanuni gani katika maneno haya ya mwanafunzi Yakobo? “Enyi wazinzi, je, hamjui kwamba urafiki na ulimwengu ni uadui na Mungu? Kwa hiyo, yeyote anayetaka kuwa rafiki ya ulimwengu anajifanya kuwa adui ya Mungu.” (Yakobo 4:4) Wakristo huchukia kufanya urafiki na ulimwengu kwa sababu huo ni uadui na Mungu. Je, mtindo wa nywele ambao marafiki wake wanapenda utamfanya aonekane kuwa rafiki ya Mungu au rafiki ya ulimwengu? Kijana anayefikiria kuchagua mtindo fulani wa nywele anaweza kutumia kanuni hizo za Biblia kufanya uamuzi kwa hekima. Naam, kanuni za Biblia hutusaidia kufanya maamuzi. Isitoshe, tunapozoea kufanya maamuzi kwa kutegemea kanuni za Biblia,  inakuwa rahisi kufanya maamuzi kwa hekima na kuepuka matokeo mabaya.

Tunaweza kupata kanuni nyingi katika Neno la Mungu. Bila shaka, huenda tusipate andiko ambalo linazungumzia waziwazi hali yetu. Hata hivyo, tunaweza kusoma jinsi watu fulani walivyotii mwongozo wa Mungu na jinsi wengine walivyopuuza mwongozo huo. (Mwanzo 4:6, 7, 13-16; Kumbukumbu la Torati 30:15-20; 1 Wakorintho 10:11) Tukisoma masimulizi hayo na kufikiria matokeo yake, tutaona kanuni za Biblia zinazoweza kutusaidia kufanya maamuzi yanayompendeza Mungu.

Kwa mfano, fikiria mazungumzo fulani kati ya Yesu Kristo na mtume Petro. Watu wawili waliokuwa wakikusanya kodi ya drakma mbili walimuuliza Petro hivi: “Je, mwalimu wenu halipi kodi ya drakma mbili?” Petro alijibu hivi: “Analipa.” Muda mfupi baadaye, Yesu alimuuliza Petro: “Wafalme wa dunia hupokea ushuru au kodi ya kichwa kutoka kwa nani? Kutoka kwa wana wao au kutoka kwa wageni?” Petro aliposema: “Kutoka kwa wageni,” Yesu akamwambia: “Basi, kwa kweli wana hawalipi kodi. Lakini ili tusiwakwaze, wewe nenda baharini, utupe ndoano, na kuchukua samaki wa kwanza atakayetokea, ukifungue kinywa chake, nawe utapata sarafu ya stateri. Ichukue na uwape kwa ajili yangu na kwa ajili yako.” (Mathayo 17:24-27) Tunaweza kujifunza kanuni gani katika simulizi hilo?

Kwa kumuuliza Petro maswali kadhaa, Yesu alimsaidia Petro kufikiri. Akiwa Mwana wa Mungu, Yesu hakuwa chini ya wajibu wa kulipa kodi. Ingawa mwanzoni Petro hakuelewa jambo hilo, kwa fadhili Yesu alimsaidia kulielewa. Tunapowaona wengine wakikosea, tunaweza kuamua, kama Yesu, kuwatendea kwa huruma badala ya kuwaambia kwa ukali kosa lao au kuwashutumu.

Petro aliona sababu ya kulipa kodi ya kichwa, yaani, ili kutowakwaza wengine. Hapa tunapata kanuni nyingine katika simulizi hilo. Kujali dhamiri za wengine ni muhimu kuliko kusisitiza haki zetu.

Ni nini kinachotuchochea kufanya maamuzi yanayoonyesha kwamba tunaheshimu dhamiri za wengine? Ni kumpenda jirani yetu. Yesu Kristo alifundisha kwamba kumpenda jirani yetu kama tunavyojipenda wenyewe ndiyo amri ya pili baada ya ile ya kumpenda Mungu kwa nafsi yetu yote. (Mathayo 22:39) Hata hivyo, tunaishi katika ulimwengu wenye ubinafsi, na kwa sababu ya hali yetu ya dhambi tuna mwelekeo wa kuwa na ubinafsi. Kwa hiyo, ili mtu ampende jirani yake kama anavyojipenda mwenyewe, anahitaji kufanya upya akili yake.—Waroma 12:2.

Wengi wamefanya mabadiliko hayo, nao wanawafikiria wengine wanapofanya maamuzi, yawe ni makubwa au madogo. Paulo aliandika hivi: “Bila shaka, ninyi mliitiwa uhuru, akina ndugu; ila msiutumie uhuru huu kuuchochea mwili, bali kupitia upendo mtumikiane.” (Wagalatia 5:13) Tunaweza kufanyaje hivyo? Fikiria msichana mmoja aliyehamia mji wa mashambani ili kuwasaidia watu wajifunze Neno la Mungu. Alipokuwa akizungumza na watu, alitambua  kwamba watu walikuwa wakisema mabaya kuhusu mavazi yake, ingawa kulingana na viwango vya mjini mavazi hayo yalikuwa yenye kiasi. Ijapokuwa mavazi na mapambo yake yalikuwa yenye kiasi, aliamua kuvaa nguo ambazo hazikuwa na rangi nyangavu “ili neno la Mungu lisitukanwe.”—Tito 2:5.

Ungetendaje ikiwa ungehitaji kufanya uamuzi kuhusu kujipamba au jambo lingine linalohusiana na mapendezi yako? Uwe na hakika kwamba Yehova atafurahi ukifanya maamuzi yanayoonyesha unajali dhamiri za wengine.

Fanya Maamuzi Ukifikiria Wakati Ujao

Zaidi ya kufikiria kanuni za Biblia na dhamiri za wengine, tunahitaji kufikiria jambo gani lingine tunapofanya maamuzi? Ingawa maisha ya Kikristo ni kama njia nyembamba yenye miamba, Mungu hutupa uhuru mwingi licha ya kwamba ameweka mipaka. (Mathayo 7:13, 14) Tunahitaji kufikiria jinsi maamuzi yetu yatakavyoathiri hali yetu ya kiroho, ya kiakili, ya kihisia, na ya kimwili katika siku za usoni.

Tuseme unafikiria kupata kazi fulani. Huenda kusiwe na jambo lolote linalokiuka maadili au lisilofaa kuhusu kazi hiyo. Utaweza kuhudhuria mikutano ya Kikristo na makusanyiko. Utapata mshahara mnono sana. Mkubwa wa kazi anathamini sana ustadi wako na angependa uutumie kabisa. Isitoshe, unapenda kazi hiyo. Je, kuna jambo lolote linaloweza kukuzuia usikubali kazi hiyo? Namna gani ukiona kwamba utapenda kazi hiyo kupita kiasi? Umeambiwa kwamba hutalazimishwa kufanya kazi baada ya saa za kazi. Lakini je, wewe mwenyewe utaamua kufanya kazi baada ya saa za kazi ili kumaliza mgawo fulani? Je, kuna uwezekano kwamba utafanya hivyo mara nyingi? Je, jambo hilo linaweza kufanya usitumie wakati pamoja na familia yako au katika shughuli za kiroho ambazo hupaswi kamwe kukosa?

Ona jinsi Jim alivyofanya uamuzi mzito kuhusu kazi. Alifanya kazi kwa bidii naye akapandishwa cheo. Mwishowe, akawa mkurugenzi mkuu wa kampuni fulani huko Asia, akawa ofisa mkuu wa tawi la kampuni hiyo huko Marekani, na mshiriki wa kamati ya wakurugenzi wa matawi yake huko Ulaya. Lakini hali ya kiuchumi ilipozorota nchini Japani, Jim alitambua kwamba ni ubatili kutafuta pesa na mamlaka. Pesa alizokuwa amechuma kwa jasho zilitoweka haraka. Alikosa mwelekeo maishani. Alijiuliza hivi, ‘Nitakuwa wapi miaka kumi kutoka sasa?’ Kisha akatambua kwamba mke wake na watoto wake walikuwa na miradi inayofaa maishani. Kwa miaka kadhaa, walikuwa wameshirikiana na Mashahidi wa Yehova. Jim alitaka kupata furaha na uradhi kama familia yake. Kwa hiyo, akaanza kujifunza Biblia.

Punde baadaye, Jim alitambua kwamba maisha yake yalimzuia asiishi maisha ya Kikristo yanayomfanya mtu awe na kusudi. Kwa kuwa alisafiri mara nyingi kati ya Asia, Marekani, na Ulaya, hakuwa na wakati wa kutosha kujifunza Biblia na kushirikiana na waamini wenzake. Ilibidi afanye uamuzi huu: ‘Je, nitaendelea kuishi maisha yangu kama ambavyo nimefanya kwa miaka 50 iliyopita, au nitaanza maisha mapya?’ Alisali kuhusu jambo hilo na kufikiria jinsi maamuzi yake yatakavyoathiri maisha yake ya wakati ujao, kisha akaamua kuacha kazi zote na kubaki na moja ili awe na wakati kwa ajili ya mambo ya kiroho. (1 Timotheo 6:6-8) Kwa sababu ya uamuzi huo, alipata furaha zaidi na pia nafasi kwa ajili ya shughuli za Kikristo.

Maamuzi yako ni muhimu, yawe makubwa au madogo. Uamuzi ambao unafanya leo unaweza kukufanya ufanikiwe au usifanikiwe, upate uzima au ufe wakati ujao. Unaweza kufanya maamuzi kwa hekima ukitilia maanani kanuni za Biblia, dhamiri za wengine, na matokeo ya wakati ujao ya maamuzi yako. Fanya maamuzi yanayopatana na mapenzi ya Mungu.

[Picha katika ukurasa wa 13]

Maamuzi yanayoonekana kuwa madogo yanaweza kuwa na matokeo makubwa

[Picha katika ukurasa wa 14]

Kanuni za Biblia zinaweza kumsaidiaje kufanya uamuzi kwa hekima?

[Picha katika ukurasa wa 15]

Yesu alizungumza na Petro kwa huruma