Kwa Nini Tuzoee Kusema Ukweli?

ALIPOKUWA na umri wa miaka 18, Manfred alikuwa akifundishwa kazi ya ofisini. * Kampuni yao ilifanya mpango ili yeye na wanafunzi wengine kadhaa wazoezwe kwa siku mbili kila juma katika chuo fulani. Siku moja, walimaliza masomo mapema kuliko ilivyokuwa kawaida. Kulingana na sheria za kampuni, wanafunzi hao walipaswa kurudi kazini na kuendelea na kazi hadi mwisho wa siku. Badala yake, wanafunzi wengine wote walienda kujifurahisha, lakini Manfred akarudi kazini. Bila kutarajiwa, mkurugenzi wa kampuni aliyewasimamia wanafunzi hao akaja. Alipomwona Manfred, alimuuliza hivi: “Mbona hukwenda darasani leo? Na wanafunzi wengine wako wapi?” Manfred alipaswa kutoa jibu gani?

Watu wengi wanajikuta katika hali kama ya Manfred. Je, angesema ukweli au uwongo ili kuwalinda wanafunzi wenzake? Kusema ukweli kungewaletea wengine taabu na kumfanya Manfred achukiwe. Je, ni sawa kusema uwongo katika hali kama hizo? Wewe ungefanya nini? Tutazungumzia kisa cha Manfred baadaye, lakini kwanza acheni tuzungumzie yale yanayohusika tunapohitajika kuamua kusema au kutosema ukweli.

Ukweli na Uwongo—Ni Sifa Zinazopingana Kabisa

Mwanzoni mwa historia ya wanadamu, kila kitu kilitegemea ukweli. Mambo ya hakika hayakupotoshwa, ukweli haukupindwa-pindwa wala kuvurugwa. Yehova, Muumba, ni “Mungu wa ukweli.” Neno lake ni kweli; hawezi kusema uwongo, naye anashutumu zoea la kusema uwongo na wale wanaosema uwongo.—Zaburi 31:5; Yohana 17:17; Tito 1:2.

Ikiwa mambo yalikuwa hivyo, uwongo ulitoka wapi? Yesu Kristo alitoa jibu hakika alipowaambia hivi wapinzani wake wa kidini waliotaka kumuua: “Ninyi mmetoka kwa baba yenu Ibilisi, nanyi mnataka kufanya tamaa za baba yenu. Huyo alikuwa muuaji alipoanza, naye hakusimama imara katika kweli, kwa sababu kweli haimo ndani yake. Anaposema uwongo, yeye husema kulingana na mwelekeo wake mwenyewe, kwa sababu yeye ni mwongo na ndiye baba ya uwongo.” (Yohana 8:44) Bila shaka, Yesu alikuwa akizungumzia jambo lililotukia katika bustani ya Edeni Shetani alipowashawishi wanadamu  wawili wa kwanza wasimtii Mungu na hivyo wakatumbukia katika dhambi na kifo.—Mwanzo 3:1-5; Waroma 5:12.

Maneno ya Yesu yanamtambulisha waziwazi Shetani kuwa “baba ya uwongo,” chanzo cha udanganyifu na uwongo. Shetani anaendelea kuwa mteteaji mkuu wa uwongo, na kwa kweli, ‘anaipotosha dunia nzima inayokaliwa.’ Yeye ndiye anayelaumika zaidi kwa sababu ya madhara ambayo uwongo umewaletea wanadamu leo.—Ufunuo 12:9.

Uadui mkubwa ulioanzishwa na Shetani Ibilisi kati ya ukweli na uwongo bado unaendelea leo. Uadui huo unaenea katika sehemu zote za jamii ya kibinadamu nao unamwathiri kila mtu. Njia ya mtu ya maisha inamfanya awe upande wa uwongo au wa ukweli. Wale walio upande wa Mungu wanaishi kupatana na kweli ya Neno la Mungu, Biblia. Iwe anajua au hajui, yeyote asiyefuata njia ya ukweli anajiweka mikononi mwa Shetani kwa sababu “ulimwengu mzima unakaa katika nguvu za yule mwovu.”—1 Yohana 5:19; Mathayo 7:13, 14.

Kwa Nini Kuna Mwelekeo wa Kusema Uwongo?

Uhakika wa kwamba “ulimwengu mzima” unakaa katika nguvu za Shetani unatuonyesha kwa nini watu wengi sana wanasema uwongo. Lakini huenda tukauliza, ‘Kwa nini Shetani, “baba ya uwongo,” alifanya hivyo?’ Shetani alijua kwamba Yehova ndiye aliye na haki ya kuwa Mwenye Enzi Kuu juu ya vitu vyote ambavyo Yeye ameumba, kutia ndani wanadamu wawili wa kwanza. Hata hivyo, Shetani alitamani sana cheo hicho cha juu na cha pekee ambacho hakustahili. Kwa sababu ya pupa na kujitakia makuu kwa uchoyo, alipanga njama ya kunyakua cheo cha Yehova. Ili kutimiza lengo lake, Shetani alitumia uwongo na udanganyifu.—1 Timotheo 3:6.

Namna gani leo? Je, hukubali kwamba bado pupa na kujitakia makuu kwa uchoyo ndiyo mambo yanayowachochea watu wengi leo kusema uwongo? Biashara zenye pupa, siasa zenye ufisadi, na dini za uwongo zimejaa udanganyifu, uwongo, hila, na ujanja. Kwa nini? Je, si kwa sababu mara nyingi watu wanachochewa na pupa, tamaa ya makuu ya kuwashinda wengine, tamaa ya kupata utajiri, mamlaka, au cheo ambacho hawastahili? Mfalme Sulemani, mtawala mwenye hekima wa Israeli la kale, alionya hivi: “Yeye anayefanya haraka kupata utajiri hatabaki pasipo hatia.” (Methali 28:20) Naye mtume Paulo aliandika: “Kupenda pesa ni chanzo cha mambo mabaya ya namna zote.” (1 Timotheo 6:10) Bila shaka, tunaweza kusema vivyo hivyo kuhusu tamaa inayopita kiasi ya kupata mamlaka na cheo.

Jambo lingine linalowafanya watu waseme uwongo ni woga, yaani, kuogopa matokeo au yale ambayo wengine huenda wakafikiri wakijua ukweli. Kwa kawaida, watu wanataka wapendwe au kukubaliwa na wengine. Hata hivyo, tamaa hiyo inaweza kutuchochea kupotosha ukweli, hata kama ni kwa kadiri ndogo, ili kufunika udhaifu au mambo yasiyopendeza, au ili tu kuwapendeza watu. Kwa kufaa, Sulemani aliandika: “Kutetemeshwa na wanadamu ndiko huleta mtego, lakini yeye anayemtegemea Yehova atalindwa.”—Methali 29:25.

Ushikamanifu Kumwelekea Mungu wa Ukweli

Manfred alimpa mkurugenzi wa kampuni jibu gani? Manfred alisema ukweli. Alisema hivi: “Mwalimu alituruhusu tuondoke mapema, kwa hiyo nikarudi kazini. Lakini kuhusu wanafunzi wengine, siwezi kusema kwa niaba yao. Labda unaweza kuwauliza wao wenyewe.”

Manfred angeweza kutoa jibu la werevu na lenye kupotosha ili apendwe na wale wanafunzi wengine. Lakini alikuwa na sababu nzuri ya  kushikamana na ukweli. Manfred ni Shahidi wa Yehova. Unyoofu wake ulimsaidia kudumisha dhamiri njema. Pia, ulimsaidia kuaminiwa na tajiri wake wa kazi. Alipewa mazoezi katika idara ya mawe ya thamani, ambamo kwa kawaida wanafunzi hawakuruhusiwa kufanya kazi. Miaka 15 hivi baadaye, Manfred alipopandishwa cheo katika kampuni hiyo, mkurugenzi yuleyule alimpigia simu ili kumpongeza na kumkumbusha kuhusu kile kisa chake cha kushikamana na ukweli.

Kwa kuwa Yehova ni Mungu wa ukweli, ni lazima mtu yeyote anayetaka kuwa na uhusiano wa karibu pamoja naye ‘auondolee mbali uwongo’ na ‘aseme ukweli.’ Mtumishi wa Mungu anapaswa kupenda ukweli. Mwenye hekima aliandika hivi: “Shahidi mwaminifu ni yule ambaye hatasema uwongo.” Hata hivyo, uwongo ni nini?—Waefeso 4:25; Methali 14:5.

Uwongo Ni Nini?

Kila uwongo ni jambo lisilo la kweli, lakini si kila jambo lisilo la kweli ni uwongo. Kwa nini? Kamusi moja inasema kwamba uwongo ni “habari ambayo mtu anayeitoa anajua au kuamini kwamba si ya kweli na anaitoa kwa kusudi la kudanganya.” Ndiyo, kusema uwongo kunatia ndani kuwa na nia ya kumdanganya mtu mwingine. Hivyo, kusema jambo lisilo la kweli bila kukusudia, kama vile kumpa mtu kimakosa habari au tarakimu zisizo sahihi, si sawa na kusema uwongo.

Zaidi ya hilo, tunahitaji kuchunguza ikiwa mtu anayeomba habari anastahili kupata jibu kamili. Kwa mfano, tuseme kwamba Manfred aliulizwa maswali yaleyale na mkurugenzi wa kampuni nyingine. Je, Manfred angekuwa na wajibu wa kumwambia kila kitu? Hapana. Kwa kuwa mkurugenzi huyo hakuwa na haki ya kupewa habari hiyo, Manfred hangekuwa na wajibu wa kuitoa. Bila shaka, hata katika kisa hiki ingekuwa kosa kusema uwongo.

Yesu Kristo aliweka mfano gani katika jambo hilo? Pindi moja, Yesu alikuwa akizungumza na watu fulani wasio waamini ambao walitaka kujua mipango yake ya kusafiri. Walimshauri hivi: “Ondoka hapa uende Yudea.” Yesu aliwaambia nini? “Pandeni mwende [Yerusalemu] kwenye sherehe; mimi bado sipandi kwenda kwenye sherehe hiyo, kwa sababu wakati wangu unaofaa bado haujafika kikamili.” Hata hivyo, muda mfupi baadaye, Yesu alisafiri kwenda Yerusalemu kwa ajili ya sherehe hiyo. Kwa nini aliwaambia hivyo? Hawakustahili kujua mahali alipokuwa. Hivyo, ingawa Yesu hakusema uwongo, hakuwapa habari kamili ili kuwazuia wasimuumize au kuwaumiza wafuasi wake. Huo haukuwa uwongo kwa kuwa mtume Petro aliandika hivi kumhusu Kristo: “Yeye hakufanya dhambi, wala udanganyifu haukupatikana kinywani mwake.”—Yohana 7:1-13; 1 Petro 2:22.

Namna gani Petro? Usiku ambao Yesu alikamatwa, je, Petro hakusema uwongo mara tatu  na kumkana Yesu? Ndiyo, Petro alisema uwongo kwa sababu ya kuwaogopa wanadamu. Lakini mara moja “akalia kwa uchungu” naye akasamehewa dhambi yake. Zaidi ya hilo, alijifunza kutokana na kosa lake. Siku kadhaa baadaye, alisema hadharani kumhusu Yesu na akakataa kabisa kuacha kufanya hivyo alipotishwa na wakuu wa Wayahudi huko Yerusalemu. Bila shaka, kosa la Petro na hatua aliyochukua haraka ili kurekebisha mambo inapaswa kututia moyo sisi sote ambao tunaweza kushindwa kwa urahisi na udhaifu na hivyo kujikwaa kwa maneno au kwa matendo.—Mathayo 26:69-75; Matendo 4:18-20; 5:27-32; Yakobo 3:2.

Ukweli Utafanywa Imara Milele

Andiko la Methali 12:19 linasema hivi: “Mdomo wa ukweli ndio utakaofanywa imara milele, lakini ulimi wa uwongo ni wa muda mfupi tu.” Ndiyo, usemi wa ukweli unadumu. Na mahusiano ya wanadamu yanakuwa thabiti zaidi na yenye kuridhisha watu wanapoazimia kusema ukweli na kutenda kupatana nao. Kwa hakika, ukweli unaleta faida za papo hapo. Faida hizo zinatia ndani kuwa na dhamiri safi, sifa njema, mahusiano mazuri katika ndoa, katika familia, kati ya marafiki, na hata katika biashara.

Kwa upande mwingine, uwongo haudumu. Huenda ulimi unaosema uwongo ukadanganya kwa muda, lakini uwongo haudumu kwa muda mrefu. Kwa kuongezea, Yehova Mungu wa ukweli ameweka wakati wa kukomesha uwongo na wale ambao wanauendeleza. Biblia inaahidi kwamba Yehova ataondoa kabisa uvutano wa Shetani Ibilisi, baba ya uwongo, ambaye anapotosha dunia nzima inayokaliwa. Hivi karibuni, Yehova atakomesha uwongo na waongo wote.—Ufunuo 21:8.

Itakuwa faraja iliyoje “mdomo wa ukweli” utakapoimarishwa milele!

[Maelezo ya Chini]

[Blabu katika ukurasa wa 5]

Pupa na kujitakia makuu kwa uchoyo ndizo sifa zinazowachochea watu wengi kusema uwongo

[Blabu katika ukurasa wa 6]

Kila uwongo ni jambo lisilo la kweli, lakini si kila jambo lisilo la kweli ni uwongo

[Picha katika ukurasa wa 6]

Tunajifunza nini kutokana na kisa cha Petro cha kumkana Kristo?

[Picha katika ukurasa wa 7]

Kusema ukweli kunawawezesha watu kuwa na mahusiano mazuri na yenye kuridhisha